İçeriğe atla

S-tipi asteroit

433 Eros, bir S tipi asteroit örneği

S-tipi asteroitler Asteroit, silisli (taşlı) bir mineralojik bileşimin göstergesi olan bir spektral tipe sahip asteroitlerin Tholen ve SMASS taksonomilerine göre sınıflandırıldığı bir tayf tipidir. Kapsamında bulunan asteroitler nispeten yüksek yoğunluğa sahip olmakla birlikte, tüm asteroitlerin yaklaşık %17'si bu türde sınıflandırılmaktadır. Karbon içerikli C-tipinden sonra en yaygın ikinci türdür.

Özellikleri

Tipik olarak 0,20'lik bir astronomik albedoya sahip olan S-tipi asteroitler orta derecede parlaktır[1] ve esas olarak demir ve magnezyum-silikatlardan oluşur. Asteroit kuşağının kısmında 2,2 AU içinde baskın, kuşağın merkezinde yaklaşık 3 AU içinde ise yaygındırlar. Kuşağın daha ileriki mesafelerinde daha nadir hale gelirler. Bu sınıfta yer alan asteroitlerin en büyükleri yaklaşık 240 – 250 km çapındaki 3 Juno ve 230 km çapındaki 15 Eunomia'dır. Diğer büyük S-tipleri ise 29 Amphitrite, 532 Herculina ve 7 İris'tir. Bu en büyük S-tipleri, çoğu pozisyonda 10x50 dürbün kullanılarak görülebilir. En parlakları olan 7 İris, ara sıra +7,0'dan daha parlak hale gelebilmektedir. Bu parlaklık, alışılmadık şekilde yansıtıcı olan 4 Vesta dışında herhangi bir asteroitten daha yüksek bir parlaklıktır.

Spektrumları 0,7 mikrometreden (μm) daha kısa dalga boylarında, orta derecede dik bir eğime ve 1 μm ve 2 μm civarında orta ile zayıf absorpsiyon özelliklerine sahiptir.1μm absorpsiyon, asterotin bileşiminde silikatların (taşlı mineraller) varlığının bir göstergesidir. Genellikle, 0,63 μm'a yakın ortalanmış geniş ama sığ bir soğurma özelliği de gözlemlenebilmektedir. Bu asteroitlerin bileşimi, benzer spektral özellikleri paylaşan çeşitli taşlı göktaşlarına benzemektedir.

Uçucu-fakir (yani kayalık) bileşimleri nedeniyle, S-tipi asteroitler nispeten yüksek yoğunluğa sahiptir. 11 S-tipi asteroit üzerinde yapılan bir araştırma, ortalama yoğunluğun 3,0 g/cm3 olduğunu tespit etmiştir.[2]

S-grubu asteroitlerin alt sınıflandırması

SMASS sınıflandırması

SMASS sınıflandırmasında, genellikle "taşlı" birkaç asteroit türü, aşağıdaki türleri içeren daha geniş bir S-grubunda bir araya getirilir:[3]

  • A tipi
  • K tipi
  • L tipi
  • Q tipi
  • R tipi
  • S grubu için en tipik spektruma sahip asteroitler için kullanılan "çekirdek" S tipi
  • Sırasıyla, çekirdek S tipi ile A, K, L, Q ve R tipleri arasında geçiş nesnelerini içeren Sa, Sk, Sl, Sq ve Sr tipleri.

"S" tipinde sayılan tüm asteroitlerin spektral yapısı, karbonlu C-grubundan ve genellikle metalik X-grubundan oldukça farklıdır.

Tholen sınıflandırması

Tholen sınıflandırmasında S-tipi, özellikle 1 um civarında güçlü "taşlı" absorpsiyon özelliklerine sahip olan A, Q ve R hariç SMASS taksonomisindeki S-grubundaki tüm türleri bünyesinde barındıran çok geniş bir gruplandırmadır.

Taşlı asteroit aileleri

Tipik albedoları ile öne çıkan taşlı asteroit aileleri şunlardır:[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Asteroid Lightcurve Database (README) – 2. Taxonomic Class, orbital class, and albedo". LCDB. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2018. 
  2. ^ P. Vernazza et al. (2021) VLT/SPHERE imaging survey of the largest main-belt asteroids: Final results and synthesis. Astronomy & Astrophysics 54, A56
  3. ^ Bus, S (Temmuz 2002). "Phase II of the Small Main-Belt Asteroid Spectroscopic Survey A Feature-Based Taxonomy". Icarus (İngilizce). 158 (1): 146-177. doi:10.1006/icar.2002.6856. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

1045 Michela, geçici ismi 1924 TR, asteroit kuşağının iç bölgelerinden, yaklaşık 6 kilometre (3,7 mi) kilometre çapında taşlı bir Massalia asteroitidir. 19 Kasım 1924'te Belçikalı-Amerikalı astronom George Van Biesbroeck tarafından Williams Bay, Wisconsin, ABD'deki Yerkes Gözlemevi'nde keşfedilmiştir. S-tipi asteroit, kaşifin kızı Micheline van Biesbroeck'in adını almıştır.

1047 Geisha, geçici ismi 1924 TE, yaklaşık 11 kilometre çapında, asteroit kuşağının iç bölgelerinden gelen taşlı bir Flora asteroittir. 17 Kasım 1924'te Alman gök bilimci Karl Reinmuth tarafından güneybatı Almanya'daki Heidelberg-Königstuhl Devlet Gözlemevi'nde keşfedilmiştir. Asteroit, İngiliz müzikal The Geisha'nın adını almıştır.

P tipi asteroitler, düşük albedoya ve özelliksiz kırmızımsı bir spektruma sahip asteroitlerin sınıflandığı bir asteroit tayf tipidir. Organik olarak zengin silikatlar, karbon ve susuz silikatlardan oluşan, muhtemelen içlerinde su buzu bulunan bir bileşime sahip oldukları öne sürülmüştür. P tipi asteroitler, dış asteroit kuşağı ve ötesinde bulunur. Sınıflandırmaya bağlı olarak, 46 Hestia, 65 Cybele, 76 Freia, 87 Sylvia, 153 Hilda, 476 Hedwig ve bazı sınıflandırmalarda P tipi olarak gösterilen 107 Camilla olmak üzere 33 adet bilinen P tipi asteroit vardır.

<span class="mw-page-title-main">1050 Meta</span> Asteroit

1050 Meta, geçici ismi 1925 RC, asteroit kuşağının orta bölgelerinden gelen, yaklaşık 10 kilometre (6,2 mi) çapında taşlı bir Eunomia asteroitidir. 14 Eylül 1925'te, güneybatı Almanya'daki Heidelberg Gözlemevi'nde Alman gök bilimci Karl Reinmuth tarafından keşfedilmiştir. Asteroitlin adının anlamı bilinmemektedir. Tahminen S-tipi asteroit 6.14 saatlik bir dönüş periyoduna ve muhtemelen uzun bir şekle sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">C-tipi asteroit</span> Asteroit tayf tipi; bilinen asteroitlerin yaklaşık %75ini oluşturan en yaygın çeşitlilik

C-tipi (karbonlu) asteroitler, bilinen asteroitlerin yaklaşık %75'ini oluşturan en yaygın tayf türdür. Uçucu madde(buz) bakımından zengindirler ve çok düşük bir albedo ile diğer tiplerden ayırt edilirlerç. Bunun nedeni bileşimlerinin kayalara ve minerallere ek olarak büyük miktarda karbon içermesidir. Yoğunluk ortalamaları yaklaşık 1,7 g/cm3'dir. Güneş'ten ortalama 3,5 astronomik birim (AU) uzaklıkta bulunan asteroit kuşağının dış bölümündeki asteroitlerin %80'i bu tipteyken, Güneş'ten 2 AU mesafedeki asteroitlerin sadece %40'ı C-tipidir. Diğer asteroit tiplerine oranla yüksek düzeyde karanlık albedoya sahip olmaları ve çoğunlukla kolay gözlemlenemeyen asteroit kuşağının dış katmanlarında bulunmalarından ötürü C-tiplerinin sayısının tahmin edilenden fazla olabileceği değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">1058 Grubba</span> Asteroit

1058 Grubba, geçici ismi 1925 MA, asteroit kuşağının iç bölgelerinden gelen taşlı bir Flora asteroididir. 22 Haziran 1925'te Sovyet-Rus gök bilimci Grigori Şayn tarafından Kırım yarımadasındaki Simeiz Gözlemevi'nde keşfedildi. S-tipi asteroit, adını İrlandalı teleskop üreticisi Howard Grubb'dan almıştır. 46.30 saatlik ortalamadan daha uzun bir dönme süresine sahiptir ve yaklaşık 12 kilometre (7,5 mi) çapındadır.

<span class="mw-page-title-main">Asteroit ailesi</span> benzer uygun yörünge unsurlarını paylaşan asteroit popülasyonu

Bir asteroit ailesi, yarı büyük eksen, eksantriklik ve yörünge eğikliği gibi benzer uygun yörünge öğelerini paylaşan bir asteroit grubudur. Aile üyelerinin geçmişteki asteroit çarpışmalarının parçaları olduğu düşünülmektedir. Bir asteroit ailesi, üyeleri bazı geniş yörünge özelliklerini paylaşırken, başka türlü birbirleriyle ilgisiz olabilen asteroit grubundan daha spesifik bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">166 Rhodope</span> Asteroit

Rhodope, asteroit kuşağının merkez bölgesinden, yaklaşık 55 kilometre çapında, karanlık bir arka plan asteroididir. 15 Ağustos 1876'da Alman-Amerikalı astronom Christian Peters tarafından Clinton, New York, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Litchfield Gözlemevi'nde keşfedildi. Asteroit, Yunan mitolojisinden Kraliçe Rhodope'un adını almıştır.

Nadir O-tipi asteroitler, L6 ve LL6 sıradan kondrit göktaşlarının spektrumlarına en iyi asteroid eşleşmesini gösteren olağandışı asteroid 3628 Boznemcová ile benzer spektrumlara sahiptirler. Spektrumları 0.75 μm uzunlamasına derin absorpsiyon özelliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">1077 Campanula</span> Asteroit

1077 Campanula, geçici ismi 1926 TK, asteroit kuşağının iç bölgesinde yer alan, yaklaşık 9 kilometre (5,6 mi) çapında bir Erigone asteroitidir. 6 Ekim 1926'da Alman astronom Karl Reinmuth tarafından Almanya'nın güneybatısındaki Heidelberg Gözlemevinde keşfedildi. Asteroide Campanula çiçeğinin adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Asteroit tayf tipleri</span> bir nesne sınıfının sınıflandırma türü

Asteroit tayf tipi, asteroitlerin yansıma spektrumları, renkleri ve bazen de albedolarına göre belirlenmektedir. Bu tiplerin bir asteroitin yüzey bileşimine karşılık geldiği düşünülmektedir. İçsel olarak farklılaşmamış küçük cisimlerin yüzeyleri ve iç bileşenlerinin muhtemelen birbirlerine benzer olduğu kabul edilirken, Ceres ve Vesta gibi büyük cisimlerin nasıl bir iç bileşenlere sahip olduğu bilinmektedir. Uzun yıllardır, Tholen, SMASS ve Bus-DeMeo taksonomileri gibi bir dizi farklı sınıflandırma sistemleriyle sonuçlanan bazı araştırmalar yapılmaktadır.

A tipi asteroitler, güçlü, geniş 1 μm olivin özelliğine ve 0,7 μm'nin altında çok kırmızımsı bir spektruma sahip nispeten nadir iç kuşak asteroitleridir. Bir asteroidin tamamen farklılaşmış mantosundan geldikleri düşünülmektedir ve yüksek bir yoğunluğa sahip oldukları görülmektedir. Bir araştırmada 7 benzer A, V ve X tipi asteroidin ortalama yoğunluğunun 3,6 g/cm3 olduğu bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">B-tipi asteroit</span>

B-tipi asteroitler nispeten nadir görülen ve genellikle C grubunun altında sayılan karbonlu asteroitlerin sınıflandırıldığı bir asteroit tayf tipidir. Bu sınıftaki asteroitlerin spektral olarak mavi ışıma göstermesi nedeniyle "B" (Blue) harfi tercih edilmiştir. Bu sınıfta bulunan nesneler genellikle dış asteroit kuşağında görülmektedir. Üçüncü en büyük asteroit olan 2 Pallas'ı da içeren yüksek eğimli Pallas ailesinde sıklıkla görülür. Bileşenlerinin Güneş Sistemi'nin erken dönemlerinden kalma ilkel, uçucu maddece zengin kalıntılar olduğu düşünülmektedir. Mart 2015 itibarıyla SMASS sınıflandırmasında bilinen 65, Tholen sınıflandırmasında ise 9 adet B-tipi asteroit bulunmaktadır.

D-tipi asteroitler çok düşük albedoya ve saf kırmızımsı bir spektruma sahiptir. İç yapılarında muhtemelen buz, karbon ve susuz silikatlar ile zengin organik silikat bileşimleri bulunduğu öne sürülmektedir. D tipi asteroitler dış asteroit kuşağında ve ötesinde bulunmaktadır. 152 Atala ve 944 Hidalgo gibi Jüpiter truvalarının büyük çoğunluğu bu gruba girer. 2000 yılında Kanada'da bulunan Tagish Gölü'ne düşen meteoritin D tipi bir asteroit ile benzer yapıda olduğu ve Mars'ın uydusu Phobos ile yakın akraba olabileceği iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">M-tipi asteroit</span>

M tipi asteroitler, diğer asteroit sınıflarına göre daha yüksek oranlarda demir-nikel gibi metal fazları içerdiği görülen ve yaygın olarak demir göktaşlarının kaynağı olduğu düşünülen spektral bir asteroit sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">X-tipi asteroit</span>

X-grubu asteroitler, benzer spektrumlara, ancak muhtemelen oldukça farklı bileşimlere sahip birkaç türü bir araya toplayan bir çatı asteroit tayf türünde sınıflandırılan asteroitlerden meydana gelmektedir.

K-tipi asteroitler, 0,75 μm'den kısa olan, orta derecede kırmızımsı bir spektruma ve bunun uzun kısmına doğru hafif mavimsi bir eğilime sahip, nispeten nadir görülen asteroitlerin yer aldığı tayf sınıfıdır. Albedoları düşük olmakla birlikte, spektrumları CV ve CO göktaşlarınınkine benzemektedir. K tipi asteroitlere 9 Metis örnek olarak verilebilir.

V tipi asteroit veya Vestoid, spektral tipi 4 Vesta'nınki ile aynı olan asteroitlerin sınıflandırıldığı bir asteroit tayf tipidir. Ana kuşak asteroitlerinin yaklaşık %6'sı vestoidlerden oluşmaktadır. Bunların içinde 4 Vesta açık ara en büyüğüdür. Bu sınıfta bulunan asteroitler nispeten parlaktır ve aynı zamanda taşlı demirlerden ve sıradan kondritlerden oluşan daha yaygın S-tipi asteroitlere oldukça benzemektedirler. Ancak, V-tipleri S-tiplerinden daha fazla piroksen içermektedir.

L-tipi asteroitler, 0,75 μm'ye kadar güçlü kırmızımsı bir spektruma ve bunun ötesinde özelliksiz düz bir spektruma sahip nispeten nadir asteroitlerin bulunduğu bir tayf sınıfıdır. K-tipi ile karşılaştırıldığında, görünür dalga boylarında daha kırmızımsı bir spektrum ve kızılötesinde düz bir spektrum sergilerler.

Vesta ailesi, iç asteroit kuşağında 4 Vesta yakınında yer alan ve çoğunlukla parlak V-tipi asteroitlerden ("vestoitler") oluşan büyük ve önemli bir asteroit ailesidir. 15.000'den fazla bilinen üyesiyle asteroit kuşağının yaklaşık %6'sı bu aileye aittir.