İçeriğe atla

Süleyman Şah

Bu madde Fırat Nehri'nde boğularak ölen ve Halep'teki Süleyman Şah Türbesi'ne defnedilen Osman Gazi'nin dedesi Gündüz Alp'in dedesi Kaya Alp oğlu Süleyman Alp hakkındadır. I. Tutuş tarafından 4 Haziran 1086 tarihinde Halep'te öldürülen Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah için I. Süleyman Şah sayfasına bakınız.
Başlığın diğer anlamları için Süleyman Şah (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Süleyman Şah
Önce gelenKaya Alp[1][2] / Gazan[3][4]
Sonra gelenErtuğrul Gazi
Doğum?
Harezm[5]
Ölüm1236
Fırat Nehri, Halep
Defin1236
Süleyman Şah Türbesi
Eş(ler)iHayme Hatun
Çocuk(lar)ıŞehmelik[3][4]
Tam adı
Emîr Süleyman Âlp bin (Kaya Âlp / Gazan)
HanedanKayı Boyu
BabasıKaya Alp
Diniİslam

Süleyman Şah veya Kaya Alp oğlu Süleyman Alp (ö. 1236, Fırat), Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî olarak kurulmasına giden süreçte önemli bir yere sahiptir. Kaya Alp'in oğlu ve Ertuğrul Gazi'nin babası olan Gündüz Alp'in atasıdır.[6][7][8] Bazı kaynaklara göre ise Ertuğrul Bey'in babası.[9] Oğuzlar'ın Kayı Boyu'ndandır. Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler olmadığı gibi 12. yüzyılın sonlarında doğduğu ve Kayı Boyu'nun reisi olduğu bilinir. Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın Orta Asya’daki istilâsı üzerine, 13. yüzyılda Türkistan’dan batıya doğru göç etmeye karar vermiştir. Türkistan'dan 50.000 kişiyle Kuzey Kafkasya üzerinden Doğu Anadolu Bölgesi'ne gelerek, 1214'te Erzincan ve Ahlat taraflarına yerleşti. Aynı boya mensup bâzı aşiretler de Diyarbakır, Mardin ve Urfa'ya yerleştiler. 1225-1226 arası da Haçlı Kalesi'nin fethi onun devrinde gerçekleşti.

Süleyman Şah
Kayı Boyu lideri
Hüküm süresi?-1227
Önce gelenKaya Alp
Sonra gelenErtuğrul Gazi (batıda)
Gündoğdu Bey (doğuda)
Eş(ler)iHayme Hatun
Çocuk(lar)ıSungurtekin Bey, Gündoğdu Bey, Ertuğrul Bey, Dündar Bey
BabasıKaya Bey
Annesi?

Süleyman Âlp'in kimliği

Süleyman Âlp'in Süleyman Şah ile karıştırılması

Gündüz Âlp'in dedesi[3] olan Süleyman Âlp'in kimliği, her ikisinin de Halep'te ölmeleri nedeniyle vefat tarihleri arasında yüzyıldan fazla süre geçmiş olmasına rağmen bazı yazarlar tarafından uzun yıllar Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu I. Süleyman Şah ile karıșıtırılmıştır.

Ertuğrul Âlp'nin babası Gündüz Âlp ile karıştırılması

Son zamanlarda bilim insanları tarafından Osman Gazi dönemine ait bulunan ve üzerinde "Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Âlp" yazan üç adet madenî para Ertuğrul Gazi'nin babasının Gündüz Alp olduğunu ispat etmiş oluyor.[6][7][8][10] Böylece Gündüz Âlp ile Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp arasındaki karıșıklık ta aydınlatılmıș oluyor. Gündüz Âlp'in dedesinin adının ise Mîr Süleyman Âlp olduğunu Enverî teyit etmektedir.[3] Yılmaz Öztuna ise Süleyman Şah'ın Ertuğrul'un babası zannedildiğini ve bunun doğru olmadığını söylüyor.[11] TDV İslâm Ansiklopedisi'ne göre de Süleyman Şah adındaki kişi Ertuğrul'un babası değildir. Gündüz Âlp olarak düzeltilmesi gerekmektedir.[10] Hem İlber Ortaylı hem de Erhan Afyoncu gibi tarihçiler ise Süleyman Şah Türbesi'nde yatan kişinin kimliğinin belirsiz olduğunu söylüyor ve Gündüz Âlp'in Ertuğrul Gazi'nin gerçek babası olduğu görüşünü savunuyor.[12]

Ölümü ve mezarı

Ana madde: Süleyman Şah Türbesi

Süleyman Şah Kaya Alpoğlu, Kayı boyu'ndan birkaç bey ile Caber'e giderken Fırat Nehri'nde boğularak ölmüș ve Halep'teki Süleyman Şah Türbesi'ne defnedilmiștir. Süleyman Şah Kaya Alpoğlu, genellikle Melikşah'ın kardeşi I. Tutuş'un ordularıyla Halep yakınlarında yaptığı savaşta ölen Kutalmışoğlu Süleyman Şah ile karıştırılmaktadır.[13][14] Ölümünden sonra Caber Kalesi'nin Fırat nehri hizasındaki kuzeyde (Türkiye'ye kuş uçuşu 30 km kadar güneyde) bir kümbete defnedildi. Mezarın bulunduğu bölge, I. Dünya Savaşı sonrasında Suriye Osmanlı Devleti’nden ayrılınca Fransız Suriye Mandası sınırları içerisinde kalmıştır. Ancak Ankara Anlaşması ve Lozan Antlaşması'na göre Türkiye'nin toprağı sayılmıştır.[15]

21 Şubat 2015 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti tarafından Suriye'deki iç savaş öne sürülerek gerçekleştirilen Şah Fırat Operasyonu neticesinde türbe geçici süreliğine Türkiye sınırına 180 metre mesafedeki Eşme köyüne taşınmıştır.[16]

Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp'in ecdadı[4]

Yazıcızâde Âli'nin Tevârih-i Âl-i Selçuk isimli eserinde[17] Ertuğrul Gazi'nin atası olarak sadece Gök Âlp'in adı geçmektedir, Neşrî'nin Kitâb-ı Cihannümâ isimli eserinde[18] ise Ertuğrul Gazi'nin atası olarak sadece Süleyman'ın adı zikredilmektedir. Aradaki isimler diğer tarihçilerce doldurulmaktadır. Öte taraftan Süleyman Âlp'in babasının Kaya Âlp olduğu Bay-Atlı Hasan'ın Câm-ı Cem-Âyîn[19] adlı, Şükrullah'ın Behcetü't-Tevârîh[1] adlı ve Âşıkpaşazâde'nin Tevârîh-i Âl-i Osman[2] adlı eserlerinde zikredilmektedir. Kaya Âlp'in dedesini ise hem Şükrullah hem de Âşıkpaşazâde Gök Âlp olarak veriyor.[1][2] Şükrullah Kızıl Buğa[1] aracılığıyla, Âşıkpaşazâde ise Basuk[2] aracılığıyla Kaya Âlp'in dedesinin Gök Âlp olduğu hususunda hemfikirdir. Gök Âlp'in ise Türkler'in mitolojik atası Oğuz Han'ın neslinden geldiği Karamanlı Tevki'i Mehmet Paşa, Şükrullah ve Âşıkpaşazâde tarafından öne sürülmektedir.[19][1][2] Öte taraftan Enverî Süleyman Âlp'i Gazan'a bağlamaktadır.[3][4] Enverî'ye göre Emîr Süleyman Âlp Kutalmışoğlu Süleyman Şah'tır.[12]

 
 
 
 
 
Oğuz Han
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gün Han
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kayık Âlp[1][19]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sarkuk Âlp[19]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gök Âlp[1][2][17][19]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kızıl Buğa[1] / Basuk[2]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kaya Âlp[1][2]
 
 
 
 
 
 
 
Gazan[3][4]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Süleyman Şah Kaya Alpoğlu[2][18][19] / Emîr Süleyman Âlp[1][3]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Şehmelik[3][4]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gündüz Alp[2][3]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ertuğrul Gazi[10]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Osman Gazi[20]

Popüler kültürdeki yeri

2014-2019 yılları arasında TRT 1 de yayınlanan Diriliş Ertuğrul dizisinde Serdar Gökhan tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j İnalcık, Halil, 2007; sf. 487.
  2. ^ a b c d e f g h i j Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman; İnalcık, Halil, 2007; sf. 489.
  3. ^ a b c d e f g h i Enverî, Düstûrnâme-i Enverî, s. 78-80, 1464.
  4. ^ a b c d e f İnalcık, Halil (2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten. Ankara. 7 (261): 490. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.  (Halil İnalcık'a göre daha güvenilir olan soy ağacı Düstûrnâme'de verilmektedir.)
  5. ^ http://m.biyografi.info/kisi/suleyman-sah[]
  6. ^ a b Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said (2011). Ottoman History - Misperceptions and Truths (İngilizce). IUR Press. s. 35. ISBN 978-90-90-26108-9. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. 
  7. ^ a b Yılmaz, Hakan (2018). "Osman Gâzî'nin Kayıp İkinci Sikkesi ve Osmanlı Kuruluş Tartışmalarına Etkisi". Âb-ı Hayât’ı Aramak: Gönül Tekin’e Armağan. Yeditepe Yayınevi. ss. 763-788. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. 
  8. ^ a b Yılmaz, Hakan (2019). "Osman Gâzî'nin 700/1300-1301'de Yenişehir'de Bastırdığı Üçüncü Sikkesi". Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi. ss. 81-120. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. 
  9. ^ "Ertuğrul Gazi'nin babası Süleyman Şah kimdir? Süleyman Şah nasıl öldü?". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021. 
  10. ^ a b c Başar, Fahameddin (1995). ERTUĞRUL GAZİ (PDF). 11. TDV İslâm Ansiklopedisi. ss. 314-315. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020. 
  11. ^ Öztuna, Yılmaz, Türkiye Tarihi, Hayat Yayınları, s. 34, İstanbul, 1970.
  12. ^ a b Afyoncu, Erhan, Osmanlı İmparatorluğu, s. 33-34, Yeditepe Yayıncılık, İstanbul, 2011.
  13. ^ Osmanlı kaynakları referans alınarak hazırlanmış. "Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın Ölümü ve Şahsiyeti". enfal.de. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2016. 
  14. ^ Ayşe Hür (28 Ağustos 2014). "Süleyman Şah Türbesi hakkında yanlış bildiklerimiz". Radikal. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2016. 
  15. ^ "T.C: Kültür ve Turizm Bakanlığı: e-kitap, Ankara Antlaşması". 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  16. ^ "Türkiye, yeni Süleyman Şah Türbesi için Suriye'nin Eşme Köyü'ne bayrak dikti". Taraf. 22 Şubat 2015. 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  17. ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 486.
  18. ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 490.
  19. ^ a b c d e f İnalcık, Halil, 2007; sf. 488.
  20. ^ İnalcık, Halil (Ağustos 2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten, 261. sayı. Ankara. s. 503. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.  (Âşıkpaşazâde'nin 14. Bâb'ında Osman Gazi'nin kendi ecdâdından bahsederken, hem bir taraftan kendisinin "Gök Âlp" neslinden geldiğini ileri sürdüğü hem de diğer taraftan kendi dedesinin ismini verirken Kaya Alpoğlu Süleyman Şah yerine Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın adını zikrettiği iddia edilmektedir.)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Kaya Alp		Kayı boyu lideri
1178 - 1227 		Sonra gelen:
Şehmelik

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Osman Gazi</span> Osmanlı Beyliğinin kurucusu ve ilk padişahı (1299–1324)

I. Osman veya bilinen adlarıyla Osman Gazi ya da Osman Bey, Osmanlı Beyliği ve Osmanlı Hanedanı'nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahı olan Türk hükümdar ve komutandır. Yaşadığı dönemde liderliğini yaptığı beylik başlangıçta küçük bir Türk beyliği iken, ölümünden sonraki yüzyıllarda büyük bir imparatorluğa dönüştü. Dedesinin Süleyman Şah veya Gündüz Alp isimli olduğu ve soyunun Oğuzların Bozok koluna mensup Kayı boyuna dayandığı düşünülmektedir. Büyükannesi Hayme Hatun, babası Ertuğrul Gazi ve annesi Halime Hatun'dur. Tarihçi Âşıkpaşazâde'nin yazdığına göre Osman Gazi, bir taraftan kendisinin Oğuzların Üçok koluna mensup "Gök Alp" neslinden olduğunu ileri sürerken diğer taraftan da kendi dedesinin isminin "Kaya Alp oğlu Süleyman Şah" değil, "Kutalmışoğlu Süleyman Şah" olduğunu söylediği iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi</span> Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan İstanbulun Fethine kadar süren tarihî dönem (1299–1453)

Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi (1299-1453), Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Kostantiniyye'nin fethine kadar devam ettiği kabul edilen dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Gazi</span> Osman Gazinin babası ve Kayı boyu lideri

Ertuğrul Gazi ya da Ertuğrul Bey, 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kayı boyu</span> Oğüz Türklerinden oluşan Anadolu boyu

Kayı Boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi. Reşidüddin'nin listesinde sembolleri şahin, yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğandır. Kayı güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı Boyu'nun damgası üç ok ve bir yaydan oluşur. Babası Gün Han ve dedesi Oğuz Han olan Kayı Han bu boyun ilk atasıdır. Divân-ı Lügati't-Türk'te damgaları;olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hayme Hatun</span> Kayı boyu lideri Ertuğrul Gazinin annesi

Hayme Hâtun veya Hayma Ana, Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin ninesi, Ertuğrul Gazi, Sungurtekin Bey, Gündoğdu Bey ve Dündar Bey'in annesidir. Kendisine Osmanlı İmparatorluğu'nun Devlet Ana unvanı verilmiş ve tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aydoğdu Bey</span>

Aydoğdu Bey, Âşıkpaşazâde'nin Tevârîh-i Âl-i Osman isimli eserine göre Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin kardeşi Gündüz Bey'in oğlu, ağabeyi Aktimur Bey'dir. Doğum tarihinin 1284 - 1287 yılları arasında olduğu tahmin edilmektedir, çünkü 1302 yılında öldüğünde 16-17 yaşlarındaydı. Doğum yeri bilinmemektedir.

Edirne'nin Fethi, Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Edirne'nin Osmanlı İmparatorluğu kontrolüne geçmesiyle sonuçlanan süreç. Olayın gerçekleştiği yıl kaynaklara göre 1361-1371 arasında değişiklik gösterirken fethi gerçekleştiren isimler de kaynaklara göre değişir. Alınmasından bir süre sonra Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapan şehir, 1453'te İstanbul'un ele geçirilmesi sonrasında başkent oluşuna kadar bu statüsünü sürdürdü.

Gündüz Alp veya Gündüzalp, Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin babası Ertuğrul Gazi'nin soyundan olup, çeşitli kaynaklara göre Ertuğrul Gazi'nin babası veya oğludur. Enverî'nin Düstûrnâme-i Enverî adlı eseri ve Karamanlı Mehmed Paşa'ya göre Ertuğrul Gazi'nin babası; Hasan bin Mahmûd el-Bayâtî'nin Câm-ı Cem-Âyîn adlı eseri, Âşıkpaşazâde'nin Âşıkpaşazâde Tarihi adlı eseri ve Neşrî'nin Kitab-ı Cihannüma adlı eserine göre ise Ertuğrul Gazi'nin oğlu ve Osman Gazi'nin kardeşidir.

"Süleyman Şah" ile kastedilen kişi şunlardan biri olabilir:

II. Yakub Bey 1387-1390, 1402-1411 ve 1413-1428 tarihleri arasında üç defa Germiyanoğulları Beyi oldu.

Karakeçili aşireti, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensup olan ve 1071'deki Malazgirt Meydan Muharebesi'nin ardından günümüzdeki Türkiye topraklarına yerleşen aşiret. Günümüzde, İç ve Batı Anadolu ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Saru Batu Savcı Bey</span> Osman Gazinin ağabeyi

Saru Batu Savcı Bey. Oğuzlar’ın Bozok kolunun Kayı Boyu’na mensup olup Ertuğrul Gazi’nin üç oğlundan ikincisidir. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi'nin ağabeyidir. Domaniç Savaşı (1287) esnasında ölmüştür. İki oğlu bulunmaktadır bunlar Bayhoca ve Süleyman Bey'dir. Savcı Bey 1286 da Domaniç Muharebesi'nde ölmüştür.

Kaya Âlp Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'in büyük dedesi; Ertuğrul Gazi'nin dedesi; Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp 'in ise babasıdır. Kaya Alp'in babası ise Kızıl Buğa'dır. 12. ve 13. yüzyıl civarında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikea Kuşatması (1328-1331)</span>

Nikea Kuşatması, Bizans İmparatorluğu kontrolündeki Nikea 'nın 1328 ile 1331 yılları arasında Osmanlı Devleti tarafından kuşatılması. Kuşatmanın ardından şehir, Osmanlı Devleti egemenliğine girdi.

<i>Tevârîh-i Âl-i Osman</i> (Âşıkpaşazâde)

Âşıkpaşazâde Tarihi ya da Tevârîh-i Âl-i Osman, 1400 ila 1484 yılları arasında yaşamış bir Vefai dervişi olan Âşıkpaşazâde’nin yazdığı Osmanlı tarihi kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gündüz Bey</span> Ertuğrul Gazinin oğlu

Gündüz Bey, Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyu’na mensup olan Ertuğrul Gazi ile Halime Hatun'un en büyük oğludur. Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin ağabeyidir.

Kuruluş "Osmancık", 1988 yılında TRT 1'de yayımlanan tarihî, epik, macera ve savaş türündeki Türk televizyon dizisidir. Tarık Buğra'nın eserinden televizyona uyarlanmış dizinin yönetmenliğini Yücel Çakmaklı üstlenmiştir. Dizi, toplam 12 bölümden oluşmaktadır ve 27 Mart 1988 tarihinde yayımlanan 12. bölümü ile sona ermiştir. Dizinin bazı sahneleri Anamur Mamure Kalesinde ve Ören Anemurium antik kent civarında çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halime Hatun</span> Ertuğrul Gazinin eşi, Osman Gazinin annesi

Halime Hatun, Halime Sultan ya da Haime Hanım (d. ? - ö. 1282, Söğüt), Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin annesi.

Osman Bey'in Rüyası veya Osman Gazi'nin Rüyası, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Bey hakkında anlatılan, devletin kuruluşu ile bağlantılı bir rivayettir. Rivayete göre Osman Bey rüyasında Şeyh Edebali'nin koynundan bir ayın doğup, kendi koynuna girdiğini ve göbeğinden çıkan ağacın bütün dünyayı kapladığını görmüştü.

Kızıl Boğa ya da Basuk, Kaya Alp'in babası ve Süleyman Şah'ın da dedesidir. Gök Han'ın oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.