İçeriğe atla

Askerlik hizmeti

Bu madde askerlik hizmeti hakkındadır. Kavramın daha geniş açıklaması için asker sayfasına bakınız.
Türk askeri konvoy

Askerlik hizmeti, herhangi bir ülkede belirli bir yaşa gelen vatandaşların, zorunlu olarak, belirli bir süre orduda görev yapması veya anlaşmalı oldukları bir süre boyunca meslek olarak icra etmesi. Ayrıca askerlik veya vatanî görev olarak da bilinir.

Tarihçe

Ordular, mesleği askerlik olan kişilerin dışında, ya belirli bir süre için zorunlu askerlik hizmetine alınan yetişkin kişilerden ya da gönüllülerden oluşur. Bir tür zorunlu askerlik hizmeti Antik Mısır'da da uygulanırdı. Napolyon Savaşları sırasında Fransa'da, bütün sağlıklı erkekleri askere alındı. Daha sonra Prusya, erkekleri askerlik eğitimi için bir süre askere çağırmaya başladı. Böylece, az sayıda askerden oluşan asıl ordu, savaş zamanında hizmet etmeye hazır, eğitim görmüş yedek askerlerin katılmasıyla büyüyordu.

Amerikan İç Savaşı'nda (1861-65) Güney ve Kuzey, zorunlu askerlik usulüne başvurdular. Ama, 19. yüzyıl boyunca ABD'de ve İngiltere'de barış zamanında zorunlu askerlik uygulanmadı. I. Dünya Savaşı'nda, İngiliz ordusu düzenli askerlerden ve gönüllülerden oluşuyordu. 1930'larda ABD ve İngiltere, oldukça küçük düzenli ordularla yetindiler. Almanya ve Japonya ise, zorunlu askere alma usulü uyguladılar ve büyük ordular kurdular. 1939'da İngiltere zorunlu askere almayı yeniden uygulamaya başladı.

II. Dünya Savaşı, hemen bütün ülkelerin orduya bakışlarını değiştirdi. Çoğunlukla iki yıllık bir süre için gençler askere alınarak güçlü ordular kuruldu. İngiltere'de zorunlu askerlik 1960'a değin sürdü. Günümüzde İngiltere'nin kara, hava ve deniz kuvvetleri gönüllülerden oluşmaktadır. ABD zorunlu askere almayı Vietnam Savaşı nedeniyle sürdürdü ve bu uygulamaya ancak 1973'te son verebildi.

Dünyada askerlik hizmeti

Dünyada zorunlu askerlik uygulamaları:
  Silahlı kuvvetleri yok
  Zorunlu askerlik uygulaması yok
  Aktif askerlik sistemi var ancak tüm yaş gruplarının %20'sinden azı askere alındı
  Yakın gelecekte zorunlu askerliğe son verilecek
  Zorunlu askerlik uygulaması var
  Bilgi yok

Günümüzde birçok ülkede hâlen zorunlu askerlik hizmeti uygulanmaktadır. Askerlik hizmeti zorunlu olmayan ülkelerde ise anlaşmalı oldukları süre boyunca kişiye maaş verilerek meslek olarak icra edilir. Amerika, Japonya, Kanada, Avustralya, İspanya, İtalya, İsveç, İngiltere, Fransa, Almanya gibi birçok ülkede zorunlu askerlik yoktur.

Düzenli ordusu olmayan İsviçre gibi bazı ülkelerde yükümlüler yaşamlarının belli bir döneminde askerlik hizmetine alınır ve bu süre boyunca her yıl birkaç hafta eğitim görürler.

Çin'de yasalar gereği zorunlu askerlik hizmeti mevcut olmakla birlikte, ülkenin büyük nüfusu ve yeterli gönüllü sayısı nedeniyle zorunlu askerlik uygulanmamaktadır.

İsrail'de 18 yaşını doldurmuş ya da 12. sınıfı bitirmiş vatandaşlar için (erkek ya da kadın) askerlik zorunludur. İsrailli Araplar, hamile ve evli kadınlar için askerlik zorunlu değildir. Askerlik hizmeti kadınlar için 2, erkekler için 3 yıldır.

Osmanlı'da askerlik hizmeti

Osmanlı Devleti'nde ordunun büyük bölümü, 1826'da Yeniçeri Ocağı kaldırılıncaya kadar tımarlı sipahiler ve yeniçerilerden oluşuyordu. Yeniçeriler düzenli ordunun sürekli askerleriydi. Tımarlı sipahiler ise yalnızca savaş zamanlarında orduya katılırlardı. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra bir süre süresiz askerlik uygulandı. 1843'te kura usulü kabul edildi. Buna göre askere alınan kişiler, beş yıl zorunlu askerlik yapıyordu. Sonraki yedi yıl için yedeğe ayrılıyor ve bu süre içinde yılda bir ay askerlik eğitimi görüyorlardı. 1869'da zorunlu askerlik süresi altı yıl, yedek askerlik süresi de 14 yıl olarak belirlendi. 1916'da, Osmanlı uyruğundaki herkesin askere alınması zorunluluğu getirildi. 45 yaşına kadar herkes yedek asker sayıldı.

Türkiye'de askerlik hizmeti

Ana madde: Türkiye'de zorunlu askerlik

Türkiye'de zorunlu askerlik hizmeti uygulanır. Sadece Türkiye Cumhuriyeti doğumlu olan ve 20 yaşına gelmiş erkek vatandaşlara zorunlu kılınan bir hizmettir. Günümüzde zorunlu hizmet süreleri yedek subay ve yedek astsubay olanlar için 12 ay, er olanlar için 6 ay, bedelli askerlik için ise 1 aydır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Bedelli askerlik, Türkiye'de Osmanlı döneminden bu yana aralıklarla zorunlu askerliğe alternatif olarak süre kısalması karşılığı nakit bedel ödenmesi mantığına dayanan bir uygulamadır. Uygulamanın dayandırıldığı gerekçeler ordunun ve devletin maddi ihtiyaçları ve bireylerin işlerini kaybetmemeleridir. Uygulamanın Anayasa Mahkemesi tarafından eşitlik ilkesini ihlal etmediğine karar kılınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zorunlu askerlik</span> Ulusal veya askeri hizmete zorunlu katılım

Zorunlu askerlik, bazı ülkelerde, ülke kanunlarına göre belli bir yaşa gelen erkek ve bazen kadınların yükümlü oldukları, süresi kanunlarla belirlenen devlet hizmeti. Zorunlu askerlik eski çağlardan beri uygulanmakla birlikte, bir ülkedeki genç erkek nüfusun çoğunluğunu kapsayacak şekildeki modern hâli Fransız Devrimi'ne ortaya çıkmış levée en masse sistemine dayanmaktadır. Çoğu Avrupa ülkesi daha sonra bu sistemi barış zamanında kendi ülkelerine uyarlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asker</span> Silahlı kuvvetlerde görev yapan kimse

Asker; orduda görevli, erden mareşale kadar rütbeye sahip kişi. Askerlik yükümlülüğü altına giren şahıslar ile özel yasalarla silahlı kuvvetlere katılan ve resmî bir kıyafet taşıyan kişilerdir. Askerlerin aslî görevi ülkelerinin topraklarını iç ve dış tehditlere karşı savunmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçeri</span> Osmanlı Devletinde askerî bir sınıf

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişaha bağlı kapıkulunun en büyük birimiydi. Kesin kuruluş tarihi bilinmese de, on dördüncü yüzyılın son yarısında I. Murad döneminde (1362-1389) kurulduğu kabul edilir. Avrupa'nın ilk modern daimi ordusudur.

<span class="mw-page-title-main">Bolivya Silahlı Kuvvetleri</span>

Bolivya Silahlı Kuvvetleri, Bolivya'nın iç ve dış tehditlere karşı savunmasından sorumlu askeri kuruluştur. 3 kuvvet komutanlığından oluşur:

<span class="mw-page-title-main">Azab</span>

Azab veya azap, Osmanlı devletinde çoğunlukla garnizon askeri olarak görev yapan askeri birimdir. Henüz evlenmemiş genç erkekler azab yazılabilirlerdi. Sözcüğün anlamı "bekar erkek"tir ve gönüllülerden oluşan yaya birliğidir. Savaşta ordunun en önünde yer alırdı.

Eyalet askerleri, başlıca topraklı veya tımarlı sipahi olarak adlandırılan süvarilerle; yaya, müsellem, azab ve akıncılardan oluşan askerî bir sınıftı. Osmanlı ordusunun önemli bir kısmını oluşturan Türk ve Müslüman askerlerden oluşmaktaydı. Bu askerler yeniçerilere göre daha üst düzey sayılmış ve daha fazla gelir elde etmiştir. Bu sınıfa dahil askerler de gördükleri hizmetlere göre, azablar, sekban ve tüfekçiler, icareliler, lağımcılar ve müsellemler olmak üzere beş gruba ayrılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu (klasik dönem)</span> 15-19. yüzyıllarda Osmanlı Ordusuna genel bakış

Klasik Osmanlı Ordusu, Osmanlı ordusunun 1451'de II. Mehmed'in yapılandırmasından başlayıp 1826 Vaka-i Hayriye biten kısmına verilen isimdir. Dönemin ordusu, 1606 sonrasında yenilmeye başlamış ve 17. ve 18. yy itibarıyla geçirdiği reformlar ardından 1826 yılında lağvedilmiştir. Bu dönemde birçok ocaklardan birisi olan Yeniçeri ocağı olarak adlandırılan ve devşirmelerden kurulan ocağın ordu ve siyasette büyük yeri ve etkisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sipahi</span> askeri sınıf

Sipahi, Osmanlı ordusunun ağır süvari sınıfı askeri. Tımar sahibi olan tımarlı sipahiler ve Kapıkulu Ocağı'na bağlı kapıkulu sipahileri olmak üzere ikiye ayrılır. "

<span class="mw-page-title-main">Askerlik şubesi</span> askeri kurum

Askerlik şubesi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı Askeralma teşkilatının en küçük birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Düzenli ordu</span>

Düzenli ordu, bir ülkenin resmî ordusudur. Yani resmî olan silahlı kuvvetlerdir. Bu orduya dahil olan ordular daimi ordu ve yedek kuvvetlerdir. Paralı askerler, düzensiz ordu, vs. bu orduya dahil değildir. İki tip düzenli ordu vardır:

<span class="mw-page-title-main">Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı</span> KKTCyi karadan, denizden ve havadan gelecek saldırılardan korumakla görevli askerî kuvvet

Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı (GKK) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni karadan, denizden ve havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. KKTC Polis Örgütü ve KKTC Sahil Güvenlik Komutanlığı da Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına bağlıdır.

Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü yayalar ve müsellemler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dahte</span> dövizle askerlik yapabilen kişiler

Dövizle Askerlik Hizmetine Tabi Erler (DAHTE), günümüzdeki adıyla Dövizle Askerlik, 20 yaş ve üzeri erkek Türk vatandaşlarından yurt dışında en az 3 yıl çalışmış olanların belli bir döviz miktarı karşılığında askerlik hizmetinden muaf tutulduğu bir uygulamadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Ordusu'nda asker alımı</span> Britanyada asker toplama düzeni

Britanya Ordusu'nda asker alımı, 1707 yılında İngiltere Krallığı ile İskoçya'nın Büyük Britanya Birleşik Krallığında birleşmesinden itibaren günümüze kadar Britanya Ordusundaki silah altına alma politikasını anlatır. Genellikle gönüllülere dayanan asker alımı politikası sadece I. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru ve II. Dünya Savaşı sırasında değişmiş, bu savaşlarda genel seferberlik ilan edilmiştir.

Profesyonel ordu, zorunlu askerlerin de içinde bulunduğu, genellikle gönüllü olarak asker olan ordu tipidir. Günümüzde profesyonel ordu Birleşik Krallık, Güney Afrika Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda, Amerika Birleşik Devletleri tarafından benimsendi.

<span class="mw-page-title-main">Atmeydanı Vakası</span>

Atmeydanı Vakası veya Atmeydanı Olayı ya da Sultan Ahmed Camii Vak‘ası, 1648 yılında IV. Mehmed'in saltanatının ilk aylarında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da bulunan Sultanahmet Meydanı'nda gerçekleşen ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Askerî işe alma</span>

Askerî işe alım askerlik hizmeti için belirli bir süre asker toplayarak orduyu yönetme sistemidir. Subay olmak için askerî lise ve harp akademisi okumak gerekir. Başlangıçta askerler yalnızca askerî harekât ve savaş süresinde askere alındı. Daimi orduların yetiştirilmesi için askere alma kullanımı, 15. yüzyılda Fransa'da başladı.

<span class="mw-page-title-main">Temel eğitim</span>

Daha yaygın olarak temel eğitim veya düzenli olarak eğitim kampı olarak bilinen işe alma eğitimi, ordu ve istihbarat teşkilatı'nda hizmet için yeni askerî personelin ilk talimatlarını ifade eder. Askerlik eğitimi fiziksel ve psikolojik olarak yoğun bir süreçtir ve askerî istihdamın talepleri için konularını yeniden toplumsallaştırır. Personele her zaman askerî öğretim ve eğitim verilir.

Türkiye'de zorunlu askerlik mevcuttur. Sadece Türkiye Cumhuriyeti doğumlu olan ve 20 yaşına gelmiş Erkek vatandaşlara zorunlu kılınan bir hizmettir. Günümüzde er olarak askerlik süresi 6 ay, yedek subay ve yedek astsubay olarak askerlik süresi 12 aydır. 26 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren yeni askerlik kanunu ile bedelli askerlik kalıcı hâle getirilmiştir. Buna göre bu ücreti ödemeyenler için zorunlu askerlik 6 aydır. Bedelli askerlik ücretini ödeyenlerden ardından acemi er olarak 1 aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaları istenir, ardından askerlik hizmetlerini tamamlamış olurlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.