İçeriğe atla

Osman Bey'in Rüyası


Osmanlı İmparatorluğu tarihi
Osmanlı İmparatorluğu kronolojisi
Kuruluş (1299–1453)
Osmanlı Beyliği  · Fetret Devri (1402–1413) · İstanbul'un Fethi
Yükselme (1453–1683)
Yayılma ve doruk noktası (1453–1566) · Krizler ve Değişim (1566–1683) · Kadınlar saltanatı · Köprülüler (1656–1703)
Duraklama (1683–1827)
Lale Devri (1718–1730) · Nizam-ı Cedid
Reform (1827–1908)
Tanzimat (1839–1876) · Birinci Meşrutiyet (1876–1878)
Dağılma (1908–1922)
İkinci Meşrutiyet (1908–1920) · I. Dünya Savaşı (1914–1918)  · Parçalanma (1918–1922)  · Saltanatın kaldırılması (1922)  · Hilafetin kaldırılması (1924)

Osman Bey'in Rüyası veya Osman Gazi'nin Rüyası, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Bey hakkında anlatılan, devletin kuruluşu ile bağlantılı bir rivayettir. Rivayete göre Osman Bey rüyasında Şeyh Edebali'nin koynundan bir ayın doğup, kendi koynuna girdiğini ve göbeğinden çıkan ağacın bütün dünyayı kapladığını görmüştü.[1]

Rüya, Oruç Bey tarafından ise Osman Gazi'ye değil babası Ertuğrul Gazi'ye ithaf edilmiştir. Onun anlatımına göre yine şeyhin koynundan doğan bir ay Ertuğrul'un koynuna girer. Sonra göbeğinden çıkan ağacın gölgesinden dağlar çıkar.

Osmanlı yazarları, imparatorluklarının kurucusunun bu rüyasına büyük önem verdiler.[2]

Rüya

Aşıkpaşazade Tarihi'nde rüya şu şekilde anlatılmıştır:[3]

''Osman Gazi uyuyunca rüyasında gördü ki bu azizin koynundan bir ay doğar, gelir, Osman Gazi'nin koynuna girer. Bu ayın Osman Gazi'nin koynuna girdiği demde göbeğinden bir ağaç çıkar. Gölgesi dünyayı tutar. Gölgesinin altında dağlar var. Her dağın dibinden sular çıkar. Bu çıkan sulardan kimi içer, kimi bağçeler sular, kimi çeşmeler akıtır.''

Gerçekliği

Rüyanın Osman Gazi'den çok daha sonra, ölümünden yüz yıldan fazla bir süre sonra on beşinci yüzyılda ortaya çıktığı[4] ve sonradan yaratıldığı konusunda çoğu akademisyen hemfikirdir.[4][5][6][7] Rüyanın, imparatorluğa temel bir mit sağlamak, Osman'ın hayatını zenginleştirmek veya sonraki başarısını açıklamak gibi amaçlarla yaratıldığı düşünülmektedir.[4][5]

Halil İnalcık bu rüya için 'Sözde rüya' tabirini kullandı.[6] Prof. Dr. Mehmet Ali Kılıçbay rüyanın sözde bir rüya olduğunu, Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu ise rüyanın uydurulmuş olduğunu söyleyerek Halil İnalcık'a bu konuda katıldı.[6]

Türk-İslam Geleneğinde Rüya Miti

Orta Asya Türk-Moğol ve Türk-İslam kültürünün ortak unsurlarından birisi Kut kavramı ve hakimiyetin ilahi kaynaklı olduğu düşüncesidir. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen Kut kavramı, İslamiyet'in kabul edilmesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu'nda da var olmuştur. Hükümdarların ilahi kaynaklı bir rüya görüp hükümdarlıklarına meşruiyet kazandırması ise bunun bir yansımasıdır.

Cengiz, Timur ve Kadı Burhaneddin Ahmet gibi devlet adamları, meşrû bir hanedan mensubu olarak doğmadıklarından saltanat rüyası gibi meşrûiyet vasıtalarına müracaat etmişlerdir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "ERHAN AFYONCU - Osman Gazi'nin rüyası". Sabah. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  2. ^ Edward Shepherd Creasy, Turkey, sayfa 15
  3. ^ Âşıkpaşazâde. Hüseyin Nihal Atsız (Ed.). Aşıkpaşaoğlu Tarihi. Ötüken Neşriyat A.Ş. ISBN 9786051553443. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  4. ^ a b c Finkel, Caroline (2006). Osman's dream : the story of the Ottoman Empire, 1300-1923. New York: Basic Books. ISBN 0-465-02396-7. OCLC 63664444. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  5. ^ a b Encyclopedia of the Ottoman Empire. Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters. New York, NY: Facts On File. 2009. s. 445. ISBN 978-0-8160-6259-1. OCLC 227205977. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  6. ^ a b c "Osmanlı'nın 'çınar rüya'sı uydurma mı?". Sabah. 3 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  7. ^ Imber, Colin (1987). "The Ottoman Dynastic Myth". Turcica. 19: 7-27.
  8. ^ Yrd. Doç. Dr. Halil ÇETİN (Temmuz 2012). Tarih İncelemeleri Dergisi. OSMANLI SALTANAT RÜYALARI VE TARİHÎ BAĞLAM. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Osman Gazi</span> Osmanlı Beyliğinin kurucusu ve ilk padişahı (1299–1324)

I. Osman veya bilinen adlarıyla Osman Gazi ya da Osman Bey, Osmanlı Beyliği ve Osmanlı Hanedanı'nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahı olan Türk hükümdar ve komutandır. Yaşadığı dönemde liderliğini yaptığı beylik başlangıçta küçük bir Türk beyliği iken, ölümünden sonraki yüzyıllarda büyük bir imparatorluğa dönüştü. Dedesinin Süleyman Şah veya Gündüz Alp isimli olduğu ve soyunun Oğuzların Bozok koluna mensup Kayı boyuna dayandığı düşünülmektedir. Büyükannesi Hayme Hatun, babası Ertuğrul Gazi ve annesi Halime Hatun'dur. Tarihçi Âşıkpaşazâde'nin yazdığına göre Osman Gazi, bir taraftan kendisinin Oğuzların Üçok koluna mensup "Gök Alp" neslinden olduğunu ileri sürerken diğer taraftan da kendi dedesinin isminin "Kaya Alp oğlu Süleyman Şah" değil, "Kutalmışoğlu Süleyman Şah" olduğunu söylediği iddia edilmektedir.

Süleyman Şah veya Kaya Alp oğlu Süleyman Alp, Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî olarak kurulmasına giden süreçte önemli bir yere sahiptir. Kaya Alp'in oğlu ve Ertuğrul Gazi'nin babası olan Gündüz Alp'in atasıdır. Bazı kaynaklara göre ise Ertuğrul Bey'in babası. Oğuzlar'ın Kayı Boyu'ndandır. Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler olmadığı gibi 12. yüzyılın sonlarında doğduğu ve Kayı Boyu'nun reisi olduğu bilinir. Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın Orta Asya’daki istilâsı üzerine, 13. yüzyılda Türkistan’dan batıya doğru göç etmeye karar vermiştir. Türkistan'dan 50.000 kişiyle Kuzey Kafkasya üzerinden Doğu Anadolu Bölgesi'ne gelerek, 1214'te Erzincan ve Ahlat taraflarına yerleşti. Aynı boya mensup bâzı aşiretler de Diyarbakır, Mardin ve Urfa'ya yerleştiler. 1225-1226 arası da Haçlı Kalesi'nin fethi onun devrinde gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Gazi</span> 2. Osmanlı padişahı (1324–1362)

Orhan Gazi veya Orhan Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci padişahıdır. 1324 ile 1362 yılları arasında hüküm sürmüştür. Babası Osman Gazi'den 16.000 km² olarak aldığı beyliği, oğlu I. Murad'a 95.000 km² ila 100.000 km² arsa bıraktığı biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi</span> Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan İstanbulun Fethine kadar süren tarihî dönem (1299–1453)

Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi (1299-1453), Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Kostantiniyye'nin fethine kadar devam ettiği kabul edilen dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Edebali</span> İslam bilgini ve Ahî şeyhi (1206–1326)

Şeyh Edebali (1206-1326), Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşamış bir Ahi şeyhi.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Gazi</span> Osman Gazinin babası ve Kayı boyu lideri

Ertuğrul Gazi ya da Ertuğrul Bey, 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kayı boyu</span> Oğüz Türklerinden oluşan Anadolu boyu

Kayı Boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi. Reşidüddin'nin listesinde sembolleri şahin, yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğandır. Kayı güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı Boyu'nun damgası üç ok ve bir yaydan oluşur. Babası Gün Han ve dedesi Oğuz Han olan Kayı Han bu boyun ilk atasıdır. Divân-ı Lügati't-Türk'te damgaları;olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halil İnalcık</span> Türk tarih profesörü (1916–2016)

Halil İbrahim İnalcık, Türk tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Bafeus Muharebesi</span> 1302de gerçekleşen ilk Osmanlı–Bizans savaşı

Bafeus Muharebesi veya Koyunhisar Muharebesi, 27 Temmuz 1302 tarihinde Osmanlı Beyliği ile Bizans İmparatorluğu'nun yaptığı muharebedir. Muharebe, Osmanlı Devleti ve Bizans İmparatorluğu arasında yapılan tarihteki ilk silahlı çarpışmadır. Savaşı Osman Gazi yönetimindeki Osmanlı ordusu kazanmış ve bölgede büyük bir güç elde etmiştir. Türk tarihçi Halil İnalcık'a göre Osmanlı Devleti'nin kuruluşu bu muharebeyle başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aydoğdu Bey</span>

Aydoğdu Bey, Âşıkpaşazâde'nin Tevârîh-i Âl-i Osman isimli eserine göre Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin kardeşi Gündüz Bey'in oğlu, ağabeyi Aktimur Bey'dir. Doğum tarihinin 1284 - 1287 yılları arasında olduğu tahmin edilmektedir, çünkü 1302 yılında öldüğünde 16-17 yaşlarındaydı. Doğum yeri bilinmemektedir.

Edirne'nin Fethi, Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Edirne'nin Osmanlı İmparatorluğu kontrolüne geçmesiyle sonuçlanan süreç. Olayın gerçekleştiği yıl kaynaklara göre 1361-1371 arasında değişiklik gösterirken fethi gerçekleştiren isimler de kaynaklara göre değişir. Alınmasından bir süre sonra Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapan şehir, 1453'te İstanbul'un ele geçirilmesi sonrasında başkent oluşuna kadar bu statüsünü sürdürdü.

Gündüz Alp veya Gündüzalp, Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin babası Ertuğrul Gazi'nin soyundan olup, çeşitli kaynaklara göre Ertuğrul Gazi'nin babası veya oğludur. Enverî'nin Düstûrnâme-i Enverî adlı eseri ve Karamanlı Mehmed Paşa'ya göre Ertuğrul Gazi'nin babası; Hasan bin Mahmûd el-Bayâtî'nin Câm-ı Cem-Âyîn adlı eseri, Âşıkpaşazâde'nin Âşıkpaşazâde Tarihi adlı eseri ve Neşrî'nin Kitab-ı Cihannüma adlı eserine göre ise Ertuğrul Gazi'nin oğlu ve Osman Gazi'nin kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Saru Batu Savcı Bey</span> Osman Gazinin ağabeyi

Saru Batu Savcı Bey. Oğuzlar’ın Bozok kolunun Kayı Boyu’na mensup olup Ertuğrul Gazi’nin üç oğlundan ikincisidir. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi'nin ağabeyidir. Domaniç Savaşı (1287) esnasında ölmüştür. İki oğlu bulunmaktadır bunlar Bayhoca ve Süleyman Bey'dir. Savcı Bey 1286 da Domaniç Muharebesi'nde ölmüştür.

Kaya Âlp Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'in büyük dedesi; Ertuğrul Gazi'nin dedesi; Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp 'in ise babasıdır. Kaya Alp'in babası ise Kızıl Buğa'dır. 12. ve 13. yüzyıl civarında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikea Kuşatması (1328-1331)</span>

Nikea Kuşatması, Bizans İmparatorluğu kontrolündeki Nikea 'nın 1328 ile 1331 yılları arasında Osmanlı Devleti tarafından kuşatılması. Kuşatmanın ardından şehir, Osmanlı Devleti egemenliğine girdi.

<span class="mw-page-title-main">Gündüz Bey</span> Ertuğrul Gazinin oğlu

Gündüz Bey, Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyu’na mensup olan Ertuğrul Gazi ile Halime Hatun'un en büyük oğludur. Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Aydos Kalesi</span> İstanbulun Sultanbeyli ilçesinde bulunan bir kale

Aydos Kalesi veya diğer adıyla Keçi Kalesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Sultanbeyli ilçesindeki Aydos Tepesi'nin 325 metrelik uzantısında bulunan kale. Çevresiyle birlikte birinci derecede arkeolojik sit ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dimbos Muharebesi</span> Osmanlı Beyliği ve Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir muharebe

Dinboz ya da Dimbos Muharebesi, Osmanlı Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında 1303 yılında gerçekleşmiş bir muharebedir.

<i>Kuruluş Osman</i> Türk televizyon dizisi

Kuruluş Osman, Bozdağ Film imzalı, ilk bölümü 20 Kasım 2019 tarihinde yayınlanan, yönetmenliğini ilk olarak Metin Günay'ın, daha sonra ise Ahmet Yılmaz'ın üstlendiği, senaryosunu ise Mehmet Bozdağ'ın kaleme aldığı tarihî, aksiyon, macera, kurgu ve dram türündeki Türk televizyon dizisidir. Dizi, 2014-2019 yılları arasında TRT 1'de yayınlanan Diriliş Ertuğrul dizisinin devamı niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Râbi'a Bala Hâtun</span> Osman Gazinin 1289 yılında evlendiği ikinci eşi

Rabia Bala Hatun, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi'nin eşi ve Şeyh Edebali'nin kızı. Alâeddin Bey'in de annesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.