İçeriğe atla

Konstantinopolis Kuşatması (674-678)

Koordinatlar: 41°00′44″N 28°58′34″E / 41.0122°K 28.9760°D / 41.0122; 28.9760
İstanbul'un İlk Arap Kuşatması
Bizans-Arap Savaşları

Konstantinopolis Surları'nın modern bir rekonstrüksiyonu
Tarih674-678
Bölge
Sonuç Bizans zaferi
Taraflar
Bizans İmparatorluğu Emevî İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
IV. Konstantinos I. Yezid
Süfyân bin Avf (ölü)
Cünâde bin Ebû Ümeyye
Fedâle bin Ubeyd

Konstantinopolis'in Birinci Arap Kuşatması 674 ila 678 yılları arasındaki Bizans-Arap Savaşları'nın büyük bir çatışması olup, Konstantinopolis'in savunmasının sınandığı sayısız kuşatmalardan biriydi. Savaş, Bizans İmparatorluğu ile Emeviler arasında cereyan etti. Muaviye, (İlk Fitne Savaşını takiben) Emevi hükümdarı olarak ortaya çıkmıştı ve Şam'ı başkent yaparak; stratejik hedef olarak Bizans İmparatorluğu'nun ortadan kaldırılmasını açıkça ilan etmişti. Bu nedenle 668'de Muaviye, oğlu Yezid komutasında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na sefere göndermişti. Yezid ve ordusu, bütün Anadolu'yu katederek Kalkedon'a (Kadıköy) kadar ilerlemişti. Anadolu'da önemli bir Bizans kalesi olan (bugün Bolvadin yakınlarında bir harabe hâlinde) Amorium şehri, bu sefer sonunda Araplar'ın eline geçmişti. Fakat Kalkedon'da, Konstantinopolis'in karadan ele geçirmenin imkansız olduğu anlaşıldı.

Muaviye'nin yeni şekilde Bizans İmparatorluğu'na hücumu Arapların geliştirdikleri donanma ile oldu. Bu Arap donanması, önce Ege Denizi açıklarında adalardan başlayarak Bizans ada ve sahil şehirlerini birer birer eline geçirmeye başladı. Bunlar arasında Rodos, Kos, Sisam ve İzmir sıra ile Arapların eline geçti. Bizans'ta IV. Konstantinos imparator iken 672'de Arap donanması Marmara'ya girdi ve Kapıdağ yarımadasının kıstağının hemen kuzeydoğusundaki eski Klasik Yunan şehri olan ve Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini kaybetmeyen Kyzikos şehrini eline geçirdi. Araplar iki yıl bu şehri tahkim edip bir donanma üssü haline getirdiler. Ayrıca orada donanmalarındaki gemilerini kuşatma silahları (büyük mancınıklar vb.) ile donattılar.[1]

674 yılında bu donanma Kyzikos'tan ayrılarak denizden Konstantinopolis'i kuşatmaya aldı. Bu çeşit denizden kuşatma o zamanki bu eski Konstantinopolis şehri için yeniydi, çünkü daha önceki barbar kavimler kuşatmaları karadan batıdan şehrin kara surlarına gelmişti. Fakat eski Konstantinopolis'in Marmara Denizi surları da iyi pekiştirilmişti. Bu pekiştirilmiş duvarlara karşı Arap donanması ve yeni kuşatma aletleri pek başarılı olamadı. Araplar bu nedenle şehri Boğaz boyunca abluka altına aldılar. Fakat kış mevsimi gelince Araplar donanmaları ile üsleri olan Kyzikos'a çekildiler. Burada donanma tamir ve takviye edildi ve Suriye'den yeni asker ve malzeme getirildi. 675 baharı ile Arap donanması tekrar Konstantinopolis'i denizden ablukaya ve kuşatmaya aldı. O yıl da başarı kazanılamadı ve kışın donanma yine Kyzikos üssüne çekildi. Bu, uygun mevsimde şehrin kuşatılması ve kışın Arap donanmasının Kyzikos'a çekilmesi 678 yılı sonlarına kadar 5 defa tekrarlandı.

Bu sırada Baalbek'li Hristiyan mimar Kallinikos, "Rum ateşi" olarak adlandırılan bir silah icat etti. Rum ateşi, ilk kez 677 yılında Bizans donanması tarafından kullanıldı. 678 kuşatması sonunda Rum ateşi sayesinde üstünlük sağlayan Bizans donanması, Emevi Arap donanmasını bu silahı kullanarak deniz savaşlarında da mağlup etti. Arap donanması son olarak 678 tarihinde kuşatmayı kaldırarak ve Kyzikos üssünden ayrılarak Akdeniz'e geri çekildi. Antalya açıklarında bu donanma hiç beklenmedik bir fırtınaya maruz kaldı ve büyük zarar gördü. Bundan sonra Arapların Konstantinopolis'e hücumları denizden değil karadan oldu.

Bu Bizans zaferi, Araplar'ın Avrupa'ya doğru yayılmalarını yaklaşık otuz yıl durduruyordu. Fakat Araplar, Konstantinopolis'in İkinci Arap Kuşatması'na kadar kesin bir şekilde yenilmeyeceklerdi.

Yenilgi iki nedene dayandırılabilir: Şehrin savunmasının kırılamaması ve kış mevsimindeki soğuk hava ve uygunsuz deniz şartları. Bizanslı'ların kazandığı bu zafer, şehrin deniz tarafından da sağlama alınabileceğini fikrini sağlamlaştırdı. Arap kuvvetleri kış mevsiminin soğuğu ve fena deniz şartları dolayısıyla kuşatmalarına ara vermeleri gerektiği için kuşatma devamlı olamıyordu. Buna rağmen Araplar tekrar tekrar 5 yıl arka arkaya şehri kuşatmaya devam etmişlerdi. Fakat bir taraftan yeni Bizans teknik üstünlüğü ve diğer taraftan Suriye'deki askeri ve siyasi durumun uygunsuzluğu nedeniyle kışın takviyelerin gelememesi korkusu bu kuşatma serisinin devam etmeyişi Araplar bakımından savaşın başarısızlıkla sona ermesine neden olmuştur.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Norwich, John Julius, (1988), Byzantium: the Early Centuries, Londra, Penguin say. 674-680
Genel

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu</span> Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğunun devamı şeklinde var olmuş devlet (395–1453)

Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Saray</span>

Büyük Saray veya Kutsal Saray, Fatih yarımadasının güneydoğu ucunda kurulmuş, geniş Bizans İmparatorluğu'nun imparatorluk saray kompleksi. Bizans imparatorlarının kraliyet yerleşimi olarak 330 yılından 1081 yılına kadar hizmet etmiştir. 690 yıldan fazla imparatorluk yönetiminin merkezinde yer almıştır. Günümüze çok az kalıntısı kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (626)</span>

626 yılı Konstantinopolis Kuşatması, Sasaniler tarafından gerçekleştirilen ve Bizans İmparatorluğu'nun kesin zaferiyle sona eren kuşatmadır. Herakleios tarafından elde edilen diğer zaferler ile beraber bu kuşatmanın başarısız olması, Bizanslılar'ın topraklarını geri almalarını sağlayarak, sınırlarla ilgili Sasanileri M.S. 590 yılındaki duruma uygun anlaşma yapmaya zorladı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Konstantinos</span> Bizans imparatoru

IV. Konstantinos (Yunanca adi: Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV, ; 668 – Eylül 685 döneminde Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (717-718)</span> Emevi Araplarının Bizans başkentine karşı gerçekleştirdiği başarısız işgal girişimi (717-718)

Konstantinopolis'in İkinci Arap Kuşatması (717-718), Arapların Bizans İmparatorluğu'nun başşehri olan Konstantinopolis'u almak için karadan ve denizden girişimde bulundukları bir kuşatmaydı. Arap kara kuvvetleri Mesleme bin Abdülmelik tarafından yönetiliyordu, Konstantinopolis'in dayanıklı ve görünen surları ve Bulgar atakları karşısında yenildiler. Deniz filoları Rum Ateşi tarafından tahrip edildi ve arta kalanları daha sonra yurtlarına geri dönüşlerinde fırtınada battı. Kuşatma sık sık geniş çaplı çalışılmış bir savaş olan Puvatya Muharebesi ile kıyaslansa da o savaş Müslümanların doğudan Avrupa içinde genişlemelerini yaklaşık 700 yıl durdurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (860)</span>

Rus-Bizans Savaşı (860) Bizans ve Batı Avrupa kaynaklarında kaydedilen Ruslarca yapılan sadece büyük bir askeri seferdi. Olayların aldığı yere bakış hesap değişikliği çağdaş ve daha sonraki kaynaklardaki farklılık nedeniyle tam sonuç belli değildir. Bizans kaynaklarına göre, Ruslar Konstantinopolis'i, İmparatorluk Bizans-Arap Savaşları ile uğraşırken ve Rus tehdidiyle ilgilenmesi olanaksız durumdayken hazırlıksız yakaladı. Rusların Bizans şehrinin kenar mahallelerini talan etmesinden sonra, Ruslar geri çekilmenin tabiiliğine rağmen yeniden tehdit ettiler ve gerçekten hangi tarafın galip olduğu konusu tartışmalıdır. Bu olay daha sonra Ortodoks Kilisesi geleneğine yükseliş verdi, bu durum Theotokos tarafından araya giren ilahi bir güç tarafından şehrin kuşatmadan kurtuluşuna yorumlandı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (941)</span> 941 yılındaki çatışma

Rus-Bizans Savaşı 941 yılında I. İgor'un hükümdarlık döneminde yer aldı. Hazar Yazışmaları göstermektedir ki I. Romanos Lekapenos tarafından alınan Yahudilere uyguladığı zulüm sonrası Bizanslılar'dan intikam almak için Hazarlar tarafından kışkırtılmış bir seferdir.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil</span> Bizans İmparatoru

I. Manuil Komninos, 1143-1180 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">I. İsaakios</span>

I. İsaakios Komninos, 1057-1059 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">VI. Leon</span> Bizans imparatoru (866 - 912)

VI. Leon, lakabı "Bilge Leon" ya da "Filozof Leon", 886-912 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

Nea Ekklisia, Bizans İmparatoru I. Basileios tarafından 876 ile 880 yılları arasında Konstantinopolis'te inşa ettirilmiş bir kilisedir. Bizans başkentinde 6. yüzyılda inşa edilen Aya Sofya'dan sonra inşa edilmiş ilk anıtsal kilisedir. Bizans mimarisinin Orta Çağ'ının başlangıcını işaret eden bu kilise Paleologos Hanedanı dönemine kadar kullanılmıştır. Osmanlılar tarafından barut deposu olarak kullanılan bu yapı, 1490 yılında yıldırım düşmesinden sonra tahrip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bizans-Ceneviz Savaşı</span>

Bizans-Ceneviz Savaşı veya Bizans-Cenova Savaşı, 1348-1349 yıllarında Bizans İmparatorluğu ve Ceneviz Cumhuriyeti arasında İstanbul Boğazı'ndan geçerken konan haraç üzerine yaşanan savaştır. Bizanslılar gıda ve deniz ticareti için Galata'daki Cenevizli tüccarlara olan bağımlılıklarını kırmak ve kendi donanmalarını yeniden inşa etmek istiyorlardı. Fakat inşa ettikleri yeni donanma, Cenevizliler tarafından yok edilmiş ve bir barış antlaşması imzalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mesleme bin Abdülmelik</span>

Mesleme bin Abdülmelik, Emevî prens ve 8. yüzyılın ilk on yıllarının en önde gelen Arap generallerinden biridir. Bizans İmparatorluğu ve Hazar Hanlığı'na karşı birçok sefer düzenlemiştir. Özellikle Bizans başkenti Konstantinopolis'in ikinci ve son Arap kuşatmasına liderlik ettiği için büyük ün kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans donanması</span>

Bizans donanması ya da Doğu Roma donanması, Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu donanma kuvvetidir. Öncülü olan Roma İmparatorluk donanmasının doğrudan devamıdır fakat devletin savunulmasında ve ayakta kalmasında, öncülünden çok daha fazla hayati rol oynamıştır. Birleşik Roma İmparatorluğu'nda deniz filoları daha az tehditle karşılaşmış, lejyonlar prestij sağlayan daha ikincil bir güç olmalarına rağmen Doğu'da bazı tarihçilerin "denizci imparatorluk" olarak adlandıracakları kadar imparatorluğun varlığının çok hayati bir parçası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ordusu</span> ordu

Bizans ordusu veya Doğu Roma ordusu, Bizans donanmasının yanında hizmet veren Bizans silahlı kuvvetlerinin başlıca askeri organıydı.

Karabisianoi, orta 7. yüzyıldan erken 8. yüzyıla kadar Bizans donanması'nın dayanak noktasıdır. Kelime olarak Yunanca "gemiler" için karabos ya da karabis ve "gemiler için insanlar, denizciler" anlamına gelmektedir. Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun ilk sabit deniz kurumudur, denizde İslam'ın yayılışının önüne geçmek için kurulmuştur. 718-730 arası bir zaman kaldırılmış ve yerine bir dizi denizci thema kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amorion'un yağmalanması</span>

Amorion'un Yağmalanması, Dazimon Muharebesi'nden zaferle çıkan Abbâsîlerin ilerlemeye devam ederek Amorion'u kuşatması ve 12 Ağustos 838 tarihinde şehri ele geçirerek yağmalaması olayı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (1260)</span>

Konstantinopolis Kuşatması 1260'ta parçalanmış Bizans İmparatorluğu'nun en büyük kalıntısı olan İznik İmparatorluğu'nun Konstantinopolis'i Latin İmparatorluğu'ndan geri alma ve şehri yeniden canlanan bir Bizans İmparatorluğunun siyasi, kültürel ve manevi başkenti olarak yeniden kurma girişimiydi.

Escorial Taktikon, Nikolaos Oikonomides ilk edisyonunu yaptıktan sonra Taktikon Oikonomides olarak da bilinir, 970'ler boyunca Konstantinopolis'te kullanılan Bizans makamları, payeleri ve unvanlarıdır. Liste, birçok madde arasında, Arap-Bizans savaşları sırasında Bizans İmparatorluğu'nun doğu sınırının komutanlarını (strategoi), ve adli makamları da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Asya'nın Abbasi işgali (782)</span>

782 Küçük Asya'nın Abbasi işgali, Abbasi Halifeliği'nin Bizans İmparatorluğu'na karşı başlattığı en büyük operasyonlardan biriydi. İşgal, bir dizi Bizans başarısının ardından Abbasi askerî gücünün bir göstergesi olarak başlatıldı. Abbasi veliahtı, geleceğin Harun al-Rashid komutasındaki Abbasi ordusu, Bizans başkenti Konstantinopolis'ten Boğaz'ın karşısındaki Hrisopolis'e kadar ulaştı, ikincil güçler Batı Anadolu'ya baskın düzenledi ve burada Bizans güçlerini mağlup etti. Harun, Konstantinopolis'e saldırmak niyetinde olmadığı ve bunu yapacak gemileri olmadığı için geri döndü.