Kanada, Kuzey Amerika'da bir ülkedir. On eyalet ve üç bölgeden oluşan ülke, Büyük Okyanus'tan Atlas Okyanusu'na ve kuzeyde Arktik Okyanusu'na kadar 9,98 milyon km²'lik bir alanı kaplar. Bu özelliğiyle yüzölçümü bakımından dünyanın Rusya'dan sonra en büyük 2. ülkesidir. Kanada, sınırları içinde en çok göl bulunduran ülkedir, bir milyondan fazla göl bulunmaktadır. Kanada'nın güney ve batıda Birleşik Devletler ile olan sınırı 8.891 km ile dünyanın en uzun kara sınırıdır. Ayrıca Kanada, 200.000 km den fazla bir mesafe ile dünyanın en uzun sahil şeridine sahiptir. Kanada'nın topraklarında çoğunlukla ormanlar ve bunun yanı sıra Rocky Dağları'ndaki tundra hakimdir. Nüfusun beşte dördü güney sınırına yakın yaşamaktadır. Kanada'nın başkenti Ottawa; en büyük üç şehri Toronto, Montreal ve Vancouver'dır.
Kaymakam Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yönetim sisteminde, ilçenin en yüksek mülki idare amiridir. Kaymakamlar görevlerini il valilerinin gözetim ve denetimi altında yaparlar. İlk kez Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla görev yapmaya başlamışlardır. Kaymakamlık bir kariyer meslek memurluğudur. Mesleğe giriş için mevzuatla belirlenen şartlar aranmaktadır. Seçilmesi, yetiştirilmesi, atanması ve yer değiştirilmesi belli kurallara bağlanmıştır.
Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.
Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri, Kanada'nın birinci düzey idari bölümleridir. Kanada resmî olarak province denen 10 eyalet ile resmî olarak territory denen 3 bölgeye ayrılmıştır. Eyaletlerin federal yönetimden geniş oranda özerkliği varsa da bölgelerin bağımsızlığı daha azdır.
Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.
Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.
Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.
Vali ya da ilbay bir ili ya da federal devletlerde bir eyaleti devlet tüzel kişisini temsilen yöneten en üst düzey idari amirdir. Valiler, yürütme erkinin bir organı olup, devlet hiyerarşisinde devlet başkanının hemen ardından gelir. Belediye başkanı gibi kendi özerk tüzel kişiliği yoktur, onun yerine devlet tüzel kişisine bağlıdır. Bir vali, seçimle ya da atamayla göreve gelebilir. Valilerin yetki alanları ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Bazı valiler, bölgesel hükûmetin tümü üzerinde topyekün kontrole sahipken kimilerinin göreviyse tamamen semboliktir. Kavram olarak eski Türklerdeki İlteber kavramı ile benzerlik göstermektedir.
Girit Eyaleti, 1669 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Merkezi önce Kandiye sonra Hanya olmuştur. Osmanlı döneminde Girit Vilayeti; Hanya, İsfakiye, Resmo, Kandiye ve Laşid sancaklarına ayrılmıştı. Vilayet merkezi Hanya şehriydi. Sancak merkezleri adları anılan kasabalardır. Ancak Laşid Sancağının idare merkezi Yenişehir, İsfakiye Sancağının idare merkezi Vamus kasabalarıydı.
Thema, yaklaşık yedi yüz yıllık bir dönem için Bizans İmparatorluğu'nun ana yerel idare birimi idi. Thema sistemi yedinci yüzyılda Bizans topraklarının Müslüman orduları tarafından zaptedilmeye başlanması ile kurulmuş ve daha önceki ana yerel birim olan ve Roma imparatorları Diocletianus ve I. Konstantin tarafından kurulmuş olan Roma diakos sistemi yerine geçirilmiştir.
Sancak, Osmanlı İmparatorluğu’nun idari yapılanmasına dair bir terim olan sancak, Osmanlı Devleti'nde bir bölge veya gelir getiren has anlamına gelir.
Krasnoyarsk Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan kray. Krayın idarî merkezi Krasnoyarsk'tır. Yüzölçümü 2.366.797 km²'dir. Yakutistan ve Batı Avustralya'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü idari-bölgesel birimidir.
İdari bölünüş, ülkelerin daha kolay yönetilebilmesi için çeşitli bölümlere ayrılmasına idari bölünüş denir. Ayrıca ulus altı birim olarak da adlandırılır. Her ülkede idari bölünmeler aynı değildir. Örneğin bir ülke il ya da ilçeye ayrılırken; bir diğeri ise sadece belediye gibi en temel birime ayrılabilir.
Belediye başkanı, bir şehir veya kasabanın belediye hükûmetindeki en üst düzey yetkili olarak görev yapar. Dünya genelinde, bir belediye başkanının yetkileri ve sorumlulukları ile bir belediye başkanının seçimi veya diğer şekillerde görevlendirilmesi konusunda yerel yasalar ve adetler arasında geniş bir farklılık bulunmaktadır. Seçilen sistemlere bağlı olarak, bir belediye başkanı belediye hükûmetinin baş yürütme görevlisi olabilir, sadece bağımsız gücü olmayan çok üyeli bir yönetim kurulunu yönetebilir veya sadece sembolik bir rol oynayabilir. Bir belediye başkanının görev ve sorumlulukları, belediye yöneticilerini ve çalışanlarını atamak ve denetlemek, seçmenlere temel hükûmet hizmetleri sağlamak ve bir belediye yönetim organı tarafından kabul edilen yasaları ve yönetmelikleri uygulamaktır. Bir belediye başkanının seçilme seçenekleri, halk tarafından doğrudan seçilme veya seçilmiş bir yönetim kurulu veya kurul tarafından seçilme gibi seçenekleri içerebilir.
Amerika Birleşik Devletleri'nin siyasî birimleri ve bölümleri arasında aşağıdakiler bulunur:
- 50 eyaleti. Eyaletler county'lerden oluşur. County, eyaletleri oluşturan ikinci derece bir idarî birim olması ve kendisi de belediye bölgelerinden oluşması bakımından bakımından Türkçede "ilçe" kavramına yakın olmakla beraber, diğer yönetimsel ayrıntıları bakımından Türkiye'deki ilçelerden farklıdır. County'ler township'lere bölünür. Bir eyaletin kentsel bölgeleri tüzelleşmiş şehir (city), kasaba (town), köy (village) ve diğer yerel yönetimler şeklinde ve bunlara tâbi veya otonom amme işletmeleri ve kurumları olarak örgütlenebilir. İlk 13 Eyalet, eyalet statülerinin Amerikan Bağımsızlık Bildirisi ile, 4 Temmuz 1776'da başladığını kabul eder. Diğer 37 eyaletin her biri ABD Kongresi'nin bir kanunu ile Birleşik Devletler'e kabul edilmiştir.
- Columbia Bölgesi, Birleşik Devletler'in Başkenti. Columbia Bölgesi, eyalet olmasa ve Kongre'de oy hakkına sahip olmasa da, D.C. mukimleri başkanlık seçimlerinde oy kullanabilir ve Seçiciler Kurulunda üç seçmenleri vardır.
- Yerli Amerikalı rezervasyonları yarı otonom statüye sahiptir. Her rezervasyon bir eyaletin parçasıdır ve mukimleri içinde bulundukları eyaletin bir mukimi olarak oy kullansa ve federal vergi ödese de, rezervasyonlar çoğu eyalet ve yerel yönetim kanunundan muaftır. Rezervasyonların statülerinin muğlak olması Kızılderili kabilelerine hem bazı fırsatlar vermiş, hem de zorluklar yaratmıştır.
- Birleşik Devletler toprakları (Territory) belli bir eyalete ait olmayan, federal devletin denetiminde olan topraklardır. Territory'ler enkorpore olmuş (incorporated) veya enkorpore olmamış (unincorporated) olabilir. Bunlar için "possession" (zilyetlik), "overseas territory" veya "commonwealth" terimleri kullanılır. Territory'ler ayrıca organize olmuş (organized) ve organize olmamış olarak sınıflandırılır. Organize olmuş federal topraklar, ABD Kongresinin bir kurucu yasası ile verilmiş özerkliğe sahiptir, organize olmamış olanlar ise özyönetim için doğrudan verilmiş izni olmayanlardır. Burada "organize" terimi Türkçedeki düzenli olmak anlamında değil, bu statünün verildiği kanunlara "Organic Act" denmesinden kaynaklanır. Amerikan hukukundaki anlamıyla "Organic", organize bir tüzel varlık için kurucu, onun yasalarını meydana getirici demektir, dolayısıyla organized, Türkçede "teşkilatlanmış" veya "yapısallaşmış" olarak anlaşılabilir. Mevcut 50 eyaletten 31'i, Birlik'e dahil edilmeden önce ABD'nin organize enkorpore bölge'si statüsündeydi. 1959'dan beri ABD'nin tek bir enkorpore bölgesi vardır ama ABD, çeşitli enkorpore olmamış bölgeler üzerinde kontrolünü sürdürmektedir.
- Askeri üsler, yabancı ülkelerde bulunan Amerikan sefaretleri ve konsoloslukları ve Columbia Bölgesi, sadece federal birliğin nüfuzundadır. Federal birlik, eyaletlerden oluşan bir birlik olarak Birleşik Devletleri meydana getirir.
- Yarı politik bölümler, Doğal koruma bölgeleri ve okul bölgeleri gibi, genelde özel, coğrafî olarak tanımlanmış kamu alt idareleridir.
- Bazı yerel yönetim işlevlerini yerine getiren tanınmlı kuruluşlar, örneğin ev sahibi birlikleri. Normalde yerel yönetimler için belirlenmiş kanun ve tüzüklerin bu tür kuruluşlara da uygulanması gerektiği mahkeme kararları ile belirlenmiştir.
County, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve diğer İngilizce konuşulan ülkelerde kullanılan idarî bir birim ismidir. County kelimesi, köken olarak kont sözcüğünden türemiştir, ancak bugün idarî bir birim olan county'nin kontluk ile herhangi bir hukukî ilişkisi kalmamıştır.
Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.
Federalizm, genel bir hükûmeti bölgesel hükûmetlerle tek bir siyasi sistemde birleştiren ve yetkileri merkezi ve yerel hükûmet arasında bölen bir yönetim biçimidir. Modern dönemde federalizm, ilk olarak Eski İsviçre Konfederasyonu sırasında devlet birliklerinde kabul edildi.
Federal bölge, federasyonlarda bulunan bir idari bölünüş şeklidir. Federal hükûmetin doğrudan kontrolü altındadır. Federal bölge genellikle başkenttir.
Yürütme başkanı, sahip olduğu yetkilerle çeşitli görevleri yerine getirmesine izin veren devletin başı için kullanılan bir terimdir. Bu terim, pozisyonun unvanına atıfta bulunabilir, ancak birçok yasama birimi bu yetkiyi farklı bir unvana sahip bir pozisyona yerleştirir.
