İçeriğe atla

Darwinizm

1854'te Charles Darwin

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı.[1] Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir.[2] 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.[3]

Darwin, bunun yanında, Türlerin Kökeni kitabında, bu sürecin doğruluğunun kanıtlanmasının nasıl mümkün olduğunu şu şekilde açıklamıştır: Eğer kuramım doğruysa, türleri birbirine bağlayan sayısız ara-geçiş çeşitleri kesinlikle yaşamış olmalıdır... Bunların yaşamış olduklarının kanıtları da sadece taşıl [fosil] kalıntıları arasında bulunabilir.[4] Faydalı değişiklikler oluşmadığı sürece doğal seçilim hiçbir şey yapamaz.[5] Bu zorluklar ve itirazlar şu başlıklar altında sınıflandırılabilir: Birincisi, türler diğer türlerden ince dereceli olarak geldiyse, neden her yerde sayısız ara geçiş biçimi görmüyoruz? Türler bizim gördüğümüz gibi iyi tanımlanmış olmak yerine neden tüm doğa kafa karışıklığı içinde değil? [6][7]

Biyoloji alanında Darwinizm

Cemal Yıldırım, Evrim Kuramı ve Bağnazlık adlı kitabında Darwinizm ile ilgili şunları yazmıştır:[8]

"Biyolojideki kullanımları içeren "Darwincilik", dar anlamda, doğal seleksiyon düzeneğini vurgulayan görüşün adıdır. Buna göre, tüm canlı türler, organizmaya doğal koşullarda ayıklanmaktan kurtulma ve çoğalma olanağı sağlayıcı varyasyonların doğal seleksiyonuyla gelişir. Darwincilik doğal seleksiyon tezini yoklanması gereksiz, doğruluğu apaçık bir ilke saydığı ölçüde bilimsel bir kuram olmaktan uzaklaşmakta, ideolojik bir öğreti kimliği kazanmaktadır. Ancak hemen belirtmeli ki, bu öğretisel eğilim geçmişte kalmış bir olaydır. Bugünkü anlamıyla "Darwincilik" bilimsel evrim kuramıyla özdeştir."

Sosyal alanda Darwinizm

Darwin ırklarla ilgili olarak şunları söylemiştir:

Gelecekte, yüzyıllarla ölçülemeyecek kadar kısa bir zaman sonra, medeni ırklar neredeyse kesinlikle vahşi ırkları dünya çapında yok edecek ve onların yerine geçecektir. Prof. Schaaffhausen'in de belirttiği üzere, insan benzeri maymunların da soyu şüphesiz ki kurutulacaktır. Böylece aradaki fark açılacaktır, zira insan daha medeni bir duruma gelecek, umarız ki sadece beyaz ırk kalacak ve maymun bir babun kadar alçalacak, böylece şu anda bir zenci veya Avustralyalıyla goril arasında var olan yakınlık ortadan kalkacaktır."[9]

Darwin'in W. Graham'a gönderdiği mektuplardan alınan sözleri:[10]

"...Doğal seçilim esnasında gerçekleşen mücadelenin, uygarlığın gelişmesine katkısının, sizin kabul etmeye yanaştığınızdan daha fazla olduğunu ve olmaya da devam ettiğini ispat edebilirim. Avrupa milletlerinin daha birkaç yüzyıl önce Türklerin karşısında duramadıklarını hatırlayın, oysa şimdi bunun fikri bile gülünç geliyor! Beyaz ırklar olarak bilinen daha medeni ırklar, varoluş mücadelesinde Türkleri hezimete uğrattılar. Çok da uzak olmayan bir geleceğe baktığımızda, kimbilir daha hangi aşağı ırklar dünyanın dört bir yanında daha yüksek medeni ırklar tarafından elimine (yok) edilecekler..."[10]

Ayrıca bir Darwinist olan Stephen Jay Gould tartışmaları şu şekilde yorumlamıştır:

"Irkçılıkla ilgili biyolojik argümanlar 1859'dan önce de yaygın olabilir ama evrim teorisinin kabulü ırkçılığın etkinliğini arttırmıştır." [11]

Bu sözler bazı darwinizm karşıtı çevrelerce ırkçılık olarak yorumlansa da Darwin ırkçı olmadığını belirtmiştir[]. Olaya bir diğer bakış açısı ise, Darwin'in herhangi bir konudaki olumsuz görüşünün bilimsel çalışmalarının değerini azaltmayacağı yönündedir.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Darwinism." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  2. ^ Bakırcı, Ç. M. (29 Ekim 2014). Darwin'in Evrim Teorisi Nedir, Neler Söyler?. Evrim Ağacı. Erişim Tarihi: 18 Ekim 2018.
  3. ^ Scott, Eugenie C. (2008), "Creation Science Lite: "Intelligent Design" as the New Anti-Evolutionism" (PDF), Godfrey, Laurie R.; Petto, Andrew J. (Ed.), Scientists Confront Creationism: Intelligent Design and Beyond, New York: W. W. Norton, s. 72, ISBN 0-393-33073-7, 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 5 Nisan 2010 
  4. ^ Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile of the First Edition, Harvard University Press, 1964, s. 179
  5. ^ Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile of the First Edition, Harvard University Press, 1964, s. 189
  6. ^ Charles Darwin, The Origin of Species, New York: D. Appleton and Company s. 154, 155
  7. ^ Darwin, Charles (Temmuz 2009). "DIFFICULTIES OF THE THEORY". The Origin of Species: By Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (İngilizce). 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020. 
  8. ^ Yıldırım, Cemal (1998). Evrim kuramı ve baǧnazlık. Düz. ve gnlş. 2. bs. Ankara: Bilgi. ISBN 975-494-710-4. OCLC 50053278. 
  9. ^ Darwin, Charles. 1871. The Descent of Man, and selection in relation to sex. London: John Murray. Volume. 1. 1st edition. p 201 Bilimsel ırkçılık [1]
  10. ^ a b “I could show fight on natural selection having done and doing more for the progress of civilisation than you seem inclined to admit. Remember what risk the nations of Europe ran, not so many centuries ago of being overwhelmed by the Turks, and how ridiculous such an idea now is! The more civilised so-called Caucasian races have beaten the Turkish hollow in the struggle for existence. Looking to the world at no very distant date, what an endless number of the lower races will have been eliminated by the higher civilised races throughout the world.” (”The Life and Letters of Charles Darwin”, Francis Darwin, 1. Cilt, 1888. New York D. Appleton and Company, s .285-286)
  11. ^ “Biological arguments for racism may have been common before 1859, but they increased by orders of magnitude following the acceptance of evolutionary theory.” Ontogeny and Phylogeny, 1977.
  12. ^ "Yaradılışçılar Darwin'i Gölgelemeye çalışırlar" Hakkı Devrim. 18 Mart 2009, Radikal Gazetesi. Erişim 18 Haziran 2009 18

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Modern evrimsel sentez, Darwin'in Evrim Kuramı ile Mendel'in kalıtım kuramını modern moleküler biyoloji ve matematiksel popülasyon genetiği ışığında birleştiren modern evrim kuramının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<i>Türlerin Kökeni</i> Charles Darwinin 1859 tarihli eseri

Türlerin Kökeni, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in 24 Kasım 1859'da yayımlanan kitabıdır. Orijinal adı Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine idi, ancak 1872'de çıkan 6. baskısında Türlerin Kökeni olarak kısaltıldı. Bilim tarihinin en önemli çalışmalarından biridir ve evrimsel biyolojinin temelini oluşturduğu kabul edilir. Çalışma, Darwin'in HMS Beagle gemisi ile 1831-1836 yılları arasında yaptığı araştırma gezisi sonrasında, özellikle Galápagos Adalarındaki gözlemlerine dayandırarak oluşturduğu biyolojik evrim kuramı üzerinedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Lamarck</span> Fransız doğa bilimci (1744 – 1829)

Jean-Baptiste Lamarck, Fransız doğa bilimci, biyolog, akademisyen ve asker. Evrim konusunda yaptığı kapsamlı çalışmalarla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Russel Wallace</span> Britanyalı doğabilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyolog

Alfred Russel Wallace, Britanyalı doğabilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyologdur.

<span class="mw-page-title-main">Doğal seçilim</span> fenotipteki farklılıklar nedeniyle bireylerin farklı şekilde hayatta kalması ve üremesi; evrimin temel mekanizması

Doğal seçilim, canlıların fenotiplerindeki farklılıklardan ötürü hayatta kalma şansının ve üreme başarısının değişkenlik göstermesidir. Evrimin esas mekanizmalarından biri olup, bir popülasyonun nesiller boyunca karakteristik olan kalıtsal özelliklerindeki değişimdir. Charles Darwin, kendi görüşüne göre kasıtlı olarak gerçekleştirilen yapay seçilime karşılık kendiliğinden gerçekleşen "doğal seçilim" terimini popülerleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık</span> bir ırkın bir diğerine üstünlüğüne inanmak

Irkçılık, farklı bir ırk veya etnik kökene sahip oldukları için diğer insanlara yönelik önyargı, ayrımcılık veya düşmanlıktır. Irkçılık davranışını gösteren kişiye ise ırkçı adı verilmektedir.

<i>İnsanın Türeyişi</i>

İnsanın Türeyişi ya da özgün adıyla The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin'in ilk kez 1871 yılında basılan evrim kuramı hakkındaki kitabıdır. Kitap Darwin'in, 1859'da yayınlanan, Türlerin Kökeni'nden sonra insanın evrimi ve seksüel seçme kuramını konu edinen ikinci kapsamlı eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Jay Gould</span> Amerikalı evrimsel biyolog

Stephen Jay Gould, Yahudi kökenli Amerikalı paleontolog, evrimsel biyolog ve bilim tarihçisi. Kendi kuşağındaki popüler biliminin en etkili ve en çok okunan yazarlarından biriydi. Gould, kariyerinin çoğunu Harvard Üniversitesi'nde öğretmenlik yaparak ve New York'taki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde çalışarak geçirdi. 1996'da Gould, New York Üniversitesi'nde Vincent Astor Ziyaretçi Biyoloji Araştırma Profesörü olarak işe alındı ve Harvard ile eşzamanlı olarak öğretmenlik yaptı.

Sosyal Darwinizm, Charles Darwin'in toplumbilim alanındaki fikirleri ve evrim teorisi gibi düşüncelerinin sosyolojik alandaki etkilerinden bahsedilirken kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Yıldırım</span>

Cemal Yıldırım, Türk mantık ve felsefe profesörü. 80'li yıllardan beri Türkiye'de bilimsel felsefe akımının ve bilim felsefesinin önde gelen isimlerindendir. 1925 yılında Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde dünyaya geldi. Müftü Celal Yıldırım'ın kardeşi ve matematikçi Cem Yalçın Yıldırım'ın babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay seçilim</span> Canlıların kendi arasında yaptığı etkileşimler sonucu oluşan yeni türler

Yapay seçilim, insanların bilinçli ve amaçlı olarak bir organizmanın belli özelliklerini seçmesi ve kontrollü olarak yetiştirmesi sürecini anlatan tanım. Bu terim, Charles Darwin tarafından belirli özelliklere sahip canlıların farklılaşarak çoğalmalarının gelişmiş hayatta kalma veya üreme yeteneklerine dayandığı doğal seçilime karşılık olarak kullanılmıştır. İnsan eliyle hangi hayvan ya da bitkinin üretileceğine karar verildiği yapay seçilimin aksine, doğal seçilimde ne tür varyasyonların ve genlerin gelecek nesillere aktarılacağını çevre veya doğa şartları belirler.

<span class="mw-page-title-main">Evrim düşüncesinin tarihi</span> bilim tarihinin bir yönü

Evrim düşüncesi; türlerin zaman içerisinde değişmelerini ifade eden kavram olarak köklerini eski çağlardan; Yunanistan'dan, Roma'dan, Çin'den ve Orta Çağ İslâm biliminden alır. 17. yüzyıl sonlarında biyolojik taksonominin başlangıcıyla Avrupa'daki biyolojik düşünce; doğal teolojiye tam olarak uyan ve ortaçağ Aristo metafiziği kavramı olan, her türün kendi karakteristiği olduğunu öne süren özcülükten etkilendi. Diğer yandan Aydınlanma Çağı'nda evrimsel kozmoloji ve mekanik felsefe, fizik bilimlerinden doğa tarihine kadar yayıldı. Natüralistler türlerin çeşitliliğine odaklandı ve sonradan "soy tükenmesi" kavramı ile doğa görüşünün temelini sarsan paleontoloji ortaya çıktı. 19. yüzyılın başlarında Jean-Baptiste Lamarck, ilk tamamen biçimlendirilmiş evrim teorisi olan türlerin transmutasyonu teorisini ortaya attı.

<span class="mw-page-title-main">Darwin ispinozları</span> tanagerler familyasından kuşlar

Darwin ispinozları veya Galapagos ispinozları (Geospizinae), 14 veya 15 türden oluşan bir ötücü kuşlar grubu. Darwin ispinozlarının hangi kuş ailesine ait oldukları tam olarak açıklık kazanmamış olsa da gerçek İspinozgiller (Fringillidae) ile akraba olmadıkları bilinmektedir. Örnekleri ilk olarak Charles Darwin tarafından, onun HMS Beagle gemisi ile yaptığı ikinci yolculuğu sırasında Galapagos adalarında toplanmıştır. Darwin ispinozları türlerinden on üçü Galapagos adalarında bulunurken bir tanesi de Cocos Adası'nda bulunur.

Evrimin kanıtları ve canlıların ortak atadan geldiği, bilim insanlarının uzun yıllar boyunca çeşitli alanlar ve disiplinlerde canlıların akrabalık derecesi ve ortak kökenine dair çalışmalarda ortaya çıkarılmış olup bu kanıtlar, evrimsel süreçlerin meydana geldiğini göstererek evrimin bir olgu olarak gerçekliğini doğrulamış ve Dünya üzerindeki yaşamın türlülük ve çeşitliliğine neden olan doğal süreçler hakkında bir bilgi zenginliği sağlamıştır. Bu kanıtlar, yaşamın zaman içinde nasıl ve neden değiştiğini açıklayan ve bilimsel bir kuram olan modern evrimsel sentezi desteklemektedir. Evrimsel biyologlar, test edilebilir varsayımlarda bulunup hipotezleri test ederek ve nedenlerini açıklayan ve gösteren kuramlar geliştirerek ortak atayı belgelerler.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin bibliyografyası</span>

Bu madde, Charles Darwin'in ana eserleri de dahil olmak üzere, yazdıklarının kısmi bir listesinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">En iyinin hayatta kalması</span>

"En iyinin hayatta kalması", Darwinci evrim kuramının en temel mekanizması olan doğal seçilimi anlatmak için kullanılan bir tümcedir. Burada, hayatta kalan "iyiler" ifadesi, çevreye olan uyumları göz önünde bulundurularak nesillerini devam ettirebilenlere gönderimde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Darwin'in teorisinin yayınlanması</span>

Darwin'in teorisinin yayımlanması, Charles Darwin'in yirmi yılı aşkın bir çalışmasının doruk noktası olan "doğal seçilim yoluyla evrim" teorisini açığa çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">George Romanes</span> Evrimci biyolog

George John Romanes FRS, Kanadalı-İskoç evrimsel biyolog ve fizyologdur. İnsanlar ve diğer hayvanlar arasında bilişsel süreçlerin ve mekanizmaların benzerliğini öne sürerek karşılaştırmalı psikoloji adını verdiği şeyin temelini atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kurguda evrim</span>

Evrim, Charles Darwin'in zamanından önce başlamasına ve Darwin'in olduğu kadar ilerlemeci ve Lamarckist görüşleri de yansıtmasına rağmen, 19. yüzyılın sonlarınan itibaren bilimkurgudaki spekülatif evrim de dahil olmak üzere kurguda önemli bir tema olmuştur. İster insanlığın mükemmelliğe doğru nasıl evrimleşebileceği açısından iyimser olarak, ister insan doğası etkileşiminin ve hayatta kalma mücadelesinin korkunç sonuçları açısından kötümser olarak alındığında, Darwinci evrim edebiyatta yaygındır. Diğer temalar, insanlığın başka türler veya akıllı makineler tarafından değiştirilmesini içerir.