İçeriğe atla

Collegium

Ostia Antica'dan, (CIL 14.374), marangozlar loncasının büyük ustası Marcus Licinius Privatus'u hatırlatan bir yazıt

Bir Latincecollegium (çoğul Latincecollegia), Antik Roma'da tüzel kişiliği olan her türlü topluluğa denilmekteydi. Bu tarz topluluklar sivil veya dini olabilirdi. Collegium kelimesi, topluluk anlamına gelmektedir ve çalışma arkadaşı anlamına gelen collega'dan gelmektedir. Sosyal kulüpler ve dini kolektifler olarak işlerliklerini yürütmüşlerdir ve üyeleri kendi ortak çıkarlarına yönelik çalışmışlardır. Bu ortak çıkarlar şehir yaşamının farklı alanlarını kapsamaktadır; politik çıkarlar, kült pratikleri, uzmanlıklar, ticaret ve yurttaşlık servisleri.[1] Collegia tarafından sağlanan sosyal bağlantılar, politika ve ekonomi üzerindeki etkilerine oldukça katkıda bulunmuş, bu şekilde collegia, tüccarlar için lobi grupları ve temsil grupları gibi görevler görmüşlerdir.[2] Bazı collegia, politik şiddet ve sosyal huzursuzluklara müdahil olmuş ve bu, sosyal toplulukların Roma hükûmeti tarafından bastırılmasıyla sonuçlanmıştır.[3]

Sivil Collegia

Collegia, loncalar olarak, sosyal kulüpler olarak ve cenaze topluluğu (defne yardımcı olmak için) olarak görev görebilirdi; pratikte, Antik Roma'da, bazen bu topluluklar yerel işadamlarının ve suçluların dahi organizasyonları haline gelmişlerdir. Bu topluluklar, ilgili şehir bölgelerinde ticari/suç faaliyetlerinde bulunmuşlardır. (İtalyancarione'a benzer şekilde). Yasal collegia belli haklara sahipti, ortak mülkiyet, ortak hazine ve avukata sahip olma yasal hakkı gibi.[4] Şehirdeki nüfusun büyük kısmı collegia topluluklarının bir parçası olabilir ve günün hemen hemen her alanında ilgili bir collegia içerisinde faaliyet gösterebilirlerdi.[5] Collegium organizasyonu genellikle hükûmet organlarını modellerdi, Roma Senatosu en somut örneklerdendir. Toplantı salonu genellikle curia olarak bilinirdi, Roma Senatosu'nunkine verilen adla aynı şekilde.

Collegia'nın ve diğer sivil organların oluşturulması, Roma hükûmetinin kontrolü altındaydı. Julius Caesar'ın MÖ 49-44 arasındaki sosyal reformları (Lex Iulia) ve Augustus tarafından tekrarlanmaları sonrasında, collegia, yasal olarak faaliyete geçebilmek için Roma Senatosu'nun onayına ihtiyaç duymaya başlamıştır.[6] Collegia genellikle Roma hükûmetinin bu toplulukların faaliyetleri hakkındaki şüphelerinin sonucunda kısıtlamaların ve yasaklamaların hedefi olmuştur.[7]

Sivil collegia, sık sık yasamanın konusu olmuştur. MÖ 64'te, Roma anayasasına karşı olduğu dayanağıyla tüm sivil collegia Roma Senatosu tarafından yasaklanmış, ancak altı sene sonra MÖ 58 yılında tekrar serbest bırakılmıştır.[8] Julius Caesar'ın hükmünde, sosyal reformlarının bir parçası, çok eski collegia dışındaki tüm collegiumları kapatmış ve yeni collegia'nın ancak Senatonun, topluma faydalı olacağını düşünüp onaylamasıyla faaliyete geçebileceğini yasalaştırmıştır.[9] Daha sonra ikinci yüzyılda, Roma dünyasındaki collegia, Roma hükûmetinden giderek artan bir tolerans görmüştür. Hadrian hükmü altında, Asia Minor'daki yazıtlar, Roma kısıtlamaları azaldıkça ve daha geçici hale geldikçe daha özgür bir şekilde hareket etmiş collegiumları resmetmektedir.[10] Roma imparatoru Aurelianus, üçüncü yüzyılda collegia üzerinde tam devlet kontrolünü yürürlüğe koymuştur.[11]

Dini Collegia

Dini collegia, rahip gruplarından oluşmakta, Roma hükûmeti tarafından onaylanmakta ve bir grup dini aktiviteleri toplum hayatına sunmaktaydılar. Kurban ritüellerini denetlemek, kehanetler bildirmek, kutsal yazıları korumak, festivalleri düzenlemek ve belli dini kültlerin sürdürülmesini sağlamak gibi faaliyetler yürütmekteydiler.[12] Diğer dini faaliyetlerin yanında, bu tarz collegia aynı zamanda cenaze ve sosyal faaliyetlerle de ilgilenmekte, sosyalleşme için ortam sağlamak yanında, üyelerine garantilenmiş defin töreni sağlamaktaydılar.[13]

Önem olarak azalmak üzere, Romalı rahiplerin dört büyük dini collegiası (Latincequattuor amplissima collegia) vardı:

Diğer küçük dini collegia da vardı, aşağıdakiler bunlara örnektir:

Ayrıca bakınız

  • Aesculapius ve Hygia collegiumları
  • Antik Roma Collegiumları Listesi
  • Municipium - yerel otorite.

Kaynakça

  1. ^ Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-195. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021 – JSTOR vasıtasıyla. 
  2. ^ Verboven, Koenraad (2011). "Introduction: Professional Collegia: Guilds or Social Clubs?". Ancient Society. 41: 187-193. ISSN 0066-1619. JSTOR 44079950. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  3. ^ Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. ss. 311-312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  4. ^ Watson, Alan, (Ed.) (2009). The Digest of Justinian, Volume 1. University of Pennsylvania press. ss. 96-97. ISBN 9780812205510. 
  5. ^ Meiggs, Russell (1973). Roman Ostia. Clarendon Press. s. 312. ISBN 978-0-19-814810-4. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  6. ^ de Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346-349. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  7. ^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30-44. 
  8. ^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 30. 
  9. ^ de Ligt, L. (2001). "D. 47,22, 1, pr.-1 and the Formation of Semi-Public "Collegia"". Latomus. 60 (2): 346. ISSN 0023-8856. JSTOR 41539517. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  10. ^ Arnaoutoglou, Ilias (2002). "Roman Law and collegia in Asia Minor". Revue Internationale des droits de l'Antiquité. 43: 36. 
  11. ^ Boatwright, Mary T.; Gargola, Daniel J.; Lenski, Noel; Talbert, Richard J.A. (2012). The Romans: From Village to Empire. New York: Oxford University Press. ss. 434. ISBN 978-0-19-973057-5. 
  12. ^ Lintott, Andrew (1999). The Constitution of the Roman Republic. Oxford: Oxford University Press. ss. 183-186. 
  13. ^ Bendlin, Andreas (2011). "Associations, funerals, sociality, and Roman law: the collegium of Diana and Antinous in Lanuvium (CIL 14.2112) reconsidered". Aposteldekret und Antikes Vereinswesen: Gemeinschaft und Ihre Ordnung: 217-218. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hukuk</span> genellikle devlet otoritesi tarafından desteklenen kurallar ve yönergeler sistemi

Hukuk ya da tüze birey, toplum ve devletin hareketlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne uygun olarak çıkarılan, kamu gücüyle desteklenen, muhatabına genel olarak nasıl davranması yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif bir bilimdir. Ayrıca, toplumu düzen altına alan ve kişiler arası ilişkileri düzenleyen, ortak yaşamın huzur ve güven içinde akışını sağlayan, gerektiğinde adaleti yerine getiren, kamu gücü ile desteklenen ve devlet tarafından yaptırımlarla güvence altına alınan kurallar bütünüdür. Hukuk, birey-toplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak menfaati gözetir.

<span class="mw-page-title-main">Troya</span> Anadolunun kuzeybatısında Homeros döneminden kalma antik kent

Truva, Kaz Dağı (İda) eteklerinde tarihî bir kenttir. Çanakkale il sınırları içinde, günümüzde Hisarlık olarak adlandırılan arkeolojik bölgede yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yargı</span> hukuku yorumlayan ve uygulayan mahkemeler sistemi

Yargı, yasal anlaşmazlıkları/uyuşmazlıkları karara bağlayan ve yasal davalarda yasayı yorumlayan, savunan ve uygulayan mahkemeler sistemidir.

Misyonerlik, dar anlamıyla herhangi bir dini öğretiyi yabancı ülkelerde yaymakla yükümlü din görevlilerini tanımlamada kullanılır. Daha geniş anlamıyla ise başkalarını belirli bir öğretiye, özellikle dini bir öğretiye ikna etmeye çalışan, onları bu öğretiye çekme amacını üstlenen kişileri tanımlamada kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">I. Justinianus</span> 527–565 yılları arasındaki Bizans imparatoru

I. Justinianus, ayrıca Büyük Jüstinyen olarak da bilinir, 527 ile 565 yılları arasında Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Trajan</span> 13. Roma İmparatoru

Marcus Ulpius Nerva Traianus, yaygın adıyla Trajan, Roma İmparatorluğu'nun Beş İyi İmparatorundan ikincisidir. Tahta çıktığı MS 98 yılından öldüğü 117 yılına kadar Roma İmparatorluğu’na altın çağını yaşatmıştır. Mütevazı ve filantropik kişiliği sayesinde hem halk hem de ordu tarafından sevilmiştir. Ortaya koyduğu politikalar ve savaşçı kişiliği sayesinde Roma İmparatorluğu'nu tarihinin gördüğü en geniş topraklarına ulaştırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Likya</span> Anadolunun Teke Yarımadasının antik dönemdeki adı

Likya veya Lisiya , M.Ö. 15-14. yüzyıldan M.Ö. 546'ya kadar Anadolu'nun Teke Yarımadası'nda varlık göstermiş ulustur. Likya, aynı zamanda bu bölgedeki antik kentlerin oluşturduğu bir federasyon ve daha sonra da Roma İmparatorluğu’nun bir eyaletidir. "Işık Ülkesi" anlamına gelen Likya, Antalya ve Muğla illeri ile Burdur ilinin iç kısımlarında, Akdeniz'e sınır olan bir bölgede yer alıyordu. Antik Mısır'ın Geç Tunç Çağı kayıtları ve Hitit İmparatorluğu'na ait tarihi belgelerde adından bahsedilen bir devlettir. Hitit kayıtlarında adı Lukka olarak geçmektedir.

Sivil toplum, toplumun "üçüncü ayağı" olarak anlaşılabilir ve hükûmet ve iş dünyasından ayrı olarak aile ve özel alanı da içerir. Diğer yazarlar tarafından, sivil toplum, 1) vatandaşların çıkarlarını ve iradesini ilerleten sivil toplum kuruluşları ve kurumlarının toplamı veya 2) hükûmetten bağımsız olan toplumdaki bireyler ve kuruluşlar anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Barış</span> toplumlar, küçük zümreler ve insanlar arasındaki ilişkilerin uyumlu ve iki tarafa da zarar vermeyecek şekilde olması durumu, huzur içinde yaşanılması

Barış kelimesi genel anlamda düşmanlığın olmaması anlamında kabul görülür. Başka bir anlatımla kötülükten, kavgalardan, savaşlardan kurtuluş, uyum, birlik, bütünlük, sükûnet, sessizlik, huzur içinde yaşamak olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kibira</span>

Kibyra; Burdur ili'ne 110 km uzaklıktaki Gölhisar ilçesinin batısındaki Akdağ kütlesinin eteklerinde, Gölhisar ovasına hakim tepeler üzerinde bulunan Likya antik kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Pydnai</span>

Pydnai, Muğla ilinin Seydikemer ilçesi yakınlarındaki Patara kumsalının batı ucunda Eşen çayı ile Gelidonya Burnu arasında yer alan terk edilmiş bir Helenistik dönem kalesidir. Likya'nın en önemli şehri olan Ksanthos'a giden yolu korumak için inşa edilmiş olup, tatlı su kaynaklarına ve gemilerin güvenli bir şekilde yanaşabileceği bir alana yakın olması nedeniyle stratejik bir konuma sahiptir. Kale Romalılar tarafından kontrol edilirken, 3. yüzyılda Stadiasmus Maris Magni'de ve Ptolemaios'un Coğrafya adlı eserinde anılmıştır.. Bizans döneminde ise yerel Hristiyan nüfusu yağmacılara karşı korumak için kalenin savunma duvarları kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Diktatör</span> Devlet üzerinde tek gücü üstlenen mutlakiyetçi veya otokratik yönetici

Diktatör, mutlak güce sahip olan bir siyasi liderdir. Bir diktatörlük ise bir diktatör veya küçük bir zümrenin yönettiği bir devlettir. Kelime, Roma Senatosu tarafından cumhuriyetin acil durumlarda yönetimi için seçilen bir Roma diktatörü unvanının kökeninden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans hukuku</span>

Bizans hukuku, artan Hristiyan etkisi ile özünde Roma hukukunun devamıdır. Çoğu kaynak Roma hukuk geleneği olarak Bizans hukuku'nu 6. yüzyılda I. Justinianus hükümdarlığı ile başlatıp 15. yüzyılda İstanbul'un Fethi ile bitirir.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı'dan korkanlar</span> Yahudiliğe eğilim gösteren ve kendine has birtakım inanç ve ritüelleri olan bir pagan cemaat

Tanrı'dan korkanlar yahut Tanrı'ya tapanlar Yunan ve Roma dünyasında varlığını sürdüren ve Hellenistik Yahudiliğe sempati besleyen bir gruptur. Aslen Yahudi olmayan bu gruba mensup insanlar, Yahudiliğe geçmeden Yahudilerin uyguladığı gelenek ve ritleri takip etmiş ve bunlardan etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Epona</span>

Gallo-Roman dininde Epona, atların, midillilerin, eşeklerin ve katırların koruyucusuydu. Pateralar ve bazı heykellerdeki tayların varlığıyla gösterildiği gibi, özellikle bir doğurganlık tanrıçasıydı. O ve atları bazen yaşam sonrası yolculukta ruhun liderleri olarak görülür. Roma'da ibadet edilen tek Kelt tanrısı da denir. Lakin Sulis Minerva'da Kelt kökenli olduğundan bu konu kesin değildir. Epona'ya ibadet, Roma İmparatorluğu'nda MS birinci ve üçüncü yüzyıllar arasında yaygındı. Bu alışılmadık bir durumdur, çünkü Kelt tanrılarının çoğu belirli bir bölge ile ilişkilendirilmiştir.

Roma Krallığı Senatosu, Roma Krallığı'ndaki siyasi bir kurumdu. Senato kelimesi, "yaşlı adam" anlamına gelen Latince "senex" kelimesinden türemiştir. Bu nedenle, senato kelimenin tam anlamıyla "yaşlılar kurulu" anlamına gelir ve "Yaşlılar Konseyi" olarak tercüme edilir. Roma'nın kuruluşundan yüzyıllar önce Roma'ya yerleşen tarih öncesi Proto Hint-Avrupalılar, kabile toplulukları halinde yapılandılar. Bu kabile toplulukları genellikle kabileleri üzerinde en yüksek yetkiye sahip olan aristokrat bir kabile yaşlıları kurulu tarafından idare ediliyordu. Tiber kıyılarına yerleşmiş olan bu ilk kabileler sonunda gevşek bir konfederasyon halinde toplandılar ve daha sonra bölgeye dışarıdan gelebilecek "işgalcilere" karşı korunmak için bir ittifak kurdular.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma'da eğitim</span>

Antik Roma'da eğitim, Cumhuriyet'in başlarında gayriresmi, ailesel bir eğitimken; geç Cumhuriyet ve İmparatorluk dönemlerinde bir sisteme dayanan eğitime doğru ilerledi. Roma eğitim sistemi Yunan eğitim sistemine dayanıyordu ve Roma eğitim sistemindeki özel öğretmenlerin çoğu Yunan köleler ya da yine Yunan azat edilmiş kişilerdi. Roma'da kullanılan eğitim metodolojisi ve müfredatı, Roma'nın tüm eyaletlerinde kopyalandı ve daha sonraki Batı uygarlığı eğitim sistemleri için bir temel oluşturdu. MS 2.yüzyıla kadar organize eğitim nispeten nadir olarak uygulandı ve bu zamana kadar uygulanan Roma eğitim sürecine dair sadece birkaç birincil kaynak var. Aile babasının Romalı aileler üzerinde sahip olduğu geniş güç nedeniyle, Romalı çocuklara sağlanan eğitimin düzeyi ve kalitesi aileden aileye büyük farklılıklar gösteriyordu; yine de, Roma kültürü sonralarda babaların çocuklarını bir dereceye kadar eğitmelerini beklemeye başlayacak şekilde gelişim gösterdi, siyasete girmek isteyen herhangi bir Romalıdan tam ve üst düzey bir eğitim bekleniyordu.

Romalılaştırma terimi tarihi ve kültürel anlamlarda, ilk olarak Roma Cumhuriyeti ve daha sonra da Roma İmparatorluğu tarafından Roma egemenliği altına alınan veya Roma'nın çevresinde yaşayan nüfusların Roma kültürüne uyum sağlamasını, entegrasyonunu ve asimilasyonunu içerir. Antik Roma tarihçiliği ve İtalyan tarihçiliği, faşist dönemin sonuna kadar çeşitli süreçleri " barbarların uygarlaşması " olarak adlandırırdı.