İçeriğe atla

Aten asteroitleri

Dünya yakını nesnelerin tüm gruplarının özeti
"Aten grubu"nun, Güneş Sistemi'nin karasal gezegenlerinin yörüngeleriyle karşılaştırılması.
      Mars (M)
      Venüs (V)
      Merkür (H) 		      Güneş
      Aten asteroitleri
      Dünya (E)

Aten asteroitleri, Dünya'nın yörüngesine oldukça yakın konumda bulunan dinamik bir asteroit grubudur. Tanıma göre, Aten'ler Dünya-kesişen (a < 1.0 AU ve Q > 0.983 AU) asteroitlerdendir.[1] Grup adını, Palomar Gözlemevinde Eleanor Helin tarafından, 7 Ocak 1976 tarihinde türünün ilk örneği olarak keşfedilen 2062 Aten asteroidinden almıştır. 2023'e kadar, 2445 Aten grubu üyesi keşfedilmiş, bunlardan 256 tanesi numaralandırılmış, 13 tanesi isimlendirilmiş ve 101 tanesi ise tehlikeli olabilecek cisim olarak sınıflandırılmıştır.[2][3][4]

Tanım

Aten asteroitleri, yarı büyük ekseni 1 AU'dan küçük olan, yani Güneş ile Dünya arasındaki mesefede bulunan asteroitlerden meydana gelmektedir. Aynı zamanda günberileri 0,983 AU'dan büyük olması koşulu aranmaktadır.[1] Bu koşullar, yörüngeleri 0,983 ila 1,017 AU arasında değişen Dünya-kesişen asteroitler olarak tanımlanmalarına neden olmuştur.

Asteroitlerin yörüngeleri yüksek dışmerkezliğe sahiptir. Neredeyse bilinen tüm Aten asteroitlerinin enberileri 1 AU'dan daha büyüktür. Güneş sisteminin iç bölgelerinde bulunmaları nedeniyle gözlemlenmeleri güçtür. Bu durum nedeniyle eksantrikliği yüksek olan Atenler için örneklem yanlılığı gibi sorunlar doğurabilmektedir. Bilinen tüm Dünya yakını cisimlerin %7,4'ünü Aten asteroitleri oluşturmaktadır.[4] Örnekleme yanlılığı nedeniyle, Aten sınıfı asteroitlerden daha çok sayıda Apollo sınıfı asteroit bilinmektedir.

Bilinen en küçük yarı büyük eksene sahip Aten asteroidi, 0,580 AU ile 2016 XK24'tür.[3] Bilinen en küçük enberiye sahip Aten asteroidi aynı zamanda bilinen en yüksek eksantrikliğe de sahip olan 2000 BD19'dur. 0,895 dışmerkezliğe sahip olan yörüngesi onu, 0,092 AU'luk bir enberiden (Merkür'ün yörüngesi içinde) 1,66 AU'luk bir enöteye (Mars'ın yarı büyük ekseninden (1,53 AU) daha büyük) götürmektedir. 2004'ün sonlarına doğru kısa bir süre için, 99942 Apophis asteroidinin (o zamanlar sadece 2004 MN4 geçici adıyla biliniyordu) muhtemelen 2029 veya 2036'da Dünya'ya çarpma tehdidi oluşturduğu düşünülüyordu, ancak bu olasılıkları ortadan kaldıran daha önceki gözlemler bulundu.[5]

NEO Tipleri

AU'ya göre NEO alt gruplarının tanımı 
Grup QA QECA
Amor> 1.017 >1.0 – Yok
Apollos< 1.017 >1.0 – Evet
Aten– <1.0 > 0,983 Evet
Atiralar– <1.0 < 0,983 Yok
Tüm NEO'lar için q < 1,3'tür AÜ; Dünyanın yörüngesi 0,983 ile 1,017 arasında değişir au

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "NEO Basics". cneos.jpl.nasa.gov. 19 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  2. ^ "Small-Body Database Query". ssd.jpl.nasa.gov. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  3. ^ a b "List Of Aten Minor Planets". minorplanetcenter.net. 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  4. ^ a b "Discovery Statistics". cneos.jpl.nasa.gov. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  5. ^ "99942 Apophis (2004 MN4) Impact Risk". web.archive.org. 12 Mayıs 2013. 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asteroit</span> yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleri

Asteroit,, iç Güneş Sistemi'nde yörüngede dönen ve meteoroitlerden daha büyük, fakat cüce gezegenlerden daha küçük olan bir küçük güneş sistemi cismidir. Atmosferi olmayan metalik veya kayalık cisimlerdir. Asteroitlerin boyutları ve şekilleri, cüce gezegenler de dahil olmak üzere önemli ölçüde farklılık gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Dış merkezlik (astronomi)</span>

Astrodinamikte, bir astronomik cismin yörünge eksantrikliği, başka cisim etrafındaki yörüngesinin mükemmel bir daireden ne kadar saptığını belirleyen boyutsuz bir parametredir.

<span class="mw-page-title-main">99942 Apofis</span> Asteroit

99942 Apofis, (Geçici adlandırma:2004 MN4 ) 19 Haziran 2004'te R. A. Tucker, D. J. Tholen ve F. Bernardi tarafından Kitt Peak'de keşfedilen, Aten sınıfı Dünya'ya yakın bir yörüngesi bulunan bir meteorittir. Mısır kötülük tanrısı Apofis'in ismini taşır. NASA tarafından yapılan dikkatli ölçümlerle 2029 ve 2036 yıllarında dünyamızın çok yakınından geçeceği tespit edilmiştir. 13 Nisan 2029'te 300.000 kilometre Dünya'ya yakından geçerek Apollo sınıfı olacak, 2036 yılında ise 30-40 bin kilometre yakından geçecektir. 7 Ekim 2009 tarihinde yapılan hesaplamalara göre 2036 yılında Dünya'ya çarpma olasılığı 250.000'de 1'dir. Bir başka olası çarpışma tarihi ise 2037'dir. Bu tarihte dünyaya çarpma olasılığı 12,3 milyonda 1 olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">274301 Wikipedia</span> Asteroit

274301 Wikipedia (geçici adı 2008 QH24), yaklaşık 1 kilometre (0,6 mi) çapında, asteroit kuşağının iç bölgesinde yörüngede dönen bir Vesta asteroitidir. Kuzey Ukrayna'da Andrushivka Astronomi Gözlemevi'ndeki gök bilimciler tarafından 25 Ağustos 2008 tarihinde keşfedildi. Asteroit, Ocak 2013'te internet ansiklopedisi Wikipedia'nın adını almıştır.

Alinda asteroitleri, yarı büyük ekseni yaklaşık 2,5 AU ve yörünge dışmerkezliği yaklaşık 0,4 ile 0,65 arasında olan asteroitlerin oluşturduğu bir dinamik gruptur. Gruba adını veren 887 Alinda, 1918 yılında Max Wolf tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda, artan sayısal sırayla numaralandırılmış küçük gezegenlerin bir listesi bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızlar hariç, asteroitler, uzak cisimler ve cüce gezegenler dahil olmak üzere küçük gezegenlerin tümü Güneş Sistemi'ndeki küçük gök cisimleri olarak bilinir. Bu gezegenlerin listeleri, her biri 1000 küçük gezegen içeren yüzlerce sayfalık kataloglardan oluşmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği adına, Küçük Gezegen Merkezi, Minor Planet Sirkülerlerinde her yıl binlerce yeni numaralandırılmış küçük gezegen yayınlamaktadır. Haziran 2024 itibarıyla, toplamda 1.367.486 adet gözlemlenen cisimden 669.991 tanesi numaralandırılmış küçük gezegenlerdir. Geriye kalanlar ise henüz numaralandırılmamış küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlardır.

<span class="mw-page-title-main">72 Feronia</span> Asteroit

72 Feronia, oldukça büyük ve karanlık bir ana kuşak asteroitidir. Bu, 29 Mayıs 1861'de New York Eyaleti, Hamilton Koleji'inden C. H. F. Peters tarafından yapılan ilk asteroit keşfiydi. Başlangıçta Peters'ın zaten bilinen 66 Maja asteroidini gördüğü düşünülüyordu ancak Truman Henry Safford bunun yeni bir gök cismi olduğunu gösterdi. Safford bu asteroide Roma doğurganlık tanrıçasının adı olan Feronia'nın adını verdi.

<span class="mw-page-title-main">23 Thalia</span> Asteroit

Thalia, büyük bir ana kuşak asteroitidir.

<span class="mw-page-title-main">239 Adrastea</span> Asteroit

Adrastea bir ana kuşak asteroitidir. Johann Palisa tarafından 18 Ağustos 1884'te Viyana'da keşfedilmiş ve adını Yunan mitolojisinde bir peri olan Adrasteia'dan almıştır. Bu asteroit, Güneş'in yörüngesinde 2,97 AU, 5,11 yıllık bir periyot ve 0,23'lük bir eksantriklik (ovallik) ile dönmektedir. Yörünge düzlemi, ekliptik düzlemine 6,17°'lik bir açıyla sahiptir.

774 Armor, ana kuşakta Güneş'in yörüngesinde dolanan bir küçük gezegendir. Fransız astronom Charles le Morvan tarafından 13 Aralık 1913'te Paris'te keşfedilmiş ve adını Kelt bölgesi Armorica'dan almıştır. Asteroit 3,05 AU uzaklıkta, 5,32 yıllık bir yörünge periyodu ve 0,169'luk bir dışmerkezlikle dönmektedir. Yörünge düzlemi eliptik düzlemine 5,56°'lik bir açı ile eğimlidir.

<span class="mw-page-title-main">149 Medusa</span> Asteroit

Medusa, Fransız astronom J. Perrotin tarafından 21 Eylül 1875'te keşfedilen ve adını Yunan mitolojisindeki yılan saçlı canavar Gorgon Medusa'dan alan, parlak renkli, taşlı bir asteroit kuşağı asteroididir. 3,21 yıllık periyot ve 0,065 eksantriklik ile 2,17 AU uzaklıkta Güneş'in etrafında döner. Yörünge düzlemi, ekliptik düzlemine 0,94°lik bir açıyla hafifçe eğilir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegen grupları listesi</span>

Bir küçük gezegen grubu çoğunlukla benzer yörüngeleri izleyen küçük gezegenler ve cisimlerden oluşan gruptur. Bu grupların üyeleri, bir asteroit ailesinden farklı olarak genellikle birbirlerinden bağımsızdır. Bir grubu adlandırmak için genellikle keşfedilen ve muhtemelen en büyükleri olan cismin adı tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hilda asteroitleri</span>

Hilda asteroitleri Jüpiter yörüngesiyle asteroit kuşağı arasındaki bölgede konumlanmış 5000'den fazla cisimden meydana gelen dinamik bir asteroit ailesi grubudur. Jüpiter'in 3:2 yörüngesel rezonansında seyretmektedirler. 153 Hilda asteroidinin keşfine istinaden adlandırılmışlardır.

2013 ND15 Venüs truvalısı olarak sınıflandırılan ilk asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Dünya-kesişen asteroitler, yörüngesi Dünya'nın yörüngesini kesen Dünya'ya yakın asteroitlerin sınıflandırıldığı asteroit grubudur. Burada listelenen Dünya-kesişenlerden, yarı büyük eksenleri Dünya'nınkinden daha küçük olanlar Aten asteroitleri olarak; kalan diğerleri ise Apollo asteroitleri olarak tanınmaktadır. Ayrıca bkz. Amor asteroitleri.

<span class="mw-page-title-main">İstisnai asteroitler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Güneş Sistemi'nde bulunan ve büyüklükleri ya da yörüngeleri gibi bir şekilde istisnai olan asteroitlerin bir listesi yer almaktadır. Bu maddenin amaçları doğrultusunda, "asteroit" Neptün yörüngesindeki küçük gezegenleri, cüce gezegen 1 Ceres'i, Jüpiter Truvalarını ve Centaurları kapsamakta, ancak Neptün ötesi nesneleri içermemektedir. Küçük gezegenlerin sayısal sıraya göre tam listesi için küçük gezegen listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Amor asteroitleri</span>

Amor asteroitleri, adını 1221 Amor örnek cisminden alan Dünya'ya yakın bir asteroit grubudur. Bu cisimlerin yörüngesel günberi noktası Dünya'nın yörünge günberisine yakın, fakat ondan daha büyüktür. Bu nedenle, bu cisimler Dünya'nın yörüngesini kesmez, fakat çoğu Amor asteroidi Mars'ın yörüngesini kesmektedir. Amor asteroidi 433 Eros, robotik bir uzay sondası NEAR Shoemaker tarafından yörüngelenen ve üzerine iniş gerçekleştirilen ilk asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">Atira asteroitleri</span>

Atira asteroitleri veya Apohale asteroitleri, diğer adıyla Dünya'ya yakın iç nesneler olarak da bilinen, yörüngesel günöteleri Dünya'nın günberi mesafesi olan 0,983 AU'dan daha küçük olan ve yörüngeleri tamamen Dünya'nın yörüngesi içinde sınırlı kalan Dünya'ya yakın cisimlerdir. Atiralar, diğer Dünya'ya yakın cisim grupları olan Aten, Apollo ve Amor asteroitlerine göre açık arayla en az üyeye sahip olan gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Yarkovsky etkisi</span>

Yarkovsky etkisi momentum taşıyan termal fotonların anizotropik emisyonlarının neden olduğu uzayda hareket eden cisimlerin üzerinde etkili olan bir kuvvettir. Üzerindeki etkisi çok daha etkin olması dolayısıyla en fazla 10 km çapındaki asteroitler ve meteorlar ile bağlantılı olduğu genellikle kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'ya yakın cisim çalışmaları merkezi</span>

Dünyaya Yakın Nesne Çalışmaları Merkezi (CNEOS), Jet İtki Laboratuvarı'nın (JPL) asteroit ve kuyruklu yıldız yörüngelerini ve bunların Dünya'ya çarpma olasılıklarını hesaplama merkezidir. CNEOS, Pasadena, Kaliforniya'daki Caltech'te bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.