İçeriğe atla

Antik Roma yolları

Antik Roma ordusu
İÖ 753 – İÖ 476

Yapısal tarih

Roma ordusu
(birim türleri, lejyonlar, Auxilia, generaller)

Roma donanması (filolar, amiraller)

Mücadele tarihi

Savaşların ve muharebelerin listeleri

Nişanlar ve cezalar

Teknolojik tarih

Askeri mühendislik
(castra, kuşatma makineleri, taklar, yollar)

Siyasi tarih

Strateji ve taktikler

Piyade taktikleri

Cepheler ve tahkimatlar
(limes, Hadrian Duvarı)

Pompeii'deki bir Antik Roma sokağı
Romada Trajan'in Sütunu anıtında yol yapımı gösterimi.

Antik Roma yolları Roma İmparatorluğu'nun büyüyüp gelişmesinde zorunlu bir unsur olmuştu. Bu yollar nedeniyle Romalılar orduları için emniyetle ve hızla büyük alanlar içinde hareket alanı sağlamışlardır. Bu yollar aynı zamanda haberleşme ve iletişim için elzem olmuşlardır. İktisadi bakımdan ise Antik Roma yolları, Roma'ya yiyecek ve emtia ticaretinin gelişmesinde ve çok geniş bir alanda Roma mallarının yayılıp dağıtılabilmesini sağlamıştır. Roma İmparatorluğunun en parlak zamanlarında antik Roma yolları ağı 85.004 km kara yolunu kapsamaktaydı ve 372 bağlantıdan oluşmaktaydı.

Latince viae adı verilen Antik Roma yollarının yapımı askeri, ticari ve siyasal nedenlerle gerekmiş ve Romalılar bu yollar ağ sistemini yapıp ve sonra bakımını sağlamakta büyük deneyim kazanmışlardır. Antik Roma yolları bir mahalden diğer mahale asker ve askeri malzeme taşımak için yapılmakla beraber bu yollar ana taşıt olarak atlı araba için yapılmıştı. Roma askeri lejyonları bu yollar sayesinde çabuk ve emniyetli olarak ülke içinden Roma sınırlarına gidebilmekteydiler. Böylelikle bu yollar imparatorluğun emniyetini ve istikrarını sağlamak için en büyük unsur olmuşlardır. Diğer taraftan Orta Çaglara girmeden Roma İmpartorluğu'nun çöküşüne de sebep olmuşlardır. Romalıların düşmanları olan barbar kavimler bu yollardan Roma topraklarına gelip yerleşip idaresini ellerine geçirmişlerdir. Roma İmparatorluğu'nun ortadan kalkması ile birlikte bu yolların çoğu bin, iki bin yıl aynı güzergahtan iletişimi sağlamaya devam etmişlerdir.

İsimlendirme

Antik Roma yolları Latince "viae" olarak tanımlanmaktaydı. Latince vehere yani taşıma, getirme ve götürme anlamına gelen sözcükten türetilmişti. Belirli Antik Roma yolları bir özel yol isimi taşımaktaydı. Özel yol ismi, çok kere yolu yapmak için devlet emirini veren censor unvanlı yüksek Romalı devlet memuruna atfen verilmiştir. Bu yol yapmaya izin veren memur Roma Cumhuriyeti zamanında en yüksek devlet rütbesi olan konsül’ün altındaydı. Bazı yollar isim veren kişiler sonradan konsül rütbesini de taşımışlardır ama yol isim censor rütbesinde iken verdikleri emire dayanmaktaydı. Bazı Antik Roma yollar daha censor rütbesi ortaya çıkmadan yapılmış iseler o zaman ya vardıkları son merhale veya içinden geçtikleri bölgelerden en büyüğü ismin almışlardır. Eğer Antik Roma yolunda büyük bir değişme (yani yolun sathını tümünü değiştirilmesi veya yol güzergah değişmesi) halinde yeniden isim verilirdi.

Antik Roma yol ağı sistemleri

Yol tipleri

Yollarda seyahat

Mesafe taşları

Potaissa Napoca Miliarium.
Roma Forum'da bulunan miliarium aureum adı verilen antik Roma yollarının baslangıç taşı.

Konaklama

Taşıtlar

Romalı dört tekerlekli kapalı araba

Ulak sistemi

Güzergâh

Tabula Peutingeriana (merksi Güney İtalya.

Yol yapımı

Metot

Arızalı arazilerin aşılması

Finansman

Antik Roma yolları listesi

Ayrıca bakınız

Dışsal kaynaklar

Wikimedia Commons'ta Antik Roma yolları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Genel makaleler

Antik yolların tanımları

Amme ve özel sahışlar hakkında Roma hukuku

Antik Roma yol yapımı

Birincil Roma Kaynakları

  • Siculus Flaccus, 'De condicionibus agrorum' cap. XIX
  • Isidori Hispalensis Episcopi Etymologiarum sive Originum Liber XV, 15-16
  • Codex Theodosianus:
    • 8.5 De cursu publico angariis et parangariis;
    • 15.3 De itinere muniendo
  • Corpus Iuris Civilis
    • C.12.50 De cursu publico angariis et parangariis
    • D.8.3.0 De servitutibus praediorum rusticorum.
    • D.8.6.2
    • D.43.7 De locis et itineribus publicis
    • D.43.8 Ne quid in loco publico vel itinere fiat.
    • D.43.10 De via publica et si quid in ea factum esse dicatur.
    • D.43.11 De via publica et itinere publico reficiendo.
    • D.43.19 De itinere actuque privato.

Dipnotlar

  • Von Hagen, Victor W., The Roads That Led To Rome, The World Publishing Company, Cleveland and New York, 1967

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Forumu</span> Romada meydan

Roma Forumu, Antik Roma'nın geliştiği merkez bölgesidir. Ticaret, iş, fahişelik, ibadet ve adaletin yönetimi burada gerçekleşmekteydi. Burası toplumsal ocağın olduğu yerdi. Kaldırım kalıntılarından anlaşılan, çevresindeki tepelerden aşınan çökeltilerin forumun seviyesini Cumhuriyet'in erken zamanlarından itibaren yükseltmeye başladığı görülmektedir. Asıl olarak bataklık bir zemin olan alan, Tarquins tarafından Cloaca Maxima ile kurutulmuştur. Hâlâ görülebilen en son traverten kaldırımı, Augustus'un yönetimi zamanındandır.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Via Appia</span>

Via Appia

<span class="mw-page-title-main">Brindisi</span> İtalyanın Apulia bölgesinde, Brindisi iline bağlı ilçe (komün)

Brindisi, İtalya'nın Puglia Bölgesi'nde ayni ismi taşıyan Brindisi ilinin merkezi bir liman kenti ve bir komünü. Aynı zamanda Brindisi ilinin yönetim merkezidir. Adriyatik denizinin kıyısında yer alır. Merkez nüfusu 92 bin kadardır. Yunanistan ve Orta Doğu'ya giden gemilerin uğradığı yolcu limanı vardır. Petrokimya ve hava taşıtları yapımı sanayisine sahiptir. Askeri filosu ve askeri üssü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Septimius Severus</span> Roma imparatoru

Septimius Severus, sadece Severus olarak da anılır, 193'ten 211'e kadar Roma imparatoruydu. Afrika eyaletinin Leptis Magna şehrinde doğdu. Afrika kökenli ilk Roma imparatorudur. Marcus Aurelius ve Commodus'un hükümdarlıkları döneminde devlet kademelerinde yükseldi. Beş İmparator Yılı'nda İmparator Pertinax'ın ölümünü takiben Severus gücü ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Didius Julianus</span> Roma imparatoru

Marcus Didius Salvius Julianus Severus. Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Galba</span>

Servius Sulpicius Galba, 8 Haziran 68-15 Ocak 69 yılları arasında hüküm sürmüş, Neron'nun intiharının ardından tahta çıkmış, Dört İmparator Yılı'nın ilk imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Valerianus</span> Roma imparatoru

Publius Licinius Valerianus, 253 - 260 yılları arasında görev yapmış Valerian adıyla tanınan Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Roma)</span>

Roma Senatosu, MÖ 509'da kurulan Roma Cumhuriyeti ve onun devamı Roma İmparatorluğu'nun başlıca yönetim meclisidir. Batı Roma İmparatorluğu 5. yüzyılda sona erdiyse de Roma Senatosu 6. yüzyılın sonlarına kadar toplanmaya devam etmiştir. Senatus kelimesi Latincede yaşlı anlamına gelen senexden gelir. Etimolojik olarak Senato "Yaşlılar Meclisi" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Petronius Maximus</span>

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

<span class="mw-page-title-main">Cursus honorum</span>

Cursus honorum, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğun erken döneminde kamu yönetimine talip olan politikacıların ardışık olarak üstlenmek durumunda oldukları kamusal görev düzeni. Senatoryal sınıftan erkekler için tasarlanmıştır. Cursus honorum, askeri ve politik alanda yönetimsel memuriyetlerin bir karışımını ihtiva eder. Her bir göreve seçilmek için yaş sınırı vardır. Birbirini takip eden görevler arasında belirli bir süre olup aynı göreve yeniden seçilmek kanunla yasaklanmıştır. Bu kurallar, cumhuriyetin sonlarına doğru değiştirilmiş ve zaman zaman görmezden gelinmiştir. Örneğin normal şartlarda görev süresi bir yılla sınırlı olduğu halde Gaius Marius Konsüllük görevini beş yıl süre ile MÖ 104 - 100 arasında sürdürebilmiştir. Resmi olarak bürokratlar için bir fırsat olarak sunulsa da bu görevler çoğunlukla kişisel itibarın yükseltilmesi için bir fırsat olarak kullanılmıştır. Lucius Cornelius Sulla'nın yaptığı reformların ardından yeni bir göreve getirilmek ya da aynı görevi tekrar üstlenmek için on yıllık bir süre gerekiyordu.

Latin edebiyatı ya da Roma edebiyatı, Antik Roma yazılı kültürünün oluşturduğu edebî birikim. Yunan edebiyatının etkisinde olan bu edebiyat Yunan edebiyatının devamı niteliğindedir. En verimli ve parlak dönemini MÖ 78 ile MS 14 yılları arasında Altın Çağ adı verilen dönemde yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nepi</span> İtalyanın Lazio bölgesinde, Viterbo iline bağlı ilçe (komün)

Nepi, merkezi İtalya'da Lazio Bölgesi'nde Viterbo ili'ne bağlı bir komünü.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk Forumları</span>

İmparatorluk Forumları Roma'da MÖ. 43 ile MS. 113 tarihleri arasındaki bir buçuk yüzyıl içinde inşa edilmiş, halka açık meydanlardır. Bu forumlar Roma İmparatorluğu'nun merkezinde sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Flaminia Yolu</span> Romada sokak

Flaminia Yolu, Roma'dan Apenin Dağları'ndan Adriyatik Denizi kıyısındaki Ariminum 'a (Rimini) giden bir Antik Roma yoludur. Dağların engebeliğinden dolayı Romalıların Etruria, Latium ve Campania ile Po Vadisi arasında seyahat ettikleri başlıca yoldu.

<span class="mw-page-title-main">Antiocheia (Büyük Menderes)</span> insan yerleşimi

Antiochia ya da Menderes üzerindeki Antiokheia, alternatif ismiyle Pythopolis, Aydın İli, Kuyucak İlçesi, Başaran Köyü yakınlarında yer alan eski bir Karya kentidir.

Opera publica, Antik Roma'nın toplum adına devlet idaresi altında yürütülen bayındırlık, inşaat veya mühendislik projelerine ve bu projeler sayesinde meydana gelen yapıların tümünü ifade etmek için kullanılan Latince isimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.