İçeriğe atla

Šatrijos Ragana

Šatrijos Ragana
(Marija Pečkauskaitė)
DoğumMarija Pečkauskaitė
8 Mart 1877(1877-03-08)
Medingėnai, Rus İmparatorluğu
Ölüm24 Temmuz 1930 (53 yaşında)
Židikai, Litvanya
MahlasŠatrijos Ragana
MilliyetLitvan

Marija Pečkauskaitė, mahlasıyla Šatrijos Ragana ("Šatrija Cadısı") (d. 8 Mart 1877 - ö. 24 Temmuz 1930), Litvan hümanist yazar, eğitimci. En bilinen eserleri Sename dvare ve Irkos tragedija'dır.

Biyografi

Kovno Guberniyası'na bağlı Medingėnai'de, alt seviye Litvan soylularından bir ailede doğan Pečkauskaitė, Polonya kültürüyle yetiştirildi. Ancak yerel Litvan köylülerle dostluklar kuran ve hocası Povilas Višinskis'tan etkilenen Pečkauskaitė, Litvanya Ulusal Uyanışı'na katıldı.[1] Sağlık durumu ve yüksek ücretler sebebiyle Sankt-Peterburg'daki okulunu bitiremeyen Litvan yazar, Užventis yakınlarındaki Labūnava'daki evinde eğitimini özel olarak tamamladı.[2] Lehçe yazdığı ilk eserlerini Višinskis Litvancaya çevirdi ve Varpas ile Ūkininkas gibi liberal Litvanya dergilerinde yayımlattı.[2] Bu mecraların laik görüşlerini benimsemeyen Pečkauskaitė, Tėvynės sargas ve benzeri Katolik anlayıştaki gazetelere geçiş yaptı.[1] 1898'de babasının ölümünün üzerine, evleri borçlarını ödemek için satıldı ve aile Šiauliai'ye taşındı.[2] Pečkauskaitė 1905'te, Gabrielė Petkevičaitė-Bitė'nin kurduğu Žiburėlis topluluğundan, Zürih Üniversitesi ve Fribourg Üniversitesi'nde pedagoji eğitimi için burs kazandı.[1] Bu süreçte Friedrich Wilhelm Foerster'la tanıştı ve eğitim üzerine görüşlerinden ciddi şekilde etkilendi; sonraları Foerster'in bazı eserlerini Litvancaya çevirmişti.[2] 1907'de Litvanya'ya dönen Pečkauskaitė, kısa sürelerle Šaukotas ve Vilnius'ta kaldı.[3] 1909'de Marijampolė'deki bir kız okulunda öğretmenliğe başladı. 1915'te Židikai'ye yerleşerek, kalan ömrünü burada öğretmenlikle geçirdi. Alkol karşıtlığını yaymaya çalışan, gençlik koroları kuran ve başka gönülülük çalışmalarına imza atan Pečkauskaitė, kentin kültürel hayatında aktif olarak yer almıştı.[4] Litvanya Üniversitesi 1928 yılında Pečkauskaitė'ye pedagojik başarıları sebebiyle fahri doktora verdi.[2]

Yazın

Marija Pečkauskaitė'nin 1915-1930 döneminde yaşadığı Židikai'deki ev

Pečkauskaitė'nin ilk eseri 1896'daki kısa hikâyesi Margi paveikslėliai idi. Eserleri; evlerden köylere, eski soylulardan köylülere, Polonya kültüründen Litvanya'nınkine, dönemindeki sosyal değişimleri yansıtır.[1] Bütün karakterleri, Hristiyanlık ideallerine göre yaşayan güçlü romantik bireylerdir. Genellikle toplumun yararı için fedakârca kendilerinden vazgeçerler. Örneğin, Viktutė adlı bir karakteri sanat kariyerini feda ederek küçük bir kentte öğretmenlik yapar.[5] Vincas Stonis'taki (1906) köylü delikanlı, babasının çiftliğinin başına geçmeyi başarsa da onu Amerika'dan dönmeye ikna eder.[6] Pečkauskaitė, karakterlerini sadece psikolojik olarak betimleyen değil, daha derin ve karmaşık bireyler ortaya çıkaran ilk Litvan yazarlardan biridir.[7]

Eleştirmenlerce en beğenilen romanı, Sename dvare, Samogityalı bir toprak sahibinin ailesini anlatan, bir ölçüde otobiyografik bir eserdir. Burada, Žemaitė veya Lazdynų Pelėda metinlerinin aksine, malikane ve konak sahipleri sosyal adaletsizlik kaynağı değil; kadim kültürün, fikilerin ve değerlerin geride kalan son koruyucularından biridir.[7] Yazar, Mamatė (annenin küçültme almış hâli, annecik) tasvirini kullanarak, fiziksel yaşamın geçiciliğini fark edişi ve kalıcı metafizik varoluş (ölüm) isteğini ortaya koyar.[6] Diğer eselerinde olduğu gibi, kendi erken çocukluk döneminden esinlendiği bölümler özellikle aydınlık ve sıcaktır; rüyalar ve arzulara dair güzel anıların renklerini taşır ve izlenimciliğe meyleder.[6] Bunun tersine, kısa hikâye Irkos tragedija genç bir kızın masum dünyasının, ailevi sorunlar ve hayatın acımasız gerçekleriyle uğradığı sancılı yıkımı anlatır.[1]

Bibliyografi

Židikai'deki Šatrijos Ragana anı müzesi
  • Margi paveikslėliai (1896)
  • Pirmas pabučiavimas (1898)
  • Dėl ko tavęs čia nėra? (1898)
  • Jau vakaruose užgeso saulėlydžiai (1900)
  • Rudens dieną (1903)
  • Viktutė (1903)
  • Iš daktaro pasakojimų (1904)
  • Atsiminimai apie broliuką Steponą (1939)
  • Sulaukė (1906)
  • Vincas Stonis (1906)
  • Pertraukta idilija (1906)
  • Nepasisekė Marytei (1906)
  • Dėl tėvynės (1907)
  • Adomienė (1908)
  • Pančiai (1920)
  • Sename dvare (1922)
  • Irkos tragedija (1924)
  • Mėlynoji mergelė (1925)
  • Motina - auklėtoja (1926)

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Simas Sužiedėlis, (Ed.) (1970-1978). "Pečkauskaitė, Marija". Encyclopedia Lituanica. IV. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. ss. 216-217. []
  2. ^ a b c d e "Šatrijos Ragana". Classic Lithuanian Literature Anthology. Mokslininkų sąjungos institutas. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  3. ^ Mukienė, Danutė (7 Aralık 2004). "Šatrijos Ragana" (Litvanca). Žemaičių dailės muziejus. 22 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  4. ^ Vaidila, Vytautas. "Teologinės žmogaus gyvenimo prasmės paieška rašytojos Marijos Pečkauskaitės Šatrijos Raganos gyvenime ir kūryboje". LKMA Metraštis (Litvanca). Cilt XXVI. 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
  5. ^ LaFont, Suzanne (1998). Women in Transition: Voices from Lithuania (resimli bas.). SUNY Press. s. 33. ISBN 0-7914-3811-2. 
  6. ^ a b c Žėkaitė, Janina (2001). "Šatrijos Ragana". Lietuvių literatūros enciklopedija (Litvanca). Vilnius: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas. ISBN 9986-513-95-2. 24 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
  7. ^ a b "Šatrijos Ragana. Sename dvare". Classic Lithuanian Literature Anthology. Mokslininkų sąjungos institutas. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Litvanlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde Litvanların, doğum yerleri Litvanya olan ya da Litvanya vatandaşı olan insanların bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinas Olšauskas</span>

Konstantinas Olšauskas, Litvan politikacı ve rahip.

<span class="mw-page-title-main">Mykolas Biržiška</span> Litvan tarihçi ve siyasetçi (1882-1962)

Mykolas Biržiška ( 

<span class="mw-page-title-main">Nazi Almanyası'nın Litvanya'yı işgali</span>

Litvanya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali, 22 Haziran 1941'de Nazilerin Sovyetler Birliği'ni işgalinden, 28 Ocak 1945'te Memel Savaşı'nın sonuna kadar sürdü. İlk başta Almanlar, Alman gelişinden önce Litvanya'yı işgal eden baskıcı Sovyet rejiminden kurtarıcılar olarak karşılandı. Bağımsızlığı yeniden kurma veya bir miktar özerklik kazanma umuduyla Litvanyalılar Geçici Hükümetlerini örgütlediler. Bir süre sonra ise Litvanyalıların Almanlara karşı tutumları pasif direnişe dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Antanas Poška</span>

Antanas Paškevičius - Poška, Litvanyalı bir gezgin ve antropologun yanı sıra Litvanya'daki Esperanto hareketinin aktif bir üyesiydi. En çok 1929-36 yıllarında Hindistan'a yaptığı yolculukla tanınır. Hindistan'da Sanskrit eğitimi aldı ve Bombay Üniversitesi'nden antropoloji dalında lisans derecesi aldı ardından Shina dilini konuşan insanlar üzerine Kalküta Üniversitesi'nde doktora tezini yazdı, ancak savunamadı. Hindistan'ın entelektüel seçkinleriyle etkileşime girdi ve antropolojik keşiflere katıldı. Rabindranath Tagore ile bir araya geldi ve bazı eserlerini Litvancaya çevirdi. Poška 1936'da Litvanya'ya döndü ve gazeteci olarak çalışmaya başladı. Litvanya'daki Holokost sırasında üç Litvanyalı Yahudi'yi sakladığı için Uluslararası Dürüstler arasında yer aldı. 1945'te Sovyetler Birliği'nde, Gulag'da hapsedildi. Litvanya'ya dönemeyen Poška daha sonra Orta Asya'daki çeşitli müzelerde çalıştı. 1959'da Litvanya'ya dönmesine izin verildi. Litvanya'da öğretim görevlisi ve gazeteci olarak çalıştı ayrıca antropolojik çalışmalarına devam etti, ancak siyasi bir mahkûm olarak geçmişi daha belirgin bir pozisyon almasını engelledi. 60 yaşına geldiğinde 75 ülkeyi ve 120 ülkeyi ziyaret etmişti. Poška, Litvanyalı ve yabancı basına makalelere katkıda bulunan üretken bir yazardı.

<span class="mw-page-title-main">Vanda Juknaitė</span> Litvanyalı yazar

Vanda Juknaitė, Litvanyalı oyun ve deneme yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Dil Enstitüsü</span>

Litvanya Dil Enstitüsü, Litvanya'nın başkenti Vilnius merkezli, devlet destekli bir Litvanca dil araştırma kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Vydūnas</span>

Wilhelm Storost, sanatsal adı Vilius Storostas-Vydūnas ya da daha çok bilinen adıyla Vydūnas, Prusya-Litvanyalı öğretmen, şair, hümanist, filozof ve Litvanyalı yazar, Küçük Litvanya'daki Prusya Litvanya ulusal hareketinin lideri ve Doğu Prusya'daki teosofi hareketinin liderlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Litvan mutfağı</span>

Litvan mutfağı, Litvanya'nın serin ve nemli kuzey iklimine uygun ürünleri içerken bir mutfak kültürü gösterir. Arpa, patates, çavdar, pancar, yeşil sebzeler, çilek ve mantar yerel olarak yetiştirilmektedir ve süt ürünleri ülkenin uzmanlık alanlarından biridir. Kışın yiyecekleri saklamak için çeşitli turşulama yöntemleri kullanılır. Çorbalar son derece popülerdir ve yaygın olarak sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak kabul edilir. İklim ve tarım uygulamalarını Kuzey Avrupa ile paylaştığı için, Litvanya mutfağının Baltık komşuları ve genel olarak kuzey ülkeleri ile pek çok ortak noktası bulunur. Uzun süren tarım ve yiyecek arama gelenekleri, ülkenin tarihi boyunca çeşitli etkilerle birlikte Litvanya mutfağını oluşturmuştur.

Yidiş edebiyatı, Aşkenaz Yahudilerinin Yidiş dilinde üretilmiş yazılı eserler bütünü.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda edebiyatı</span>

İrlanda edebiyatı, İrlandalı yazarlar tarafından İrlandaca, Latin, İngilizce ve İskoçça dillerinde yazılar eserlerin tümünü içerir. Kaydedilen en eski İrlanda yazıları yedinci yüzyıldan kalmadır ve hem Latince hem de Erken İrlandaca yazan keşişler tarafından yapılmıştır. İrlandalı keşişler, kutsal yazıya ek olarak, hem şiir hem de mitolojik hikâyeler kaydettiler. The Táin ve Mad King Sweeny gibi masallar da dahil olmak üzere İrlanda mitolojik yazılarının büyük bir hayatta kalan gövdesi var.

Judita Vaičiūnaitė, Litvanyalı yazardır. Kentsel ortamları ve mitolojik kadınları şiirsel araştırması ile tanınan, Litvanya'nın en ünlü 20. yüzyıl şairlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Algis Uždavinys</span>

Algis Uždavinys (1962-2010), bir Litvan filozof ve bilgindi. Çalışmaları, Mısır ve Yunan dinlerinin, özellikle Sami dinleriyle olan ezoterik ilişkilerinin ve özellikle İslam'ın içsel yönünün tefsirî karşılaştırmalı çalışmasına öncülük etti. Kitapları, Plotinus, Frithjof Schuon ve Ananda Coomaraswamy'nin Rusça ve Litvancaya çevirileri de dahil olmak üzere, Litvanca, Rusça, İngilizce ve Fransızca olarak yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Mikalojus Daukša</span>

Mikalojus Daukša, Litvanyalı ve Latin dini yazar, çevirmen ve bir Katolik kilisesi yetkilisiydi. Litvanya hümanistleri arasında, o sırada Büyük Dükalık'ta kullanımda olan Eski Doğu Slavcası ve Lehçe üzerinde Litvancayı yasalaştırma ve teşvik etme ihtiyacının önemini ifade eden ilk kişi olarak bilinir. Daukša'nın Jacob Ledesma kateşizminin Litvanca çevirisi, Litvanya Büyük Dükalığı'nda yayınlanan ilk Litvanca kitap idi.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Litvan-Töton Savaşı</span> Töton Şövalyeleri ile Polonya ve Litvanya ittifakı arasındaki savaş (1409–1411)

Leh-Litvan-Töton Savaşı, Büyük Savaş olarak da bilinen, 1409-1411 yılları arasında Töton Şövalyeleri ile müttefik Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı arasında meydana geldi. Yerel Samogit ayaklanmasından tetiklenen savaş, Ağustos 1409'da Polonya'nın Töton işgali ile başladı. Her iki taraf da tam ölçekli bir savaşa hazır olmadığından, Bohemyalı IV. Wenceslaus dokuz aylık bir ateşkes sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Haçlı Seferi</span>

Litvanya Haçlı Seferi, Töton Şövalyeleri ve Livonya Tarikatı'nın, pagan Litvanya Büyük Dükalığı'nı zorla Hıristiyanlaştırma bahanesi altında gerçekleştirdiği bir dizi seferdir. Livonya Tarikatı 1202'de Riga'yı işgal etti ve 1230'larda Polonya'nın bir yurtluk olan Chełmno Arazisi'ne yerleştiler. İlk olarak Livonya Haçlı Seferi ve Prusya Haçlı Seferi'nde diğer komşu Baltık kabilelerini fethettiler.

<span class="mw-page-title-main">Marcelė Kubiliūtė</span>

Marcelė Kubiliūtė Litvanyalı casus ve aktivistti. Kendisi, tüm büyük Litvanya nişanlarını alan tek Litvanyalı kadındır. Anıları 1999'da yayınlanana kadar neredeyse hiç tanınmayan bu kişi, artık Litvanya istihbarat servislerinde "efsanevi" bir figür olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Jadvyga Juškytė</span>

Jadvyga Teofilė Juškytė, Litvanya Ulusal Uyanışı sırasında tanınmış Litvanyalı aktivist.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.