İçeriğe atla

Şâh-ı Zinde

Koordinatlar: 39°39′45″K 66°59′16″D / 39.66250°K 66.98778°D / 39.66250; 66.98778
Şâh-ı Zinde
Harita
Temel bilgiler
KonumSemerkant, Özbekistan
Koordinatlar39°39′45″K 66°59′16″D / 39.66250°K 66.98778°D / 39.66250; 66.98778
İnançİslam
Mimari
Mimari türNekropol
Mimari biçimTimur Mimarisi

Şâh-ı Zinde (Özbekçe: Shohizinda, Farsça: شاه زنده), Özbekistan'ın kuzeydoğu kesimindeki Semerkant'ta bulunan bir nekropoldür .

Şâh-ı Zinde, türbeler ve 9-14 ve 19. yüzyılların diğer ritüel binalarını içerir. Şâh-ı Zinde ismi ("yaşayan kral" anlamına gelir) Muhammed'in kuzeni Abbas oğlu Kusam'ın buraya gömüldüğü efsanesiyle bağlantılıdır. İslam'ı vaaz üzere 7. yüzyılda İslami fetihler ile birlikte Semerkant'a geldi. Popüler efsaneler onun inancına karşı kafasının kesildiğini ama ölmediğini, kafasını alıp ve şu anda hala yaşamakta olduğu derin kuyuya (Cennet Bahçesi) gittiğini rivayet eder.

Şâh-ı Zinde kompleksi yüzyıllar boyunca gelişip büyüdü ve günümüzde yirmiden fazla bina içeriyor.

Modern görünüm.
Türbelerin üst grubu
Türbesi (detay)

Topluluk üç yapı grubundan oluşur: yerel olarak "chartak" adı verilen dört kemerli kubbeli geçitlerle birbirine bağlanan alt, orta ve üst. En eski binalar 11-12. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Günümüzde ana gövdeler ve mezar taşları ayaktadır. Çoğu parçalar 14-15. yüzyıla aittir. 16-19. yüzyıllarda yapılan yeniden inşaların fazla bir önemi yoktu ve genel kompozisyonu ve görünüşünü değiştirmedi.[1]

İlk ana gövde olan Kusam-ibn-Abbas kompleksi, bina topluluğunun kuzeydoğu kesiminde yer almaktadır. Birkaç binadan oluşur. Bunlardan en eskisi Kusam-ibn-Abbas anıt mezarı ve camii (16. yüzyıl) bunlar arasındadır.[2]

Sütunun detayı

Üst yapı grubu birbirine bakan üç türbeden oluşmaktadır. En eski olanı, kuzeyden geçişi tamamlayan Khodja-Akhmad Türbesi'dir (1340'lar). 1361 Türbesi sağda doğudan aynı geçişi kısıtlar.[3][4][5]

Orta grup, 14. yüzyılın son çeyreğinin ve 15. yüzyılın ilk yarısının türbelerinden oluşur. Timur'un akrabaları, askeri ve din adamları aristokrasisi ile ilgilidir. Batı tarafında Timur'un yeğeni Shadi Mulk Aga Türbesi öne çıkar. Bu portal kubbeli tek katlı yeraltı türbesi 1372 yılında inşa edilmiştir. Karşısında Timur'un kız kardeşi Şirin Bika Ağa'nın Mozolesi var.[6][7][8]

Şirin-Bika-Ağa Türbesi'nin yanında, 15. yüzyılın ilk yarısının alışılmadık bir mezarlığı olan Sekizyüzlü (Octahedron) bulunur.[9]

Çok basamaklı merdivenin yakınında, alt grubun en iyi orantılı binaları bulunmaktadır. 15. yüzyılın başlarında yapılmış çift kubbe biçiminde bir türbe bulunur. Bu türbe, bilim insanı ve astronom olan Kazi Zade Rumi'ye adanmıştır. Bu nedenle 1434-1435'te Ulugbek tarafından mezarının üzerine inşa edilen çift kubbe türbesi, kraliyet ailesinin türbelerinin ufak kubbeleriyle karşılaştırılabilir yüksekliğe sahiptir.[10]

Topluluğun güneye dönük ana giriş kapısı ("Darvazakhana" veya ilk "chartak") 1434-1435 yılında Ulugbek tarafından inşa edilmiştir.[11]

Ayrıca okuyun

Kaynakça

  1. ^ "The Shakh-i-Zinda Ensemble". 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  2. ^ "Kusam-ibn-Abbas Complex". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  3. ^ "The upper group of Shah-i-Zinda". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  4. ^ "Khodja-Akhmad Mausoleum". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  5. ^ "Mausoleum of 1361". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  6. ^ "The middle group of Shakh-i-Zinda". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  7. ^ "Mausoleum of Shadi Mulk Aga". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  8. ^ "Mausoleum of Shirin Bika Aga". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  9. ^ "Octahedron". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  10. ^ "Double-cupola mausoleum". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  11. ^ "Darvazakhana". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gence</span> Azerbaycanda şehir

Gence, 1935-1989 Kirovobad, Azerbaycan'ın en kalabalık ikinci şehridir. Eski bir yerleşim yeri olan Gence, Rus İmparatorluğu döneminde Çar I. Aleksandr'ın eşine atfen şehrin ismi Elizavetpol olarak değiştirilmiştir (1804-1918), 1920-1935 arasında Gence, 1935-1991 arasında Kirovabat olarak adlandırılmış, şehir 1989'da tekrar Gence ismine kavuşmuştur. Bakü'nün 360 km batısında, Gence Çayı'nın iki yakasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meşhed</span> İranda bir şehir

Meşhed, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nin yönetim merkezi ve ülkenin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Gazi Türbesi</span> Bilecikte bulunan türbe

Ertuğrul Gazi Türbesi, Osmanlı Beyliği'nin kurucusu Osman Gazi'nin babası ve Selçuklu Uçbeyi Ertuğrul Gazi'nin Bilecik ilinin Söğüt ilçesinde bulunan türbesidir.

<span class="mw-page-title-main">Musul</span> Irakta bir şehir

Musul, Irak'ın en büyük şehirlerden birisi. Irak'ın kuzeyinde Dicle Nehri kıyısında bulunan Musul'da Araplar, Türkler ve Kürtler yaşamaktadır. Nüfusunun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hoca Ahmed Yesevi Türbesi</span> 1389 yılında Timur tarafından Kazakistanda inşa edilmiştir

Hoca Ahmed Yesevî Türbesi, güney Kazakistan'da Türkistan şehrinde bulunur. Büyük Timur İmparatorluğu döneminde yapı 1389 yılında Timur tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abbas bin Ali</span>

Abbas bin Ali lâkabı Ebulfazl Abbas, "Ebul Fazl" lakabıyla ünlenmiştir. Ali'nin beşinci ve Ümmü'l-Benîn’in ilk oğludur. Kerbela hadisesinden önceki hayatıyla ilgili çok bilgi ulaşmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muradiye Külliyesi</span>

Muradiye Külliyesi, Sultan II. Murad'ın Bursa'da 1425-1426 yıllarında yaptırdığı külliye. Bulunduğu semte de ismini verir.

<span class="mw-page-title-main">Şah Çerağ</span>

Şah Çerağ, İran'ın Şiraz şehrinde Şiilerin 8. imamı Ali er-Rızâ'nın kardeşleri Seyyid Emir Ahmed ile Mir Muhammed'in mezarlarının bulunduğu tarihi cami ve türbe. Seyyid Emir Ahmed'e verilen lakap olan Şah Çerağ "ışıklar şahı" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">2017 Tahran saldırıları</span>

Tahran saldırıları, 7 Haziran 2017'de İran Meclisi ile Humeyni Türbesi'nde düzenlenen iki saldırı. Meclise ve türbeye giren silahlı saldırganların çevreye ateş açtığı iki ayrı saldırıda ilk verilere göre en az 12 kişi öldü, 38 kişi yaralandı. İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Başkan yardımcısı Rıza Seyfullahi, İran Meclisi ve Humeyni'nin türbesine düzenlenen saldırıların faillerinin İran asıllı olduğunu söyledi. Saldırganların, İran'ın farklı kesimlerinden Irak Şam İslam Devleti'ne (IŞİD) örgütüne katılan kişiler olduğunu kaydeden Seyfullahi, İran'ın, IŞİD ile mücadelede verdiği destekten dolayı hedef alındığını ifade etti. İran İstihbarat Bakanlığı üçüncü bir saldırının önlendiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Şirvanşahlar Türbesi</span>

Şirvanşahlar Türbesi, Şirvanşahlar Sarayı'nın alt avlusunda bulunan üç binadan biridir. Mezarın tepesinden bakıldığında, kesme yıldızlarla süslenmiş ve altıgen kubbeyle tamamlanan dikdörtgen gibi görünüyor. Orta Çağ'da kubbe üzerindeki yıldız şeklindeki eğimlere mavi renkli bir taş yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Berde Türbesi</span>

Barda Türbesi, Barda, Azerbaycan'da bulunan anıt mezar. Günümüze sağlam bir şekilde ulaşan nadir anıtlardan biridir. Bir kerpiç duvar ile çevrili küçük kare şeklinde bir bölge içinde almaktadır. Türbenin mimarı Ahmed Nahçıvanidır.

<span class="mw-page-title-main">Sâmâni Türbesi</span>

Sâmâni Türbesi, Özbekistan'ın Buhara ilinin kuzeybatı kesiminde, tarihi merkezin hemen dışında yer alan, 10. yüzyılda inşa edilmiş bir türbedir. Türbe erken İslam mimarisinin ikonik örneklerinden biri olarak kabul edilir ve Orta Asya mimarisinin en eski mezar binası olarak bilinir. Yaklaşık olarak 900'den 1.000'e kadar hüküm süren güçlü ve etkili İslami Samani aile hanedanının mezar alanı olarak inşa edilmiştir. Samaniler fiilen bağımsızlıklarını Bağdat merkezli Abbasi Halifeliği'nden elde etti ve günümüzün Afganistan, İran, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan'ını kapsayan bazı bölgelere hükmetti. Mükemmel simetrik, boyutu açısından karmaşık, ancak yapısı ile anıtsal olan türbe, sadece Soğd, Sasani, Fars ve hatta Klasik gibi çok kültürlü bina dekoratif gelenekleri birleştirmekle kalmadı, aynı zamanda yenilikçi kubbe destek sistemi ve geleneksel Orta Çağ İslami bina özellikleri - dairesel kubbe ve mini kubbeler, sivri kemerler, ayrıntılı kapılar, sütunlar ve karmaşık geometrik tasarımları da sergilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kutluğ Timur Minaresi</span>

Kutluğ-Timur Minaresi, Türkmenistan'daki Köhne Ürgenç'te yer alan bir minaredir. 1011 yılında Harezm Hanedanlığı döneminde inşa edilmiştir. Minarenin yüksekliği 60 metre, çapı tabanda 12 metre, tepede 2 metredir. 2005 yılında, minarenin bulunduğu Eski Ürgenç kalıntıları UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cevad Han Türbesi</span>

Cevad Han'ın Türbesi, Azerbaycan'ın Gence şehrinde, Şah Abbas Meydanı'nda, Şah Abbas Camii'nin yanında yer alan bir türbedir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağlar Türbesi</span> Azerbaycanda bir türbe

Karabağlar Türbesi, Azerbaycan'ın Kengerli Rayonu'na bağlı Karabağlar kasabasında yer alan bir türbedir.

<span class="mw-page-title-main">Gevher Şad Türbesi</span>

Baysungur Türbesi olarak bilinen Gevher Şad Türbesi, Afganistan'ın Herat ilinde bulunan İslami bir mezar yapısıdır. 15. yüzyılda inşa edilen yapı, Timurlu hanedanının üyeleri için mezar alanı olarak hizmet vermiştir ve Musalla Külliyesi'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mâlvâ Sultanlığı</span>

Mâlvâ Sultanlığı, 1401-1531 yılları arasında Orta Hindistan'daki Mâlvâ bölgesine hakim olan Türk-İslam devleti idi.

<span class="mw-page-title-main">Şah Abbas Meydanı</span>

Şah Abbas Meydanı, Azerbaycan'ın Gence şehrinin tarihi merkezinde yer alan bir meydandır. Bir zamanlar, Gence Kalesinin banliyösünün ana anıt kompleksiydi. Şah Abbas Meydanı külliyesinden ilk olarak Gence kalesinin 1797 tarihli planında bahsedilmiştir. Banliyö merkezinde yer alan bu mimari külliye cami, hamam ve diğer binalardan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şah Bey Ben Yude Sultan türbesi</span>

Muhammed Şah Bey Ben Yude Sultan türbesi Muhamed Şah Bey'in annesi Acağan Bey'in kızı Bivede Sultan'ın muhtemelen XIV. yüzyılın sonları - XV. yüzyılın başlarında arasında inşa edilmiş türbesidir. Mezarlık toprakları Eski-Yurt'ta Çuruk-Su Nehri'nin alt kısmında yer alıyor. Şu anda, alan özel haneler arasında yer almaktadır.

Melik Ajdar Türbesi veya Cicimli Türbesi, Azerbaycan'ın Laçın bölgesinin Cicimli köyünde bulunan türbe.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.