Şeyh Yakub Efendi - Turkipedia

Germiyanzâde Şeyh Yakub Efendi veya Yakub-ı Germiyani (d. Kütahya; ö. 1571, İstanbul) Halvetî tarikatı şeyhi.

Yaşamı

Künyesi Ebû Yusuf, lakabı Zeynü’l-İslâm’dır. Kütahya'nın Şeyhlü beldesinde Germiyanlı bir askerin oğludur. Tahsilden sonra Halvetiyye tarikatı pîrlerinden Sünbüliyye tarikatının kurucusu Sümbül Sinan Efendi'ye intisap etti. Mürşidinin vefatı üzerine ana halef olan Merkez Efendi'den tarikatı tamamlayarak hilâfet aldı ve irşad vazifesiyle görevlendirildi.^[1] Önce Yanya'da, sonra İstanbul'da Şah Sultan Camii yakınındaki bir zâviyede şeyhlik etti.

1554'te Merkez Efendi'nin vefatını müteakip yerine geçen oğlu Şeyh Ahmed Efendi'nin memleketine göç etmesiyle boşalan Kocamustafapaşa Dergâhı'na şeyh oldu.^[2] Kocamustafapaşa Vakıflarında vakfedilen evlerden birisi şahsına verilmiş ve şeyhin ölümünden sonra yerine gelecek olan tahsis edilmiştir.

Şeyh Yakub'un oğlu da Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii ve Külliyesi'nin vakıflarında vakfiye şahidi olarak kaydedilmiştir.^[3] 1571 senesinde vefat Eden Yakub Efendi Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii avlusundaki Sümbül Efendi Türbesi yakınına inşa edilen türbesine defnedilmiştir.^[4] Vefatından sonra vakıf şahidi olarak da kaydedilen oğlu Sinanüddin Yusuf Efendi şeyh olup 1581'de Hac vazifesinde iken öldü.

Eserleri

Kendisi altı tane eser yazmıştır. Bunlardan biri Tezkiretü’l-Halvetiyye'dir. Bu eserde Cemâliyye, Halvetîyye, Sümbül Efendi, Merkez Efendi ve babası Yakub Efendi hakkında menkıbeler vardır.^[5] Fâzıl ve ârif bir zât olan Yakub Efendi'nin "Zikri Celî ve Devran" hakkında bir risalesi vardır. Oğlu Yusuf Efendi babası hakkında zaman şiir söylediğinden ve mevzun 195 kelâm ettiğinden bahsetmiştir ve örneğin "Ben ne hidmetkâr ne mahdum olaydum kâşki Gelmeyeydüm âleme ma'dûm olaydum kâşki" beytini de babasının yaşayışı üzerinden açıklamıştır.^[6]

Kaynakça

^ Ali Öztürk - XVI. Yüzyıl Şiirinde Din ve Tasavvuf, Ankara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, s. 88-89.
^ "Mehmet Şakir Yılmaz - "Koca nişancı" of Kanuni: Celalzade Mustafa Çelebi, Bureaucracy and Kanun in the Reign of Suleyman the Magnificent (1520–1566), Bilkent Üniversitesi Doktora Tezi, s.31" (PDF). 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
^ Nazif Öztürk, "Koca Mustafa Paşa Vakıfları ve Külliyesi", Vakıflar Dergisi, Sayı 28, 2004, s.24.
^ Nazif Öztürk, "Koca Mustafa Paşa Vakıfları ve Külliyesi", Vakıflar Dergisi, Sayı 28, 2004, s.32.
^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 273, 274
^ Niyazi-i Mısri - Mısri Divan-ı İlahiyatındaki Arapça Şiirler

İlgili Araştırma Makaleleri

Yahyâ-yı Şirvânî 15. yüzyılda yaşamış Azerbaycanlı sufi, Halvetiyye tarikatının ikinci kurucusudur. Azerbaycan Türkleri'nden olan Seyid Yəhya Bakuvi Azerbaycan'ın tanınmış filozof alim ve şairlerindən biri, Halvetiyye Tarikâtı'nın İkinci kurucusudur. Baküvi aynı zamanda bir Halvetilik virdi olan Virdu-Sattar'ın da yazarıdır. 2013 yılında UNESCO Genel Konferansı'nın 36. oturumunda Seyid Yahya Bakuvin'in 550. yıldönümünün dünya çapında kutlanması kararı alındı.

Mustafa Hayri Malatyevî olarak da tanınan Mustafa Hayri Öğüt, Türk mutasavvıf. Bir Kâdirî Şeyhi, Kâdirî-Hâlisiye Meşâyihi, Mürşid-i Kâmil, Kutb-ul Aktâb ve Maliye Varidat Memuru idi.

Şeyh Bedreddin Mahmud, Bedreddin Simâvî veya Simavnalı Bedreddin, İslâm tasavvufunun Vahdet-i Vücud okuluna mensup mutasavvıf, filozof ve Osmanlı kazaskeri. Şeyh Bedreddin İsyanı diye bilinen dini ve siyasi ayaklanmanın lideri.

Niyâzî-i Mısrî,, Halvetiye tarikatının Mısriyye kolunun kurucusu olan mutasavvıf ve şair.

Cerrahîlik bir İslâm tarikatı, Halvetîyye'nin kolu olan Ramazânîyye'nin alt şubesi. Cerrahîlik, adını kurucusu olan Nureddîn Muhammed ibn-i Abdullah er-Rûmî el-İstanbulî el-Cerrahî'den alır. 17. yüzyılın sonlarında kurulmuş olan Cerrâhî tarikatı, eski İstanbul'un en yaygın tarikatlarından biriydi.

Liste, 453 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan Kosova'da Priştine, Prizren, İpek, Yakova, Gilan, Vıçıtırın, Mitroviça, Ferizovik, Kaçanik, Dragaş, İstok, Deçan, Nobırda şehir ve köylerinde yapılan 229 Osmanlı mimari eserini kapsar. Listede günümüze kadar gelebilen esereler sıralanmıştır ve liste, eserlerin tamamını değil derlenebildiği kadarını ifade eder.

Kocamustafapaşa Camii, eskiden Ayios Andreas en te Krisei Manastırı ya da kısaca Aziz Andrea Manastırı, halk arasında Sümbül Efendi Camii ya da Sümbül Efendi Türbesi olarak bilinir. Resmî adı Pîr Yusuf Sümbül Sinan Âsitânesi'dir. İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî bir yapıdır. Manastırın ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte içinde bulunan 6. yüzyıla ait parçalar ve sütun başlıkları burada 6. yüzyılın bir ibadet yerinin olduğunu ispatlamaktadır. Manastır adını Bizans halkına Hristiyanlığı kabul ettirdiğine inanılan Hagios Andreas en te Krisei adındaki havariden almıştır.

Lala Mustafa Paşa, III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580 ile 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.

Şeyh Seyfi Aydın (d. 1874, Kütahya -, Türk siyasetçi.

Kurşunlu Külliyesi, Eskişehir'de Odunpazarı semtinde bulunan külliye. Çoban, Gazi, Melek lakapları ile bilinen Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami kapısındaki kitabesine göre 1525 yılında yaptırılmıştır. Cami, 20 odalık zaviye, öğretim yeri, misafir yeri, misafir odaları olan imaret, halk arasında ve çeşitli yayınlarda zaviye ve medrese olarak bilinmektedir. Zaviyenin ilk açıldığı zaman hangi tarikat için olduğunu bilinmemektedir. Ancak daha sonra mevlevi dergahına çevrilmiş, tekke ve zaviyelerin kapatılmasına kadar devam etmiştir. Külliyeye ait olan kervansaray da Vakfiyede geçmemektedir. Tuhfetül Mimarin'de Mimar Sinan'ın Eskişehir'de bir kervansaray yaptığı kayıtlıdır. Cami Mimar Sinan'a mal edilmekle birlikte Mimar Sinan'ın eserlerine ait listelerde bu külliyeden sadece kervansarayın ismi geçmektedir.

II. Yakub Bey 1387-1390, 1402-1411 ve 1413-1428 tarihleri arasında üç defa Germiyanoğulları Beyi oldu.

Muhammed Nur'ül Arabi, Son dönem melamiliğin piri. 1813-1887 arasında yaşamış sufi. Çeşitli sufi üstadlarından ders almış olan ve hayatının büyük kısmını Anadolu ve Rumeli topraklarında geçiren Seyyid Muhammed Nur, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Üçüncü Devir Melamiliği şeklindeki tanımlanan dönemin de öncüsü kabul edilmektedir.

Sünbül Sinan Efendi, İstanbul’un büyük velîlerinden, Halvetiyye'nin Sünbüliyye kolunun kurucusu mutasavvıf, medrese kökenli müfessir ve vâiz.

Tâhirü'l-Mevlevî, şair, yazar, Mevlevî Dedesi, mutasavvıf, gazeteci, müderris, mesnevîhân ve edebiyat tarihçisi.

Celaleddin Ergûn Çelebi, Türk mutasavvıf, mevlevî.

Aziz Mahmud Hüdayi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Kanuni Sultan Süleyman'ın torunu olan Asiye Hümaşah Sultan tarafından, üçüncü eşi Aziz Mahmud Hüdayi adına yaptırılmıştır. Yapımına 1589 yılında başlanan cami, 6 yıllık inşaat sürecinden sonra 1595 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Gaybî Sun'ullâh, şair ve düşünce adamı.

Merkez Efendi, 1463'te Denizli’de doğmuştur. Asıl adı Musa Muslihuddin olan Merkez Efendi, ilk öğrenimini Manisa'da tamamlamış, daha sonra İstanbul’a gelerek Hızır Velüyiddin Efendi ve Mevlana Ahmet Paşa’dan dersler almıştır. Müderrislik için Bursa, Karaman ve Amasya’ya gitmiştir ve bu dönemde “Halvetiye Tarikati” icazetini almıştır. Sonrasında İstanbul’a döndüğünde Etyemez Tekkesine devam eden Merkez Efendi, “Sümbül Efendi” lâkaplı Şeyh Yusuf Sinaneddin Efendi’nin öğrencisi olmuş, döneminin ileri gelen sûfîlerinden ve hekimlerinden olmuştur.

Şemseddin Sivasi, Halvetiyye tarikatının Şemsiyye kolunun kurucusu, âlim ve şair.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.