İçeriğe atla

Şerali Cörayev

Kontrol Edilmiş
Şerali Cörayev
Genel bilgiler
UnvanıÖzbekistan Halk Sanatçısı (1987
Tacikistan Halk Sanatçısı (2018)
Doğum12 Nisan 1947(1947-04-12)
Lenin İlçesi
Ölüm4 Eylül 2023 (76 yaşında)
Taşkent,  Özbekistan
Başladığı yerÖzbek
TarzlarGeleneksel müzik
Mesleklerşarkıcı, söz yazarı, şair, yazar ve aktör
ÇalgılarRubab
Etkin yıllar1972–2023
Müzik şirketiŞer stüdyosu
ÇocuklarıŞahicahan Cöraye
Zahirşah Cörayev

Şerali Cörayev (12 Nisan 1947, Lenin İlçesi, Andican, Özbekistan SSR, SSCB - 4 Eylül 2023, Taşkent, Özbekistan), ünlü Özbek şarkıcısı, bestecisi, şair ve oyuncusudur. 1987'de Özbekistan Halk Sanatçısı, 2018'de Tacikistan Halk Sanatçısı unvanını almıştır. 1991 yılında Ali Şîr Nevaî'nin adını taşıyan Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Ödülü'ne layık görülmüştür. 12 Nisan 2022'de cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre 75. yıldönümünde Cörayev'e "El-yurt hurmati" (El-yurt Saygısı) ödülü de verilmiştir.[1] Cörayev'in şarkıları Özbekler arasında çok popülerdir.

Biografisi

Şerali Cörayev, 12 Nisan 1947'de Andican bölgesinin (şimdiki Asaka şehri) Lenin bölgesinde doğmuştur. Hangi gün doğduğu bilinmiyor. Şarkıcı sembolik olarak doğum günü için sonradan 12 Nisan'ı seçmiştir. 12 Nisan'da Rus kozmonot Yuri Gagarin uzaya uçmuştur. Şarkıcıya göre doğum günü olarak bu tarihi seçmesinin bir diğer nedeni de öğrenciyken 12 Nisan'da bisiklet yarışını kazanması olmuştur.

Cörayev, 1972'de Taşkent Tiyatro ve Sanat Enstitüsü'nden mezun olduktan sonra 1976 yılında Mannon Uygur'un adını taşıyan Taşkent Devlet Sanat Enstitüsü'nden mezun olur. 1972'den 1979'a kadar Şodlik Şarkı ve Dans Topluluğu'nda çalışır. 1979'dan 1986'ya kadar Andican Eyaleti Filarmoni Orkestrası'nda, 1986-1996 yıllarında ise Özbek Devlet Filarmoni Orkestrası'nda çalışmıştır.

Uzun bir hastalıktan sonra Cörayev 4 Eylül 2023'te hayata veda etmiştir.

Müzik kariyeri

Uzun kariyeri boyunca Cörayev yaklaşık 600 şarkı yazmış ve söylemiştir.[2] Cörayev daha çok klasik Türk ve Fars şiirlerine ilgi duyuyor ve onlardan etkileniyordu. 2008 yılında evinde Mevlana için özel bir gece toplantısı düzenlemiştir.[3]

En ünlü şarkıları arasında "Bahor Ayyomi" (sözleri Babur şiirinden alınmıştır ), "Birinchi muhabbatim" (sözleri Abdulla Oripov şiirinden alınmıştır ), "Inson qasidasi" (sözleri Erkin Vahidov'un şiirinden alınmıştır), "Karvon" (Sözleri Usman Azim şiirinden alınmıştır), "Meni kutgil" (Konstantin Simonov'un şiirinden alınmıştır), "Oshiqlar Sardori" (Resul Hamzatov'un bir şiirinden alınmıştır), "Oʻzbegim" (Erkin Vahidov'un şiirinden alınmıştır), "Oʻxshamas" (Ali Şîr Nevaî'in şiirinden alınmıştır) ve diğerleri.

1985 yılında söylenen "Karvon" Cörayev'in en ünlü şarkılarından biridir. Cörayev sık sık önemli devlet kutlamalarına ve aralarında Kırgızistan, Tacikistan ve Rusya'nın da bulunduğu farklı ülkelerde performans sergilemeye davet ediliyordu. Kraliçe II. Elizabeth'in 78. doğum günü şerefine, İngiltere Büyükelçisi Craig Murray, 23 Nisan 2004 tarihinde Taşkent'teki evinde binden fazla misafiri ağırlamıştır. Kutlamalara Cörayev, Sevara Nazarhan ve Oda Orkestrası katılır. Aynı zamanda İngiliz Büyükelçiliği, Cörayev'in rezidansta geniş ve etkili bir izleyici kitlesi önünde performans sergilediği İskoçya'nın Battlefield Bandosu tarafından Özbekistan'a bir tur düzenledi.

Cörayev'in Oʻzbegim şarkısı, World Music Network'ün 2005 yılında çıkardığı Rough Guide to the Music of Central Asia albümünde yer almıştır.

Diğer çalışmaları

Cörayev, 1990'dan 1995'e kadar Özbekistan Yüksek Meclisi üyesi olmuştur. 1988'de Cörayev, Bola dunyoni tebratar başlıklı bir kitap yazmıştır.[4] 2023 yılında, ölümünden birkaç ay önce, Bir Şarkı Söyleyeyim adlı ikinci kitabı da yayımlanır. Cörayev ayrıca 1989 yapımı Şerali ve Oybarçin filminin senaryosunu yazmış, bununla birlikte o fılmin başrolunu da üstlenmiştir.

Sansür uygulanması

2002 yılında Özbek hükûmet yetkilileri, Cörayev'in "siyasi güvenilmezliği iddiası" nedeniyle Özbek televizyon ve radyo istasyonlarında görünmesini yasakladı. Ülkedeki zor ekonomik duruma ilişkin eleştireli açıklamaları nedeniyle Özbek hükûmetinin gözünden düştü.[5] Şarkıcı sonradan bile toplum içinde bu yasak hakkında konuşmamıştır.[6]

2017 yılında, İslam Kerimov'un ölümünden bir yıl sonra Cörayev kısa bir süre devlet televizyonunda gösterilir.[7] Sonraki yıllarda, 2023'teki ölümüne kadar düzenli olarak devlet televizyonunda yer almıştır.

Kişisel yaşamı

Cörayev'in iki oğlu ve üç kızı olmak üzere beş çocuğu vardır. Oğullarından ikisi Şahcahan Cörayev ve Zahirşah Cörayev, Özbekistan'da popüler şarkıcılardır.

Şerali Cörayev 4 Eylül 2023'te 76 yaşında vefat etmiştir.[8][9] 2021'den bu yana sağlığının bozulduğuna dair haberler çıkmıştı. Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, şarkıcının ölümü nedeniyle sanatçı ailesine başsağlığı dilemiştir.[10]

Ödülleri

Kariyeri boyunca Cörayev, Özbek SSR Halk Sanatçısı (1987) unvanı da dahil olmak üzere birçok ödülleri kazanmıştır.[11] 1991 yılında Alişer Navoiy Eyalet Ödülünü de almıştır. Ayrıca Fidokorona xizmatlari uchun (2018) ve El-Yurt Hurmati (2022) nişanlarıyla da ödüllendirilmiştir.[1] 2018 yılında Tacikistan Halk Sanatçısı unvanını da almıştır.[12]

Kaynakça

  1. ^ a b "Скончался певец Шерали Джураев". Kun (Rusça). 5 Eylül 2023. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. 
  2. ^ Rustamov, Sirojiddin (6 Eylül 2023). ""Cho'pon bolasidan mamlakat ramzigacha…" – Sherali Jo'rayevga atalgan hamdardlik yomg'iri". Oyina (Özbekçe). 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023. 
  3. ^ Ashur, Sadriddin (30 Aralık 2008). "Шерали концерт берди" [Sherali gives a concert]. Ozodlik (Radio Free Europe/Radio Liberty's Uzbek Service) (Özbekçe). 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012. 
  4. ^ "Ребенок – владыка Земли" [The Child is the Master of Earth]. Biblus Bibliographical Catalogue (Rusça). 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012. 
  5. ^ "Узбекистан: Народному певцу Шерали Джураеву исполняется шестьдесят лет. Его концерты – под запретом властей" [Uzbekistan: National singer Sherali Joʻrayev is sixty. His concerts — banned by authorities]. Ferghana News (Rusça). 26 Nisan 2007. 30 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012. 
  6. ^ Tangiyorova, Mustahkam (25 Ağustos 2009). "Шерали Жўраев ўғилларининг ўз йўлини истайди" [Sherali Joʻrayev wants his sons to follow their own paths]. BBC's Uzbek Service (Özbekçe). Erişim tarihi: 29 Ocak 2012. 
  7. ^ "Sherali Joʻrayev hali kontsert bermaydi" [Sherali Joʻrayev not giving a concert any time soon]. BBC's Uzbek Service (Özbekçe). 24 Mart 2017. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2018. 
  8. ^ "O'zbekiston xalq hofizi Sherali Jo'rayev vafot etdi". Kun.uz (Uzbek). 4 Eylül 2023. 4 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  9. ^ "Xalq hofizi Sherali Jo'rayev vafot etdi". Ozodlik (Radio Free Europe/Radio Liberty's Uzbek Service) (Uzbek). 4 Eylül 2023. 4 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  10. ^ "Ўзбекистон халқ артисти Шерали Жўраев вафоти муносабати билан ҳамдардлик". President of the Republic of Uzbekistan (Uzbek). 5 Eylül 2023. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023. 
  11. ^ "Joʻrayev, Sherali". Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (Özbekçe). Tashkent: Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi. 2005. 
  12. ^ Yuldashev, Avaz (30 Ağustos 2018). "Шерали Джураев получил звание Народного артиста Таджикистана". Asia-Plus (Rusça). 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">Hokand Hanlığı</span> Türkistan coğrafyasında toprakları olmuş eski bir monarşi

Hokand Hanlığı,, bugünkü Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan ve Doğu Türkistan'ı da kapsayan bölgede 1709 ile 1876 yılları arasında hüküm sürmüş Mangıt-Ming Hanedanlığı. Buhara Hanlığı ve Hive Hanlığı ile birlikte Buhara Hanlıkları olarak anılmıştır. Başkenti Hokand olan hanlığın yönetimi içerisinde Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar, Farslar, Kıpçaklar, Soğdlar, Uygurlar bulunmaktaydı. Yönettiği şehirler arasında; Hokand, Taşkent, Buhara, Semerkand, Margilan, Namangan, Fergana, Andican, Türkistan, Çimkent, Taraz(Talas), Bişkek, Oş, Zaferabad, İsfara, Aksu, Kaşgar, Hoten vb şehirler bulunmaktaydı.,

<span class="mw-page-title-main">Taşkent</span> Özbekistanın başkenti

Taşkent, Özbekistan'ın başkenti ve büyük şehridir. Bu şehir, Özbekistan'ın kuzeydoğu kesiminde yer almaktır ve şehrin yüzölçümü 334,8 km2 'dir. 2021 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.694.400'dir. 2018 yılı verilerine göre Taşkent'in GSYİH'sı $2,74 milyar olup, onu Özbekistan'ın en büyük GSYİH'ye sahip şehri yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İslam Kerimov</span> Özbekistan Cumhuriyetinin ilk devlet başkanı

İslam Abduğanıyeviç Kerimov, 24 Mart 1990'dan; 2 Eylül 2016'daki ölümüne değin, kurucu Özbekistan Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe Vikipedi</span> Vikipedinin Özbekçe sürümü

Özbekçe Vikipedi, Vikipedi'nin Özbekçe sürümüdür. 24 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Özbekçe Vikipedi'nin 296.215 maddesi, 146.737 kullanıcısı ve 16 hizmetlisi bulunmaktadır. Madde sayısına göre 56. en büyük Vikipedi sürümüdür. Ayrıca Türk dilleri'ndeki Vikipedilerin arasında Türkçe ve Kazakça Vikipedilerinden sonra üçüncü en büyük Vikipedi sürümüdür. Özbekistan'da Özbekçe Vikipedi'ye erişim engellenmiştir. Engellenme sebebi olarak hükûmetin çalışmalarının makalelerde eleştirilmesi gösterilmiştir. Başka spekülasyonlara göre de hükûmetin Özbekçeyi sadece kendi tahakkümünde görmek istediği için vikipediyi engellediği hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Gülnare Kerimova</span>

Gülnare İslamovna Kerimova, Özbek iş insanı, moda tasarımcısı, şarkıcı ve diplomattı. 1991'den 2016'daki ölümüne kadar Özbekistan'ın cumhurbaşkanı olan İslam Kerimov'un en büyük kızı, ayrıca Kerimova Kültür Forumu ve Mütevelli Özbekistan Vakfı Yönetim Kurulu Sanatlar kurucusu ve başkanıydı. İş ilişkileri ve aile bağlantıları nedeniyle Özbekistan'da önemli bir nüfuza sahipti. 2013 yılından itibaren babasıyla yaşadığı bir anlaşmazlık nedeniyle nüfuzunu hızla kaybetmeye başladı. Kerimova, Kasım 2014'te Özbekistan'ın Taşkent kentinde ev hapsine alındı.

<span class="mw-page-title-main">Asaka</span>

Asaka, Özbekistan'ın Andican ili'nde bulunan bir şehirdir. Şehir Özbekistan'ın Kırgızistan sınırındaki Fergana Vadisi'nin güneydoğu ucunda Andican'ın 22 km güneybatısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 66.000'dir.

<span class="mw-page-title-main">Millî Güvenlik Servisi (Özbekistan)</span>

Millî Güvenlik Servisi Özbekistan devletinin ulusal istihbarat kuruluşudur. Sovyetler Birliği'nin çökmesinin ardından KGB'nin halefi olarak oluşturulmuş ve paramiliter polis ve özel kuvvetler de dahil olmak üzere, aynı sorumlulukta ve işlevsel birimlerin benzer bir dizisini oluşturmuştur. Onun kontrolü altına olduğu zaman SNB, 2005 yılına kadar İçişleri Bakanlığı'nın bir rakibi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan İslami Hareketi</span> Özbekistanda şeriata dayalı bir İslam devleti kurmayı amaçlayan örgüt

Özbekistan İslami Hareketi, ÖİH, Özbekistan'da şeriata dayalı bir İslam devleti kurmak amacıyla 1998 yılında kurulan radikal İslamcı bir silahlı örgüttür. 1999 yılının yazında, Özbekistan İslami Hareketi militanları Kırgızistan'da Özbek kökenlilerinin yoğun olduğu Batken ilini işgal etti. Bu, örgütün kurulduktan sonra bilinen ilk doğrulanabilir eylemi oldu. Temmuz ayında başlayan Batken çatışmaları Eylül sonuna kadar sürdü ve sonunda tüm militanlar Batken'den çıkarıldı. Örgüt, daha sonraki yıllarda kendisini El Kaide ve Taliban'ın müttefiki olarak tanımlamış olup 2015 yılının ortalarında Irak ve Şam İslam Devleti'ne biat etmiştir. Özbekistan İslamî Hareketi, ABD, Birleşik Krallık, Rusya, Kanada ve Avustralya tarafından terör örgütü ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hamza Hekimzade Niyazi</span>

Hamza Hekimzade Niyazi, Özbek şair, yazar ve edebi çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Özbekistan ilişkileri</span>

Bulgaristan-Özbekistan ilişkileri, Bulgaristan ve Özbekistan arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Her iki ülke de 12 Eylül 1992'de diplomatik ilişkiler kurmuştur. Taşkent'de Bulgaristan büyük elçiliği yer almaktadır. Her iki ülke de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Parfi</span>

Rauf Parfi veya Rauf Parfi Öztürk, Özbek yazar, şair ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Munojat Yolçiyeva</span>

Munojat Yolçiyeva, Özbek sanatçı.

Madina Mumtoz, Özbek bir şarkıcı ve oyuncu. Şarkıcı, 2010 yılında "Nihol Devlet Ödülü"'ne layık görüldü.

Eyüp Şahobiddinov, Özbek film yönetmeni ve senaristtir. Özbekistan'ın onurlu sanatçısı olarak tanınmaktadır. Eyüp Şahobiddinov Özbekistan'da “Dostluk” nişanı ile ödüllendirilmiş.

Bakhtiyor Akhmedovich Ikhtiyarov, Sovyet-Özbek aktör.

<span class="mw-page-title-main">Enahan Sıddıkova</span>

Enahan Sıddıkova, Özbek şair ve siyasetçi. Sıddıkova, 28 Ağustos 1954'te Altıarık İlçesi, Fergana Eyaleti'nde doğdu. Fergana Eyalet Enstitüsü'nde öğrenim gördü. 2015 ile 2023 yılları arasında ölümüne kadar Özbekistan Senatosu üyesi olarak görev aldı.

Türkistanlılar Kültür ve Sosyal Yardım Derneği ya da kısaca İstanbul Türkistanlılar Derneği. 27 Ocak 1954'te İstanbul'da kurulmuş sivil toplum kuruluşu. Bakanlar Kurulu Kararı ile “Kamu Yararına Olan Dernek” ünvanını alan derneğin merkezi Fatih/Aksaray’da bulunmaktadır. Dernek başkanı Ekber Yassa'dır. Üyelerinin tamamına yakınını Özbek Türkleri oluşturmaktadır. Dernek Türkiyedeki Özbek diasporasının temsilcisi konumundadır.

Futbol boyiça ayollar ortasidagi Ozbekiston çempionati, Özbekistan'da en üst düzey profesyonel kadın futbol ligidir. 1995 yılında kurulmuş olup toplam 10 takım oynamaktadır.

Özbekistan Millî Televizyon ve Radyo Şirketi, Özbekistan merkezli bir devlet televizyon ağıdır. 5 Kasım 1956 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Taşkent'te yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.