İçeriğe atla

Şarköy Çıkarması

Şarköy Çıkarması
Birinci Balkan Savaşı
Tarih8-10 Şubat 1913
Bölge
Şarköy, Gelibolu Sancağı, Osmanlı Devleti
(bugün Şarköy, Tekirdağ, Türkiye)
Sonuç Bulgar zaferi
Taraflar
Bulgaristan Krallığı Bulgaristan KrallığıOsmanlı İmparatorluğu Osmanlı Devleti
Komutanlar ve liderler
Bulgaristan Krallığı Gen. Stiliyan KovachevOsmanlı İmparatorluğu Binbaşı Enver bey
Güçler
Bilinmiyor 15,000[1]
Kayıplar
Hafif 1,000 ölü ve yaralı,
450 esir,
2 gemi battı

Şarköy Çıkarması (Bulgarca: Битка при Шаркьой), Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasındaki Birinci Balkan Savaşı sırasında 8-10 Şubat 1913 tarihlerinde gerçekleşen harekât ve muharebe.

Türk ordusu, Kırklareli ve Lüleburgaz muharebelerinde aldığı zaferlerden sonra Çatalca mevzilerine kadar ileri harekâtını sürdüren Bulgar ordusunu arkadan sarmak ve keza Bulgar ordusu tarafından kuşatılmakta olan Edirne'yi kurtarmak amacıyla Şarköy ve Bolayır bölgesine karşı bir çıkarma yaptı. O dönem yarbay rütbesinde bulunan Enver Paşa tarafından tasarlanan çıkarma harekâtı eksikliklerine rağmen başarıyla tamamlansa da, taarruz özellikle Bolayır kolordusu ile 10.kolordu arasında koordinasyonun planlamanın sağlanamamasından başarılı olamadı ve Türk ordusu gerek Şarköy'de gerek Bolayır'da Bulgar ordusu tarafından püskürtüldü.[2]

Bu başarısızlıktan sonra Edirne'ye yardım etme olanağı kalmadığı gibi, İstanbul'un da Bulgaristan'ın eline geçip geçmeyeceği Çatalca'daki direnişin başarısına kaldı.

Muharebe Öncesi

29 Ocak 1913'te Osmanlı İmparatorluğu'nda Jön Türk lideri Enver Bey liderliğinde bir darbe gerçekleştirildi. Beş gün sonra (3 Şubat), yeni hükûmet tıkanan ateşkes görüşmelerini sonlandırıp topraklarını geri almak amaçlı Balkan devletlerine karşı muharebeleri yeniden başlattı. Osmanlı birlikleri Edirne kuşatmasını kaldırmak için Çatalca ve Bulayır'da (Gelibolu yakınlarında) Bulgar mevzilerine karşı taarruza geçmeye çalışırken Bulgarlarda Çatalca'da muharebeleri yeniden başlattı. Ana Bulgar kuvvetlerinin gerisinde Şarköy'a amfibik çıkarmanın, bu operasyonların başarısına katkıda bulunacağı Enver Paşa'ca planlanmaktaydı.

Muharebe

Osmanlı'nın planı Bolayır ile aynı anda ve eş zamanlı olarak Şarköy'den Osmanlı birliklerinin saldırıya kalkması ve Bulgar Ordusunu şoka uğratmak üzerine kuruluydu. Bu amaçla 7 Şubat'ta 15.000 askerden oluşan 10. Osmanlı kolordusu,[1] Yeşilköy, İstanbul ve diğer birçok limandan 32 nakliye gemisine yüklendi.[3] Üç zırhlı kruvazör ve birkaç küçük gemiden oluşan askeri bir filonun koruması altında çıkarma alanına yaklaştılar. Çıkarma, 8 Şubat'ta, Bolayır saldırısıyla aynı anda sabah 7'de başlayacaktı. Ancak hava koşulları ve planlamada hatalarla çıkarma gecikti. Bunu bilmeyen Bolayır'daki Gelibolu Mürettep kolordusu çoktan planlandığı şekilde saldırıya başlamıştı. Oysaki Şarköy'deki birliklerin boşaltılması, Şarköy'ün 3 km batısında, Bulgar birlikleri tarafından korunmayan bir kıyı şeridinde saat 13:00'te başlayabildi. Osmanlı kuvvetleri şehrin doğusuna, kuzeyine ve yakınlarına ilerledi ve iki Makedon-Edirne Gönüllüleri birliğiyle karşılaştı. Bu birlikler Osmanlı'nın sayısal üstünlüğüne rağmen, yine de örgütlü bir şekilde geri çekildikleri akşama kadar Şarköy'de kalıp direnmeyi başardılar.[2] Bunun neticesinde ilerleyemeyen yardıma gelemeyen Osmanlı birlikleri Bolayır'daki Gelibolu kolordusunu zora soktular. 8 Şubattaki Bolayır Muharebesi ağır Osmanlı kayıpları ve yenilgisi ile neticelendi. Hedeflenen eş zamanlı saldırı planı başarısızlığa uğradı.

Bununla birlikte Gelibolu kolordusunun yenilgisi ve harekâtın Bolayır kolunun başarısızlığına karşın, Enver Paşa Şarköy'den kötü havaya rağmen saldırıda ısrarlıydı. Yeni Osmanlı birlikleri 9 Şubat'ta karaya çıktı. Ancak Bolayır'daki birlikleri başarısızlığa uğratan Bulgar komutanlığı, Makedon-Edirne milislerinin tüm ana birimlerini (Tümgeneral Nikola Genev komutasındaki), ikinci Trakya piyade bölümünün ikinci tugayını ve 50. piyade alayını buraya göndermişti. Neticede 10 Şubat'ta Bulgar birlikleri bu defa taarruza geçerek Osmanlı kuvvetlerini Marmara Denizi kıyılarına itti. O zaman, Gelibolu'dan gelen Osmanlı taarruzunun Bulayır Muharebesi'nde bozguna uğratıldığı iyice ortaya çıktı. Çıkarmanın devamı artık işe yaramaz hale geldi ve Osmanlılar geri çekilmek zorunda kaldı. Bulgar topçusunun yoğun bombardımanı altında 10. Kolordu yeniden gemilere yüklenerek Gelibolu'na yenilgiye uğramış Bolayır Kolordusunun olduğu yere sevk edildi.[2]

Sonuçları

Bu başarısızlık neticesi Edirne'ye Gelibolu tarafından yardım etme imkanı kalmadı. İstanbul'un savunulması Çatalca ordusu'nun başarısına kaldı. Bu kanattan Edirne'ye ilerleme yönünde İkinci Çatalca Muharebesi içindeki 16-19 Mart 1913 Osmanlı saldırıları da başarısızlıkla sonuçlandı ve Edirne Bulgar ve yardıma gelen Sırp birliklerinin eline geçti. Osmanlı İmparatorluğu Mayıs 1913'te Londra Antlaşması ile Midye-Enez Hattına çekilip bu hattın dışındaki yerleri Balkan Devletlerine bırakmak zorunda kaldı. 2.Balkan Savaşı'nın başlaması ile Edirne,Lüleburgaz,Kırklareli, Dimetoka Osmanlılarca geri alınabildi.

Kaynakça

  1. ^ a b Марков, Г. България в Балканския съюз срещу Османската империя, 1912 – 1913 г., София 1989, 1.3. Сражението „кланица“ при Булаир и Шаркьой 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (от сайта „Книги за Македония“, 4 септември 2009)
  2. ^ a b c Въчков, Александър (2005). Балканската война 1912 – 1913. Анжела. ss. 119 - 121. 
  3. ^ Войната между България и Турция 1912 – 1913 (София 1933), том VII, стр. 270 – 272

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fethi Okyar</span> 2. Türkiye başbakanı

Ali Fethi Okyar, Türk asker, diplomat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Balkan Savaşı</span> Balkan Birliği ile Osmanlı Devleti arasında 7 Ekim 1912-30 Mayıs 1913 tarihleri arasında gerçekleşen savaş

Birinci Balkan Savaşı, 7 Ekim 1912-30 Mayıs 1913'te Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı'ndan oluşan Balkan Birliği'nin Osmanlı Devleti'ne karşı başlattığı savaş. Bu savaş ile Balkan devletleri, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmiştir. Bu savaş sonucunda Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli'ne kadar olan Midye-Enez Hattı'nın batısındaki tüm topraklarını Balkan devletlerine bırakmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Kırkkilise Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Bulgaristan Krallığı arasında geçen savaş

Kırkkilise Muharebesi veya Kırklareli Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Bulgaristan Krallığı orduları arasında geçen Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan; 22 Ekim 1912 tarihinde başlayan ve 24 Ekim 1912'de Osmanlı ordusunun doğu Trakya'da yenilgisi, Bulgar zaferi ile son bulan; Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Balkan Savaşı'nı kaybetmesine sebep olan en önemli muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Paşa</span>

Hüseyin Nâzım Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 8 Ocak 1912 - 23 Ocak 1913 tarihleri arasındaki Çerkes kökenli Harbiye Nazırı idi. Babası Çerkes İsmail Paşa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Bolayır Muharebesi</span>

Bolayır Muharebesi, 26 Ocak 1913 tarihinde General Georgi Todorov'un Rila Yedinci Piyade Tümeni ve Binbaşı Fethi Bey'in 27. Piyade Tümeni arasında gerçekleşti. Bulgar Ordusu Bolayır'ı ele geçirdi. 1913 yılının ortalarında Türk Ordusu Bolayır'ı geri aldı.

<span class="mw-page-title-main">Lüleburgaz Muharebesi</span>

Lüleburgaz Muharebesi veya Karaağaç Muharebesi ya da Pınarhisar Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı'nda, 29 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında; Bulgaristan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu ordusu arasında yapılan ve Bulgar ordusunun kesin zaferi, Osmanlı ordusunun ağır yenilgisi ile sonuçlanan muhârebedir. Bu muhârebe de Kumanova Muharebesi, Kırkkilise Muharebesi ve İmroz Deniz Muharebesi ile birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Balkan Savaşı'nı kaybetmesine sebep en önemli muhârebelerden biri olarak görülmektedir. Ayrıca I. Balkan Savaşı'nın asker katılımı bakımından en büyük ve en geniş katılımlı muhârebelerinden biridir.

Kalimantsi Muharebesi, İkinci Balkan Savaşı sırasında, 17-24 Temmuz 1913'te Bulgar Ordusu ile Sırp-Karadağ ordusu arasında Vinitsa'da aynı adı taşıyan köyün yakınında yapıldı. Bu muharebesinde, Dördüncü Bulgar Ordusu savunma zaferi kazanıp Sırp saldırısını durdurmayı başardı ve Struma Vadisi'ndeki Yunan birlikleriyle birleşmelerini de engelledi.

Edirne'nin Kurtuluşu, iki farklı tarihi olayı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çatalca Muharebesi</span>

Birinci Çatalca Muharebesi 17 ve 18 Kasım [E.U. 4-5 Kasım] 1912 tarihinde gerçekleşmiş ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Birinci Balkan Savaşı'nın Lüleburgaz Muharebesi'yle birlikte en büyük muharebelerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çatalca Muharebesi</span>

İkinci Çatalca Muharebesi 3 Şubat 1913'ten başlayıp Londra Antlaşması’nın imzalanmasına kadar süren döneme kadar Bulgarlar ile Osmanlı İmparatorluğu arasında İstanbul için yapılan bir dizi çatışmalar silsilesinin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Muharebesi</span>

Manastır Muharebesi, bugünkü Makedonya'daki Manastır şehri yakınlarında Birinci Balkan Savaşı sırasında 16-19 Kasım 1912 tarihinde gerçekleşmiş bir muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali Muharebesi</span>

Kırcaali Muharebesi Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan muharebedir. Bulgaristan'ın Haskovo Müfrezesi'nın Yaver Paşa komutasındaki Osmanlı'nın Kırcaali Müfrezesini yendiği muharebe, 21 Ekim 1912'de yapılmıştır. Böylece Kırcaali ve Doğu Rodop Bulgaristan'a kalıcı olarak katılmıştır. Her 21 Ekim'de Kırcaali'de bugünün kutlaması yapılıp bugün şehrin tatil günü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doyran Muharebesi</span>

Doyran Muharebesi Bulgar ve Yunan kuvvetleri arasında 22-23 Haziran 1913'te Balkan Savaşları sırasında yapılan muharebedir. Muharebe sonucunda Doyran şehri Yunanların eline geçmiş ve Strumica yönüne Yunan ordusu yönelince Bulgar Ordusu Sırplar üzerindeki baskısını hafifletip zaruri olarak kuvvetlerini geri çekip Sırp cephesinden gerilemek zorunda kalmış, bunun neticesi Sırplara karşı Vardar ve Bregalnica Nehri ovalarında savaşmak zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Merhamlı Muharebesi</span>

Merhamlı ya da, eskiden Edirne vilayetine şimdi ise Yunanistan'ın Dedeağaç iline bağlı bir yerleşim birimidir. Bulgar ve Osmanlı orduları arasında 14/27 Kasım 1912'de yaşanan Merhamlı Muharebesi Birinci Balkan Savaşı muharebelerindendir. Uzun bir takip sonrası Batı Trakya'da General Nikola Genev ve Albay Aleksandar Tanev yöetimindeki Bulgar ordusu Kırcaali Muharebesi sonrası Gümülcine tarafına geri çekilmeye çalışan askerlerle birlikte 10,000-18.000 arası güçlü Tuğgeneral Mehmet Yaver Paşa komutasındaki Kırcaali Müfrezesi birliklerini sıkıştırır. Merhamlı köyünde sarılıp sıkıştırılıp saldırıya uğrayan Osmanlı birliklerinin, sadece bir kısmı Meriç nehrini geçerek kaçabildi. Kalan kısmı sonraki gün olan 28 Kasım'da teslim oldu.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Töresi Muharebesi</span>

20 Kasım 1912'de gerçekleşen Balkan Töresi Muharebesi(bugünkü Makaza Geçidi'nin olduğu yerde ve çevre köy ve tepelerde), Birinci Balkan Savaşı'nın bir muharebesiydi ve bunun sonucunda Bulgarlar Osmanlı birliklerini neredeyse tamamen Rodoplardan çıkardılar. Doğu Rodoplarda, bir zamanlar Osmanlı'ya tabii olan ancak savaştan hemen önce ve sonrasında Bulgar ordusuna geçen Makedon-Edirne Gönüllüleri-3. Tugayının Doğu Anadolu'dan Osmanlı'ya savaş ilanının hemen ardından gelip Bulgar ordusunda katılan Hınçak ve Taşnak çetelerine bağlı Ermeniler ve Makedon-Bulgar Komitacılar Bulgar ordusunun burada başarı kazanmasında kilit rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bregalnica Muharebesi</span> Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı arasında geçmiş olan muharebe

Bregalnica Muharebesi, Bulgaristan Krallığı ordusu ve Sırbistan Krallığı Karadağ Krallığı ordusu arasında 30 Haziran -9 Temmuz 1913 arasında gerçekleştirilen İkinci Balkan Savaşı sırasında yapılan muharebedir. İkinci Balkan Savaşının en büyük katılımlı muharebesidir. Bu muharebe Bulgarların Delçevo'ya çekilmesi ile sonuçlanmıştır. Makedonya'nın kaderi Bulgar mı yoksa Sırbistan toprağı olarak kalacağı bu muharebe ile şekillenmiş ve Makedonya Sırbistan Krallığı toprağı olarak kalmıştır. "Bregalnica Muharebesi" terimi esas olarak Yugoslav ve Sırp tarihçiliğinde kullanılmaktadır. Bulgar tarih kitaplarında bu olaylar çoğunlukla bir muharebe olarak değil, savaşın başlangıcında Bulgar 4. Ordusunun bir dizi muharebesi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Romenlerin Tuna'da Bulgaristan'a Karşı Çıkartma Harekatları</span>

Romanya'nın Bulgaristan'a çıkartma harekâtları, İkinci Balkan Savaşı sırasında belirleyici bir askerî harekâttır. Bulgaristan o sırada hem Yunanistan hem de Sırbistan ile savaştığı için, beklenmedik Romen işgaliyle durum artık savunulamaz hale geldiğinden Bulgarlar iki hafta sonra barış istemek zorunda kaldılar.

Birinci Balkan Savaşı Muharebeleri arasındadır. Yunan Zaferi ile sonuçlanan bu muharebe akabinde Yanya Kolordusu Yanya Müstahdem Mevkii'ne çekilmek zorunda kalmış ve Yanya'yı doğrudan ele geçirmek için Yunan saldırıları ve kuşatması başlamıştır.

İkinci Yanya Muharebesi veya Muharebeleri 5 Ocak 1913 ile 20 Ocak 1913 arasında hazırlık muharebelerinin ve 20-23 Ocak arasında ise esas muharebenin yapıldığı bir muharebeler silsilesidir. 5-20 Ocak tarihleri arasındaki Yunan ordusunun asıl muharebe öncesi Yanya'yı tamamen kuşatma amaçlı Dristinik ve Aydonat (Çamlık) Muharebelerinin ikisi de Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu arada Osmanlı'ya bağlı Arnavutlar ve düzensiz birlikler Yunanların ikmal hattı olan Saranda limanına baskın yapıp Yunanların asıl saldırı için malzeme ve ikmal götürmelerini geciktirmişlerdir. 20 Ocak-23 Ocak arasındaki muharebe ise Yunanların ufak toprak kazançlarına karşın ağır kayıplara uğramasına neden olmuş ve Yunanlar saldırılarını durdurmak zorunda kalmıştır. Kısacası muharebeler baştan sona Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.