İçeriğe atla

Şark Ekspresinde Cinayet (film, 1974)

Şark Ekspresinde Cinayet
Murder on the Orient Express
"Şark Ekspresinde Cinayet"
filminin sinema afişi
YönetmenSidney Lumet
YapımcıJohn Brabourne
Richard B. Goodwin
SenaristPaul Dehn
Agatha Christie'nin romanından
OyuncularAlbert Finney
Lauren Bacall
Ingrid Bergman
Sean Connery
MüzikRichard Rodney Bennett
Görüntü yönetmeniGeoffrey Unsworth
KurguAnne V. Coates
StüdyoG.W. Films
EMI Films
DağıtıcıParamount Pictures
CinsiSinema filmi
TürüGerilim,cinayet,dram
RenkRenkli (Technicolor)
Yapım yılı1974
Çıkış tarih(ler)i24 Kasım 1974 ABD
Ocak 1977, Türkiye (As Sineması)
Süre128 dakika
ÜlkeBirleşik Krallık İngiltere
Dilİngilizce, Türkçe, Fransızca
Almanca, İtalyanca, İsveççe
Hasılat$35,7 (1975'e kadar ABD)
Diğer adlarıAgatha Christie's Murder on the Orient Express (İngiltere)
Le Crime de l'Orient-Express (Fransa)
Assassinio sull'Orient Express (İtalya)
Asesinato en el Orient Express (İspanya)
Mord im Orient Express (Almanya)

Şark Ekspresinde Cinayet,[1] 1974 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Murder on the Orient Express olan film Ocak 1977'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti.[2] Film sonraki yıllarda Türkiye'deki bazı televizyon kanallarında Doğu Ekspresinde Cinayet adı ile de gösterilmiştir.[3]

Agatha Christie'nin aynı adlı romanından senaryosunu Paul Dehn'in yazdığı filmi Sidney Lumet yönetmiştir. Müziklerini Richard Rodney Bennett'in yaptığı filmin görüntü yönetmeni Geoffrey Unsworth'tur. Filmde çok geniş bir oyuncu kadrosu rol almıştır. Filmin bazı bölümleri Türkiye'de çekilmiştir.

Film, ticari ve kritik bir başarıydı. 47. Akademi Ödülleri'nde altı dalda aday gösterildi: En İyi Erkek Oyuncu (Finney), En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Bergman), En İyi Uyarlama Senaryo, En İyi Orijinal Müzik, En İyi Sinematografi ve En İyi Kostüm Tasarımı. Bu adaylar arasında Bergman tek kazanan oldu.

Özet

1930'lu yıllarda İstanbul-Paris arasında sefer yapan ünlü Şark Ekspresi'nde bir cinayet işlenir.Amerikalı bir milyoner trende ölü bulunur.Trenin çok sayıdaki yolcusu arasında Belçikalı dedektif Hercule Poirot (Albert Finney) da vardır.Trenin kara saplanıp durması, Poirot'ya yerel yetkililer duruma el koymadan önce cinayeti çözmesi için birkaç saat zaman verecektir.

Oyuncu kadrosu

Dedektif Hercule Poirot (Albert Finney) bütün şüphelileri aynı vagonda toplamış, trende işlenen cinayeti aydıtlatmak üzere.
Aktör/Aktris Rolü
Albert FinneyHercule Poirot
Lauren BacallMrs. Harriet Belinda Hubbard
Martin BalsamSignor Bianchi
Ingrid BergmanGreta Ohlsson
Jacqueline BissetKontes Andrenyi
Jean-Pierre CasselPierre Paul Michel
Sean ConneryAlbay Arbuthnot
John GielgudMr. Beddoes
Wendy HillerPrenses Dragomiroff
Anthony PerkinsHector Willard MacQueen
Vanessa RedgraveMary Debenham
Rachel RobertsHildegarde Schmidt
Richard WidmarkMr. Ratchett
Michael YorkKont Andrenyi
Colin BlakelyMr. Cyrus Hardman
George CoulourisDr. Constantine
Denis QuilleyAntonio Foscarelli
Nubar TerziyanFigürasyon

Film hakkında notlar

  • Agatha Christie'nin (1891-1976) zekaya dayalı bol konuşmalı,bol karakterli romanlarının sinema uyarlamalarının yapılması her zaman çok zor olmuştur. Altından kalkılması zor sahne uyarlamaları ve çetrefilli polisiye filmlerinin ustası Sidney Lumet bu girift Agatha Christie romanına sinemasal bir boyut katmayı başarıyor ve bu zorluğu yeniyor. Bu film uyarlaması eleştirmenlerce en iyi Agatha Christie uyarlaması olarak kabul edilir. Bu uyarlama aynı zamanda Agatha Christie'nin kitaplarını sinemalaştırmak isteyen ama cesaret bulamayanlar için de bir teşvik olmuştur. Nitekim bu filmden sonra birçok Christie uyarlaması gelmiştir.
  • Agatha Christie filmle aynı adı taşıyan polisiye romanını 1934'te yazmıştı.
  • Birçok romanında olduğu gibi, Agatha Christie'nin bu romanı da gerçekten olmuş bazı olaylara dayanmaktadır. Bu romandaki olaylar Amerikalı öncü havacı Charles Lindbergh'in çocuğunun kaçırılması olayı ile benzeşmektedir. Lindbergh 1927'de New York'tan Paris'e uçarak Atlantik Okyanusu'nu tek başına mola vermeden geçen ilk havacı olmuştu.
  • Filmin başlangıcı Türkiye'de geçiyor. İlk sahneler, İstanbul Anadolu yakasındaki Salacak iskelesinde çekilmiş, Türk sinemasından bazı oyuncular da figüran olarak yer almışlardır. Söz konusu sahnede Nubar Terziyan, Vanessa Redgrave'e tespih satmaya çalışan satıcı olarak çok kısa bir süre gözüküyor. Bu sahne aynı zamanda Salacak İskelesi'nin ve semtin bir bölümünün 1970'lerdeki halini gösteren bir belge niteliği de taşıyor.
  • Filmdeki Greta Ohlsson rolü için En iyi Yardımcı kadın oyuncu ödülü Ingrid Bergman'a verildiğinde,üçüncü Oscar'ını almak üzere sahneye gelen Bergman ödülü aldığı için özür dilemiş,ödülün aslında Day for Night's filmindeki performansı için Valentina Cortese'in hakkı olduğunu söylemiştir.

Yapım

Çekimler

Unsworth filmi Panavision kameralarla çekti. İç mekanlar Elstree Stüdyolarında çekildi. Dış çekimler daha çok 1973 yılında Fransa'da yapıldı ve Paris yakınlarındaki bir demiryolu atölyesi İstanbul istasyonunda duruyordu. Orta Avrupa'dan geçen trenin sahneleri, o zamanlar Pontarlier'den Gilley'e kadar yakın zamanda kapatılan demiryolu hattında Jura Dağları'nda, Montbenoît yakınlarındaki bir kesimde karda kalmış trenin sahneleri çekildi.[4] Karla kaplı trenin planlanan çekiminden önceki haftalarda kar eksikliğine dair endişeler vardı ve büyük miktarda kar, kamyona önemli masraflar karşılığında planlar yapıldı. Ancak, çekimden önceki gece yoğun kar yağışı fazladan karı gereksiz hale getirdi (tıpkı kar yüklü yedek kamyonların kendilerinin karda sıkışması gibi).[5]

Sahnelerin çekildiği lüks yemek vagonu günümüzde Yunanistan'ın Selanik kentindeki OSE müzesindedir. Yerel makamlar, treni yakın gelecekte Balkanlar'da turistlerin kullanımına açacak şekilde yeniden düzenlemeyi planlıyor.

Filmin ödülleri

Oscar ödülleri

ÖdülKişi
En iyi Yardımcı kadın oyuncuIngrid Bergman
Aday gösterilme:
En iyi erkek oyuncuAlbert Finney
En iyi Görüntü yönetmeni Geoffrey Unsworth
En iyi kostüm tasarımı Tony Walton
En iyi orijinal müzik Richard Rodney Bennett
En iyi Senaryo uyarlaması Paul Dehn

Kaynakça

  1. ^ "IMDb'de Türkçe isim için referans". 11 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2008. 
  2. ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2010. 
  3. ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2010. 
  4. ^ Trains Oubliés Vol.2: Le PLM by José Banaudo, p. 54 (French). Editions du Cabri, Menton, France
  5. ^ DVD documentary "Making Murder on the Orient Express: The Ride"

Dış bağlantılar

"Şark Ekspresinde Cinayet" filminde, Şark Ekspresi'nin Wagons-Lits'ye ait "Calais" vagonunda filmin karakterlerinin oturma plânı.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Agatha Christie</span> İngiliz polisiye ve dedektif yazarı (1890–1976)

Tam adı Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mallowan olan Agatha Christie, İngiliz yazar, polisiye edebiyatın en önemli isimlerinden biri ve dedektif Hercule Poirot karakterinin yaratıcısıdır. Mary Westmacott takma adıyla aşk romanları da yazmıştır. Ancak asıl ününü, yazdığı 80 dedektif romanına ve West End tiyatrolarında sahnelenen oyunlarına borçludur.

<span class="mw-page-title-main">Şark Ekspresi</span> 1883 ile 1977 yılları arasında Paris ve İstanbul arasında sefer yapan uluslararası tren

Şark Ekspresi ya da orijinal adıyla Orient Express, 1883 ile 1977 yılları arasında Paris - İstanbul arasında sefer yapan tren.

<span class="mw-page-title-main">Ingrid Bergman</span> İsveçli oyuncu (1915–1982)

Ingrid Bergman, İsveçli sinema ve tiyatro oyuncusudur.

<i>Doğu Ekspresinde Cinayet</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1934 yılında yayınlanan polisiye romanı

Doğu Ekspresinde Cinayet veya Şark Ekspresinde Cinayet, Agatha Christie'nin yazdığı polisiye romandır.

<span class="mw-page-title-main">Hercule Poirot</span>

Hercule Poirot Agatha Christie tarafından yaratılan, kurgusal, Belçikalı dedektif karakterdir. Miss Marple ile birlikte, Christie'nin en ünlü ve uzun süreli karakteridir ki 33 romanda ve 54 kısa öyküde boy göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sidney Lumet</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni; senarist (1924 – 2011)

Sidney Lumet, Amerikalı sinema yönetmeni. Bir süre televizyon için çalıştıktan sonra 1957 yılında çektiği 12 Angry Men ile sinemaya başarılı bir geçiş yapmış, Serpico, Dog Day Afternoon, Network (Şebeke) ve The Verdict (Hüküm) gibi filmlerle ününü artırmıştır. 5 defa çeşitli dallarda Oscar'a aday olmasına rağmen hiçbirini kazanamamış, ancak 2005 yılında Ampas tarafından kendisine Yaşam Boyu Başarı Ödülü verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Finney</span> İngiliz Aktör

Albert Finney, Jr, 5 kez Oscar'a aday gösterilmiş, Emmy ödülü sahibi İngiliz oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">David Suchet</span>

David Suchet, RTS, BPG ve UİFF ödüllü İngiliz oyuncu. İngiliz televizyonlarında oynadığı filmler ve diziler ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Miss Marple</span>

Jane Marple, Agatha Christie tarafından yaratılan kurgusal İngiliz amatör dedektif karakteridir. Hercule Poirot ile birlikte, Christie'nin ünlü karakterlerinden biridir ve 12 romanda ve 8 kısa öyküde boy göstermiştir. Jane Marple Agatha Christie'nin ilk olarak Ölüm Çığlığı romanında, son olarak da Uyuyan Ölüm adlı romanında yer almıştır.

Şark Ekspresinde Cinayet şu anlamlara gelebilir:

<i>22 Numarada Cinayet</i> 1976 ABD yapımı komedi filmi

22 Numarada Cinayet, 1976 ABD yapımı komedi filmidir. Özgün adı Murder by Death olan film Türkiye'de televizyonlarda da defalarca gösterilmiştir.

<i>Ve Ayna Kırıldı</i> (film)

Ve Ayna Kırıldı, 1980 İngiltere yapımı dedektif filmidir. Özgün adı The Mirror Crack'd dir. Filmin adı, İngiliz şair Lord Alfred Tennyson'un The Lady of Shalott adlı şiirinin bir mısrasından alınmıştır. Filmin kahramanı Miss Marple, filmde bu şiirden sık sık alıntılar yapar.

<span class="mw-page-title-main">Anthony Shaffer</span> İngiliz yazar

Anthony Joshua Shaffer, İngiliz oyun yazarı, romancı ve senaristtir.

<i>Ölüm Oyunu</i> (film, 1982)

Ölüm Oyunu, 1982 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Evil Under the Sun dır.

<span class="mw-page-title-main">Baron Otel</span> Suriyenin ve Orta Doğu bölgesinin en eski oteli

Baron Otel, Suriye'nin ve Orta Doğu bölgesinin en eski otelidir. Otel Suriye'nin ikinci büyük şehri olan Halep'te bulunmaktadır ve Halep Ulusal Müzesi' nin tam karşısında bulunmaktadır.

<i>Tess</i> (film)

Tess, 1979 Fransa-Birleşik Krallık ortak yapımı, romantik dramatik sinema filmidir. Film çevrildikten üç yıl sonra, 3 Aralık 1982 tarihinde Türkiye'de de gösterime girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Daisy Ridley</span> İngiliz Oyuncu

Daisy Jazz Isobel Ridley, İngiliz aktris. Yıldız Savaşları serisinin yeni üçlemesinin ilk filmi olan Star Wars: Güç Uyanıyor (2015) filminde Rey karakterini canlandırarak tanınmıştır.

Agatha Christie: Orient Ekspersinde Cinayet , AWE Producttions tarafından geliştirilen ve The Adventure Company tarafından Microsoft Windows üzerinde yayımlanan bir macera oyunudur. Ünlü polisiye yazarı Agatha Christie'nin adı kullanılmıştır.

<i>Doğu Ekspresinde Cinayet</i> (film, 2017) Kenneth Branagh tarafından yönetilen gizem türündeki ABD filmi

Doğu Ekspresinde Cinayet, Kenneth Branagh tarafından yönetilen gizem türündeki ABD filmi. Michael Green tarafından yazılan senaryo, Agatha Christie'nin 1934 tarihli aynı adlı romanından uyarlanmıştır.

Richard B. Goodwin, bir İngiliz film yapımcısıdır. Yapımcı olarak A Passage to India (1984) ile Akademi Ödülü'ne aday oldu. Diğer filmleri arasında The Tales of Beatrix Potter (1971), Murder on the Orient Express (1974), Death on the Nile (1978), The Mirror Crack'd (1980), Evil Under the Sun (1982), Little Dorrit (1987) ve Seven Years in Tibet (1997).


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.