İçeriğe atla

İç savaşlar listesi

Latince bellum civile terimi ilk olarak M.Ö. ikinci yüzyılın son çeyreğinde başlayan Roma iç savaşlarında kullanılmıştır. İngilizler iç savaş terimini ilk olarak 1651'de İngiliz İç Savaşı'na atıfta bulunmak için kullanmışlardır.[1] 17. yüzyıldan bu yana, terim geriye dönük ülke içinde hak iddia eden sivil kesimin başlattığı iç isyanı temsil etmektedir.[2]

Uluslararası savaş ve iç savaş terimleri genellikle 'iç savaş' ile birbirinin yerine kullanılır, ancak 'internecine savaşı', sivil güçlerin katılımından bağımsız olarak, tek bir devlet içindeki herhangi bir çatışmaya atıfta bulunmak suretiyle daha geniş bir anlamda kullanılabilir. Dolayısıyla, herhangi bir ardıllık savaşı, tanımı gereği bir iç savaştır, ancak zorunlu olarak bir iç savaş değildir. 1945'ten bu yana modern jeopolitikte, 'iç savaş' aynı zamanda, tek bir ülke içindeki herhangi bir büyük ölçekli askeri çatışmaya atıfta bulunmak için de kullanılır (yani 'internecine war' genel teriminin eş anlamlısı olarak kullanılır), isyanlar veya darbeler bir iç savaştır.

Geçmiş iç savaşlar

Eski ve ortaçağ

Bu, bu makalede belirlenen tanımı yerine getiren devlet içi silahlı çatışmaların bir listesidir: Sivillerin bu savaşlara ne kadar katıldığı bilinmemektedir.

Erken Modern (1550-1800)

Modern (1800–1945)

Devam eden iç savaşlar

Mart 2022' den itibaren aşağıdaki iç savaşlar sürmektedir. Yalnızca iç savaş tanımını karşılayan devam eden çatışmalar listelenmiştir. Daha geniş kapsamlı listeler için devam eden askeri çatışmaların listesine ve aktif ayrılıkçı hareketlerin listesine bakın.


  •  Myanmar, İç çatışma 2 Nisan1948 den beri




    • 1954'ten beri Kuzeydoğu Hindistan'da isyan


    • Naxalite – Maocu ayaklanma, 1967'den beri


  •  Endonezya, Papua çatışması, 1963'ten beri


  •  Kolombiya, Kolombiya çatışması, 1964'ten beri



    • 1969'dan beri Filipinler'de sivil çatışma


    • Filipin Uyuşturucu Savaşı, 2016'dan beri


  •  Angola, Cabinda Savaşı, 1975'ten beri





    • 2009'dan beri Somali'deki İslamcı isyan


  •  Nijerya, 1998'den beri Nijerya'da toplumsal çatışmalar


  •  Kongo DC, Ituri çatışması, 1999'dan beri



    • 26 Şubat 2003'ten bu yana Darfur'daki savaş


    • Sudan göçebe çatışmaları, 26 Mayıs 2009'dan bu yana en az 2017'ye kadar


    • 5 Haziran 2011'den beri Güney Kordofan ve Mavi Nil'de Sudan çatışması


  •  Irak, 1 Mayıs 2003'ten bu yana Irak İç Savaşı, ayrıca bkz . Irak İç Savaşı'nda silahlı grupların listesi



  •  Paraguay, Paraguay Halk Ordusu isyanı, 2005'ten beri




  •  Mali, Mali Savaşı, 16 Ocak 2012'den bu yana






  •  Mozambik, Cabo Delgado'da isyan, 2017'den beri



Kaynakça

  1. ^ Thomas Hobbes in Leviathan: "Sidney Godolphin, who [...] was unfortunately slain in the [...] late Civill warre" (p. 390).
  2. ^ OED: "war between the citizens or inhabitants of a single country, state, or community". Early use of the term in reference to neither the Roman Republic nor the English Civil War include the War in the Vendée (1802) and the civil war in Portugal (1835, 1836).
  3. ^ "The Civil War periode 1131–1157". danmarkshistorien.dk/ (Danca). Aarhus Universitet. 26 Mayıs 2015. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  4. ^ F. Warner, 1768
  5. ^ R. R. Milner-Gulland; Nikolai J. Dejevsky (1989). Atlas of Russia and the Soviet Union (İngilizce). Oxford : Phaidon. ISBN 9780714825496. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2020. 
  6. ^ "Politics this week:Feb 14th 2002". The Economist. 16 Şubat 2002. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017. 
  7. ^ M. Hayden (1992). "Human Rights and the Civil War in Yugoslavia: Morality of Liberal Absolutism". Economic and Political Weekly. 27 (24/25). ss. 1252-1254. 
  8. ^ Igić (March 2002). "The influence of the civil war in Yugoslavia on publishing in peer-reviewed journals". Scientometrics. 53 (3). ss. 447-452. 
  9. ^ Gerrits (1992). "Some Comments on the Civil War in the Yugoslavia". Helsinki Monitor. Cilt 3. ss. 54-56. 
  10. ^ "Yugoslavian Civil War, 1991–1999". Oxford Bibliographies Online. 4 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017. 

Ayrıca

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Bloku</span> Soğuk Savaş döneminde Orta ve Doğu Avrupanın sosyalist devletler grubu

Doğu Bloku, Komünist Blok, Sovyet Bloku ya da Demir Perde, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ve onun Doğu ve Orta Avrupa'daki müttefiklerini tanımlamak üzere kullanılmış olan bir terimdir. 1947'de, başta Polonya Halk Cumhuriyeti, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan Halk Cumhuriyeti, Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti ve Doğu Almanya olmak üzere komünist rejim altına giren birçok ülke Moskova'dan yönetilen bir blok hâline gelmiş bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Kurtuluş Ordusu</span> Çin Halk Cumhuriyetinin askeri gücü

Çin Halk Kurtuluş Ordusu, Halk Kurtuluş Ordusu (PLA), Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) silahlı kanadı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin başlıca askeri gücüdür. PLA beş hizmet kolundan oluşur: Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Roket Kuvvetleri ve Stratejik Destek Kuvvetleri. Merkezi Askeri Komisyon'un (CMC) liderliği altındadır ve başkanı başkomutan olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">BTR-60</span>

BTR-60, Sovyet yapımı bir 8x8 lastik tekerlekli zırhlı personel taşıyıcısıdır. Rus 8x8 lastik tekerlekli zırhlı araç serisinin ilk modelidir. BTR-60'ın yerine geçen modeller BTR-70 ve BTR-80'dir.

<span class="mw-page-title-main">T-62</span> Rus menşei ana muharebe tankı

T-62, Sovyet yapımı ikinci nesil bir Ana Muharebe Tankıdır. İlk kez 1961'de hizmete girdi. T-55'in geliştirilmiş halidir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya savaşı</span> küresel ölçekli savaş

Dünya savaşı, dünyanın büyük güçlerinin çoğunu veya tamamını kapsayan uluslararası bir çatışmadır. Geleneksel olarak bu terim, 20. yüzyılın ilk yarısında meydana gelen iki büyük uluslararası çatışma için ayrılmıştır; Birinci Dünya Savaşı (1914–1918) ve İkinci Dünya Savaşı (1939–1945), ancak bazı tarihçiler Dokuz Yıl Savaşları, İspanya Veraset Savaşı, Yedi Yıl Savaşları, Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları, Soğuk Savaş ve Teröre Karşı Savaş gibi küresel çatışmaları da dünya savaşı olarak tanımlamıştır.

Günümüzde savaş yüksek teknolojinin de yaygın olarak kullanıldığı oldukça karmaşık bir olaydır. Terim olarak elektronik çağında, birinci dünya ülkelerinden bir ya da birkaçının da katıldığı çatışmalar kastedilmektedir. Elbette, üçüncü dünya ülkeleri de savaş yapmaktadırlar ancak bu genellikle düşük teknolojili savaş ya da gerilla taktikleri olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mosin-Nagant</span> 1891de tasarlanıp o yıl hizmete konulan, 1998 yılına kadar hizmette kalmış Rus yapımı elle kurmalı piyade tüfeği

Mosin-Nagant, Rus yapımı elle kurmalı piyade tüfeğidir. Tüfek 1891 yılında Rus yüzbaşı Sergei Mosin ve Belçikalı Nagant firması tarafından tasarlanıp o yıl hizmete konulmuştur. 1965 yılına kadar üretilip 1998 yılına kadar hizmette kalmıştır. Rus-Japon Savaşı, Kore Savaşı, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı boyunca hep hizmette kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sosyalist ülkeler 30 Aralık 1922'de Sovyetler Birliği'nin kurulmasıyla başlar. 1924 yılında dünyanın ikinci sosyalist ülkesi oӀan Moğolistan Halk Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi</span>

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi veya Sovyet-Afgan Savaşı, Sovyet kontrolündeki Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nde (DRA) 1979'dan 1989'a kadar süren uzun süreli bir silahlı çatışmaydı. Savaş, Soğuk Savaş'ın büyük bir çatışmasıydı, çünkü DRA, Sovyetler Birliği ve müttefik paramiliter gruplar arasında Afgan mücahitlere ve onların müttefik yabancı savaşçılarına karşı yoğun çatışmalar yaşandı. Mücahitler çeşitli ülke ve kuruluşlar tarafından desteklenirken, desteklerinin çoğunluğu Pakistan, ABD, İngiltere, Çin, İran ve Basra Körfezi'ndeki Arap ülkelerinden geldi. Yabancı güçlerin katılımı, savaşı ABD ile Sovyetler Birliği arasında bir vekalet savaşı haline getirdi. Çatışmalar 1980'ler boyunca çoğunlukla Afgan kırsalında gerçekleşti. Savaş yaklaşık 3.000.000 Afgan'ın ölümüyle sonuçlandı, milyonlarcası da mülteci olarak ülkeden kaçtı. Ülke dışında yerinden edilen Afganların çoğu Pakistan ve İran'a sığındı. Afganistan'ın 1979 nüfus sayımına göre 13,5 milyonluk eski nüfusunun yaklaşık %6,5 ila %11,5'inin çatışma sırasında öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Sovyet-Afgan Savaşı, Afganistan genelinde büyük yıkıma neden oldu ve bilim adamları tarafından Sovyetler Birliği'nin dağılmasına ve Soğuk Savaş'ın resmen sona ermesine katkıda bulunan önemli bir faktör olarak gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudilerin 2000 yıldan fazla yaşadığı Afganistan'da dış göçler nedeniyle nüfus zamanla büyük miktarda azalmıştır. Afgan Yahudi cemaatleri bugün en çok İsrail'de ve bir kısmı da ABD'de varlıklarını sürdürmektedir. Bugün Afganistan'da Zablon Simintov isimli tek bir Yahudi kalmıştır. Zablon, Afganistan'ın başkenti Kâbil'deki köhne sinagogun bakımıyla ilgilenmektedir; dünyanın çeşitli yerlerindeki Müslüman ve Yahudilerden gelen yardımlarla yaşamını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Robert Fisk</span> İngiliz gazeteci yazar

Robert Fisk, İngiliz gazeteci ve yazar.

Afganistan Savaşı veya Afganistan İç Savaşı ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Emirliği</span>

Afganistan Emirliği, Orta ve Güney Asya'nın arasında yer alan, 1823-1926 yılları arasında hüküm sürmüş, bugünkü Afganistan ve Pakistan'ın bir kısmını oluşturan sınırlar içinde yer alan eski bir tarihi devlet ve emirliktir. Söz konusu devlet Kabil'deki Barakzay Hanedanı'nın kurucusu Dost Muhammed Han'ın Dürrânîler'i ortadan kaldırılmasıyla kuruldu. Emirliğin tarihinde; Orta Asya'da süper güç olma yarışı içinde olan Britanya İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu'nun arasındaki Gölgeler Turnuvası etkili olmuştur. Bu dönem, Afganistan'daki Avrupa etkisi olarak da nitelendirilmiştir. Afganistan Emirliği, daha sonra İngiliz güçleri tarafından Birinci İngiliz-Afgan Savaşı'na yol açan Sih İmparatorluğu ile olan savaşa devam etti. Savaş, İngilizlerin geri çekilip Dost Muhammed Han'ın yeniden tahta geçmesiyle sonuçlandı. Ancak İkinci İngiliz-Afgan Savaşı sırasında Britanyalılar bu sefer Afganları mağlup etmeyi başararak bugün modern Pakistan sınırları içinde yer alan Afgan topraklarını işgal etti ve Afgan dış ilişkilerini kendi himayesine aldı. Bu durum Afganların Üçüncü İngiliz Afgan Savaşını kazandıktan sonra Ravalpindi Antlaşması'nın imzalanması sonucu Emanullah Han'ın kontrolü geri kazanmasıyla son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (1978-günümüz)</span>

Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Devrimler ve ayaklanmalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede tarih boyunca gerçekleşmiş devrimler ve isyanlar yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Demokratik Cumhuriyeti</span> Ülke

Afganistan, resmi adı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, 1987'den sonra Afganistan Cumhuriyeti, Afganistan'da 1978-1992 yılları arasında, sosyalist Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) yönetimde olduğu dönemi kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan ordu tarihi</span>

Afganistan ordusu, ilk kez 1709'da Kandehar'da Hotakîler'in ve ardından Dürrânîler'in kurulmasıyla ortaya çıkmıştır. Afgan ordusu, ülkenin Abdurrahman Han tarafından yönetildiği 1880'de İngilizlerin yardımıyla yeniden yapılandırılmıştır. 20. yüzyılın başlarında Kral Emanullah Han'ın yönetimi sırasında ve daha sonra Kral Muhammed Zahir Şah'ın kırk yıllık yönetimi sırasında modernize edildi; Sovyetler Birliği, 1950'ler ve 1970'ler arasında neredeyse tüm silah, eğitim ve askeri ihtiyaçları sağladı. 1978'den 1992'ye kadar, Sovyet destekli Afgan Silahlı Kuvvetleri, o zamanlar Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve diğer ülkeler tarafından desteklenen çok uluslu mücahit gruplarla şiddetli çatışmalara girdi. Başkan Necibullah'ın 1992'de istifa etmesi ve Sovyet desteğinin sona ermesinden sonra, Afgan ordusu farklı gruplar tarafından kontrol edilen kısımlara ayrıldı. Bu dönemi, liderleri Pakistan Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitilen ve etkilenen Taliban rejimi izledi.

Arap Soğuk Savaşı, Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.

Ebû Yezîd (Ebü’s-Sımt) Şürahbîl b. es-Sımt b. el-Esved el-Kindî eş-Şâmî genellikle İbnü's-Simṭ olarak anılır, 636'da Kadisiye Muharebesi'nde Sasani Perslerine karşı Müslüman ordusunda bir Kindite komutanıydı ve daha sonra Muâviye bin Ebu Süfyan'ın Suriye valiliği (639–661) ve halifelik (661–680) dönemlerinin yakın çevresinin Humus merkezli bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Kongo Savaşı</span>

İkinci Kongo Savaşı , Afrika Savaşı veya Büyük Afrika Savaşı olarak da bilinen ve bazen Afrika Dünya Savaşı olarak da anılan, Ağustos 1998'de Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde başlayan savaştır. Birinci Kongo Savaşı'ndan bir yıl sonra başlamış ve aynı sorunlardan kaynaklanmıştır. Savaş, Demokratik Kongo Cumhuriyeti Geçiş Hükûmeti'nin iktidara geldiği Temmuz 2003'te resmen sona erdi. 2002'de barış anlaşması imzalanmış olmasına rağmen başta doğu olmak üzere ülkenin birçok bölgesinde şiddet devam etmiştir. Devam eden Lord'un Direniş Ordusu isyanı ve Kivu ve Ituri çatışmalarından bu yana düşmanlıklar devam etmiştir. Dokuz Afrika ülkesi ve yaklaşık yirmi beş silahlı grup savaşa katıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.