İçeriğe atla

İvan Zarutski

İvan Zarutski
Ölüm1614
Moskova, Rusya Çarlığı
Çatışma/savaşlarıBolotnikov Ayaklanması
Ailesi
EşiMarina Mnişek
Çocuklarıİvan Dmitriyeviç (üvey oğul)

İvan Martinoviç Zarutski (Rusça: Заруцкий, Иван Мартынович; ö. 1614), 17. yüzyılda Rusya'da yaşamış bir Kazak lideriydi.

Yaşamı

1606-1607'de ataman Zarutski ve adamları Bolotnikov Ayaklanması'na katıldı. Ayaklanmayı başlatan İvan Bolotnikov'un Moskova yakınlarındaki yenilgisinden sonra Zarutski, II. Düzmece Dmitri ve Leh kralı III. Zygmunt Waza'nın yanında yer almak için Polonya'ya gitti. Zarutski, II. Düzmece Dmitri için kurulacak olan ordunun oluşturulmasında önemli bir rol oynadı ve kendisine "boyar" unvanı verilerek tüm savaşlarında yer aldı.

Sahtekar Dmitri'nin ölümünden sonra Zarutski, Dmitri'nin dul eşi Marina Mnişek ile evlendi ve oğlu küçük İvan Dmitriyeviç'i Rus tahtına oturtma fikrini kendine benimsedi. Ocak 1611'de Zarutski, Prokopy Lyapunov komutası altında Moskova'da Polonyalı işgalcilerle savaşan Birinci Halk Gönüllü Ordusu'na katıldı. Zarutsky, Lyapunov'un suikastını organize etti ve ordunun lideri oldu; ancak, ordunun çoğu bu olaydan sonra onu terk etti. Zarutski, sayısı iyice azalan bir Kazak birliğiyle tek başına kaldı. İkinci Halk Gönüllü Ordusu lideri Dmitri Pozarski, halkı birleşmeye ve Marina Mnişek, oğlu ile Zarutski'nin otoritesini tanımamaya çağırdı.

1612'de Moskova kuşatmasını terk eden Zarutski ve adamları, Marina Mnişek ve oğlu İvan ile Kolomna'ya kaçtı. Haziran 1613'te Çar I. Mihail Romanov'un ordusu, Voronezh'i yağmalayan Zarutski ile karşı karşıya geldi ve Zarutsky, Astrahan'a kaçtı. Zarutski, bir halk ayaklanmasına neden olan ve Mayıs 1614'te tamamen kaçak durumuna düştüğü bir terör saltanatı başlattı. Daha sonra Zarutski, Marina ve ivan ile birlikte yakalandı. Zarutsky, Moskova'da kazığa oturtuldu ve dört yaşındaki İvan asıldı. Marina bir hücreye hapsedildi ve kısa süre sonra öldü.[1]

Kaynakça

  1. ^ Dunning, Chester (2004). A Short History of Russia's First Civil War: The Time of Troubles and the Founding of the Romanov Dynasty. University Park: Pennsylvania State University Press. ss. 295,307-308. ISBN 0271024658. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksey (Rusya)</span> Rus çarı (1629-1676; çar 1645-1676)

I. Aleksey veya tam adıyla Aleksey Mihayloviç Romanov, 1645-1676 arasında hüküm sürmüş Rus çarı. Saltanatında Polonya-Litvanya Birliği ve İsveç İmparatorluğu ile savaştı. Stenka Razin'in isyanını bastırdı. Öldüğünde Rusya sınırları yaklaşık 2.000.000.000 akre (8.100.000 km2) dönüme sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Boris Godunov</span>

Boris Fyodoroviç Godunov, Rus Rurik Hanedanı'nın sona ermesinin ardından 1598-1605 arasında hüküm süren Rus çarı. Rus topraklarında yıkıcı etkileri olan Karışıklık Dönemi (1598-1613) Godunov'un hükümdarlığı sırasında başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı</span>

1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı 17. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği ve bu birliğe bağlı derebeylerinin komutasındaki paralı askerlerin taht kavgası içinde iç savaş ortamına sürüklenmiş olan Rusya Çarlığı'nı istila etmesiyle başlayan savaştır. Bu dönem Rus tarihinde Karışıklık Dönemi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri İvanoviç</span> Rus çareviç (1582-1591)

Çareviç Dmitri veya Dmitri İvanoviç (Rusça: Дмитрий Иванович;, babası Korkunç İvan'ın ölümünden sonra Rus Çarlığı tahtının son hanedan üyesi, Dmitri'nin abisi I. Fyodor'un ölümü üzerine ulusal konsey ile çar seçilen Boris Godunov, Dmitri'nin öldürülme emrini vermiştir ve 1591'de 8 yaşındayken Rus boyar Vasili Şuyski tarafından öldürtülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Düzmece Dmitri</span>

II. Düzmece Dmitri I. Dmitri'nin öldürülmesinin ardından, Kendini gerçek IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu söyleyerek, II. Dmitri adıyla Tuşino'da bir ayaklandırma başlatmıştır.

III. Düzmece Dmitri tarihsel olarak sözde Pseudo-Demetrius III olarak bilinen Korkunç İvan'ın Ugliç'de öldürülen oğlu olduğunu iddia eden son Düzmece'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ugliç</span>

Ugliç Rusya'nın Yaroslavl Oblastı'nda olan tarihi bir şehirdir. İdil Nehri'nde yer almaktadır. Nüfus: 34,507 ; 38,260 ; 39,975.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri isyanı</span>

I. Dmitri isyanı IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu olduğunu iddia eden I. Dmitri'nin Rus Çarlığı tahtında hak iddia etmesiyle 1603–1605 yılları arasında süren bir isyandır. Rusya'da IV. İvan'ın ölümünün ardından oğlu I. Fyodor çar ilan edilmiştir. Fakat iyi bir çar olamadığı için ulusal konsey ile birlikte ve eşinin kardeşi Boris Godunov ile birlikte ülkeyi yönetmiştir. 17 Ocak 1598'de ölen I. Fyodor'dan sonra Boris Godunov ulusal konsey tarafından çar ilan edilmiştir. Tahta çıkan Çar Boris, henüz tahta çıkmadan önce IV. İvan'ın küçük oğlu Dmitri İvanoviç'i öldürterek ileride tahtta hak iddia etmesini engellemeye çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Vasili</span> Rus çarı

IV. Vasili Şuyski Rurik Hanedanı'na yakın soylu, Eski Boyar ve 19 Mayıs 1606 – 19 Temmuz 1610 arasında Rus çarı.

<span class="mw-page-title-main">Romanov Hanedanı</span> 1613-1917 yılları arasında Rusyanın hükümdar kraliyet ailesi

Romanov Hanedanı, 1613-1917 yılları arasında Rusya'nın hükümdar kraliyet ailesiydi. Romanovlar, Moskova'nın Büyük Dükalığı'nın ve daha sonra 1598'de Çar I. Fyodor'un ölümü üzerine soyu tükenmiş olan Rurik hanedanlığı döneminde Rusya Çarlığı'nın asilzadeleri olarak ön plana çıktı. 21 Şubat 1613'te Mihail Romanov, Zemsky Sobor tarafından Rusya Çar'ı seçildi ve Romanovları Rusya'ya hakim olan ikinci hanedan yaptı. Mihail'in torunu I. Petro, 1721'de Rus İmparatorluğu'nu kurdu ardından bir dizi savaş ve reform yoluyla ülkeyi büyük bir güce ulaştırdı. Romanovların doğrudan erkek vârisleri, Elizaveta Petrovna 1762'de öldüğünde sona erdi. 5 Ocak 1762'den itibaren imparatorluk tahtının kadın hattı boyunca Prenses Anna Petrovna'nın ve Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in, oğulları Holstein-Gottorp Dükü Karl Peter Ulrich, Romanov Hanedanı üyesi olarak tanındı. Böylece, şecere kurallarına göre, Elizaveta Petrovna'nın torunları bazen "Holstein-Gottorp-Romanov" olarak anılmaktadır. Şubat Devrimi'nin ardından İmparator II. Nikolay 15 Mart 1917'de çekilmiş ve böylece 304 yıl süren Romanov yönetimi sona ermiştir. Ardından, 1918'de İmparator II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü ve Romanov Hanedanı'nın 65 üyesinin hayatta kalan 47'si yurt dışına sürgüne gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">II. Fyodor</span> Rus hükümdar (1589-1605; çar 1605-1605)

II. Fyodor Borisoviç Godunov ; 1589 – 10 Haziran 1605), 1606 yılında kısa süre hüküm sürmüş, Godunov hanedanına mensup Rus çarı. Hükümdarlığı Karışıklık Dönemi'ne denk gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">V. İvan</span> Rus hükümdar (1666-1696; çar 1682-1696)

V. İvan Alekseyeviç Romanov ; 6 Eylül 1666 Moskova – 8 Şubat 1696 Moskova), 7 Mayıs 1682 ve 8 Şubat 1696 tarihleri arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rus çarıdır. Önemli fiziksel ve zihinsel sorunları vardı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri</span> Rus hükümdar (1581-1606; çar 1605-1606)

I. Dmitri İvanoviç, Moskova Knezliği tahtında hak iddia edip, 1605'ten 1606'daki ölümüne kadar yaklaşık bir yıl boyunca I. Dmitri adıyla hüküm sürenRus çarı. Rurik hanedanına mensup olduğu varsayılsa da, aslında Rurik soyundan gelmemektedir. Dmitri'nin gerçek ismi Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev'dir. Bu nedenle muhalifleri ve ölümünün ardından tarihçiler tarafından yaygın olarak Düzmece Dmitri olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Muharebesi (1612)</span>

Moskova Muharebesi, 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı sırasında 1 ve 3 Eylül 1612'de Moskova'da meydana gelen çatışma. Lehistan-Litvanya Birliği kuvvetlerine Litvanya'dan Hetman Jan Karol Chodkiewicz komuta ederken, Ruslar Dmitri Pojarski tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Pojarski</span>

Dmitri Mihayloviç Pojarski, 1611'den 1612'ye kadar Lehistan-Rusya Savaşı sırasında askeri liderliği ile tanınan bir Rus prensiydi. Pojarski, Karışıklık Dönemi'nde Lehistan-Litvanya Birliği'nin Rusya'yı işgaline karşı Nijni Novgorod'da Kuzma Minin ile İkinci Gönüllü Ordusu'nu kurdu ve 1612'de Moskova Savaşı'nda Rusya'nın zaferinden sonra Polonya'nın geri çekilmesini sağladı.

<span class="mw-page-title-main">İvan Dmitriyeviç</span>

İvan Dmitriyeviç, II. Düzmece Dmitri'nin ve Polonya Voyvodası Jerzy Mniszech ile eşi Jadwiga Tarło'nun kızı Marina Mniszech'in tek oğluydu. Temmuz 1614'te üç yaşında ölene kadar annesi Rusya Çarlığı tahtına hak iddia ettirmek için İvan'ı kullandı. İvan Dmitriyeviç, üvey babası Ivan Zarutsky'nin hemen ardından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Marina Mnişek</span>

Marina Mnişek,, Dertler Dönemi sırasında Rusya Çarlığı'nın çariçesi olan Leh soylu bir kadındı. Dindar bir Katolik olarak, Rusya'nın dinini Katolikliğe çevirmeyi umuyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.