İtza ya da Itza/Itza’/Itza'/Itzá şu anlamlara gelebilir:
Guatemala Cumhuriyeti, kısaca Guatemala, Orta Amerika'da Kıstas bölgesinde bir ülkedir. Kuzeyde Meksika, doğuda Belize ve Honduras, güneyde ise El Salvador'la komşudur. Ayrıca doğuda Karayip Denizi'ne, batıda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Başkenti Guatemala'dır. 372 Havalimanı bulunmaktadır. (2010)
Maya uygarlığı, Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan Mezoamerika bölgesinde hüküm sürmüştür. Meksika'nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar, tarihleri boyunca yüzlerce lehçe üretmişlerdir ve bu lehçelerden bazıları günümüzde hâlen konuşulan 21-44 Maya dilinin oluşumunu sağlamıştır. Bu uygarlık MÖ 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, MS 3. yüzyılda altın çağına adım atmış, kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü MS 900'e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir. Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar.
Miguel Angel Asturias Guatemalalı yazar ve diplomat. Kızılderili-Maya mitlerini konu edinen "Guatemala Efsaneleri" ile adını duyurdu. 1967'de edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü.
Chichen Itza, Meksika'nın Yucatán Yarımadası'nda, Valladolid ve Mérida arasında yer alan, Kristof Kolomb öncesi dönemde kurulmuş bir İtza Maya kentidir. Muhtemelen bir dönem Yucatan'ın dini merkezi olmuştur. Günümüzde Meksika'nın en çok ziyaret edilen ikinci arkeolojik sit alanıdır. Chichen-Itza'daki El Castillo (kale) adıyla tanınan Kukulkan piramidinin yüksekliği üst platforma nazaran 24 m'dir. 7 Temmuz 2007'de seçilen dünyanın yeni yedi harikasından biridir. Efsaneye göre kent 10. yüzyılda Quetzalcoatl önderliğindeki Toltekler'ce alınmıştır. Kentteki önemli yapılar şunlardır:
Maya dilleri, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarından birini oluşturan Mayalar'ın vaktiyle kullanmış oldukları Klasik Mayaca dahil hepsi ana Proto-Mayacadan türemiş olan dillerdir. SIL International (Ethnologue) verilerine göre 68 dilden oluşur ve 6.038.172 kişi tarafından konuşulur.
Yucatán Yarımadası, Meksika'nın güneydoğusunda, Karayip Denizi'ni Meksika Körfezi'nden ayıran yarımadadır.
Yukatek Mayacası ya da Yukatekçe veya kısaca Mayaca, Mezoamerika'nın Atlantik tarafında Yukatan Yarımadası'nda daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) Yukatek Mayaları tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Yukatek-Lakandon dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Lakandoncadır (Jach-t’aan). Meksika'da resmi dillerdendir.
Mayalar ya da Maya halkları, Mezoamerika'da Maya uygarlığını kuran atalarının topraklarında, günümüzdeki Guatemala, Güney Meksika ve Yukatan Yarımadası, Belize, El Salvador ve Batı Honduras'ta yaşayan ve 7 milyon nüfusa sahip olan Orta Amerika'nın en tanınmış yerli Kızılderili halkıdır. Konuştukları anadil Maya dillerine giren dil ve lehçeler olsa da İspanyolca ve İngilizce (Belize) gibi sömürge dilleri de kullanılır.
Yukatek dilleri, Orta Amerika'da Meksika, Belize ve Guatemala’da Maya halkları tarafından konuşulan Maya dilleri grubu.
Kekçice, Guatemala'nın Alta Verapaz, Petén, El Quiché ve Izabal departmanlarında, Belize, El Salvador ve Meksika'da yaşayan Kekçiler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 852.012 kişilik nüfustan 716.101 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte Asıl Kiçe dilleri adıyla alt grup oluşturan Tzutuhilce, Kiçece, Açice ve diğer Kiçe dilleridir.
Kekçiler, Guatemala'nın Alta Verapaz, Petén, El Quiché ve Izabal departmanlarında, Belize'nin güneyinde, El Salvador, Honduras ve Meksika'da yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.
Yukatek Mayaları ya da Yukatekler veya kısaca Mayalar, Yukatan Yarımadasında daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. En yakın akrabası birlikte Yukatek-Lakandon dilleri grubunu oluşturan Lakandonlardır
Mopanca ya da Mopan Mayacası, Belize'nin Toledo, Stann Creek ve Cayo ilçeleriyle Guatemala'nın El Petén departmanının San Luis, Poptún, Melchor ve Dolores kasabalarında yaşayan Mopanlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Mopan-İtza dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir.
Mopanlar ya da Mopan Mayaları, Belize'nin Toledo, Stann Creek ve Cayo ilçeleriyle Guatemala'nın El Petén departmanının San Luis, Poptún, Melchor ve Dolores kasabalarında yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.
İtzaca, Guatemala'nın El Petén departmanında yaşayan İtzalar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Mopan-İtza dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.983 kişilik nüfustan 1.094 kadarı anadillerini konuşabiliyor.
İtzalar, Guatemala'nın El Petén departmanında Petén Itzá Gölü çevresinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.
Petén Itzá Gölü, Guatemala'nın El Petén departmanında yer alan göl. Guatemala'nın Izabal Gölünden sonra en büyük ikinci gölüdür. Göl çevresinin yerli halkı İtzalar adlı Maya halkıdır.
Guatemala İç Savaşı, 1960-1996 yıllarında Guatemala hükûmeti ile Guatemala Kızılderililerinden olan yoksul Maya köylüleri tarafından desteklenen solcu isyancı gruplar arasında süren iç savaş. Guatemala hükûmeti iç savaş sırasında Maya Kızılderililerine karşı soykırım işlemiştir.
Calakmul, Meksika'nın Campeche Eyaleti'nde bulunan büyük Petén Havzası ormanlarının derinliklerinde yer alan bir Maya arkeolojik alanıdır. Guatemala sınırından 35 kilometre uzaklıkta yer alır. Calakmul, Maya ovalarında yer alan saklı şehirlerin en büyüklerinden birisidir. Günümüzde bölgede arkeolojik çalışmalar devam ederken Calakmul UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer almaktadır.
Petén Departmanı, Guatemala'nın 22 departmanından biridir. Departmanın merkezi Flores'tir. 35.854 km2lik yüzölçümü ile ülkenin en geniş departmanıdır. Ülke topraklarının yaklaşık üçte birini kaplamaktadır.