İçeriğe atla

İsveç-Şili ilişkileri

Şili-İsveç ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Chile ve Sweden

Şili
İsveç

İsveç-Şili ilişkileri, İsveç ile Şili arasındaki diplomatik ilişkileri ifade eder. Her iki ülke de, önemi 1970'lerde Şilililerin İsveç'e göçünün tarihine odaklanan dostane ilişkilere sahiptir. Yaklaşık 100.000[1] Şilili ve onların soyundan gelenler İsveç'te ikamet ediyor ve bu da ülkeyi üçüncü büyük Şilili diaspora topluluğuna (Arjantin ve Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra) ev sahipliği yapıyor.[2] Her iki ülke de Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı üyesidir.

Tarihçe

Erken ilişkiler

Şili'ye İsveç göçü, Şili'nin hala İspanyol İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu 1700'lerin sonlarında ve 1800'lerin başında başladı. Önemli bir İsveçli, bağımsızlık savaşları sırasında Şili için savaşan ve matbaayı ülkeye tanıtan Mateo Arnaldo Höevel'di.[3] 1827'de İsveç-Norveç Birliği, yeni bağımsızlığını kazanan Şili ile diplomatik ilişkiler kurdu ve bir Dostluk Antlaşması imzaladı.[4][5] 1851-1853 yılları arasında İsveçli fırkateyn HSwMS Eugenie, İsveç ticaretini teşvik etmeyi amaçlayan bir yolculukta dünyanın çevresini dolaşan ilk İsveç savaş gemisi oldu. Bu süre zarfında Eugenie liman kenti Valparaíso'da kaldı.

Salvador Allende ve Şili darbesi

1915'te Şilili diplomat Agustín Edwards Mac-Clure, İsveç'in ilk büyükelçisi oldu.[6] 1969'da İsveç Eğitim Bakanı (ve geleceğin Başbakanı) Olof Palme Şili'ye gitti ve birkaç Şili hükûmet yetkilisi ve gelecekteki Şili Nobel Ödülü sahibi Pablo Neruda ile görüştü.[7] Kasım 1970'te, Salvador Allende, bir sosyalist partiden olan ilk Şili cumhurbaşkanı seçildi. 1970 yılında İsveç, Şili'ye kalkınma yardımı sağlamayı onayladı. 1971'de Şili, İsveç'ten bir buçuk milyon İsveç kronu aldı. Aynı yıl, her iki ülke de Şili'nin silah ve eski İsveç savaş gemisi satın alması için anlaşmalar imzaladı. 1972'de Şili yardım olarak 25 milyon İsveç kronu aldı.

1972'de İsveç büyükelçisi Harald Edelstam yeni görevini üstlenmek için Şili'ye geldi. 11 Eylül 1973'te, Başkan Allende hükûmeti, Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından desteklenen General Augusto Pinochet tarafından bir darbeye uğradı. Cumhurbaşkanı Allende'nin darbe sırasında intihar ettiği açıklandı ve General Pinochet hükûmeti devraldı ve ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu. Pinochet, Başkan Allende'nin takipçilerini tutuklamaya, işkence etmeye ve infaz etmeye başladı. Bu süre zarfında, binlerce Şilili, Şili başkentindeki başlıca Avrupa ve Latin Amerika büyükelçiliklerine sığındı.[8] Büyükelçi Edelstam yönetiminde, İsveç kapılarınısığınmacılara açtı. 500'den fazla Şilili, 54 Uruguaylı ve bazı Kübalılar İsveç büyükelçiliğinde mülteci oldu.[9] Pinochet başkanlığının sona ermesiyle, 40.000'den fazla Şilili siyasi sığınmacı olarak İsveç'e göç etti.[10] Aralık 1973'te büyükelçi Edlestam, Şili hükûmeti tarafından istenmeyen adam ilan edildi. Edlestam Şili'den sınır dışı edildiğinde, İsveç Başbakanı Olof Palme, 1990 yılına kadar ülkede demokrasi yeniden kurulana kadar Şili'de İsveç büyükelçisinin olmayacağını açıkladı.

Mevcut ilişkiler

Şili 1990'da demokrasiye geri döndüğünde, her iki ülke de ilişkileri normalleştirdi ve büyükelçileri kendi hükûmetlerine akredite etti. 1990 yılında Şili Cumhurbaşkanı Patricio Aylwin İsveç'i ziyaret etti.[11] 1996'da İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf, Şili'ye resmi bir ziyarette bulundu ve Başkan Eduardo Frei Ruiz-Tagle ile bir araya geldi.[12] Mart 2016'da, Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet'e Kral'ın daveti üzerine İsveç'e bir devlet ziyareti teklif edildi. Cumhurbaşkanı Bachelet, ziyareti sırasında Şilili mültecileri İsveç'e kabul etmede belirleyici bir rol oynayan eski Başbakan Olof Palme'nin mezarına bir çelenk koydu. Başkan Bachelet ayrıca İsveç'teki Şili toplumunun iş adamları ve üyeleriyle bir araya geldi.[13]

Üst düzey ziyaretler

Başkan Michelle Bachelet'in İsveç'e resmi ziyareti; 2016

Şili'den İsveç'e üst düzey ziyaretler[14][15][16]

İsveç'ten Şili'ye üst düzey ziyaretler[17]

İkili ilişkiler

Her iki ülke, bir Ticaret Anlaşması (1953) gibi birkaç ikili anlaşma imzalamıştır; Hava Taşımacılığı Anlaşması (1957); İşbirliği ve Dostluk Anlaşması (1991); Sosyal Güvenlik Anlaşması (1995); Kalkınma için Yatay İşbirliği ve Ekonomik İşbirliği Uygulama Anlaşması (1998); Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (2004); Yeşil Teknolojiler ve Sürdürülebilir Kentsel Kalkınmada İşbirliği Mutabakat Muhtırası (2011); Sürdürülebilir Orman Yönetimi İşbirliği Mutabakat Muhtırası (2011); Sürdürülebilir ve Yenilikçi Madencilik İşbirliği Mutabakat Zaptı (2011) ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk İşbirliği Mutabakat Muhtırası (2012).[18][19]

Ticaret

Stockholm'deki Şili Büyükelçiliği'nin ev sahipliği yaptığı bina

2002'de Şili, Avrupa Birliği (İsveç'i de içeren) ile bir serbest ticaret anlaşması imzaladı. 2016 yılında Şili ile İsveç arasındaki ticaret 481 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.[20] Şili'nin İsveç'e ihraç ettiği başlıca ürünler şunlardır: Bakır, şarap, kereste ve meyveler. İsveç'in Şili'ye ihraç ettiği başlıca ürünler şunlardır: Makine ve nakliye ekipmanları, imal edilmiş ekipmanlar, kimyasallar ve ilgili ürünler, gıda ve canlı hayvanlar, içecekler ve tütün.[21] AstraZeneca, Ericsson, H&M, Saab Group ve Volvo gibi İsveçli çok uluslu şirketler Şili'de faaliyet gösteriyor. Şili, İsveç'in Latin Amerika'daki üçüncü büyük ticaret ortağıdır.

Yerleşik diplomatik misyonlar

Kaynakça

  1. ^ "Chile". Wiki-Rötter (İsveççe). 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  2. ^ "Chile's Bachelet Thanks Sweden for Help During Dictatorship". 16 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  3. ^ "Höevel, Mateo Arnaldo (in Spanish)". 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  4. ^ "Historia diplomática de Chile (1541-1938) (in Spanish)". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  5. ^ "Declaración conjunta de la Presidenta Michelle Bachelet y el Primer Ministro Stefan Löfven (in Spanish)". 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  6. ^ Chilean Ministry of Foreign Affairs: Ambassador to Sweden (in Spanish)
  7. ^ Las relaciones entre Chile y Suecia durante el primer gobierno de Olof Palme, 1969-1976 (in Spanish)[]
  8. ^ Camacho Padilla. "Los asilados de las embajadas de Europa Occidental en Chile tras el golpe militar y sus consecuencias diplomáticas: El caso de Suecia". European Review of Latin American and Caribbean Studies (İspanyolca). 81. doi:10.18352/erlacs.9646. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  9. ^ "Harald Edelstam, el embajador que salvó a cientos de personas tras el golpe militar (in Spanish)". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  10. ^ Una vida para Chile. La solidaridad y la comunidad chilena en Suecia (İspanyolca). Santiago: LOM Impresiones. 2011. ISBN 9789163382420. 
  11. ^ "Una Visita de Miel y Agraz: Bachelet llega a Suecia invitada por el Rey (in Spanish)". 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  12. ^ "Nace la Alianza del Pacífico Nace Alianza del Pacífico bajo los cielos transparentes de Paranal (in Spanish)". 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  13. ^ "Minuto a minuto: Así fue la visita de la Presidenta a Suecia y el Reino Unido (in Spanish)". 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  14. ^ "El Presidente Ricardo Lagos llegó a Finlandia (in Spanish)". 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  15. ^ "Presidente chileno Ricardo Lagos inicia gira a Suecia, Holanda y España (in Spanish)". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  16. ^ Presidenta de Chile Michelle Bachelet inició visita oficial a Suecia con recepción al Palacio Real (in Spanish)[]
  17. ^ "Primer ministro sueco visita Chile en un intento por relanzar la "Tercera Vía" (in Spanish)". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  18. ^ "Agreements and Treaties between Chile and Sweden". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  19. ^ "Tratados firmados entre Chile y Suecia (in Spanish)". 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  20. ^ "Comercio Bilateral: Chile-Suecia (in Spanish)" (PDF). 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2018. 
  21. ^ Capturing the Chilean Opportunity[]
  22. ^ "Embassy of Chile in Stockholm". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 
  23. ^ "Embassy of Sweden in Santiago". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şili</span> Güney Amerikada bulunan egemen devlet

Şili (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Michelle Bachelet</span> Şilili siyasetçi

Verónica Michelle Bachelet Jeria, Şilili siyasetçi. Şili'nin ilk kadın başkanı.

<span class="mw-page-title-main">1973 Şili Darbesi</span> 29. Şili devlet başkanı Salvador Allendenin devrilmesiyle sonuçlanan askeri bir darbe

1973 Şili Darbesi, 11 Eylül 1973 tarihinde sosyalist Başkan Salvador Allende'nin devrilip, General Pinochet'in iktidara geldiği askerî darbedir. Bu darbeyle dünyanın seçimle başa gelmiş ilk sosyalist hükûmeti devrilmiş ve yerine 17 yıl sürecek bir diktatörlük kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Olof Palme</span> 26. İsveç başbakanı

Sven Olof Joachim Palme, İsveçli sosyal-demokrat siyasetçi, İsveç'in 1969–1976 ve 1982–1986 yılları arasında iki dönem görev yapmış eski başbakanı. Olof Palme, silahsızlanmayı destekleyen o dönemde en önemli politikacılardan biriydi. Üçüncü dünya ülkelerinin ihtiyaçlarının göz önüne alınması için de gayret sarf etti. Şubat 1986'da gerçekleşen suikast, aydınlatılamadı ve katillerin kimlikleri belirlenemedi. Palme suikastı dosyasının Başsavcısı Krister Petersson, basına yaptığı açıklamada, katil zanlısının 2000 yılında ölen Stig Engström olduğunu söyledi. Engström'un cinayeti tek başına işlediği sonucuna vardıklarını belirten Petersson, ölen katil zanlısını sorgulama ihtimalleri kalmadığı için artık dosyayı kapatmak durumunda kaldıklarını belirtti.

<span class="mw-page-title-main">Isabel Allende</span> Şilili yazar

Isabel Allende Llona, Şilili yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Gabriela Mistral</span> Şilili şair, eğitimci, diplomat

Gabriela Mistral,, Şilili şair, eğitimci, diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Sebastián Piñera</span> Şilili iş adamı ve siyasetçi

Miguel Juan Sebastián Piñera Echenique, Şilili milyarder iş insanı ve siyasetçi. Piñera, Amerika kıtasının güneyinde, Güney Amerika'da yer alan Şili'de 2010-2014 yılları arasında devlet başkanlığında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Javiera Munoz</span> İsveçli şarkıcı.

Javiera Margarita Odija Ubal Muñoz, İsveçli şarkıcıdır. Sanatçı Şilili-İspanyol asıllı bir aileden gelmektedir. Melodifestivalen Şarkı Yarışması'na 2000'de "Every hour, every minute" ve 2002'de "No hay nada más" adlı parçalarıyla iki defa katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mónica Jiménez</span> Şilili siyasetçi

Mónica Eliana Jiménez de la Jara, Şilili siyasetçi.

Manola Robles, Şilili gazeteci. Özellikle ekonomi ve siyaset üzerine köşe yazıları kaleme aldı. 1980'li ve 1990'lı yıllarda Radyo Cooperativa için çalıştı.

Chicago Boys, 1970 ve 1980'lerde tanınmış bir grup Şilili ekonomist. Bu adlarını, Milton Friedman ve Arnold Harberger'in ders vermekte olduğu Şikago Üniversitesinin ekonomi bölümünden mezun olduklarından almışlardır. Bazıları da, Şikago Üniversitesinin destek vermiş olduğu Şili Papa Katolik Üniversitesinin ekonomi bölümünden mezun olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şili ekonomik mucizesi</span>

Şili ekonomik mucizesi veya Şili mucizesi, ekonomist Milton Friedman tarafından Şili ekonomisinin 1980'lerde yeniden yapılandırılması ve çoğu Friedman'ın ders vermekte olduğu Şikago Üniversitesinden mezun olmuş topluca Chicago Boys olarak bilinen sayıca büyük bir grup Şilili ekonomist tarafından uygulanmış ekonomik politikaların etkilerini tanımlamak için kullanılan bir terim.

<span class="mw-page-title-main">Lucía Hiriart</span>

María Lucía Hiriart Rodríguez ya da Lucía Hiriart de Pinochet, Eski Şili first ladysi.

<span class="mw-page-title-main">Gabriel Boric</span>

Gabriel Boric Font ; Şili'nin seçilmiş devlet başkanı olan Şilili bir politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Patricia Poblete</span>

Patricia Poblete Benett, Şilili ekonomist ve siyasetçi.

Brezilya-Meksika ilişkileri, Brezilya ile Meksika arasındaki diplomatik ve ikili ilişkileri ifade eder. Brezilya ve Meksika birlikte Latin Amerika'daki en kalabalık nüfusa sahiptir ve her iki ülke de küresel ölçekte yükselen ekonomilere sahip ve Latin Amerika'da bölgesel güç olarak kabul ediliyor. Her iki ülke de Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu, G-20 büyük ekonomileri, Latin Amerika Entegrasyon Derneği, Amerika Devletleri Örgütü, İbero-Amerikan Devletleri Örgütü ve Birleşmiş Milletler üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Paula Quintana</span>

Paula Ximena Quintana Meléndez, Şilili sosyolog, akademisyen ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Elisa Loncón</span> araştırmacı

Elisa Loncón Antileo, Şili'de bir Mapuche dilbilimci ve yerli hakları aktivistidir. 2021'de Loncón, Mapuche halkının Şili Anayasa Konvansiyonu temsilcilerinden biri olarak seçildi. Loncón, organın göreve başlamasının ardından, Anayasa Konvansiyonu Başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Carmen Barros</span>

Carmen Aída Barros Alfonso, Şilili aktris, şarkıcı, eğitimci ve tiyatro yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">José Cademartori</span> Şilili politikacı

José Luis Cademartori Invernizzi yada José Cademartori, Şilili siyasetçi, mühendis, akademisyen ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.