İçeriğe atla

İstanbul kertenkelesi

İstanbul kertenkelesi ya da İtalyan duvar kertenkelesi (Podarcis siculus. Yunanca anlamı çevik ve fit) Lacertidae ailesine ait bir kertenkele türüdür. Podarcis siculus Bosna-Hersek, Hırvatistan, Fransa, İtalya, Sırbistan, Karadağ, Slovenya ve İsviçre'ye özgü olmakla birlikte İspanya, Türkiye, ABD ve Kanada'da da bulunur.[1] Podarcis sicilus siculus, güney İtalya'daki en bol kertenkele türüdür.[2]

Yetişme ortamı

Doğal yaşam alanları Akdeniz tipi çalı bitki örtüleri, kayalık alanlar, kayalık sahiller, kumlu sahiller, kırsal bahçeler, meralar, tarlalar ve kentsel alanlardır.

Altcinsleri

Podarcis siculus klemmeri - sadece küçük Licosa adasında bulunan mavi bir morph

P. siculus düzinelerce alttür içerir.[3]

Santo Stefano adlı adadaki endemik tür (P. s. Sanctistephani), adaya yırtıcıların getirilmesi, melezleme ve salgını hastalık sonrasında 1965'te yok oldu.

Alttür listesi: Podarcis siculus adriaticus, Podarcis siculus aemiliani, Podarcis siculus amparoae, Podarcis siculus astorgae, Podarcis siculus bagnolensis, Podarcis siculus bolei, Podarcis siculus calabresiae, Podarcis siculus campestris, Podarcis siculus caporiaccoi, Podarcis siculcus attaroi, Podarcis siculus cettii, Podarcis siculus ciclopica, Podarcis siculus coeruleus, Podarcis siculus cucchiarai, Podarcis siculus dupinici, Podarcis siculus fiumanoideus, Podarcis siculus flavigulus, Podarcis siculus gallensis, Podarcis siculus hadzii, Podarcis siculus hieroglyphicus, Podarcis siculus insularus, Podarcis siculus klemmeri, Podarcis siculus kolombatovici, Podarcis siculus laganjensis, Podarcis siculus lanzai, Podarcis siculus latastei, Podarcis siculus massinei, Podarcis siculus monaconensis, Podarcis siculus nikolici, Podarcis siculus palmarolae, Podarcis siculus pasquinii, Podarcis siculus paulae, Podarcis siculus pelagosae, Podarcis siculus pirosoensis, Podarcis siculus pohlibensis, Podarcis siculus premudanus, Podarcis siculus premudensis, Podarcis siculus pretneri, Podarcis siculus radovanovici, Podarcis siculus ragusae, Podarcis siculus salfii, Podarcis siculus samogradi, Podarcis siculus sanctinicolai, †Podarcis siculus sanctistephani, Podarcis siculus siculus, Podarcis siculus tyrrhenicus, Podarcis siculus vesseljuchi.[4]

Hızlı adaptasyon

İstanbul kertenkelesinin avlanma videosu
Sabah güneşlenen Podarcis siculus

1971 yılında, Podarcis siculus'un on yetişkin örneği (beş üreme çifti) Hırvat Pod adasından Pod Mrčaru adasına (yaklaşık 3.5 km) taşındı. İki ada benzer büyüklüğe, yüksekliğe, mikro iklime ve karasal avcıların seyrek olması özelliklerine sahiptir P. siculus, insan müdahalesi olmadan onlarca yıl boyunca genişledi, hatta (şu anda yerel olarak soyu tükenmiş) Podarcis melisellensis popülasyonu ile rekabet etti.[5] Araştırmalar sonucu yeni adaya getirilen kertenkelelerin çok hızlı bir sürede değişime uğradığı görüldü.

Kaynakça

  1. ^ Crnobrnja-Isailovic, J.; Vogrin, M.; Corti, C.; Pérez Mellado, V.; Sá-Sousa, P.; Cheylan, M.; Pleguezuelos, J.; Sindaco, R.; Romano, A. & Avci, A. (2009). "Podarcis siculus" 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUCN Red List of Threatened Species. 2009: e.T61553A86151752. doi:10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T61553A12515189.en.
  2. ^ "Annual variations of adrenal gland hormones in the lizard Podarcis sicula". J. Comp. Physiol. A. 190 (8): 675-81. Ağustos 2004. 
  3. ^ "TYPICAL LIZARDS (Lacertidae): Podarcis sicula ssp". 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008. 
  4. ^ "Podarcis siculus". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020. 
  5. ^ "Lizards Rapidly Evolve After Introduction to Island". National Geographic. 21 Nisan 2008. 23 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz foku</span> Phocidae familyasından fok türü

Akdeniz foku, fokgiller (Phocidae) familyasından monotipik Monachus cinsinde sınıflandırılan, yeryüzünde sadece doğu Akdeniz sahilleri ile Batı Afrika'nın bir tek sahilinde yaşayan fok türü.

<span class="mw-page-title-main">Ganj ve İndus nehir yunusu</span>

Ganj nehir yunusu ve İndus nehir yunusu Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da bulunan tatlısu ya da nehir yunusları üstfamilyasının iki alttürüdür. 1970'lerden itibaren iki ayrı tür olarak nitelendirilmektedirler. Ganj nehri yunusu çoğunlukla Hindistan'da Ganj Nehri ve kollarında, İndus nehir yunusu da Pakistan'da İndus Nehri'nde bulunur. Ancak 1998 yılında balinalar üzerine yapılan bir taksonomi çalışması sonucunda bu iki yunus tekrar tek tür olarak listelenmiştir. Bu türün adı Ganj ve İndus nehir yunusu ya da daha genel adıyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de çok fazla yaygın değildir.

<span class="mw-page-title-main">Lacertidae</span> sürüngen familyası

Lacertidae, Autarchoglossa alttakımına bağlı bir sürüngen familyasıdır. Lacertidler genelde kertenkele olarak anılırlar. Avrupa, Afrika ve Asya'ya özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Büyük mavi balıkçıl</span>

Büyük mavi balıkçıl, balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından bir kuş türü.

<i>Lacerta trilineata</i>

Lacerta trilineata, Lacerta cinsine bağlı Balkanlara özgü bir kertenkele alttürüdür. Balkanlarda

<span class="mw-page-title-main">Asgari endişe altındaki türler</span> IUCN koruma kategorisi

Asgari endişe (LC), IUCN kırmızı listesinde nesli tehlikede olmayan türleri içine alan bir kategoridir. Yaygın bulunan türlerin çoğunluğu asgari endişe altında olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vittoria, İtalya</span> Ragusa iline bağlı komün (Sicilya, İtalya)

Vittoria, İtalya'da Sicilya Özerk Bölgesi'nin güneyinde, Ragusa ili'ne bağlı bir kent ve bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Gekkota</span> Sürüngen infra takımı

Gekkota, Antarktika hariç, her kıtada bulunan ve geniş bir dağılıma sahip, küçük ve çoğunlukla etçil keler infra takımıdır. Dünyanın her yerinde sıcak iklimlerde bulunur. Grup üyelerinin boyları 16 ile 60 cm arasında değişir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Deltası</span> Sakaryada bir delta

Sakarya deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı çökellerle Karadenize döküldüğü alanda oluşan delta ovası. Sakarya deltası aynı denize dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak gibi denize doğru bir çıkıntı yapmaz. Delta daha çok doğu-batı doğrultusunda, kıyıya paralel gelişmiştir. Denizin birden derinleşmesi ve güçlü akıntılar denizi doğru çıkıntıyı engellemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kayalık sahil</span> katı kayaların baskın olduğu deniz kıyılarının intertidal alanı

Kayalık bir kıyıda katı kayanın hakim olduğu sahiller arasındaki gelgit bölgesidir. Kayalık sahiller biyolojik açıdan zengin ortamlardır ve gelgit bölgesi ekolojisi ile diğer biyolojik süreçleri incelemek için yararlı bir "doğal laboratuvar" dır. Yüksek erişebilirlikleri nedeniyle uzun süredir iyi çalışılmış ve türleri iyi bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hemşin kertenkelesi</span>

Hemşin kertenkelesi veya bilimsel adıyla Darevskia armeniaca, partenogenez yolla çoğalan Darevskia cinsi bir kertenkele türüdür. Hemşin kertenkelesi, Doğu Karadeniz ve Ermeni Yaylası'na özgüdür.

<i>Valentin kertenkelesi</i>

Darevskia valentini veya Valentin kertenkelesi, Darevskia cinsine bağlı bir sürüngen türüdür. Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'ya endemiktir. Tanımlanmış üç alttürü vardır. Toplam vücut uzunluğu 23 santimetredir.

Darevskia parvula, Gürcü kertenkelesi veya kırmızı karınlı kertenkele, Darevskia cinsine bağlı bir sürüngen türüdür. Gürcistan ve Türkiye'ye endemiktir.

Hopa kertenkelesi veya Karnali kertenkelesi, Darevskia cinsinden bir kertenkele türüdür. Gürcistan ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine endemiktir. Türkçedeki adını Artvin'in Hopa ilçesinden almıştır. Hopa kertenkelesinin nesli kritik tehlike altındadır.

Klark kertenkelesi veya bilimsel adıyla Darevskia clarkorum, Darevskia cinsi bir kertenkele türüdür. Türün nesli tehlike altındadır.

<span class="mw-page-title-main">Melez kertenkele</span>

Darevskia mixta, Melez kertenkele, Acara kertenkelesi, Darevskia cinsine bağlı bir sürüngen türüdür. Gürcistan'a özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Lacertoidea</span> sürüngen üst familyası

Lacertoidea, Lacertidae, Teiidae, Gymnophthalmidae ve Amphisbaenia'yı içeren bir pullu sürüngen grubudur. Moleküler filogenetik çalışmalardan elde edilen bulgu, kertenkeleler ile bir klad içinde yuvalanmış olan oyulmuş Amphisbaenia'nın, Vidal ve Hedges'in (2005) grup için ortak morfolojik karakterlere dayalı yeni bir isim önermesine yol açtı, Laterata, "kiremitin varlığına atıfta bulunarak Amphisbaenia'da halkaları oluşturan ve ayrıca Lacertiformata ve Teiformata'da ventral olarak bulunan pullar gibi".

<i>Lacerta viridis</i>

Lacerta viridis, Lacerta cinsine bağlı bir kertenkele türüdür. Avrupa'nın çoğu bölgelerinde Slovenya ve batı Avusturya'dan Karadeniz kıyılarından Ukrayna'ya ve Türkiye'ye kadar görülür.

<span class="mw-page-title-main">Cüce kertenkele</span> sürüngen cinsi

Cüce kertenkele, Lacertidae familyasındaki bir kertenkele türüdür. Türkiye'ye özgüdür. Vücut uzunlukları 14 cm kadar olabilir. Boyun bölgesindeki derileri tırtıklıdır ve gövdelerinin yanlarında açık lekeler ve koyu şeritler mevcuttur. Genelde yüksek rakımlı bölgelerdeki taşlık ve çalılılık arazileri tercih ederler.

Timon kurdistanicus ya da yaygın olarak bilinen adıyla Kürdistan kertenkelesi, Lacertidae familyasına bağlı bir kertenkele türüdür. Kuzeybatı İran, kuzeydoğu Irak ve güneydoğu Türkiye'de bulunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.