İçeriğe atla

İstanbul Kitaplığı

İstanbul Kitaplığı
ÜlkeTürkiye
Kuruluş1990
KonumSoğukçeşme Sokağı, Sultanahmet, İstanbulTürkiye
Websiteistanbulkitapligi.org.tr

Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kitaplığı, İstanbul'da Ayasofya'nın arkasındaki Soğukçeşme Sokağı'nda bulunan, İstanbul şehrini konu alan eserleri ve görsel malzemeyi toplamayı amaçlayan vakıf kütüphane.

Çelik Gülersoy'un kırk yılda topladığı koleksiyonu içeren kitaplık, 1990 yılında hizmete girmiştir. İstanbul konusunda araştırma yapan değişik bilim dallarından uzmanlara, araştırmacılara, öğrencilere, restorasyon projelerine, restorasyon uygulamalarına hizmet eder.

Kitaplıkta, düzenlemesi bizzat kitaplığın banisi Çelik Gülersoy tarafından yapılan daimi sergide kentin geçmişi ile ilgili gravür, tablo, harita, kartpostal, belgeler ve fotoğraflar teşhir edilir. Sergi, kitaplığın giriş, okuma salonu, yönetim odası, ana salon ve anı odası mekanlarında yer alır.

Kitaplık binası

Kabul salonu

Kitaplık, Ayasofya'nın arkasındaki Soğukçeşme Sokağı’nda, Topkapı Sarayı surları dibinde bulunan 3 katlı, 775 metrekarelik bir binada hizmet verir.[1] Binanın ilk yapılışı tapu kayıtlarına göre 18. yüzyıla tarihlenir. Binanın içinde bulunduğu Soğukçeşme Sokağı' ndaki yapılar, Gülersoy'un başkanı olduğuTürkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) tarafından 1985-1986 yıllarında restore edilip turizme yönelik yeni işlevle kazandırılmıştır. Sokakta tarihi takip edilebilen en eski parselde bulunan yapı ise, "turizm olgusunda kültürün de önemi olduğunu" vurgulamak amacıyla kitaplık olarak tasarlandı[2] ve bir İstanbul kitaplığı kurulup yaşatılması amacıyla kurulmuş Çelik Gülersoy Vakfı'na bedelsiz olarak verildi. Gülersoy'un koleksiyonu bu kitaplığa bağışlandı.

Kitaplık binası, restorasyon sırasında sokaktaki diğer harap durumdaki ahşap binalar gibi sökülmüş ve betondan olmak üzere yeniden inşa edilmiştir. Bodrum ve zemin katları, dışarıdan serpme sıva kaplı, yüksek tavanlı üst katı ise ahşap kaplıdır.

Bodrumda depolar, zemin katta yönetim odası ve okuma salonu bulunur. Üst katta ise konferans ve konser mekanları olarak kullanılan kabul salonları vardır Binanın iç döşemesine en büyük katkı, Semiha Şakir tarafından sağlanmıştır.[3]

Koleksiyon

İstanbul Kitaplığı koleksiyonu, Çelik Gülersoy'un 1986'dan itibaren 40 yılda topladığı eserlerden oluşur. Koleksiyonun ilk kataloğu 1988'de hazırlanmış; "İstanbul Kitaplığı-Katalog (İst., 1988)" adıyla bastırılıp, ilgili kuruluşlara gönderilmiştir. 1990'daki resmî açılışından sonra Çelik Gülersoy Vakfı'nın satın aldığı eski ve yeni yayınlarla kitaplık zenginleştirildi.

Kitaplıkta 13 başlıkta toplanmış eserler bulunur:[3]

  • Roma ve Bizans tarihi
  • Osmanlı Tarihi
  • Etütler (İstanbul'u bütünüyle ve sistematik olarak inceleyen eserler, İstanbul'la ilgili olan bir konuyu inceleyen eserler, İstanbul'un tek bir semtini veya tek bir yapısını inceleyen eserler)
  • Seyahatnameler
  • Sefaretnameler
  • Hatıralar
  • Güzel sanatlar (resim, heykel, mimarlık ve geleneksel el sanatları)
  • Biyografik eserler (İstanbul'la ilgili şahsiyetler ve onların diğer eserleri)
  • Türkiye Hakkında Genel Kitaplar (İstanbul bölümü varsa)
  • Türkiye rehberleri
  • İstanbul rehberleri
  • Gravür ve fotoğraf albümleri
  • Başvuru kitapları

Arşiv malzemesi

Kitaplıkta farklı malzeme gruplarından 24.000 civarında görsel ve belge mevcuttur.[4] Görsel malzeme topografik olarak (semtlere göre) tasnif edilmiştir. Malzemelerin tarihi yaklaşık 18.yüzyıldan 2000 yılı başlarına kadar bir süreye yayılır. Malzeme türlerinin bir kısmı şunlardır:

  • Gravür
  • Litografi
  • siyaz beyaz ve renkli fotoğraf
  • Özgün ve yeniden basılmış kartpostal
  • Farklı ölçülerde film negatifleri
  • Farklı ölçülerde dia pozitifler
  • Cam negatif
  • Cam dia pozitif
  • Asetat baskılar
  • Kitap ya da dergilerden alınmış sahifeler Yayınlanmış kitap ve dergilerde bulunan görsellerden çekilmiş örnekler
  • Afiş, broşür, bilet, kartvizit, kupon, davetiye
  • Suluboya ve karakalem çalışmalar, desenler, eskizler
Görsel arşivin yerleştirildiği semt kutuları

Kitaplıktaki görsel arşiv, 40X50X7cm ölçülerinde kutular içerisine yerleştirilmiştir. Kutuların üzerinde konu başlıkları ve alt başlıkları gösteren etiketler vardır.[4] Semt kutuları, yapı ya da bir mahalle adıyla alt gruplara ayrılıp içlerine yarım zarflara yerleştirilmiş; Bu zarflar içerisinde beyaz kartonlara açılan yuvalarda görsel malzeme yer alır.

Kaynakça

  1. ^ Akkoç, Serkan (16 Nisan 2015). "İstanbul'a birçok eser kazandıran turizmci, yazar merhum Çelik Gülersoy'un Sultanahmet'te kurduğu İstanbul Kitaplığı kiraya veriliyor". Habertürk. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023. 
  2. ^ Çuhadar, Nuriye Özlem (1 Eylül 2010). "İstanbul'a Adanmış Bir Hayat: Çelik Gülersoy". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (16): 711-724. ISSN 1303-9369. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023. 
  3. ^ a b "Hakkımızda - Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kitaplığı". 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023. 
  4. ^ a b "Görsel Arşiv". istanbulkitapligi.org.tr/. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ayasofya</span> Osmanlı döneminden kalma büyük cami ve eski Bizans Ortodoks patrik katedrali

Ayasofya, resmî adıyla Ayasofya-i Kebîr Câmi-i Şerîfi, İstanbul'da kiliseden camiye çevrilmiş önemli bir tarihî yapıdır. Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından, 532-537 yılları arasında İstanbul'un tarihî yarımadasındaki eski şehir merkezine inşa ettirilmiş bazilika planlı bir patrik katedrali olmuştur. 1453 yılında İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra II. Mehmed tarafından camiye dönüştürülmüştür. Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1934 yılında yayımlanan kararname ile tadilat çalışmasına alınmış, 1935 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye dönüştürülme kararı alınıp müzeye dönüştürülmüş, kazı ve tadilat çalışmaları başlatılmış ve 1935'ten 2020'ye kadar müze olarak hizmet vermiştir. 2020 yılında ise tekrar camiye çevrilmiştir. 2024 yılında caminin üst katı ücretli bir müze olarak hizmet vermeye başlamıştır. Böylelikle Ayasofya'nın alt katı cami, üst katı müze olmuştur.

Hünkâr Köşkü Müzesi, Bursa'da Uludağ'ın eteklerindeki Temenyeri'de bulunan tarihî yapıda 2003 yılında ziyarete açılan bir müze.

<span class="mw-page-title-main">Alagöz Karargâh Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Alagöz Karargâh Müzesi, Sakarya Savaşı'nda düşmanın Polatlı yakınlarına kadar ilerlemesi üzerine Batı Cephesi Komutanlığı, Ankara-Polatlı arasındaki Alagöz Köyü'nü Cephe Karargâhı olarak seçmiştir. Bu köyün halkından, Türkoğlu Ali Ağa'ya ait çiftlik evi karargâh olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çırağan Sarayı</span> Türkiyenin İstanbul ilinde bulunan tarihi saray

Çırağan Sarayı, İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde, Çırağan Caddesi üzerinde bulunan tarihi saray.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kitaplığı</span> İstanbulda bir kütüphane

İBB Atatürk Kitaplığı, İstanbul'un Taksim semtinde Miralay Şefikbey Sokağı üzerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü'ne bağlı, araştırmacılara hizmet veren bir kitaplıktır.

<span class="mw-page-title-main">Sadberk Hanım Müzesi</span>

Sadberk Hanım Müzesi, Sarıyer, İstanbul'un Sarıyer ilçesindeki Büyükdere semtinde bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Soğukçeşme Sokağı</span>

Soğukçeşme Sokağı İstanbul'un Sultanahmet semtinde yer alan, üzerinde tarihsel evlerin bulunduğu küçük bir sokaktır. Ayasofya ve Topkapı Sarayı arasında yer alan bu sokak trafiğe kapalıdır. Soğukçeşme Sokağı adını yine bu sokakta bulunan, III. Selim dönemine ait 1800 tarihli mermer bir Türk çeşmesinden almıştır.

Havza Atatürk Evi, Samsun'un Havza ilçesinde bulunan ve müze olarak kullanılmakta olan tarihi yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir Ulusal Fotoğraf Müzesi</span>

Balıkesir Ulusal Fotoğraf Müzesi, Türkiye'nin ilk fotoğraf müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çelik Gülersoy</span> Türk yargıç ve sanat tarihçisi (1930-2003)

Çelik Uygur (Uğur) Gülersoy, avukat, turizmci, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu</span>

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK), Türkiye’nin turizm, kültür-sanat ve otomobil alanlarında kalkınması amacıyla 1923'te kurulmuş, gümrük ve trafik mevzuatı ile özel yetki ve görevleri olan İstanbul merkezli sivil toplum örgütü.

<span class="mw-page-title-main">Pera Müzesi</span> İstanbulda bir sanat müzesi

Pera Müzesi, İstanbul'un Tepebaşı semtinde bulunan özel bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Şebinkarahisar Atatürk Evi Müzesi</span>

Şebinkarahisar Atatürk Evi Müzesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün 11 Ekim 1924’te Şebinkarahisar’ı ziyareti esnasında bir gece kaldığı geleneksel Şebinkarahisar evlerindendir. Yapım tarihi kesin bilinmemekle beraber 19. yüzyılın sonunda veya 20. yüzyılın hemen başında yapıldığı tahmin edilmektedir. Evin gerçek sahibi Tüfekçizade Mustafa Ertem’dir.

<span class="mw-page-title-main">Ziraat Bankası Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

T.C Ziraat Bankası Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde 1981 yılından bu yana hizmet veren, Türkiye'deki bankacılık sisteminin gelişimini gösteren tarihi objelerin sergilendiği müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Resim ve Heykel Müzesi</span> Ankaradaki sanat müzesi

Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde, Namazgâh tepesinde bulunan sanat müzesi ve kültür merkezi.

Konya Etnografya Müzesi ilkin eğitim amaçlı olarak inşa edilen bina 1975 yılında Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi</span>

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir halk kütüphanesidir. Bugün, tarihi Saraçoğlu Mahallesi projesinde sosyal tesis ihtiyacını karşılamak adına inşa edilmiş olan binada hizmet vermekte olan kütüphane; Kızılay semtindeki Kumrular Sokak'ta yer alır. Ankara'daki halk kütüphaneleri arasında en çok ziyaret edilen ve 500 bini aşkın materyalle en geniş koleksiyona ev sahipliği yapan kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi</span> Ödemişte bir etnografya müzesi

Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi (ÖYKAM) İzmir ilinin Ödemiş ilçesinde yer alan bir etnoğrafya müzesidir. Müze kent merkezinde Hacı Sadık caddesinde ve 38°13′37″K 27°58′11″D koordinatarındadır. Müze binası 1927 yılında açılan Yıldız Oteli'dir. Planını, Musevi Mimar Mario Efendi’nin çizdiği neo-klasik tarzdaki otel, Doğu cephesindeki giriş kapısı üzerine konulmuş kitabeye göre, 1926 yılında inşa edilmiştir. Bina 2006 yılında Ödemiş belediyesince kamulaştırılmıştır. Yapılan tadilat sonucu binanın 14 odası ile ve komşu Keçecizade hanı alt katındaki sergi salonu, 25 Şubat 2012 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frej Apartmanı</span>

Frej Apartmanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi, Şişhane Meydanı'nda bulunan bir Geç dönem Osmanlı apartmanıdır.

Çelik Gülersoy Vakfı, İstanbul’da bir şehir kütüphanesi ve arşivinin kurulması ve yaşatılması amacıyla, turizmci ve yazar Çelik Gülersoy tarafından kurulmuş bir vakıf.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.