İçeriğe atla

İstanbul Filotillası

İstanbul Filotillası (Almanca: U-Halbflottille Konstantinopel), Alman İmparatorluğu deniz kuvvetleri olan Kaiserliche Marine'e ait, I. Dünya Savaşı yıllarında Akdeniz Denizaltı Tümeni'nin bir bölümü olarak İstanbul'da oluşturduğu bir denizaltı teşkilidir. Teşkilin amacı Almanya'nın, müttefiki olan Osmanlı İmparatorluğu'nu Ege Denizi ve Karadeniz'de desteklemekti.

Geçmişi

İtilaf Devletleri, Almanya ile müttefik olan Osmanlı İmparatorluğu başkenti İstanbul'u ele geçirerek savaş dışı bırakmak için Winston Churchill'in savunuculuğunu yaptığı bir deniz harekâtına girişerek, oluşturdukları güçlü bir donanmayla (Birleşik Filo) Çanakkale Boğazı'nı zorlamaya dayanan bir planı uygulamaya koymuşlardır. Ancak bu girişim 18 Mart Deniz Savaşı'nda başarısızlığa uğrayınca Gelibolu Yarımadası'na asker çıkarmayla başlayan bir plan revizyonuna gitmişlerdi. Bir kara harekâtı başlatılmış olmasına karşı Birleşik Filo halen Çanakkale Boğazı dışında ve Gelibolu Yarımadası açıklarında, kara kuvvetlerini deniz topçusuyla desteklemekteydi. Bunun da ötesinde Mondros Limanı'nda üslenen İngiliz ve Fransız denizaltıları, Çanakkale Boğazı'nı geçerek Marmara Denizi'nde, Gelibolu'da çarpışan Osmanlı 5. Ordu'sunun her türlü ikmal hattını sabote etmekteydi.

Bu baskılar altında Osmanlı yönetimi, İstanbul'daki Alman yetkililer aracılığıyla Almanya'dan, bölge sularının denizaltılarca desteklenebilmesi için denizaltı gönderilmesini talep etmişlerdir. Alman Yüksek Komutanlığı bu talebi uygun bularak elindeki bazı denizaltıları görev yapmak üzere İstanbul'a göndermiştir.

U-botlar

İstanbul Filotillası'nda görev alan U-botlar ve görev süreleri

  • U-21 5 Haziran – 4 Mart 1915[1]
  • U-33 11 Mart – 27 Kasım 1916[2]
  • U-38 22 Mayıs 1916 – 7 Eylül 1918[3]
  • UB-7 21 Haziran 1915 – 27 Eylül 1916[4]
  • UB-8 4 Haziran 1915 – 25 Mayıs 1916[5]
  • UB-14 24 Haziran 1915 – 11 Kasım 1918[6]
  • UB-42 16 Ağustos 1916 – 11 Kasım 1918[7]
  • UB-45 12 Ağustos – 6 Kasım 1916[8]
  • UB-46 7 Ekim – 7 Aralık 1916[9]
  • UB-66 28 Ekim 1917 – 18 Ocak 1918[10]
  • UC-13 15 Haziran – 29 Kasım 1915[11]
  • UC-15 28 Haziran 1915 – 30 Kasım 1916[12]
  • UC-23 6 Aralık 1916 – 11 Kasım 1918[13]
  • UC-37 18 Temmuz – 11 Kasım 1918[14]

Faaliyetler

Her ne kadar İstanbul Filotillası'nın teşkili, Osmanlı makamlarının, Gelibolu'daki kara mevzilerine yönelik Birleşik Filo'nun direkt atışları ile uğranılan kayıplar karşısında -bu kayıplar dolayısıyla Almanya'nın İstanbul askerî ateşesi de endişelidir- Almanya'dan denizaltı istemesine bir karşılık olmuşsa da, İstanbul Filotillası'na transfer edilen bu 14 U-bot, çoğunlukla Karadeniz'de, Rus hedefleri için kullanılmıştı. Kuşkusuz, Filotilla'nın faaliyet dönemi içinde Çanakkale Savaşı, görece kısa bir dönemdi. İtilaf Devletleri askerinin Gelibolu'dan çekildiği Ocak 1915 ortalarından sonraki, 1918 ortalarına kadarki dönemde, Doğu Akdeniz, Pola Filotillası'nın faaliyet alanı olması dolayısıyla, İstanbul Filotillası'nın Karadeniz dışında başkaca hedefi zaten yoktu. Üstelik, U-21'in Triumph ve Majestic'i torpillemesinden hemen sonra –bazı kaynaklara göre Triumuph'un torpillenmesinden hemen sonra- Birleşik Filo'nun zırhlıları ve kruvazörleri, Gelibolu açıklarından Mondros Limanı'na çekilmişti ve Gelibolu'daki Osmanlı askeri, bu gemilerin direkt ateşlerinden kurtulmuştu. Söz konusu gemiler, bu tarihten sonra sadece taarruzlarda, kara unsurlarının desteklemek için bölgeye gönderilmişlerdi.

Bu U-botlardan bazılarının İstanbul Filotillası'nda görev yaptığı süredeki kariyerleri aşağıda gösterilmiştir.

  • U-21 toplamda 36.403 tonluk 6 gemi. Bunlar arasında Gelibolu Yarımadası batı sahillerinde batırılan Triumph, Majestic gibi iki zırhlı vardır. Diğerleri nakliye gemisidir.[15]
  • U-33, tümü Karadeniz'de toplamda 9.180 tonluk (iki geminin tonajı dahil değil, kayıt yok) 9 gemi. Bu gemilerden birine hasar verilmiş diğerleri batmıştır. Batırılan gemilerden biri hastane gemisi olarak kullanılan bir yolcu gemisidir.[16]

Ayrıca bakınız

  • Çanakkale Savaşı denizaltı harekâtları

Kaynakça

  1. ^ "Uboat.net, U 21". 24 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  2. ^ "Uboat.net, U 33". 1 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  3. ^ "Uboat.net, U 38". 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  4. ^ "Uboat.net, UB 7". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  5. ^ "Uboat.net, UB 8". 17 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  6. ^ "Uboat.net, UB 14". 20 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  7. ^ "Uboat.net, UB 42". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  8. ^ "Uboat.net, UB 45". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  9. ^ "Uboat.net, UB 46". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  10. ^ "Uboat.net, UB 66". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  11. ^ "Uboat.net, UC 13". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  12. ^ "Uboat.net, UC 15". 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  13. ^ "Uboat.net, UC 23". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  14. ^ "Uboat.net, UC 37". 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  15. ^ "Uboat.net, Ships hit by U 21". 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 
  16. ^ "Uboat.net, Ships hit by U 33". 7 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

HMS <i>E11</i>

HMS E11, Kraliyet Donanması'nın 23 Nisan 1914 tarihinde suya indirilen E sınıfı denizaltısıdır. 1915 yılı Çanakkale deniz harekâtlarındaki en etkili denizaltılardan birisidir. Marmara Denizi'ne yaptığı üç akın seferinde 27'si buhar gücü ile çalışan ve 58'i daha küçük yelkenli tekneler olmak üzere farklı büyüklüklerde 80'den fazla gemiyi batırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri</span>

Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı faaliyetleri, I. Dünya Savaşı'nın bir parçası olan Çanakkale Savaşı çerçevesinde, çeşitli devletlerin denizaltıları tarafından Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi'nde sürdürülen faaliyetlerdir. Esas savaştan önce, Aralık 1914'te başlamış ve Aralık 1915'te sonlanmıştı. İtilaf Devletleri'ne bağlı denizaltıların Çanakkale Boğazı'nı geçerek Marmara Denizi'nde denizaltı operasyonları yapmalarının amacı, Gelibolu'yu savunan Osmanlı kuvvetlerinin lojistik durumunu sarsmak olarak görülür. Bununla birlikte İttifak Devletleri'nin bir üyesi olan Alman İmparatorluğu da Osmanlı'yı desteklemek amacıyla savaş sırasında birtakım denizaltı faaliyetleri yürütmüştü.

HMS <i>B11</i>

HMS B11, B sınıfına mensup, Birleşik Krallık'a ait bir denizaltı. Vickers Limited tarafından inşasına 12 Şubat 1906'da, Barrow-in-Furness'ta başlanıldı ve 11 Temmuz 1906 tarihinde inşası tamamlandı. I. Dünya Savaşı'nın bir parçası olan Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı harekâtına katılmış ve düzenlediği saldırı sonucu Osmanlı zırhlısı Mesudiye'yi batırmıştır.

<i>Sultanhisar</i> (torpido botu) Osmanlı torpido gemisi

Sultanhisar, Osmanlı Donanması ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde hizmete giren torpidobotu.

HMS <i>E20</i>

HMS E20, E sınıfı denizaltılara mensup, Birleşik Krallık'a ait bir denizaltı. Vickers Limited tarafından inşasına 25 Kasım 1914'te, Barrow-in-Furness'ta başlanıldı ve 30 Ağustos 1915 tarihinde inşası tamamlandı. Çanakkale Savaşı'ndaki denizaltı harekâtlarına katılan E20, 6 Kasım 1915 günü uğradığı torpido saldırı sonucu battı.

SM <i>UB-14</i> Alman UB I tipi bir denizaltı

SM UB-14, Alman İmparatorluğu'na ait UB I tipi bir denizaltıdır. Bir dönem Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda da görev yapan denizaltı, bu dönemde SM U-26 adını taşımıştı.

SM <i>UB-3</i>

SM UB-3, Alman İmparatorluğu'na ait UB I tipi bir denizaltıydı. 15 Ekim 1914'te sipariş edilmesinin ardından 3 Kasım 1914'te Kiel'deki Germaniawerft tersanesinde kızağa kondu. İnşası 5 Mart 1915'te tamamlandı ve ilk görevini aynı yıl 14 Mart'ta aldı. UB-3, sınıfının ilk sekiz denizaltısıyla aynı özelliklere sahipti. 28,09 m uzunluğundaki UB-3'ün deplasmanı, su yüzeyi ve su altında olmasına göre 127 ile 142 ton arasında değişiyordu. Pruvasında ikişer adet torpido tüpü ile torpido bulunduran denizaltının güvertesinde de bir makineli silah yer alıyordu.

<span class="mw-page-title-main">SM U-21</span> Alman U-19 tipindeki U-bot

SM U-21, Alman İmparatorluğu deniz kuvvetleri olan Kaiserliche Marine'e ait, I. Dünya Savaşı yıllarında kullanılan U-19 tipindeki U-bot'tur. İki İngiliz zırhlısı Triumph ve Majestic'i Gelibolu Yarımadası batı sahillerinde torpilleyip batırmakla ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Heino von Heimburg</span> I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu Donanmasında U-Bot komutanı olarak görev yapmış olan bir deniz subayı

Heino von Heimburg, I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu Donanması'nda U-Bot komutanı olarak görev yapmış olan bir deniz subayıdır. II. Dünya Savaşı'nda ise Nazi Almanyası Donanması'nda (Kriegsmarine) Koramiral olarak görev yapmıştır.

SM <i>U-38</i>

SM U-38, Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı olarak I. Dünya Savaşı sırasında faaliyet göstermiş olan Type U 31 sınıfı bir U-Bottur. Denizlatı Kuzey Denizi'nde, Akdeniz'deki Pola Filotillası'nda ve İstanbul Filotillası'nda görev yapmıştır. Denizaltının komutanlığını 5 Aralık 1915 – 15 Eylül 1917 tarihleri arasında Max Valentiner, 16 Eylül – 15 Kasım 1917 tarihleri arasında Wilhelm Canaris, 16 Kasım 1917 – 18 Ocak 1918 tarihleri arasında H. Heinrich Wurmbach ve 19 Ocak 11 Kasım 1918 tarihleri arasında ise Clemens Wickel üstlenmiştir. U-38 I. Dünya Savaşı'nın en başarılı üçüncü U-botu olarak ün kazanmıştır. Savaş boyunca toplamda 296.675 tonluk 142 gemi batırılmış, toplam 36.989 tonluk 7 gemiye de hasar verilmiştir. Batırılan gemilerden bir bir gambot'tur. Bir İngiliz zırhlı kruvazörü olan Roxburgh'a da hasar verilmişti. Denizaltının, kötü bir ünü ise Londra – Bombay seferini yapan İngiliz yolcu gemisi Persia'yı Girit açıklarında torpilleyip batırmasıdır. Gemide yolcu ve mürettebattan 334 kişi yaşamını yitirmişti. Valentiner, tüm bu başarılarından dolayı 1916 yılı içinde Hausorden von Hohenzollern ve Pour le Mérite madalyalarıyla ödüllendirilmiştir. Diğer yandan bu gibi olayların da etkisiyle savaş sonrasında İngiliz çevrelerinde, askeri geleneklerin çok dışındaki saldırı tarzı nedeniyle savaş suçlusu olarak kabul edilmiştir.

SM U-34, Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı olarak I. Dünya Savaşı sırasında faaliyet göstermiş olan Type U 31 sınıfı bir U-Bottur. Denizlatı 25 Ağustos 1915'e kadar Kuzey Denizi'nde, bu tarihten 21 Ekim 1918 tarihine kadar Akdeniz'deki Pola Filotillası'nda görev yapmıştır. Denizaltı 18 Ekim'de son seferine çıkmış, 9 Kasım 1918 günü Cebelitarık dolaylarında HMS Privet tarafından su bombalarıyla imha edilmiştir. Bu tarihten sonra gemi ve 38 kişilik mürettebatı hakkında bilgi alınamamıştır.

SM UC-22, UC-I tipinde, Alman İmparatorluğu'na ait bir mayın döşeme denizaltısı. 26 Ağustos 1915'te sipariş edilen ve inşasına Hamburg'da başlanılan denizaltı, 1 Şubat 1916'da tamamlandı. Alman İmparatorluk Donanması'ndaki ilk görevine 30 Haziran 1916'da başladı. Pola Filotillası'nda yer alan UC-22, torpido saldırısı veya bıraktığı mayınlarla biri denizaltı (Ariane) olmak üzere toplamda 23 gemiyi batırmayı başardı. 3 Şubat 1919'da Fransa'ya teslim olmasının ardından Temmuz 1921'de parçalandı.

SM <i>U-35</i>

SM U-35, Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı olarak I. Dünya Savaşı sırasında faaliyet göstermiş olan U 31 sınıfı sınıfı bir U-bottur. I. Dünya Savaşı'nın en başarılı U-botlarından sayılmaktadır.

SM <i>U-39</i>

SM U-39, Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı olarak I. Dünya Savaşı sırasında faaliyet göstermiş olan Type U 31 sınıfı bir U-Bottur. I. Dünya Savaşı'nın en başarılı ikinci U-botu olmak gibi bir üne sahiptir. Savaş boyunca 161 gemi batırmıştır. Denizaltıya kariyeri boyunca Hans Kratzsch, Walter Forstmann ve Heinrich Metzger komuta etmiştir. U-39'a en uzun süre komuta eden Walter Forstmann, nispeten kısa bir süre, 1 Ağustos 1914'ten 9 Şubat 1915'e kadar U-12'ye komuta etmiştir. U-39'daki görev süresi 11 Şubat 1915 – 14 Ekim 1917 tarihleri arasıdır.

Pola Filotillası, I. Dünya Savaşı'nda Alman İmparatorluğu'nun müttefiki Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki deniz faaliyetlerine yardımcı olması amacıyla oluşturulan, Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı denizaltı filotillasıdır. İsminin aksine, filotillanın düzenlediği harekâtlarının çoğu Pola'dan değil, Adriyatik Denizi'nin girişindeki Cattaro'dan yönetilmişti.

<i>UB I</i> tipi denizaltı

UB I tipi denizaltı, I. Dünya Savaşı'nda Alman İmparatorluğu tarafından üretilen ve kullanılan denizaltı tipi. Bu tipte toplam 20 denizaltı inşa edildi ve çoğu Alman İmparatorluk Donanması'nda hizmet verdi. Bu sınıftan bazı denizaltılar daha sonra Alman İmparatorluğu'nun müttefikleri olan Avusturya-Macaristan Donanması ile Bulgaristan Donanması'nda da kullanıldı.

SM UC-14, Alman İmparatorluk Donanması'nda görev yapan UC I tipi denizaltıydı. I. Dünya Savaşı sırasında, 23 Kasım 1914'te sipariş edildi, 28 Ocak 1915'te kızağa konuldu ve 13 Mayıs 1915'te denize indirildi. 5 Haziran 1915'te, SM UC-14 adıyla donanmada görevlendirildi. 38 devriye görevinde bıraktığı mayınlar, 3 tüccar gemisi ile 13 savaş gemisini batırdı. 3 Ekim 1917'de mayına çarparak battı.

SM UC-15, Alman İmparatorluk Donanması'nda görev yapan UC I tipi denizaltıydı. I. Dünya Savaşı sırasında, 23 Kasım 1914'te sipariş edildi, 28 Ocak 1915'te kızağa konuldu ve 19 Mayıs 1915'te denize indirildi. 28 Haziran 1915'te, SM UC-15 adıyla donanmada görevlendirildi. 8 devriye görevinde bıraktığı mayınlar, 3 tüccar gemisi ile 1 savaş gemisini batırdı. Kasım 1916'da, Rumen torpido botu NMS Smeul tarafından aldığı hasar sonrasında battı.

SM UB-9, Alman İmparatorluk Donanması'nda görev yapan UB I tipi denizaltıydı. I. Dünya Savaşı sırasında, 15 Ekim 1914'te sipariş edildi, 6 Kasım 1914'te kızağa konuldu ve 6 Şubat 1915'te denize indirildi. 18 Şubat 1915'te, SM UB-9 adıyla donanmada görevlendirildi. Savaş sırasında herhangi bir devriye görevinde bulunmayan veya herhangi bir gemi batırmayan UB-9, Drägerwerk tarafından 1919 yılında Lübeck'te parçalandı.

<span class="mw-page-title-main">Walter Warzecha</span>

Walter Wilhelm Julius Warzecha Alman bir deniz komutanı ve Kriegsmarine'nin yüksek rütbeli subayıydı. Oramiral rütbesinde görev yaptı. II. Dünya Savaşı'nın bitiminde, oramiral Hans-Georg von Friedeburg'un intiharından sonra Kriegsmarine'nin son komutanı olarak yerine geçti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.