İçeriğe atla

İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi

İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi - Simferopol'de yer alan kütüphane.

Tarihsel arka plan

Akmescit'te yetişkinler için Merkezi Kütüphane Sisteminin bir şubesi olarak 24 Eylül 1990'da kurulmuştur. Aralık 1995'te I. Cumhuriyet Kırım Tatar Kütüphanesi adını almış ve takiben Gaspıralı'nı adı verilmiştir.

Kütüphane binası - 2017

1994 yılında, Haarlem'de ( Hollanda ) yaşayan Mehmet Tütüncü “Kırım Tatar Kütüphanesinin Canlandırılması” projesini geliştirmiştir. Proje, Hollanda Krallığı Hükümeti ve Uluslararası Rönesans Vakfı (Eylül 1998'den beri) tarafından desteklenmiştir. Mayıs 1999'da kütüphane binasının restorasyonu tamamlanmıştır.[1]

Rusya kontrolündeki Kırım yönetimi tarafından bir dönem kapatılması da gündeme gelmiştir.[2]

Bağışlar

Yapının temelinde, bilim adamı-dilbilimci Basir Gafarov'un kişisel kütüphanesi ve arşivi yer almaktadır. Kırım Tatar dilindeki kütüphane fonu, Kırım'da ve yurtdışında Kırım Tatarlarından bağışlanan kitaplar sayesinde geliştirilmektedir.

Kütüphane içeriği, Kırım Tatar dilinde 9 bin kopya olmak üzere toplam 32 binden fazla cildi içermektedir. Nadir ve değerli kitaplar arasında İsmail Gasprinsky, Cafer Seydahmet, Ahmet Özenbaşlı, Osman Akçoraklı, Bekir Çobanzade, Şevki Bektöre, Eşref Şemizade ve Kırım Tatar kültürünün diğer figürlerinin eserleri vardır.

Kütüphanenin en değerli kısmı ise aşağıdaki gibi belgeleri de içermektedir: 1613'ten 1780'e kadar Kırım Hanlığı'ndaki uygulama protokollerini içeren 61 cilt Kadıasker defteri kopyası; Rusya Devlet Kütüphanesi'nden Kırım Tatar dilinde savaş öncesi baskıdan 1800 kitap ; Romanya ve Türkiye'deki Kırım Tatar diasporası tarafından yayınlanan "Emel " (1930-1998) dergisi, " Kırım " (1918), (1957-61) dergilerinin tam koleksiyonları, " Lenin Bayragı " (1957-90) gazetesi ve "Yıldız" dergisi (1976 - bugüne kadar).

Alfabetik okuyucu kataloğu Kırım Tatarcası, Rusça ve yabancı dillerde sunulmaktadır.[1]

Yapısı

Kütüphane binası, 16.-19. yüzyıllara tarihlenen mimari bir yapıdır. Güney tarafındaki en eski kısmı 16. yüzyılda, ana binası ise 19. yüzyılda inşa edilmiştir. 1910'da bu bina Rüşdiye Mektebine ev sahipliği yapmıştır. Rüştiye Mektebi’nin kurucusu ünlü Kırım Tatar asilzade, hayırsever İsmail Mufti Zade idi.[1]

Ismail Mufti Zade

Bölümler

  • Satın alma, işleme ve kataloglama departmanı
  • Bilimsel ve metodolojik bölüm
  • Servis bölümü
  • Arşiv ve El Yazısı Malzemeler Sektörü
  • Bilgi ve bibliyografik departmanı
  • Otomasyon sektörü

Kütüphanede "İlham" ("İlham") adlı edebiyat kulübü vardır. Kuulüp genç ve yeni yazarlar ve şairler için yaratıcı atölye faaliyetleri yürütmektedir.

Yayıncılık faaliyetleri

Kütüphane her yıl “Kırım Tatar halkının önemli ve unutulmaz tarihleri takvimini” yayınlamaktadır.

Gaspıralı Kütüphanesi kurduğu "Bilgi çorağı" ("Bilgi kaynağı") yayın dizisinde aralarında "Kırım Tatar kültürünün önemli isimleri" de dahil olmak üzere (1921-1944") olmak üzere 16 kitap yayınlanmıştır:

  • Biyobibliyografik Sözlük;
  • Gül Bahçesi Düşleri (Orta Çağ Kırım Tatar klasik şiirinden antoloji);
  • FAKAT. N. Samoilovich Kırım Üzerine Seçilmiş Eserler ;
  • V. Gankevich "Hakikat ve eğitim hizmetinde" (Ismail Gaspıralı hakkında kısa bir biyografik taslak) ve diğerleri.

Ayrıca bakınız

  • Kırım cumhuriyetinin adını taşıyan çocuklar için kütüphane. N. Orlova
  • Kırım Cumhuriyet Gençlik Kütüphanesi
  • Kırım Cumhuriyeti Evrensel Bilim Kütüphanesi I. Franco

Bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c "İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi 30 yaşında". 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  2. ^ "Gaspıralı İsmail Kütüphanesi kapatılıyor". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kütüphane</span> kitaplar, el yazmaları, ses kayıtları veya filmler gibi edebi, müzikal, sanatsal veya referans materyallerinin koleksiyonuyla ilgilenen bir kurum

Kütüphane anlamına gelen ve genellikle Batı dünyasında yaygın olarak kullanılan ‘bibliothek’ kelimesinin aslı Eski Yunancadır ve biblion kitap, baskılı ürünlerin saklandığı yer demektir. Türkçedeki kütüphane ise, Farsça ve Arapça kökenli kütüb (kitaplar) ile Farsça hane (ev) sözcüklerinden türemiştir ve kitapların evi anlamına gelmektedir. Her iki dilde de kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.“Kütüphaneler, elde edilen bilginin toplanması, depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını gören hizmet işletmeleridir” Toplumsal gereksinimleri karşılamak için kurulan kütüphaneler, her türlü kayıtlı bilgi kaynağını bilgi gereksinimi olan kullanıcıya etkin biçimde sunar böylece bağlantı işlevini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kitaplığı</span> İstanbulda bir kütüphane

İBB Atatürk Kitaplığı, İstanbul'un Taksim semtinde Miralay Şefikbey Sokağı üzerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü'ne bağlı, araştırmacılara hizmet veren bir kitaplıktır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Başara</span> Türk siyasetçi

Mütevellizade Yusuf Ziya Başara yedi dönem boyunca da TBMM’de Sivas milletvekilliği yapmış bir Türk siyasetçisidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Gaspıralı</span> Kırım Tatar siyasetçi

İsmail Gaspıralı (Gasprinskiy), Kırım Tatarı fikir adamı, eğitimci ve yazar-yayıncı. Gaspıralı, Rus İmparatorluğu'nda Türk ve İslam toplumlarının eğitim, kültür reformu ve modernleşmeye ihtiyacını betimleyen Türkçü aydındır. Soyadı, Kırım'daki Gaspra şehrinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa İnan Kütüphanesi</span> Sarıyer ilçesinde bir akademi kütüphanesi

İTÜ Mustafa İnan Kütüphanesi, İTÜ Ayazağa yerleşkesinde yer alan kütüphanedir. Tüm İTÜ Kütüphaneleri ve Kütüphane Hizmetleri'nin yönetim ve koordinasyon merkezidir. 1797 yılında Mühendishane-i Bahri Hümayun'da açılan matbaada basılan kitaplar kütüphanenin temelini oluşturmuştur. Kütüphane adını eski İnşaat Fakültesi dekanı ve eski İTÜ rektörü olan Mustafa İnan'dan alır. Kütüphane, 500.000 civarında kitap ve tez içeriği ile Türkiye'nin teknik anlamda en geniş kütüphanelerindendir. 2013 yılı itibarıyla 161 veritabanıyla Türkiye'de en fazla veritabanına sahip akademik kütüphanedir. 7 gün 24 saat açıktır Türkiye'nin ilk 7 gün 24 saat açık olan Akademik Kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kongre Kütüphanesi</span> ABDnin ulusal kütüphanesi

Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, ABD'nin ulusal kütüphanesidir. Dünyanın en büyük ve en önemli kütüphanelerinden olan kongre kütüphanesi Washington'da bulunmaktadır. Ayrıca ABD'de yer alan en eski federal kültür yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osman Nuri Akçokraklı</span>

Osman Nuri Akçokraklı Kırımlı tarihçi, etnograf, paleograf, sanat tarihçisi, coğrafyacı ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Beyazıt Devlet Kütüphanesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ulusal kütüphanesi

Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Bayezid Camii ve tarihî Sahaflar Çarşısı yakınında, Beyazıt Meydanı'na bakan iki tarihi binada 1884 yılından beri araştırmacılara hizmet veren kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">Alman Millî Kütüphanesi</span>

Alman Ulusal Kütüphanesi, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin resmi arşividir. 1913'ten sonra basılmış tüm Almanca yayınları barındıran yapı Dünyanın en büyük kütüphaneleri arasında yer almaktadır. Yaklaşık 25,4 milyon kayıt içermektedir. 1938'den bu yana Almanya'da ISBN numarası verilen tüm basılı malzemelerin bir örneği bu kütüphanede bulunur. Kütüphane ziyareti esnasında günlük 10 kitap sınırlaması bulunmakta, bu kitapların bina dışına çıkarılması olanaklı değildir ve günlük kütüphane kullanımı 6 Euro olarak hesaplanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Millî Diyet Kütüphanesi</span> Tokyoda kütüphane

Japonya Millet Meclisi Kütüphanesi, Japonya'nın millî kütüphanesidir. Kütüphane, 1948 yılında Millet Meclisi tarafından toplumsal sorunlara çözüm arayışına yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Kütüphane, dünyanın en büyük altıncı kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi</span>

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir halk kütüphanesidir. Bugün, tarihi Saraçoğlu Mahallesi projesinde sosyal tesis ihtiyacını karşılamak adına inşa edilmiş olan binada hizmet vermekte olan kütüphane; Kızılay semtindeki Kumrular Sokak'ta yer alır. Ankara'daki halk kütüphaneleri arasında en çok ziyaret edilen ve 500 bini aşkın materyalle en geniş koleksiyona ev sahipliği yapan kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">Millî Kütüphane (Polonya)</span>

Polonya Ulusal Kütüphanesi - Varşova'da Polonya Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı'na bağlı merkez kütüphanedir.

<i>Alem-i Nisvan</i>

Alem-i Nisvan dünyadaki ilk Türk-Müslüman kadın dergisidir. "Kadınlar Dünyası" anlamına gelir. Arap alfabesini kullanarak Kırım Tatar dilinde 1906-1912 arasında Kırım'da basılmıştır. Baş Editörlüğünü, Şefika Gaspıralı (Gasprinskaya) (1886-1973) yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şefika Gaspıralı</span>

Şefika Gaspıralı, 20. yüzyıl başlarındaki Rusya'da Türk kadın kültürel ve siyasi uyanışın önderlerinden olan düşünür, yayıncı, eğitimci, politikacı ve reformcu İsmail Gaspıralı'nın kızı ve en önemli yardımcısı olup, Rusya'daki Türk Kadın Hareketi'nin öncülerinden, ilk kadın dergisi Alem-i Nisvan'ın baş editörü ve yayıncısıdır. Kırım Türk Cumhuriyeti'nde Kurultay (Parlamento) Başkanlık divanı üyesi ve iki dönem milletvekili olmuştur. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin başbakanlarından Nesib Bey Yusufbeyli'nin eşidir. Anaokulu eğitmenliği de yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi</span>

Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi Çek Cumhuriyeti'nin merkez kütüphanesidir. Çek Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Kütüphanenin ana binası ve kitaplarının yaklaşık yarısı Prag'ın merkezindeki tarihi Clementinum binasındadır. Koleksiyonun diğer yarısı Hostivař bölgesinde bulunuyor. Millî Kütüphane, yaklaşık 6 milyon belgeye ev sahipliği yapan Çek Cumhuriyeti'ndeki en büyük kütüphanedir. Kütüphanenin şu anda yaklaşık 20.000 kayıtlı okuyucusu bulunmaktadır. Çoğunlukla Çekçe metinlerden oluşmasına rağmen kütüphane, Türkiye, İran ve Hindistan'dan daha eski materyalleri de saklamaktadır. Kütüphane Prag'daki Charles Üniversitesi için de kitaplar barındırıyor.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi</span> Türkiyede bir kütüphane

Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, Türkiye'nin Ankara şehrinde yer alan bir kütüphanedir. 134 farklı dilde 4 milyondan fazla kitap koleksiyonu ve 120 milyon makale ve raporla ülkenin en büyük kütüphanesidir. Kurulum çalışmalarına 2016'da başlanan kütüphane, 22 Şubat 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yaklaşık 2 bin davetlinin katılımıyla açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Millî Kütüphanesi</span> Milli kütüphane, Kosova kültürel miras anıtı

Kütüphanenin misyonu, Kosova'nın belgesel ve entelektüel mirasını toplamak, korumak, tanıtmak ve erişilebilir kılmaktır. Kütüphanede ulusal gazetelerin arşivi bulunmakta ve sergiler düzenlenmektedir. Kütüphane ayrıca bir dizi başka hizmet daha sunmaktadır. Hırvat mimar Andrija Mutnjaković tarafından tasarlanan kütüphane; eşsiz tarihi, bina stili ve sonrasında süregelen dış görünüşü ile ilgili tartışmalar ile biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Kraliyet Kütüphanesi</span> Hollandanın ulusal kütüphanesi

Hollanda Kraliyet Kütüphanesi, 1798 yılında kurulan Hollanda'nın Lahey merkezli ulusal kütüphanesidir. KB, Orta Çağ edebiyatından günümüz yayınlarına kadar Hollanda içinde yayımlanan ve hakkında olan her yayını koleksiyonunda toplamaktadır. Deposunda kitaplar, gazeteler ve dergiler dahil olmak üzere yaklaşık 7 milyon yayın saklanmaktadır. KB ayrıca ulusal çevrimiçi kütüphane ve Delpher gibi birçok dijital hizmet sunmaktadır. KB, 2015'ten bu yana halk kütüphanesinin ağının koordinasyonunu üstlenmektedir.

Tercüman 1883'ten 1918'e kadar Bahçesaray'da yayınlanan ve Rus İmparatorluğu'nda Türkçe konuşan nüfusunun basılı organı olan bir gazeteydi. Kurucu ve yayıncısı Kırım Tatar eğitimci İsmail Gaspıralı idi. Tercüman, 35 yıl boyunca yayınlanmış olan tarihteki ilk Kırım Tatar gazetesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Zühre Akçura</span>

Zühre Akçurin veya Zühre Akçura (Gaspıralı), Rusça belgelerde: Zukhra (Bibi-Zegra) Asfandiyarovna Akchurina, Terjiman-Tercüman gazetesinin yayıncılarından biri olan ilk Tatar kadın gazeteci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.