İçeriğe atla

İslam dünyası

İslam dünyası veya Müslüman dünyası, İslâmî bir devlet yapısına sahip ülkeler ile birlikte nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin tümünü ifade eden bir kavramdır.[1] Bu, İslâm'ın dini inançlarına ve yasalarına veya İslam'ın uygulandığı toplumlara bağlı olan herkesi kapsamaktadır.[2][3] Günümüzde İslam ülkelerinin tek çatı altında toplandığı tek uluslararası kurum, İslâm İşbirliği Teşkilatı'dır. Modern bir jeopolitik anlamda bu terimler, dahil edilmek için üzerinde anlaşmaya varılmış kriterler olmamasına rağmen, İslâm'ın yaygın olduğu ülkeleri ifade etmektedir.[3][4] Müslüman çoğunluklu ülkeler terimi, genellikle ikinci anlamda kullanılan bir alternatif terimdir.[5]

Yüzdelik dilime göre yeryüzündeki Müslüman nüfusu (Pew Research Center, 2014).

İslâm dünyasının tarihi yaklaşık 1400 yıla yayılmıştır ve çeşitli sosyopolitik gelişmelerin yanı sıra, özellikle sanat, bilim, tıp, felsefe, hukuk, ekonomi ve teknolojide büyük ilerlemelerin kaydedildiği, 8. yüzyıl ortalarından başlayıp 15. yüzyıl sonlarına kadar süren İslâm'ın Altın Çağı'ndaki gelişmeleri içerir. Modern çağda Müslüman dünyasının çoğunluğu Avrupa dünyasının sömürge egemenliği altına girdi. Sömürge sonrası dönemde ortaya çıkan yeni ulus devletler, çeşitli siyasi ve ekonomik modelleri benimsediler ve seküler ve dinî akımlardan etkilendiler.[6] Dünyadaki tüm Müslümanlar Kur'an'a ve İslam peygamberi Muhammed'in peygamberliğine inanırlar, ancak diğer konulardaki anlaşmazlıklar İslam'da farklı dinî düşünce okullarının ve mezheplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.[7]

Etimoloji

Modern jeopolitik anlamda "Müslüman dünyası" ve "İslam dünyası" terimleri, dahil edilmek için üzerinde anlaşmaya varılmış kriterler olmamasına rağmen, İslâm'ın yaygın olduğu ülkeleri ifade eder.[3][8] Bazı bilim insanları ve yorumcular, "Müslüman/İslam dünyası" terimini ve onun türevi olan "Müslüman/İslam ülkesi" terimini, hiçbir devletin dinî olarak homojen bir nüfusa sahip olmaması nedeniyle (örneğin nüfusunun çoğu Müslüman olan Mısır'ın vatandaşlarının yaklaşık %10'u Hristiyandır) ve mutlak sayılarda, bazen çoğunluğu oluşturdukları ülkelerde azınlık oluşturdukları ülkelere göre daha az sayıda Müslüman yaşaması nedeniyle (örneğin Hindistan'ın nüfusunun çoğu Müslüman olmamasına karşın ülkede yaklaşık 195 milyon Müslüman yaşıyor ve bu da birçok Müslüman ülkenin toplam nüfusundan dahi fazladır)[9][10][11] literatürde "Müslüman çoğunluklu ülkeler" terimi sıklıkla tercih edilmektedir.[5]

Demografi

Kurban Bayramı'nda Eyüp Sultan Camii'nde namaz kılan Türk Müslümanlar (Eyüpsultan, İstanbul, Türkiye).

2022 yılı itibarıyla dünyada toplam 2 milyarı aşkın Müslüman vardır.[12] Müslümanların %87-90'ı Ehl-i Sünnet mezhebine[13] ve %10-13'ü Şîa mezhebine mensuptur.[13] Bunların dışında birçok farklı İslâm mezhebi bulunmaktadır. Müslümanların yaklaşık %13'ü, en büyük Müslüman çoğunluklu ülke olan Endonezya'da yaşamaktadır. (Endonezya'da y. 231 milyon Müslüman vardır.)[14] Endonezya'yı yaklaşık 200 milyon ile Pakistan, 195 milyon ile Hindistan ve 153 milyon ile Bangladeş takip etmektedir.[15]

Müslümanların yaklaşık %31'i Güney Asya'da yaşamaktadır.[16][17] Orta Doğu, Kuzey Afrika, Batı Afrika gibi bölgelerde de Müslüman nüfus çoğunluktadır.[18][19] Müslümanlar Orta Asya'da ezici çoğunlukta,[20] Kafkasya'da çoğunlukta,[21][22] Güneydoğu Asya'da ise yaygın bir konumdadırlar.[23][24]

"Peci" adı verilen başlık ve "sarong" giysisi ile Endonezyalı Müslüman erkekler namaz kılıyor.

Hindistan, Müslüman çoğunluklu ülkeler dışında en büyük Müslüman nüfusa sahip ülkedir.[25] Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Kosova, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Avrupa ülkeleri iken, Mısır ve Nijerya da Afrika'nın en kalabalık Müslüman ülkeleridir. Genel olarak Müslümanların çoğu Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaşar, ama dünyanın neredeyse her ülkesinde Müslüman topluluklar vardır. Büyük Müslüman topluluklar; Amerika, Çin ve Avrupa'da bulunmaktadır.[26][27][28]

Yaklaşık 50 ülkenin nüfusunun çoğunluğu Müslümandır. Bunların Suudi Arabistan, Afganistan, Pakistan ve İran'ı kapsayan bir avuç kadarı şeriatı temel alan "İslâm devleti" olarak kabul edilir.[15] Diğer ülkelerin çoğu, büyük bölümü Orta Doğu'da olmak üzere, İslâm'ı sadece resmî devlet dini olarak kabul eder (Irak, Cezayir, Fas, Mısır vb.).[15] Bazılarının ise ağırlıklı olarak Müslüman bir nüfusu, ama laik bir yönetimleri vardır (Arnavutluk, Türkiye, Senegal, Bosna-Hersek vb.).[15]

İslâm, dünyada en hızlı büyüyen dindir.[29][30][31] Amerikalı bir araştırma şirketi olan Pew Research Center'ın 2017'de yayımladığı bir araştırmasındaki tahmine göre, İslam dini en geç 2070 yılında yaklaşık 3 milyarlık bir nüfusa ulaşacak ve Hristiyanlığı geçip dünyanın en kalabalık dini hâline gelecek.[32] Diğer bazı araştırmalara göre ise, bu demografik değişimin 2050 yılına kadar gerçekleşmesi beklenmektedir.[33]

En büyük Müslüman nüfuslu ülkeler

Sıra Ülke Konum Toplam Nüfus (2022) Müslüman Nüfus Yüzdelik (yaklaşık) Kaynak
1. Endonezya EndonezyaGüneydoğu Asya279.134.505 231.000.000 %82.04 [34]
2. Pakistan PakistanGüney Asya229.488.994 200.400.000 %87.32
3. Hindistan HindistanGüney Asya1.406.631.776 195.000.000 %13.86
4. Bangladeş BangladeşGüney Asya167.885.689 153.700.000 %91.55
5. Nijerya NijeryaBatı Afrika216.746.934 99.000.000 %45.67
6. Mısır MısırKuzey Afrika106.156.692 87.500.000 %82.42
7. İran İranBatı Asya86.022.837 82.500.000 %95.90
8. Türkiye TürkiyeBatı Asya85.561.976 79.850.000 %93.32
9. Cezayir CezayirKuzey Afrika45.350.148 41.240.913 %90.93
10. Sudan SudanDoğu Afrika45.992.020 39.585.777 %86.07
11. Irak IrakBatı Asya40.222.493 38.465.864 %95.63
12. Fas FasKuzey Afrika37.930.989 36.910.560 %97.30
13. Etiyopya EtiyopyaDoğu Afrika114.963.588 35.600.000 %30.96
14. Afganistan AfganistanOrta Asya'nın güneyi 38.928.346 34.836.014 %89.48
15. Suudi Arabistan Suudi ArabistanOrta Doğu34.813.871 31.878.000 %97.10
16. Çin ÇinDoğu Asya1.439.323.776 28.127.500 %1.95
17. Yemen YemenOrta Doğu29.825.964 27.784.498 %93.15
18. Özbekistan ÖzbekistanOrta Asya33.469.203 26.550.000 %79.32
19. Nijer NijerBatı Afrika24.206.644 21.101.926 %87.17
20. Rusya RusyaKuzey Asya145.934.462 20.000.000 %13.70
NOT: Belirtilen rakamlar yaklaşık olup, 2022 yılı verilerini göstermektedir.

Kültür

Ana maddeler: İslam'ın Altın Çağı, Orta Çağ İslam dünyasında bilim ve İslam kültürü

"İslâm'ın Altın Çağı" terimi, tarihte Orta Çağ'da, Müslümanların çoğunlukta olduğu dünyanın büyük bir kısmında bilimsel ve ekonomik gelişmeler, kültürel çalışmalar ve teknolojik ilerlemelerin yaşandığı döneme atfedilmiştir.[35][36] Bu dönemin, genel olarak 5. Abbâsîler hâlifesi Harun Reşid'in saltanatı (786-809) sırasında, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen âlimlerin tüm bilimsel metinleri tercüme etmeye ve toplamaya çalıştığı Bağdat'taki Beytülhikme (Bilgelik Evi) kütüphanesinin açılışıyla başladığı kabul edilmektedir. Abbâsîler, bilimin değerini vurgulayan "Bir âlimin mürekkebi bir şehidin kanından daha mukaddestir." gibi sözlerin yanında, Kur'an'daki ilim ile ilgili ifadelerden ve hadislerden etkilenerek bu bilimsel ve kültürel birikimleri gerçekleştirmişlerdir.[37] Başlıca İslâm başkentleri olan Bağdat, Kahire ve Kurtuba; bilim, felsefe, tıp ve eğitim için ana entelektüel merkezler hâline geldi.[38] Bu dönemde Müslüman dünyası bir kültürler topluluğu biçimindeydi; başta Bağdat olmak üzere birçok şehir İran, Hindistan, Çin, Afrika ve Avrupa'dan gelen tüccarlar, seyyahlar ve âlimlerle dolup taşmaktaydı. Müslümanlar; Antik Yunan, Roma, Pers, Çin, Hint, Mısır ve Fenike gibi uygarlıklardan edindikleri bilgileri tercüme edip bir araya getirdiler ve geliştirdiler.[39]

Çinlilerle yaptığı savaşlar ve diğer ilişkiler sırasında Müslüman Araplar, kâğıt üretim tekniklerini öğrendiler ve parşömen yerine kâğıt kullanımı sayesinde yazılı eserler daha kolay yayılır oldu. Matematik alanında, Hintlerden alınan sıfır ve onlu sayı sisteminin keşfi sayesinde matematiğe olan ilgi arttı ve aritmetik, sıradan insanların dahi anlayabileceği ve günlük yaşamda kullanabileceği bir duruma geldi. Bunların yanı sıra trigonometri de gelişti. Gözlemevleri inşa edildi; optik bilimi ve kimya gelişti.

Bu çağın, Moğol istilaları ve buna bağlı olarak 1258'de Bağdat'ın kuşatılıp yağmalanması sonucunda Abbâsî Halifeliği'nin yıkılmasıyla sona erdiği şeklinde genel bir kabul olsa da,[40][41][42] bazı kaynaklarda bu dönemin 14. yüzyıla kadar,[43][44] bazı kaynaklarda da 15. yüzyılın sonlarına, hatta 16. yüzyıla kadar sürdüğü ifade edilir.[45][46][47]

Seramik

8. ve 18. yüzyıllar arasında, İslâm sanatında seramik kullanımı pek yaygındı ve bu da genellikle çanak çömlek şeklini aldı.[48] Kalayla opak hâline getirilen cam, Müslüman çömlekçiler tarafından geliştirilen en yeni teknolojilerden biriydi. İlk opak yapıtlar, 8. yüzyıla tarihlenen, Basra'da mavi boyalı mallar olarak bulunabilir. Seramiğe yapılan bir başka katkı, 9. yüzyıl Irak'ından gelen "fritware" adlı bir çömlek türünün geliştirilmesiydi.[49] Diğer yenilikçi seramik çömlek merkezleri arasında Fustat (günümüzdeki Kahire şehri; 975'ten 1075'e kadar), Şam (1100'den 1600'e kadar) ve Tebriz (1470'den 1550'ye kadar) vardı.[50]

Edebiyat

Ana maddeler: İslam edebiyatı ve Binbir Gece Masalları

Abbâsîler devrinde İslam dünyasının kültürel yapısı oldukça gelişmiş ve Arap kültürü, özellikle diğer Doğu kültürleriyle harmanlanmıştı. İşte, tüm dünyada "Binbir Gece" olarak ünlenen hikâyeler bu dönemde, halk hikâyeleri olarak ortaya çıkmıştır. Sözle aktarılan bu hikâyeler, sonunda tek bir eserde derlenmiştir. Hikâyelerin çekirdeğini, eski bir Fars kitabı olan Hazâr Afsâna (Bin Efsane) oluşturmuştur. Bu hikâyeleri 9. yüzyıl dolaylarında derleyenin ve Arapçaya çevirenin masalcı Muhammed el-Gahşigar olduğu söylenmektedir. Eserdeki hikâyelerin çerçevesini oluşturan Şehrâzâd öyküsünün ise, esere 14. yüzyıl dolaylarında katıldığı düşünülmektedir.

Binbir Gece, Arap edebiyatının en güzel eserlerinden biri olarak görülür. Gerek eskiliği gerekse de fantastik ve anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasına neden olmuştur. Hatta çok sonraları "Binbir Gündüz Masalları" adında alternatif olarak başka bir seri de ortaya çıkmıştır. Masalları arasında "Ali Baba ve Kırk Haramiler", "Denizci Sinbad" ve "Alaaddin'in Sihirli Lambası" çok meşhurdur. Eser temelde, Prenses Şehrâzâd'ın hükümdar kocası Şehriyar'a anlattığı çeşitli hikâyelerden oluşur.

Din ve devlet ilişkisi

Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkelerde din-devlet ilişkisini gösteren harita.

İslam ülkeleri

İslam hukukunu ya da başka bir deyişle şeriatı esas hukuk sistemi olarak uygulayan ülkelerdir.

Devlet dini kabul eden ülkeler

İslam dinini, sadece resmî devlet dini olarak kabul eden ülkelerdir. Bunlar şeriatla yönetilmez ve vatandaşlara din özgürlüğünü garanti ederler. Çoğunluğu Orta Doğu ve Afrika'da bulunur.

Laik ülkeler

Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olup laik bir yönetimleri bulunan ülkelerdir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Britannica. 2009. 
  2. ^ The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. 2009. ISBN 9780195305135. 
  3. ^ a b c Afsaruddin, Asma (2016). "Islamic World". McNeill (Ed.). Berkshire Encyclopedia of World History. 1 (2.2editör-ad=William H. bas.). Berkshire Publishing Group. doi:10.1093/acref/9780190622718.001.0001. ISBN 9781933782652. The Islamic world is generally defined contemporaneously as consisting of nation-states whose population contains a majority of Muslims. [...] in the contemporary era, the term Islamic world now includes not only the traditional heartlands of Islam, but also Europe and North America, both of which have sizeable minority Muslim populations 
  4. ^ Scott Carpenter, Soner Cagaptay (2 Haziran 2009). "What Muslim World?". Foreign Policy. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017. 
  5. ^ a b Jones, Gavin W. (2005). Islam, the State and Population. C. Hurst & Co. Publishers. ss. 11-14. ISBN 9781850654933. 20 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  6. ^ Lapidus, Ira M. (2014). A History of Islamic Societies. Cambridge University Press (Kindle edition). ss. 829-834. ISBN 978-0-521-51430-9. 
  7. ^ "Islam". HISTORY (İngilizce). 3 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 
  8. ^ Scott Carpenter, Soner Cagaptay (2 Haziran 2009). "What Muslim World?". Foreign Policy. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017. 
  9. ^ Nawaz, Maajid (2012). Radical: My Journey out of Islamist Extremism. WH Allen. s. XXII–XIII. ISBN 9781448131617. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  10. ^ Hitchens, Christopher (2007). "Hitchens '07: Danish Muhammad Cartoons". Christopher Hitchens and Tim Rutten in discussion. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 21 ambassadors from Muslim – so-called "Muslim states". How do they dare to call themselves "Muslim"? In what sense is Egypt a "Muslim" country? You can't denominate a country as religious.  (4:35)
  11. ^ Gert Jan Geling (12 Ocak 2017). "Ook na 1400 jaar kan de islam heus verdwijnen". Trouw (Felemenkçe). Erişim tarihi: 3 Ekim 2017. "Many people, including myself, are often guilty of using terms such as 'Muslim countries', or the 'Islamic world', as if Islam has always been there, and always will be. And that is completely unclear. (...) If the current trend [of apostasy] continues, at some point a large section of the population may no longer be religious. How 'Islamic' would that still make the 'Islamic world'? 
  12. ^ "Muslim Population By Country 2020". web.archive.org. 15 Temmuz 2020. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2022. 
  13. ^ a b "Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population". Pew Research Center. 7 Ekim 2009. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013. Of the total Muslim population, 10–13% are Shia Muslims and 87–90% are Sunni Muslims. 
  14. ^ "10 Countries With the Largest Muslim Populations, 2010 and 2050date=2015-04-02". Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017. 
  15. ^ a b c d Dinler Kitabı (The Religions Book), Alfa Yayınları, 2019.
  16. ^ South Asian Religions: Tradition and Today (İngilizce). Routledge. 2013. s. 193. ISBN 9780415448512. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2022. 
  17. ^ Diplomat. "How South Asia Will Save Global Islam". The Diplomat (İngilizce). 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017. 
  18. ^ "Region: Sub-Saharan Africa". The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 27 Ocak 2011. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2011. 
  19. ^ "Region: Middle East-North Africa". The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 27 Ocak 2011. 25 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2011. 
  20. ^ Encyclopaedia Iranica (İngilizce). ss. 161-164.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  21. ^ "Middle East :: Azerbaijan — The World Factbook – Central Intelligence Agency". www.cia.gov. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019. 
  22. ^ "The Many Languages of Islam in the Caucasus". Eurasianet (İngilizce). 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019. 
  23. ^ "The Middle East and Muslim Southeast Asia: Implications of the Arab Spring". Oxford Islamic Studies. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ "Middle East-North Africa Overview". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (İngilizce). 7 Ekim 2009. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018. 
  25. ^ "India invited as 'Guest of Honour' to OIC meet, Sushma Swaraj to attend". @businessline. 23 Şubat 2019. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. 
  26. ^ "Book review: Russia's Muslim Heartlands reveals diverse population", The National (İngilizce), 21 Nisan 2018, 14 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Ocak 2019 
  27. ^ "Muslim Population by Country". The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 9 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2011. 
  28. ^ "Islam in Russia". www.aljazeera.com. 11 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
  29. ^ "Main Factors Driving Population Growth". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (İngilizce). 2 Nisan 2015. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018. 
  30. ^ Burke (4 Nisan 2015). "The world's fastest-growing religion is ..." CNN. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2015. 
  31. ^ Lippman, Thomas W. (7 Nisan 2008). "No God But God". U.S. News & World Report. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013. Islam is the youngest, the fastest growing, and in many ways the least complicated of the world's great monotheistic faiths. It is based on its own holy book, but it is also a direct descendant of Judaism and Christianity, incorporating some of the teachings of those religions—modifying some and rejecting others. 
  32. ^ "İslam 2070'e kadar 'dünyanın en büyük dini olabilir'". BBC News Türkçe. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022. 
  33. ^ "Muslim Population by Country 2022". worldpopulationreview.com. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022. 
  34. ^ "Muslim Population by Country 2022". worldpopulationreview.com. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022. 
  35. ^ George Saliba (1994), A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam, pp. 245, 250, 256–7. New York University Press, 0-8147-8023-7.
  36. ^ King (1983). "The Astronomy of the Mamluks". Isis. 74 (4): 531-555. doi:10.1086/353360. 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2019. 
  37. ^ Bilim Kitabı (The Science Book), Alfa Yayınları, 2019.
  38. ^ A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam. July 1995. ISBN 9780814780237. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012. 
  39. ^ Vartan Gregorian, "Islam: A Mosaic, Not a Monolith", Brookings Institution Press, 2003, pp. 26–38 0-8157-3283-X
  40. ^ Vartan Gregorian, "Islam: A Mosaic, Not a Monolith", Brookings Institution Press, 2003, pg 26–38 0-8157-3283-X
  41. ^ Medieval India, NCERT, 81-7450-395-1
  42. ^ Islamic Radicalism and Multicultural Politics. Taylor & Francis. 1 Mart 2011. s. 9. ISBN 978-1-136-95960-8. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012. 
  43. ^ Saliba, George (1995). A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam (İngilizce). NYU Press. ISBN 978-0-8147-8023-7. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022. 
  44. ^ King, David A. (1 Aralık 1983). "The Astronomy of the Mamluks". 14 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022. 
  45. ^ Gözütok, Şakir (6 Aralık 2012). İslam’ın Altın Çağı'nda İlim. ISBN 9786051313429. 
  46. ^ Törüner, Yaman. "İslam'ın Altın Çağı". Milliyet. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016. 
  47. ^ "History of Science and Technology in Islam". 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022. 
  48. ^ Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p.1
  49. ^ Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p. 5
  50. ^ Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p. 7
  51. ^ Article 1 ''Islamic republic'', Article 2 ''Religions'' 8 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012.
  52. ^ Article 2 ''The Islamic republic'' 25 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Iranonline.com. Retrieved on 11 May 2012.
  53. ^ Article 1 ''State Integrity, Equal Protection (1)'' 12 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012.
  54. ^ Saudi Arabia - Constitution 26 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Servat.unibe.ch (29 May 2010). Retrieved on 11 May 2012.
  55. ^ Article (1), (2), (3) ''The foundations of the state'' 28 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Al-bab.com (23 June 2007). Retrieved on 11 May 2012.
  56. ^ ''Democratic regime in an Islamic and Arab society'' 2 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. None. Retrieved on 11 May 2012.
  57. ^ Article 2 ''Chapter I Algeria'' 8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Algeria-un.org. Retrieved on 11 May 2012.
  58. ^ Article 6 ''Basic principles'' 16 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Al-bab.com. Retrieved on 11 May 2012.
  59. ^ Article 2, 1st Basic principles; Wayback Machine (archived Ağustos 28, 2005) []
  60. ^ "Article 2 The state and the system government". 12 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  61. ^ Article 2 ''State religion, language'' 24 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012.
  62. ^ State religion (7.) State, sovereignty and citizens 11 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Mayıs 11, 2008 at the Wayback Machine
  63. ^ Article 3 (1) 15 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Ekim 15, 2006 at the Wayback Machine
  64. ^ Article 2The state 6 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Temmuz 6, 2007 at the Wayback Machine
  65. ^ Susan M. Hassig, Zawiah Abdul Latif, Somalia, (Marshall Cavendish: 2007), p.77.
  66. ^ Article 7/Article 18 12 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Unpan1.un.org. Retrieved on 11 May 2012.
  67. ^ Article 31; Wayback Machine (archived Ekim 9, 2006)[]
  68. ^ a b Article 1; Wayback Machine (archived Ekim 9, 2006)[]
  69. ^ Article 1 (1); Wayback Machine (archived Şubat 17, 2006)[]
  70. ^ Article 1 (1) 28 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Kasım 28, 2007 at the Wayback Machine
  71. ^ Characteristics of the Republic: Article 2, Provisions Relating to Political Parties: Article 68, Oath taking: Article 81, Oath: Article 103, Department of Religious Affairs: 136, Preservation of Reform Laws: 174
  72. ^ Article 1 (1) 4 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Nisan 22, 2010 at the Wayback Machine
  73. ^ "Press Conference by Maronite Patriarch about Religious Freedom in Middle East". 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  74. ^ Article 25 12 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (PDF) . Retrieved on 11 May 2012.
  75. ^ "The Ambivalence of the 1999 Nigerian Constitution in Matters Relating to Secularism: a Case for a Constitutional Review" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  76. ^ Article 1; Wayback Machine (archived Nisan 18, 2006)[]
  77. ^ "Syria Country Report" (PDF). 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  78. ^ Article 1 25 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Unpan1.un.org. Retrieved on 11 May 2012.
  79. ^ [1] 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Constitution of Turkey Characteristics of the Republic: Article 2, Provisions Relating to Political Parties: Article 68, Oath taking: Article 81, Oath: Article 103, Department of Religious Affairs: 136, Preservation of Reform Laws: 174
  80. ^ Section 1: Foundations of the constitutional order, Article 1 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Uta.edu (18 May 1992). Retrieved on 11 May 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Hüseyin Nasr</span>

Seyyid Hüseyin Nasr, George Washington Üniversitesi'nde İslâmî ilimler uzmanı İranlı profesör, müslüman mütefekkir.

<span class="mw-page-title-main">İslamcılık</span> Politik bir akım

İslamcılık, modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.

<span class="mw-page-title-main">Sünnilik</span> en yaygın İslam mezhebi

Ehl-i Sünnet ve'l-Cemâat, kısaca Ehl-i Sünnet ya da Sünnîlik, İslam dininin dünya üzerindeki iki büyük kolundan biri ve %77-80'lik bir oran ile en büyük mensubunun bulunduğu mezhepler grubudur. Zaman zaman Sünnî İslam veya Sünnî mezhebi ifadesi de kullanılır. Günümüzde Sünnîlik, kendi içerisinde günümüzde yaşayan iki akaid mezhebi, dört fıkıh mezhebini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ümmetçilik</span> Müslümanların tek bir İslam devleti altında birliğini veya İslami ilkelere sahip uluslararası bir örgütü savunan siyasi hareket

Ümmetçilik veya Pan-İslamizm, Müslümanları tek bir İslam devleti altında veya İslami prensiplere sahip uluslararası bir örgüt altında birleştirmeyi savunan bir siyasi harekettir. Tarihsel olarak, tüm Osmanlı vatandaşlarının birliğini amaçlayan Osmanlıcılıktan sonra Pan-İslamizm, imparatorluktaki Müslüman halkların bağımsızlık hareketlerini önlemek amacıyla Sultan II. Abdülhamid tarafından 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu'nda teşvik edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da kadın</span> İslam toplumlarında kadının yeri

Müslüman kadınların deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.

Cihatçı Selefîlik, Sünniliğin içerisinde yer alan aşırı muhafazakâr ve köktendinci hareket. Hareketin adı genellikle Vehhâbîler ile birlikte anılmaktadır. Ancak bu hareketin takipçileri Vehhabi sıfatını kendilerine yakıştırmamakta ve bunu küçük düşürücü bir ifade şekli olarak algılamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kore'de İslam</span>

Güney Kore'de İslam 'a inanan insanlar oldukça azdır. Müslüman topluma Malezya'nın İslam Misyonu ve diğer İslam ülkeleri tarafından 20. yüzyılda Seul'de bir cami yaptırıldı.

<span class="mw-page-title-main">W. Montgomery Watt</span> İskoç şarkiyatçı ve Anglikan din adamı

William Montgomery Watt, İskoç tarihçi, oryantalist, Anglikan din adamı ve akademisyen. 1964-1979 yılları arasında Edinburgh Üniversitesi'nde Arap ve İslâm Araştırmaları Kürsüsü başkanlığında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de İslam</span>

Çin'de İslam, Çin toplumuyla sürekli etkileşimle vardır. Halihazırda Müslümanlar Çin'de büyük bir azınlık grubu oluşturmaktadır. Çin'deki Müslümanların çoğunu Huiler oluşturur, ancak Müslümanların en yoğun olduğu bölge, büyük bir Uygur nüfusuna sahip Sincan Uygur Özerk Bölgesi'dir. Ningksia, Gansu ve Çinghay bölgelerinde daha az yoğunlukta olsa da yine büyük Müslüman nüfusları vardır. Çeşitli kaynakların ileri sürdüğü tahminlerce Çin nüfusunun %1,5-4'ü arası İslam dinine mensuptur. Çin'in resmi olarak tanıdığı 56 halk arasında çoğunlukla Müslümanlardan oluşan 10 tane azınlık grubu var: Hui, Uygur, Kazak, Donşian, Kırgız, Özbek, Salar, Tacik, Bonan ve Tatar.

Kazakistan'da İslam, ülkedeki en yaygın dindir ve ülke nüfusunun %70,2'si Müslüman'dır. Kazakların çoğu Sünnilik'in Hanefi mezhebine mensuptur. Ayrıca ülkede az sayıda Şii ve Ahmedî Müslüman yaşamaktadır. Coğrafi olarak Kazakistan, nüfusunun çoğunlu Müslüman olan ülkelerin en kuzeyde yer alanıdır. Ülkedeki Müslüman nüfusunun yarıdan fazlasını Kazaklar oluşturur; Müslüman olan diğer etnik gruplar Özbekler, Tatarlar ve Uygurlardır. İslam, ülkeye ilk olarak 8. yüzyılda Araplar aracılığıyla geldi.

Hindistan'da İslam, ülke nüfusunun %14,2'sine tekabül eden yaklaşık 172 milyon insan ile Hindistan'ın en büyük ikinci dinidir. İslam, ilk olarak Arap tüccarlar tarafından 7. yüzyılın başlarında Hindistan'ın batı kıyısında yer alan Malabar ve Konkan-Gucarat'a gelmiştir. Kerala'daki Çeraman Cuma Mescidi'nin, Mâlik bin Dînar tarafından 629 yılında inşa edilen Hindistan'daki ilk cami olduğu düşünülmektedir.

İslam dünyasında liberalizm ve ilerlemecilik, İslami anlayış ve pratik konusunda önemli bir ilerici düşünce birikimi oluşturan kendini bildiren Müslümanları içerir. Bu çalışmalar bazen "ilerici İslam" olarak adlandırılır. Bazı bilim insanları, Omid Safi gibi, "İlerici Müslümanlar" ile "İslam'ın liberal savunucuları" arasında ayrım yapar.

İslam eleştirisi, İslam dinine yönelik çeşitli eleştirilerdir. İslam'a yönelik eleştiriler ilk dönemlerinden beri var olmuştur. Erken yazılı kayıtlarda, Hristiyanlar ve Yahudilerin yanı sıra İbnü'r Râvendî gibi eski Müslümanlardan gelmekteydi. Daha sonra İslam dünyasının kendisi eleştirildi. İslam'a yönelik Batılı eleştiriler, 21. yüzyılda özellikle 11 Eylül saldırıları ve diğer terör olaylarından sonra büyüdü. 2014 yılı itibarıyla, dünya ülkelerinin ve bölgelerinin yaklaşık dörtte birinde (%26) dine hakaret ve dinden çıkmaya yönelik cezalandırıcı yasalar olup, bunlardan çoğunluğu Müslüman olan 13 ülkede dinden çıkma için ölüm cezası bulunmaktadır.

Mezhepsiz Müslüman, İslami mezheplerden herhangi birine bağlı olmayan, kendisini bu mezheplere ait görmeyen veya inancını bu mezhepler içerisinde sınıflandırmayan bir Müslüman.

Letonya'da Müslümanların varlığı ilk olarak 19. yüzyılda görüldü. Bu Müslümanlar çoğunlukla kendi iradeleri dışında Letonya'ya götürülen Tatarlar ve Türklerdir.

2009 Pew Araştırma Merkezi raporuna göre, Lihtenştayn'da yaşayan tahmini 2.000 Müslüman vardır, bu da genel nüfusun yaklaşık %4.8'üne tekabül eder. 2010 nüfus sayımında nüfusun %5,4'ü Müslümandı, 2015 nüfus sayımında bu sayı %5,9'a yükseldi. Pew Araştırma Merkezi'ne göre bu sayının 2030 yılına kadar sabit kalacağı tahmin ediliyor.

İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.

Tonga'da İslam, küçük bir azınlık dinidir. Tonga'daki Müslümanlar çoğunlukla Sünni mezhebine mensuptur. Pew Araştırma Merkezi tarafından 2010 yılında yaklaşık 108.000 kişilik bir nüfusta Müslüman sayısının 1000'den az olduğu tahmin edilirken, Fiji Müslüman Birliği farklı raporlar yayınlamıştır.

Günümüz itibarıyla Nobel Ödülü kazanmış olan 15 Müslüman mevcuttur. Ödül kazanan 15 kişiden 8 tanesi barış dalında, 3 tanesi edebiyat dalında, 3 tanesi kimya dalında ve 1 tanesi fizik dalında ödüle layık görülmüştür. 5 kişi bu ödülü 20. yüzyılda alırken, geri kalan diğerleri 21. yüzyılda almıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman, 1978'de barış alanında ödül alan Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat olmuştur. Ondan bir yıl sonra, 1979'da Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Pakistanlı bilim insanı Muhammed Abdüsselam, aynı zamanda Pakistan'daki Ahmedîlik cemaatinin bir üyesiydi. Ayrıca 2014 yılında, 17 yaşında Nobel Barış Ödülü alan Pakistanlı aktivist Malala Yusufzay, şimdiye kadar Nobel Ödülü kazanmış en genç kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyan nüfusa göre ülkelerin listesi</span>

Hristiyanlık, 2020 yılı itibarıyla 7,8 milyarlık bir dünya nüfusu içinde yaklaşık 2,6 milyar insan vardır. Hristiyanlık, dünya nüfusunun 3'te 1'ini temsil eder ve dünyanın en büyük dini olarak bilinmektedir. ve Hristiyan grubu, 3'e ayrılmaktadır. Katolik Kilisesi, Protestanlık ve Doğu Ortodoks Kilisesidir. En büyük Hristiyan mezhebi, 1,3 milyar vaftiz edilmiş üyesiyle Katolik Kilisesi'dir. İkinci en büyük Hristiyan dini ya Protestanlıktır ya da Doğu Ortodoks Kilisesi'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.