İçeriğe atla

İskandinavcılık

(Soldan sağa) Norveçli, Danimarkalı ve İsveçli askerlerin el ele veren 19. yüzyıldan kalma bir poster görüntüsü

İskandinavcılık,[1] İskandinavya ülkeleri arasında çeşitli derecelerde işbirliğini destekleyen bir ideolojidir. İskandinavcılık, ortak bir İskandinav geçmişini, paylaşılan bir kültürel mirası, ortak bir İskandinav mitolojisini ve ortak bir dil veya lehçe sürekliliğini (Eski İskandinav dilinin ortak ata dilinden) teşvik etmeye odaklanan ve bu hareketin ortaya çıkmasına neden olan edebi, dilbilimsel ve kültürel hareketi kapsar. İskandinav edebiyatı ve dillerini destekleyen ortak süreli yayınların ve toplulukların oluşumudur.[2] İskandinavcılık, İzlanda ve Finlandiya'yı içerecek şekilde kapsamını genişletiyor.

Tarihi

Modern bir hareket olarak İskandinavcılık 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır.[3] Pan-İskandinav hareketi, Almanya ve İtalya'nın birleşme hareketlerine paralellik gösterdi.[4] Alman ve İtalyan meslektaşlarının aksine, İskandinav devlet kurma projesi başarılı olamadı ve artık takip edilmiyor.[1][4] 19. yüzyılın ortalarında zirvedeydi ve İskandinav Birliği fikrini destekledi.[3][5]

Hareket, Scania'da bir üs ile 1840'larda Danimarkalı ve İsveçli üniversite öğrencileri tarafından başlatıldı.[6] Başlangıçta, mutlak hükümdar VIII. Christian ve "tek adam hükümeti" ile XIV. Karl dahil olmak üzere iki ülkedeki siyasi kuruluşlar hareketten şüpheleniyorlardı.[6] Hareket 1846'dan 1864'e kadar önemli bir güçtü; ancak hareket sonunda azaldı ve Finlandiya'nın İsveççe konuşan nüfusu arasında sadece güçlü bir desteğe sahipti.[3][7]

Pan-İskandinavcılığın çöküşü, 1864'te İkinci Schleswig-Holstein Savaşı'nın patlak vermesiyle geldi. 1859'dan 1872'deki ölümüne kadar İsveç-Norveç Kralı olan Kral Charles XV, Pan-İskandinavcılığı savunmasına rağmen savaşta Danimarka'ya yardım edemedi.[8]

İsveç'in Uppsala kentinde, Svandammen'in yanında yürüyen bir geçit töreniyle İskandinav öğrencilerin 1856'da buluşması

Yazar Hans Christian Andersen, 1837'de İsveç'i ziyaret ettikten sonra İskandinavcılığın bir parçası oldu ve İsveçlilerin, Danimarkalıların ve Norveçlilerin akrabalığını iletecek bir şiir yazmaya kendini adamıştır.[9] Temmuz 1839'da, Danimarka'daki Fyn adasına yaptığı ziyaret sırasında Andersen, şiirinin ilk metnini yazdı, Jag er en Skandinav ("Ben İskandinavım").[9] Andersen, İskandinav milli marşının bir parçası olarak "İskandinav ruhunun güzelliği, üç kardeş ulusun yavaş yavaş birlikte büyüdüğü yol" adlı şiiri besteledi.[9] Besteci Otto Lindblad şiiri müziğe ayarladı ve kompozisyon Ocak 1840'da yayınlandı. Popülaritesi 1845'te zirveye ulaştı, daha sonra nadiren söylendi.[9]

Literatürde

Sherlock Holmes'un "Bohemya'da bir skandal" hikâyesi, kızı hikâyenin ana kahramanı olan Bohemya'nın (aynı zamanda kurgusal) Kralıyla evlenmek üzere olan kurgusal bir İskandinavya Kralından bahseder.

Kaynakça

  1. ^ a b "Pan-Scandinavianism" 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (2007). In Encyclopædia Britannica. Retrieved April 29, 2007, from Encyclopædia Britannica Online.
  2. ^ The Literary Scandinavism 23 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Øresundstid, 2003. Retrieved 6 May 2007.
  3. ^ a b c "Pan-Scandinavianism". Encyclopedia Britannica. 7 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  4. ^ a b Ola Tunander (1999). "Nordic cooperation", UDA085ENG. In Nytt fra Norge, ODIN – Information from the government and the ministries, Ministry of Foreign Affairs, Norway. See also Tunander, Ola (1999). "Norway, Sweden and Nordic cooperation". In The European North – Hard, soft and civic security. Eds. Lassi Heininen and Gunnar Lassinantti. The Olof Palme International Center/Arctic Centre, University of Lapland, 1999. pp. 39–48. 951-634-690-1.
  5. ^ J. P. T Bury. "The New Cambridge Modern History: Volume 10". 14 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  6. ^ a b The Students 13 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Øresundstid, 2003. Retrieved 6 May 2007.
  7. ^ "Charles XV". Encyclopedia Britannica. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  8. ^ "About Pan-Scandinavianism. Reference Points in the 19th Century (1815-1864)". academia.edu. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  9. ^ a b c d "I am a Scandinavian". Hans Christian Andersen and Music. 13 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

İsveç, resmî adıyla İsveç Krallığı, Kuzey Avrupa'daki İskandinavya yarımadasında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşuları batı ve kuzeyden Norveç, doğudan ise Finlandiya'dır. İsveç bunun dışında güneyinde yer alan Öresund Köprüsü ile Danimarka'ya bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Norveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Norveç, resmî adıyla Norveç Krallığı, Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilidir.

<span class="mw-page-title-main">Habsburg Hanedanı</span> Avrupanın çeşitli bölgelerini uzun yıllar boyunca yöneten aile

Habsburg Hanedanı, Avrupa'nın çeşitli ülkelerini yüzyıllar boyunca yönetmiş bir hanedan. Avusturya Hanedanı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Hans Christian Andersen</span> Danimarkalı yazar ve şair

Hans Christian Andersen, Danimarkalı yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Odin</span> İskandinav Baş Tanrısı

Odin, Cermen mitolojisinde yer alan önemli bir tanrı. Odin ile ilgili günümüze ulaşan çoğu bilginin kaynağı olan İskandinav mitolojisi; Odin'i bilgelik, şifa, ölüm, kraliyet, bilgi, savaş, zafer, büyücülük, şiir, çılgınlık, şamanlık, ilham, şairlik, hava, rüzgar ile ilişkilendirir. İskandinav mitolojisine göre tanrıça Frigg'in kocasıdır. Genellikle en yüce Cermen tanrısı olarak kabul edilir. Eski İngilizce ve Eski Saksoncada Wōden, Eski Felemenkçede Wuodan ve Eski Yüksek Almancada Wuotan adıyla bilinir. Tüm bu adların kökeni ise Ana Almanca *Wōđanaz'dır. İngilizce dahil birçok Cermen dilinde çarşamba günü, bu tanrının adını taşır.

<span class="mw-page-title-main">İskandinavya</span> Avrupanın kuzeyinde bir bölge

İskandinavya, Kuzey Avrupa'da, kendisini oluşturan halklar arasında güçlü tarihi, kültürel ve dilsel bağları olan bir alt bölgedir. İngilizce kullanımında, İskandinavya genellikle Danimarka, Norveç ve İsveç'i ifade eder. Bazen daha geniş anlamda Finlandiya, İzlanda ve Faroe Adaları'nı da kapsayacak şekilde ifade edilebilir. Bu ülkelerin dilleri Fince dışında birbirine benzemektedir. Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya İskandinav dilleri denir. Danimarka Danca, Norveç Norveççe, İsveç İsveççe, İzlanda İzlandaca dillerini kullanmaktadırlar.

Kjárr ya da Kiárr, İskandinav mitolojisi'nde bir figürdür. Roma İmparatorlarının uyarlanmış masalsı kişiliği olduğu düşünülür. Eski Nors kaynaklarında Valir'in kralı olarak yer alır. Birçok akademisyen isminin Sezardan türemiş olduğunu önermişlerse de, İskandinavya'ya nasıl geldiği konusu açıklık kazanamamıştır. Bir Batı Cermen dili aracılığıyla yayılmış olma ihtimali bulunsa da, İskandinavya ve Gotların yakın ilişkide olması sebebiyle Gotça ve böylece de aslında Yunancadan gelmiş olabilir.

Eski Nors dili, Vikingler döneminde, yaklaşık 1300'lere kadar, İskandinavya'da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim birimlerinde konuşulmuş Kuzey Cermen dili. 8. yüzyılda kullanılan Proto Norsçadan türemiştir. Bu dönemlerden kalan belgelerin çoğu, Orta Çağ İzlandacasına ait olduğundan dilin kabul edilen standart hali Eski Batı Nors dili olarak geçen lehçedir. Bu lehçe Eski İzlandaca ve Eski Norveççeyi içerir. Fakat Eski Nors dilini konuşanların çoğu aslında Danimarka ve İsveç yerleşimlerinde konuşulan Eski Doğu Nors dili lehçesini kullanmaktaydılar.

Danimarka tarihi, bugünkü Danimarka Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav dilleri</span> Ağırlıklı olarak İskandinavyada konuşulan Kuzey Cermen dili.

İskandinav dilleri veya Nordik diller olarak da bilinen Kuzey Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri koluna bağlı, Kuzey Avrupa'da yaşayan Kuzey Cermenleri tarafından kullanılan bir dil grubu. Danca, İsveççe, Norveççe, İzlandaca ve Faroece, çağdaş Kuzey Cermen dillerini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsveç bayrağı</span> Ulusal bayrak

İsveç bayrağı, İsveç devletinin resmî bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav Kurulu</span>

İskandinav Kurulu ya da Kuzey Avrupa Kurulu, orijinal adıyla Nordic Council; II. Dünya Savaşı sonrasında üye ülkeler arasında serbest market oluşturmak ve ülke vatandaşlarının pasaporta gerek duymaksızın üye ülkeler içinde serbest dolanımını sağlamak amacıyla 1952 yılında kurulmuş bir organizasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Pancermenizm</span> düşünsel ve siyasal akım

Pan-Cermenizm, Cermen uluslarını tek bir idarî çatı altında toplama ülküsünü güden düşünsel ve siyasal akım.

<span class="mw-page-title-main">Faroe Adaları bayrağı</span> ulusal bayrak

Faroe Adaları bayrağı, Faroe Adaları'nın bugünkü hâli ile 5 Temmuz 1959 yılından bu yana kullandığı bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Christian (Danimarka kralı)</span>

IV. Christian, 1588'den 1648'e Danimarka ve Norveç kralı, ayrıca Holstein ve Schleswig Dükü. 59 yıllık saltanatı ile en uzun Danimarka ve İskandinav hükümdarıdır. Oldenburg'un bir üyesi olan Christian, Danimarka'ya 1596'da, 19 yaşında kral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Nordik ülkeler</span> Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantikte bulunan ülkeler grubu

Nordik ülkeler, Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantik'te en çok Norden olarak bilinen coğrafi ve kültürel bir bölgedir. Bölge, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç ve İsveç'in yanı sıra Faroe Adaları ve Grönland gibi özerk bölgeleri de kapsamaktadır. Buna Finlandiya Cumhuriyeti'nin özerk bir bölgesi olan Åland Adaları; Jan Mayen adası ve Svalbard takımadaları da dahil edilmiştir. Norveç Krallığı'na bağlı olan Bouvet Adası, uzak coğrafi konumu nedeniyle bazen İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmez. Avrupa'da Kuzey İskoçya Adaları ve Estonya gibi bazı bölgeler, İskandinav ülkeleriyle kültürel ve etnik bağları paylaşıyor ama bugün İskandinav ülkelerinin bir parçası olarak kabul edilmiyor. Bölge nüfusunun dörtte üçünden fazlasını oluşturan Kuzey Cermenler en büyük etnik grubu oluştururken, onu Finlandiya'da çoğunluğu oluşturan Finler izliyor; diğer etnik gruplar Grönland İnuitleri, Sámi halkı ve yeni göçmenler ve onların soyundan gelenlerdir. Ana diller Danca, Norveççe, İsveççe, İzlandaca ve Faroece, kökleri Eski Norsça olan Kuzey Cermen dilleridir. Ana din Lüterciliktir.

<span class="mw-page-title-main">Skald</span>

Skald veya skáld (Eski İskandinav : [ˈSkald], sonra [ˈSkɒːld] ; İzlandacada: "Şair" anlamına gelen, genellikle Viking Çağı, MS 793-1066'da İskandinav liderlerinin mahkemelerinde beste yapan ve Orta Çağ'a kadar devam eden şairler için kullanılan bir terimdir. Skaldik şiir, Eski İskandinav şiirinin iki ana grubundan birini oluşturur, diğeri ise anonim Eddic şiiridir.

<span class="mw-page-title-main">Askr ile Embla</span> İskandinav mitolojisine göre tanrılar tarafından yaratılan ilk iki insan

Askr (erkek) ve Embla (kadın), İskandinav mitolojisine göre tanrılar tarafından yaratılan ilk iki insandır. İkili, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda ile 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da doğrulanır. Her iki kaynakta da üç tanrı Askr ve Embla'yı bulur ve ikiliye, çeşitli maddi ve manevi hediyeler verir. İki figürü açıklamak için bir dizi teori öne sürülmüştür ve popüler kültürde ikiliye zaman zaman atıfta bulunulur.

Pan-Suriye milliyetçiliği olarak da bilinen Suriye milliyetçiliği, Suriye bölgesinin veya "Büyük Suriye" olarak bilinen kültürel veya siyasi bir varlık olarak Bereketli Hilal'in milliyetçiliğine atıfta bulunur. Suriye Arap Cumhuriyeti'nin iktidardaki Arap Sosyalist Baas Partisi'nin resmi devlet doktrini olan Arap milliyetçiliği ile karıştırılmamalı ve Suriye milliyetçiliğinin zorunlu olarak günümüz Suriye'sinin veya hükümetinin çıkarlarını yaydığı varsayılmamalıdır. Daha ziyade, modern Suriye devletinin varlığından önce gelir ve Arapçada eş-Şam olarak bilinen, Suriye'nin gevşek bir şekilde tanımlanmış Levant bölgesine atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav ırkçılığı</span> ırkçı bir ideoloji

İskandinav ırkçılığı ya da İskandinavcılık, "İskandinav ırkını" nesli tükenmekte olan üstün ırksal bir grup olarak gören bir ırkçı ve beyaz üstünlükçü ideolojidir. Bazı dikkate değer İskandinavcı eserler arasında Madison Grant'in The Passing of the Great Race (1916), Arthur de Gobineau'nun An Essay on the Inequality of the Human Races (1853), Houston Stewart Chamberlain'in The Foundations of the Nineteenth Century (1899) ve daha az ölçüde William Z. Ripley'in The Races of Europe (1899) kitabı gibi ırkçı eserler sayılabilir. İdeoloji, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılda Almanca konuşan Avrupa, Kuzeybatı, Orta ve Kuzey Avrupa ülkelerinin yanı sıra Kuzey Amerika ve Avustralya'da popüler hale geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.