İçeriğe atla

İran'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen somut olmayan kültürel miras unsurları, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir.[1] "Somut Olmayan Kültürel Miras" kavramı, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme ile tanımlanmıştır.[2][3] UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras unsurlarının eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan bir kuruluş olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir.[4]

İki Kültürel Miras Acil Korumaya İhtiyaç Duyanlar olarak listelenmiştir. Bunlar Naqqāli ve "İran Lenj botlarını geleneksel olarak inşa etme ve kullanma becerileri"dir.

Somut Olmayan Kültürel Miras unsurları

+ Uluslararası unsurlar
İsim Kayıt yılı No. Tanım
İran müziği redifi2009 00279Redif, nesiller boyunca sözlü gelenek yoluyla aktarılan ve korunan çok sayıda eski melodik figürden oluşan bir koleksiyondur. Bu figürler, klasik Fars müziğinin temelini oluşturur ve çeşitli müzik türlerinde kullanılır.
Ta'ziye ritüel dramatik sanatı 2010 00377Ta'ziye, dini olayları, tarihi ve mitolojik hikayeleri ve halk masallarını anlatan bir ritüelistik dram sanatıdır.
Pehlevi ve zoorkhane ritüelleri2010 00378Pahlevani ve zurkhane ritüelleri, geleneksel bir atletizm sistemi ve bir dövüş sanatı biçimidir.
Horasan Baksılarının Müziği 2010 00381Baksılar Horasan bölgesinde dutar çalan insanlardır
Fars'ta geleneksel halı dokuma becerileri 2010 00382İranlılar, halı dokumacılığında dünya çapında bir üne sahiptir ve İran'ın güneybatısında bulunan Fars bölgesi halı dokumacıları, en önde gelenler arasındadır.
Kaşan'da geleneksel halı dokuma sanatı 2010 00383Uzun yıllardır kaliteli halılarıyla tanınan Kaşan'da neredeyse her üç kişiden biri halı dokumacılığında çalışmaktadır, halı dokumacılarının üçte ikisinden fazlası ise kadınlardan oluşmaktadır.
Kaşan'daki Meşhed Ardehal'ın Qālišuyān ritüelleri 2012 000580Kaşan halkı arasında kutsal bir kişi olarak bilinen Sultan Ali'nin anısını yaşatmak için Kâlišuyân adı verilen ritüeller gerçekleştirilir.
Nawrouz, Novruz, Nowrouz, Nowrouz, Nawrouz, Nauryz, Nooruz, Nowruz, Navruz, Nevruz, Nowruz, Navruz [1]2016 01161Bu geleneksel İran Yeni Yılı, genellikle Mart ayının sonlarına veya Nisan ayının başlarına denk gelir ve yaklaşık iki haftalık bir süre boyunca çeşitli ritüellerin, törenlerin ve diğer kültürel etkinliklerin gerçekleştiği bir dönemdir.
Bazlama yapma ve paylaşma kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka [2]2016 01181Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye topluluklarında yassı ekmek yapma ve paylaşma kültürü, bu geleneğin yaygın bir şekilde devam etmesini sağlayan sosyal işlevlere sahiptir.
Yaylı yaylı bir müzik enstrümanı olan kamança yapma ve çalma sanatı[3]2017 01286Kamança yaylı bir çalgıdır.
Müzik ve hikaye anlatımının eşlik ettiği bir binicilik oyunu olan Çevgen2017 01282Çevgen, antik İran kökenli atlarla oynanan bir takımlı spor oyunudur.
Geneleksel Dutar yapma ve çalma kültürü 2019 01492Dutar, İran ve Orta Asya'nın pek çok yerinde kullanılan telli bir müzik aletidir.
Kara Kilise'ye Hac Gezisi +[4]2020 01571Her yıl 14-16 temmuzda Ermeni hıristiyanları Kiliseyi ziyaret ederler.
Minyatür sanatı +[5]2020 01598İran minyatürü, kağıt üzerinde küçük resimlerle yapılan bir Minyatür sanatı tarzıdır.
Ut yapma ve çalma +[6]2022 01867Ut, telli bir müzik aletidir.
Türkmen tarzı iğne işi sanatı+[7]2022 01876Türkmen tarzı iğne işi, Türkmenistan ve İran'da her yaştan ve cinsiyetten insanın geleneksel giysilerinde kullanılan dekoratif bir uygulamadır.
Yelda[8]2022 01877Yalda, geleneksel olarak güneşin ve yaşamın sıcaklığının kutlandığı bir festivaldir.
İpekböcekçiliği ve dokuma için geleneksel ipek üretimi +[9]2022 01890İpekböcekçiliği veya ipekçilik, ipek üretmek için ipek böceklerinin yetiştirilmesidir.
Sade kutlaması+[10]2023 01713Sade, her yıl 30 Ocak'ta kutlanan bir festivaldir. Halk takviminde, tarlaların bir sonraki bahar ekimine hazırlandığı ve insanların en soğuk kış günlerinin sonunu kutladığı, bahara 50 gün 50 gece kala gerçekleşen bir gündür.
Tezhip sanatı: Təzhib/Tazhib/Zarhalkori/Tezhip/Naqqoshlik +[11]2023 01981Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır.
iftar/Eftari/Iftar/Iftor ve onun sosyo-kültürel gelenekleri+[12]2023 01984İftar Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdikleri günün sonunda akşam ezanı okunduktan sonra (güneşin batmasında) yenilen yemektir.

İyi Koruma Uygulamaları

İsim kayıt yılı No. Tanım
İran'da geleneksel hat sanatının korunmasına yönelik ulusal program 2021 01716

Acil Korunması Gereken Unsurlar

İsim Kayıt yılı No. Tanım
Naqqāli, İran dramatik hikaye anlatımı 2011 00535Naqqāli, geleneksel Fars tiyatrosunun en eski biçimlerinden biridir. Naqqāl adı verilen anlatıcı, genellikle müzik, dans ve dekoratif, resimli paravanelerle birlikte hikâyeleri nesir olarak anlatır.
Basra Körfezi'nde geleneksel İran Lenj botlarını inşa etme ve kullanma becerileri 2011 00534Lenj gemileri geleneksel olarak elle inşa edilir ve Basra Körfezi'nin kuzey kıyısı sakinleri tarafından deniz yolculukları, ticaret, balıkçılık ve inci avcılığı için kullanılır.

Notlar

  • ^Afganistan, Azerbaycan, Hindistan, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Türkiye ile beraber.
  • ^Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye ile beraber
  • ^Azerbaycan ile beraber.
  • ^Ermenistan ile beraber.
  • ^Azerbaycan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber.
  • ^Suriye ile beraber.
  • ^Türkmenistan ile beraber.
  • ^Afganistan ile beraber.
  • ^Afganistan, Azerbaycan, Türkiye, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile beraber.
  • ^ Tacikistan ile beraber.
  • ^Azerbaycan, Tacikistan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber.
  • ^Azerbaycan, Türkiye ve Özbekistan ile beraber

Kaynakça

  1. ^ "What is Intangible Cultural Heritage?". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024. 
  2. ^ "Text of the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024. 
  3. ^ "The States Parties to the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (2003)". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024. 
  4. ^ "Functions of the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage". UNESCO Intangible Cultural Heritage. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri</span> Vikimedya liste maddesi

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, somut olmayan kültürel miras unsurlarının (SOKÜM) dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla, UNESCO tarafından 2008 yılından beri güncellenip hazırlanan; farklı ülkelerdeki önemli SOKÜM unsurlarını, acil koruma gerektirenleri ve korma alanındaki iyi uygulamaları içeren listelerdir.

Listeye ilk alınan kültürel değer, Azerbaycan muğamı 2008 yılında listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Özbek pilavı</span>

Özbek pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Afganistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan’da yapılır. Pirince et ile birlikte çeşitli baharatlar, sebzeler, meyveler veya yemişlerin eklenmesi ile yapılır. Türkiye'de Afyonkarahisar mutfağında yapılmaktadır.

Somut olmayan kültürel miras festivaller, müzikler, performanslar, kutlamalar, el sanatları ve sözlü gelenekler gibi geleneksel bilgileri kapsayan, Ukrayna'nın soyut ve öğrenilmesi gereken kültürel mirasının unsurlarıdır.

Ftira, genellikle sardalye, ton balığı, patates, taze domates, soğan, kapari ve zeytin gibi dolgularla yenen, halka şeklinde, mayalı bir Malta ekmeğidir. Bölgesel varyasyonlar, sandviçten çok pizza gibi servis edilen Gozo ftira'yı içerir. Gozitan ftira, kabuğun üzerine ince dilimlenmiş patates ile açık olarak veya bir calzone gibi katlanarak servis edilir.

Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirasları Listesi, UNESCO tarafından 2008'den beri hazırladığı Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nde yer alan, Türkiye'ye ait yaşayan miras unsurlarını ifade eder.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Türkmenistan anlaşmayı 2011 yılında imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Özbekistan anlaşmayı 18 Ocak 2006 yılında imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kazakistan anlaşmayı 27 Mart 2006 tarihinde imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kırgızistan anlaşmayı 27 Kasım 2005 yılında imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası Sözleşmesi</span>

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (İngilizce: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage veya kısaca Dünya Mirası Sözleşmesi, 23 Kasım 1972'de 17. UNESCO genel konferansında imzalanan bir uluslararası sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri</span> Türkiye envnateri

Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri , Türkiye'nin kendi toprağı üzerinde tespit ettiği yaşayan kültürel miras unsurlarını içeren ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince hazırlanıp güncellenen listedir.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi</span>

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi, 17 Ekim 2003 tarihindeki 32. UNESCO genel konferansında kabul edilen bir uluslararası sözleşmedir.

Somut olmayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekânı ifade etmektedir. Kavram, 32. UNESCO Genel Konferansı'nda 17 Ekim 2003 tarihinde kabul edilen sözleşmede tanımlanmıştır. Sözleşmede, Taraf Devletlerin, kendi topraklarındaki somut olmayan kültürel miras ögelerini belirlemek üzere kendi ulusal envanterini oluşturması, sürekli güncellemesi öngörülmüştür. Sözleşmede ayrıca somut olmayan kültürel mirasın dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nin oluşması öngörülmüştür. Gürcistan sözleşmeyi 18 mart 2008 tarihinde imzalamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.