İçeriğe atla

İleryoz

İleryoz
Λέρος
Belediye
Leros belediyesi
Şehir görünümü
Yunanistan üzerinde İleryoz
İleryoz
İleryoz
İleryoz'un Yunanistan'daki konumu
Ülke Yunanistan
BölgeGüney Ege
Bölgesel birimKelemez
Yüzölçümü
 • Toplam74,17 km²
Nüfus
 (2022)
 • Toplam7.988
 • Yoğunluk110/km²
Zaman dilimi[[UTCUTC+2]] (DAS)
 • Yaz (YSU)[[UTCUTC+3]] (DAYS)
Resmî site
www.leros.gr

İleryoz veya İleriye (Yunanca: Λέρος Leros), Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir ada, şehir ve belediyedir.

Atina'nın Pire limanından 317 kilometre (197 mil; 171 deniz mili) uzaklıkta olup buradan dokuz saatlik bir feribot yolculuğuyla veya Atina'dan 45 dakikalık bir uçuşla ulaşılabilir. Türkiye'den yaklaşık 32 kilometre (20 mi) uzaklıktadır. İleryoz Kelemez bölge biriminin parçasıdır. Nüfusu 7.988'dir.[1]

Ada, Ege Denizi'nde yer almakta olup On İki Ada'nın bir parçasıdır. Yüzölçümü 74.17 km² dir.

İleryoz'a İleryoz Kamu Havalimanı hizmet vermektedir.

Tarihçe

Antik Çağ

Thukididis, Leros'un demokratik Atinalıları desteklediği Peloponez Savaşı (MÖ 431 – MÖ 404) sırasında İleryoz körfezlerinin ve limanlarının özel önemini vurguladı. Savaşın bitiminden sonra İleryoz, Spartalıların egemenliği altına girdi. Adada Yunan tanrıçasının Artemis ünlü bir kutsal alanı vardı.[2]

Daha sonra, Büyük İskender ve onun halefleri yıllarında, Roma yıllarında ve Bizans döneminde geri kalan On İki Adanın kaderini izledi. Roma İmparatorluğu'nun bölünmesinden sonra İleryoz, Bizans İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. İleryoz'un doğusundaki Farmaco adasında, Türkiye kıyısındaki Didim'den birkaç mil uzakta, Jül Sezar yerel korsanlar tarafından kırk gün boyunca rehin tutuldu.

Venedik ve Osmanlı Dönemi

Agia Marina kilisesi
Agios Georgios Drymona

Bizans zamanında, ada Sisam (thema)'sına dahil edildi. Onüçüncü yüzyılda ada Cenevizliler ve ardından da Venedikliler tarafından işgal edildi. 1309 yılında, St John Şövalyeleri İleryoz'u ele geçirdi ve güçlendirdi. 1505 yılında, Osmanlı Amirali Kemal Reis, üç kadırga ve diğer on yedi savaş gemisiyle kaleyi kuşattı ancak ele geçiremedi. Operasyon 1508'de daha fazla gemiyle tekrarlandı, ancak gene hiçbir şey elde edilemedi.

Efsaneye göre ada, henüz 18 yaşında olan hayatta kalan tek şövalye tarafından kurtarıldı. Kadınları ve çocukları, ölü savunanların zırhlarını giydirip Osmanlıları İleryoz garnizonunun hâlâ güçlü olduğunu gösterdi. Nihayet 24 Aralık 1522'de Rodos kuşatmasının ardından Sultan Süleyman ile Şövalyelerin Büyük Üstadı Philippe Villiers de L'Isle-Adam arasında bir antlaşma imzalandı ve İleryoz, tarikatın tüm Ege mülkleriyle birlikte dört yüz yıl boyunca kısa kesintilerle adayı yöneten Osmanlıların eline geçti.

Coğrafya

Güney Ege'de İleryoz
Oniki Ada'da İleryoz
Ön, soldan sağa: Nergiscik Adası (Yunanca: Arkoi), İlipsi, İleryoz. Arka, soldan sağa: Eşek Adası (Yunanca: Agathonisi), Bulamaç Adası ve Türk kıyı şeridi

Belediye alanı 74.172 km2 (28.637,969 sq mi) dir.[3]

Belediye, açık denizdeki Bulamaç Adasını (Yunanca: Farmakonisi) (nüfus 10 kişidir) yanı sıra Koçbaba (Yunanca: Levitha) ve Ardıççık (Yunanca: Kinaros)da dahil olmak üzere birçok ıssız adacığı içerir, ancak bu rakam yazın zirve yaptığı dönemde 15.000'in üzerine çıkar. Adanın kıyı şeridi 71 kilometre (44 mil) kadardır. Muhtemelen bir Bizans kalesi üzerine inşa edilmiş olan Aziz John Şövalyeleri'nin görkemli Orta Çağ kalesiyle tanınır. Yakındaki adalar Batnaz (Yunanca: Patmos), İlipsi, Kelemez (Yunanca: Kalymnos)ve küçük adalar Agia Kyriaki ve Bulamaç Adası'dır. Antik çağda Parthenos Iokallis adası olarak kabul edilmiş ve Meleager ve Meleagrides'e ilişkin Helenistik ve Roma edebiyatıyla ilişkilendirilmiştir. İdari merkez ve en büyük kasaba, 2.672 nüfuslu Agia Marina Lerou'dır. Diğer büyük kasabalar Lákki (nüfus 1.990), Xirókampos (908), Kamára (573) ve Álinda (542)'dır (542).

Ulaşım

Panteli Plajı, İleryoz

Partheni'deki İleryoz Kamu Havalimanı, adası'nı günde birkaç kez Atina'ya bağlar (45 dakikalık uçuş). Ayrıca, yaz aylarında (4 saat) Mikonos'a doğrudan bağlanan Yüksek Hızlı Feribot da dahil olmak üzere, Pire ve On İki Ada'nın diğer adalarına çift yönlü feribot bağlantıları da mevcuttur. Katamaran Dodekanisos Ekspresi, İleryoz'u Oniki adaların çoğuna bağlar. İleryoz ayrıca, İleryoz'a kısa bir tekne yolculuğuyla (1-2 saat) ulaşılabilen Kos, Kalymnos, Rodos ve Samos gibi havalimanları ile yakınlardaki diğer adalara da çeşitli bağlantılara sahiptir.

Geleneksel müzik

İleryoz'un birçok yerel şarkısı, geleneksel (nisiotika) Yunan müziğinde en ünlü şarkılar arasındadır. En ünlüsü "Pote Tha'nixoume Pania" ("Pos'tan Trivun'dan Piperi'ye"), " Mes tou Aegeou ta Nisia" ve "Proutzos" ‘dur. Lerikos yerel dansın adıdır; Issos dansı da dikkate değerdir. Adadaki en sevilen enstrümanlar tsampouna (τσαμπούνα), Girit lyra (λύρα) ve kemandır.

Yiyecek

İleryoz yöresel yemekleri ve tatlılarıyla ünlüdür. Geleneksel olarak bu, İleryoz'u Doğu Akdeniz'deki diğer adaların çoğuna ve Küçük Asya ile Kuzey Afrika'nın bazı bölgelerine bağlayan ve İleryoz mutfağını benzersiz kılan taze ürünleri ve çeşitli tarif ve tarzlarını garanti eden deniz kıyısındaki ticaretin çeşitliliğinden kaynaklanıyordu. Daha modern zamanlarda, İtalyan işgali, İleryoz'un mutfağına İtalyan tarzı eklemesine yol açtı; artık İleryoz'taki birçok restoran, Lerian, Yunan ve İtalyan restoranlarının, yemeklerinin ve pişirme tarzlarının benzersiz bir karışımını sunmaktadır.

İleryoz'un benzersiz teklifleri arasında yalnızca İleryoz'da yetişen eşsiz bir tropikal meyve olan gavafes, genellikle kırmızı şarap tortusunda kürlenen yerel sert, tuzlu bir peynir olan mizithra, deniz tuzunda kürlenmiş uskumru Kolios Pastos, özellikle İleryoz'un kekik dolu tepelerinden elde edilen lezzetli Lerian kekik balı, düğünlerde sunulan Leria tatlısı Pougkakia (ancak Leros'taki birçok tatlıcı dükkanında bulunur), Patsavouropita (yufka ve şurup katmanlarından oluşan kek) ve bademden yapılan tatlı içecek Soumada yer alır.[4]

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İleryoz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de :en:Leros ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Yunanistan'ın adaları listesi

Kaynakça

  1. ^ "Census 2022" (PDF). 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^  Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Leros". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. 
  3. ^ "Population & housing census 2001 (bölge ve ortalama yükseklik dahil)" (PDF) (Yunanca). Yunanistan Ulusal İstatistik Servisi. 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Leros information". Leros.org.uk. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rodos</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Rodos Ege Denizi'nde bir ada, On İki Adalar'ın en büyüğü, Yunanistan'ın en doğuda bulunan adası, adanın aynı adlı idari merkezi. Türkiye kıyılarının en yakın noktası olan Bozburun Yarımadası'ndan 18 km mesafededir. Adanın 2019 nüfusu 130.000 olup, bunun 55.000'i Rodos şehrinde yaşamaktadır. Rodos şehri, Yunanistan'ın On İki Adalar idari bölgesinin ve Rodos ilinin (nomos) merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ege Adaları</span> Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan 3000e yakın ada ve kayacık

Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan ve toplam alanı 23.000 kilometrekare kadar olan 3000'e yakın ada ve adacığa Ege Adaları adı verilir. Ege denizindeki adalar, yüz ölçümleri çok farklı ve sayıları çok fazla olmasına rağmen yine de gruplara ayrılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Midilli (ada)</span> Ege Denizinin kuzeydoğusunda bulunan dağlık bir Yunan adası

Midilli, Ege Denizi'nin kuzeydoğusunda bulunan, dağlık bir Yunan adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kandiye</span>

Kandiye, Yunanistan'ın Girit Adası'nın en büyük şehri ve yönetim merkezi. 173.993 kişilik nüfusu ile Girit'in birinci, Yunanistan'ın dördüncü büyük şehridir. Ayrıca Girit'in dört idarî bölümünden biri olan aynı adlı ilin (nomos) merkezidir. Adanın kuzey kıyısında, eski Minos Uygarlığı'nın başkenti olan Knossos'un hemen kuzeydoğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İstanköy</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

İstanköy veya Kos Adası Bodrum Yarımadası'nın karşısında, Anadolu'dan 8 mil uzakta yer alan bir Ege adasıdır. Yunanistan'ın 12 Adalar Vilayeti'ne bağlıdır. 2019 verilerine göre nüfusu 60.500'dür. Adada turizm oldukça gelişmiştir. Antik kalıntılar bulunmaktadır. İstanköy şehrinde yer alan ve hekim Hipokrat ile ilişkilendirilen bir ağaç meşhurdur. Adada yaşayan halkın bir bölümü Yunanistan vatandaşı Türk ve Müslümanlardan oluşur. Sayıları 3.000 ila 4.000 arası olduğu tahmin edilen Türk kökenli nüfus ağırlıklı olarak Platani köyünde ve Kos şehir merkezinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Limni</span> Kuzey Egede bulunan Yunanistana bağlı ada

Limni veya Ilımlı Kuzeydoğu Ege Yunan adaları grubuna giren, Gökçeada'nın güneybatısında bulunan Yunan adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">On İki Ada</span> Ege Denizinde bir grup adaya verilen isim

On İki Ada, Menteşe Adaları veya Dodekanez, Adalar Denizi'nde bulunan bir grup adaya verilen isimdir.

Ege Adaları'nın silahlandırılması, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ve 1947 yılında imzalanan Paris Antlaşması gereğince Yunanistan tarafından Limni, Semadirek ve Doğu Ege Adaları ile On İki Ada'da (Stompalya, Rodos, Kalki, Skarpanto, Kasos, Piskopis, Misiros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Sömbeki, İstanköy ve bağlantısı olan adalar ile Kolluk Kuvvetleri dışında silahlı kuvvet bulundurulmaması ve tahkimat yapılmaması hükme bağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Çuha Adası</span> Yunanistana bağlı ada

Çuha Adası Mora Yarımadası'nın güneyinde bulunan ve günümüzde Yunanistan sınırları içerisinde yer alan ada. Afrodit'in bu adada doğduğu rivayet edilir. Çuha Adası'nın doğu kıyıları Ege Denizi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Sömbeki</span>

Sömbeki, Ege Denizi ile Akdeniz’in buluştuğu yerde küçük ancak arkeolojik, mimari ve doğal güzelliklere sahip bir adadır. Coğrafi olarak Oniki Adalar zinciri olan ada Datça limanına 8 km, Bozburun limanına ise 6,5 km uzaklıkta bulunur. Rodos ile uzaklığı ise 41 km'dir. Atina'nın limanı olan Pire'den uzaklığı ise 425 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bulamaç Adası</span> ada

Burmaç veya Bulamaç Adası, Yunanistan'ın On İki Ada iline bağlı küçük bir ada. Batısında On İki Ada doğusunda ise Türkiye kıyıları vardır. Kuzeyinde Agathonisi, batısında Lipsi, Batnaz ve Leros, güneyinde ise Kalymnos ve Pserimos adaları bulunur. Leros belediyesine bağlı olup 2001 sayımına göre nüfusu 74 kişididir. 4 km²'lik bir yüz ölçüme sahip olan ada, zengin florası ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mutfağı</span>

Yunan mutfağı, Yunanistan'ın ulusal mutfağıdır. Yüzlerce yıllık Yunan kültürünün mirasçısı mutfaktır. Balkan ve Akdeniz mutfaklarının bir parçasıdır. Girit mutfağını da kapsar. Zeytinyağlı yiyecekler ağırlıklıdır. Batı Anadolu Türk mutfağıyla çok büyük benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan coğrafyası</span>

Yunanistan, Güneydoğu Avrupa'da Balkanlar yarımadasında bir ülkedir. Kuzeyden Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Bulgaristan ile sınırlanırken, doğuda Türkiye ile komşudur. Yunanistan'ın doğusunda Ege Denizi, güneyde Girit ve Libya denizleri tarafından çevrilidir ve batıda İtalya ile Yunanistan'ı ayıran İyon Denizi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kelemez (bölgesel birim)</span>

Kelemez veya Kilimli, Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir bölgesel birimdir. Birim, 2011 yılında Kallikratis yönetimi reformları doğrultusunda eski On İki Ada iline bağlı Kelemez ve İstanbulya adaları ile çevresindeki adalar üzerine kurulmuştur. Yüzölçümü 399.7 km² olan birimin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 29,452'dir. Birimin merkezi Potia'dır.

<span class="mw-page-title-main">Koçbaba</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Koçbaba, Kocapapaz veya Koçpapaz, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Ardıççık</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Ardıççık veya Zenari, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Limoniye Adası</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Limoniye, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır. Ada, Rodos ve Herke adaları arasında yer almaktadır. İdari olarak Güney Ege bölgesine bağlı Herke belediyesi sınırları içerisindedir. Adanın yüzölçümü 7,4 kilometrekaredir ve 21 kilometrelik bir kıyı şeridine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kalolimni Adası</span> Yunanistanda bir ada

Kalolimnoz / Kalolimni adası / Eldeş adası, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Telendos</span>

Telendos, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır. Ada, Ege Denizi'nin güneydoğusunda Kelemez Adası'ndan 1 km uzaklıkta yer almaktadır. İdari olarak Güney Ege bölgesine bağlı Kelemez belediyesi sınırları içerisinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kelemez</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Kelemez, Kilimli ya da Kalimnos, Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir ada ve belediyedir. Ada, Ege Denizi'nin güneydoğusunda yer almakta olup On İki Ada'nın bir parçasıdır. Yüzölçümü 134,5 km² olan belediyenin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 16.179'dur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.