İki Yalnız (öykü)

İki Yalnız, Stefan Zweig’ın yalnızlık teması üzerine yazdığı ilk kısa öykülerindendir.

“İki Yalnız” öyküsü (Almanca: Zwei Einsame), ilk kez Berlin'de yayımlanan “Stimmen der Gegenwart” (“Günümüzün Sesleri”) aylık derlemesinin Kasım 1901 sayısında basılmıştır.^[1] Öykünün yazılış tarihine bakıldığında Zweig’ın şiirden öyküye geçiş yaptığı yazarlık kariyerinin ilk yıllarındaki eserlerindendir. O yıllarda henüz mektuplaştığı dönemin ünlü yazar ve sanatçılarıyla yüz yüze görüşmemiş, dünya seyahatlerine çıkmamış ve hatta dehşetengiz yıkıcılığına şahit olduğu I. Dünya Savaşı daha başlamamıştı. Bu nedenle öykülerini geniş toplumsal sorunlardan çok kahramanlarının yaşadığı bireysel felaketler üzerine kurguluyordu.

Öykü "Lyon'da Düğün" (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018) kitabının içindeki diğer üç öyküden biri olarak Gülperi Sert tarafından ilk kez Türkçe’ye çevrildi.^[2] Öykü daha sonraları “Kızıl- İki Yalnız İnsan” adıyla (Koridor yayıncılık, 2018) Ahmet Arpad tarafından çevrilerek ve “İki Yalnız” (Zeplin yayınları, 2019) adlı kitaptaki üç hikâyeden biri olarak da Güzide Şen tarafından çevrilerek basıldı.^[3]

İki Yalnız öyküsü, yerin adı ve zamanın belli olmadığı bir kasabada, ayağı aksak bir fabrika işçisi ile aynı fabrikada çalışan “Çirkin” Julia’nın sokakta karşılaması ve Julia’nın çirkinliği ile ilgili kendi içsel sorgulamalarını kendisine yakınlık gösteren bu adamla paylaşması üzerinedir.

“…Aniden dinlemek için durdu. Sanki birinin ağladığını duyduğunu sanmıştı. Sessizce dikildi ve akşamın sessizliğinde dinledi. Her şey sessizdi, düşsüz bir uykuda gibi. Ama bir sonraki anda, tekrar ani ve acı dolu bir inilti duydu. Ve belirsiz alacakaranlıkta, yolun kenarındaki bir yığın demiryolu rayının üzerine oturmuş ağlayan birini gördü. İlk tepkisi umursamadan geçmek oldu. Ama yaklaştı ve durmaksızın ağlayan kızı tanıdı…”

Kız kendi çirkinliğinden yakınırken adam da onun da hayatını istediği gibi yaşamasına engel olacak kendi gibi bir topallığının olmadığını söyler. Öykünün iki kahramanı sahip oldukları fiziksel kısıtlıkları nedeniyle toplumdan dışlanmalarını birbirleri ile paylaşıp sonrasında yakınlaşırken usta yazar yaşadıkları hisleri okuyucuya harika betimlemelerle anlatmaktadır. Zweig yine karamsar ve iç karartıcı başladığı bir öyküyü kahramanları için umut ışığı bırakarak sonlandırır.