İçeriğe atla

İhsan Han Nahçıvanski

İhsan Han Nahçıvanski
22. Nahçıvan Hanı
Görev süresi
1817-1820
Yerine geldiğiKelbali Han Kengerli
Yerine gelenNazarali Han Kengerli
Kişisel bilgiler
Doğum İhsan Han Kengerli
1789
Nahçıvan, Nahçıvan Hanlığı
Ölüm 1846
Nahçıvan, Rus İmparatorluğu
Askerî hizmeti
Bağlılığı Kaçar Hanedanı (1821–1828)
Rus İmparatorluğu (1828–)
Hizmet yılları 1821–
Rütbesi tümgeneral (1837)
Çatışma/savaşları 1821-1823 Osmanlı-İran Savaşı
1826-1828 İran-Rus Savaşı

İhsan Han Kengerli (Azerice: Ehsan xan Kəngərli), sonradan İhsan Han Nahçıvanski (Rusça: Эхсан Хан Нахичеванский, Azerice: Ehsan xan Naxçıvanski; 1789–1846), Nahçıvan Hanlığı'nın son hükümdarıydı.

Hayatı

İhsan Han, Kafkasya'daki Türk boylarından olan Kengerli'den geliyordu ve Ağa Muhammed Han Kaçar tarafından kör edilen Nahçıvan Hanlığı'nın hükümdarı Kelbali Han'ın en küçük oğluydu.

İhsan Han gençliğinde İran'ın hizmetindeydi ve daha sonra 1821–1823'lerde gerçekleşen Osmanlı–İran Savaşı'ında yer almıştır. 1826-1828 Rus–İran Savaşı sırasında Abbas Mirza, İhsan Han'ı Abbasabad kalesinin komutanı olarak atamıştır. Ruslar kaleyi kuşattıktan sonra İhsan Han, kalenin kapılarını gizlice Rus komutanı General İvan Paskeviç'e açmıştır.[1]

Hizmetlerinden dolayı İhsan'a albay rütbesi verilmiş ve Nahçıvan Hanlığı'nın hükümdarı olarak atanmıştır.[2] Hanlık 1828'de resmen kaldırılmıştır, ancak İhsan Khan bölgedeki etkisini korumuş ve Güney Kafkasya Müslüman birliklerinin kampanya atamanı olarak atanmıştır. 1831'de 2. sınıf Aziz Anna Nişanı ile ödüllendirilmiş ve 1837'de Rus ordusunda tümgeneral rütbesine layık görülmüştür.

Hanlığın dağılmasından sonra, Nahçıvan hanları Ruslaştırılmış Nahçıvanski soyadını kullanmaya başlamış ve ailenin erkekleri geleneksel olarak Çar ordusunun hizmetine katılmıştır. İhsan Han'ın iki oğlu–İsmail Han ve Kelbali Han–Rus ordusunda general olmuş ve savaştaki katkıları için 4. derece Aziz Yorgi Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Kelbali Han'ın oğlu Hüseyin Han Nahçıvanski, önde gelen bir Rus askeri komutanı ve Rus İmparatoru'nun yaver generaliydi, yeğenleri Cemşid Han ve Kelbali sırasıyla Sovyet ve İran ordularında general olmuşlardır. Büyük torunu Caferkulu Han Nahçıvanski, eski Nahçıvan, Şarur-Dereleyez ve Sürmeli uyezdlerinden oluşan ve başkenti Nahçıvan olan Aras Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının ilanına yol açan bir Türk isyanı başlatmıştır.[3] Kızı Könçebeyim Nahçıvanski bir şaireydi.[4]

Kaynakça

  1. ^ Ekbal, Kamran. "ʿAbbāsābād". Encyclopedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Акты Кавказской Археографической Комиссии. т. VII, с. 456
  3. ^ Dr. Andrew Andersen, Ph.D. Atlas of Conflicts: Armenia: Nation Building and Territorial Disputes: 1918-1920 28 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Lütviyyə Əsgərzadə (2019). "Bir daha Ehsan xanın şairə qızı Qönçəbəyim haqqında". 525-ci qəzet. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Hanlığı</span>

Nahçıvan Hanlığı, 1747-1828 yılları arası bugünkü Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve eskiden Daralagez veya Daralagöz olarak bilinen Ermenistan'ın Vayots Dzor ilinin oluşturduğu topraklarda, Syunik ile Aras Nehri arasındaki vadide var olmuş feodal devlettir. Bulunduğu dönemdeki Revan Hanlığı, Karabağ Hanlığı ve Maku Hanlığı ile sınırları vardır. Hanlık, bölgede yaşayan Azerbaycanlı olan Kangarlı Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Hanlığın nüfusu çoğunlukla Müslüman'dır. Bu Müslüman nüfus içinde Azeriler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Muhammed Kulu Han, son Karadağ Hanı. 1813 ile 1828 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

İsmail Han, Karadağ Hanı. 1782 ile 1783 yılları arası ve 1791 ile 1797 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gence Hanlığı</span>

Gence Hanlığı, Azerbaycan'ın Gence yöresinde hüküm sürmüş olan hanlıktır. Afşar hükümdarı Nadir Şah, 1735'te, Gence'yi ele geçirdi. Nâdir Şah'ın öldürülmesinden sonra, Gence de diğer Azerbaycan hanlıkları gibi Afşar devletinin egemenliğinden çıkarak 1747'de bağımsızlığını ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">1826-1828 İran-Rus Savaşı</span>

1826-1828 İran-Rus Savaşı Rus İmparatorluğu ve Kaçar Hanedanı arasındaki son büyük askeri çatışmadır. Gülistan Antlaşması'dan sonra savaş noktalanmış, Kafkasya'da on üç yıl boyunca barış hüküm sürmüştür. Ancak Feth Ali Şah, kaybettiği toprakları geri almak için İngilizlerin baskısı ve destek sözü üzerine savaşmaya karar vermiştir. Abbas Mirza Temmuz 1826'de 35000 kişilik ordu ile Lenkeran Hanlığı ve Karabağ Hanlığı'nı işgal etmesiyle savaş başlamıştır. Mayıs 1827'de İvan Paskeviç, Eçmiadzin ve Nahçıvan'ı, 1 Ekim'de de Erivan'ı işgal etmiştir. Ocak 1828 tarihinde Ruslar, Urmiye Gölü kıyılarına ulaştığında, Abbas Mirza acilen 2 Şubat 1828 tarihinde Türkmençay Antlaşması imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Cevad Han</span> Gence Hanı

Cevad Han veya Cevad Han Ziyadoğlu-Kaçar Kaçar hanedanından büyük bir Azerbaycan generali, İran devletinin ordu komutanı, devlet adamı, Gence Hanlığı'nın son hükümdarıdır. Gence şehrini 1786'dan beri yöneten Cevad Han Ziyadoğlu, 3-4 Ocak 1804 gecesi General Pavel Sisianov önderliğinde şehri uzun süre kuşatan işgalci Rus birlikleriyle yapılan kanlı savaşta kahramanca şehit düştü.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

Bakıhanovlar, Azerbaycan'ın tanınmış soylu hanedan ailelerinden biri. Hanedanın temsilcileri, 1718 yılında kurulup 1747 ile 1806 yılları arasında bağımsız olan Bakü Hanlığı'nı yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Han Nahçıvanski</span>

İsmail Han Nahçıvanski süvari generali. Kalbalı Han Nahçıvanski'nin kardeşi, son Nahçıvan Hanı İhsan Han Kangarlı'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Könçebeyim Nahçıvanski</span>

Könçebeyim Nahçıvanski Azerbaycanlı şaireydi. Son Nahçıvan Han'ı İhsan Han Nahçıvanski'nin kızı olmuştur.

Kelbali Han Kengerli 1787'den 1809'a kadar Nahçıvan Hanlığı'nın hanı (valisi) olmuştur. İran hükümdarı Nadir Şah'ın 1747'de ölümünden sonra Kelbali'nin Kengerli boyundan olan ailesi Nahçıvan'ın kontrolünü ele almıştır. Babası Haydarkulu Han bu kontrolü kuran kişi olmuştur. Kengerliler, Kızılbaş konfederasyonunun bir parçası olan Türk Ustaclı aşiretinin bir koluydu.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Han İrevanski</span>

Kerim han İrevanski, Kerim han İrevanli veya Kerim Abbasgulu han İrevanski, Rus İmparatorluğu ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin askeri subayı, albayı.

Memmedsadık Bey Kelbalihanov — Ordubad Kazası Şefi, Rus İmparatorluk Ordusu ştabs-kapitani, Şeyhali Han Kengerli'nin oğlu ve Nahçıvan Hanı Kelbali Han Kengerli'nin torunu.

Rahim Han Kengerli - Nahçıvan Hanlığı'nın üçüncü hanı. O, 1769-1770 yıllarında Han olmuştur.

Velikulu Han Kengerli Nahçıvan Hanlığının beşinci hanı. O, Alikulu Han Kengerli'yi tahttan indirerek han olmuştu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.