İçeriğe atla

İdris Barzani

İdris Barzani
Doğum1944
Barzan, Irak
Ölüm1987
Urmiye, İran
Ölüm sebebiKalp Krizi
Defin yeriBarzan, Kürdistan Bölgesel Yönetimi
MilliyetKürt
Dinİslam
Çocuk(lar)Neçirvan Barzani
Dilovan Barzani
Bariz Barzani
Abbas Barzani
Youssif Barzani
Rawan Barzani
Ebeveyn(ler)Molla Mustafa Barzani
Akraba(lar)Mesud Barzani (Kardeşi) Mesrur Barzani (Yeğeni)
AileBarzani Ailesi

İdris Barzani (1944 – 31 Ocak 1987) Kürt politikacı. Kürdistan Demokratik Partisi için sık sık diplomatik gezilerdeydi. 31 Ocak 1987'de, 43 yaşındayken geçirdiği kalp krizi nedeniyle öldü.

İdris Barzani defalarca Kürt siyasi partilerini birleştirmek için Kürtleri bir araya getiren bir Kürdistan Kongresi düzenlemeye çalıştı, ancak erken ölümü görevini bitirmesine izin vermedi.[1]

Kürdistan Bölgesel Yönetimi eski başkanı ve Kürdistan Demokratik Partisi başkanı Mesud Barzani'nin kardeşi ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin şu anki başkanı Neçirvan Barzani'nin babasıdır.

Hayatı

Erken yaşam

1944 yılında Irak'ın bir köyü olan Barzan'da dünyaya gelen İdris, babası, ailesi ve binlerce Peşmerge ile birlikte 11 ay süren yeni kurulan Mahabad Cumhuriyeti'ne katılmak için Mahabad'a taşındı, Mahabad'ın işgalinin ardından Barzan'a geri döndü. Daha sonra Molla Mustafa Barzani 500 taraftarı ile Sovyetler Birliği'ne gitti. Barzani, 1960 devrimlerinde görev yapan Peşmerge'ye genç yaşta katıldı.[2][3]

Irak - Kürt Özerklik Anlaşması (1970)

Barzani Ailesi liderliğindeki Irak Kürtleri'nin sürekli bağımsızlık için isyan etmesi ve büyük Irak şehirlerini ele geçirmeleri sonucunda, 10 Mart 1970'te Irak rejimi sonunda Kürtler'le Kuzey Irak'ta özerk bir bölge oluşturulması konusunda anlaşmaya vardı.[4] İdris Barzani anlaşmanın işlenmesinde önemli bir rol oynadı, kendisi ve kardeşi Mesud Barzani, 11 Mart 1970'te anlaşmayı kutlayan yüz binlerce Iraklı'nın katıldığı bir mitingden önce Bağdat'a gitti.

İdris Barzani ve babası Mustafa Barzani'nin mezarları (solda İdris Barzani, sağda Mustafa Barzani)

Sürgün

1975'te barış anlaşmasının bozulmasının ardından, Barzani ailesi İran'a yerleşen binlerce Kürt aile ile birlikte KDP, kendini yeniden örgütlemeye çalışırken kaotik bir dönem geçirdi. 1979'da Molla Mustafa Barzani'nin ölümünün ardından KDP'nin 1979'da kongresi yapıldı. Mesud Barzani parti başkanı oldu. İdris Barzani, kardeşi Mesud Barzani'nin parti liderliğinde KDP üst düzey stratejisti oldu. Partiyi sık sık batıda temsil etti ve Kürt hakları için lobiler yaptı. İdris Barzani 31 Ocak 1987'de kalp krizi geçirerek aniden öldü, İran Kürdistanı Uşnu'da toprağa verildi. 1993 yılında babası Mustafa Barzani’nin cenazesi ile beraber kendi cenazesi de özel bir merasimle Barzan bölgesine taşındı.[5]

Kaynakça

  1. ^ "İdris Barzani". www.rudaw.net. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2022. 
  2. ^ Gzt (20 Ocak 2021). "İran'da bir Kürt cumhuriyeti: Mahabad". Gzt. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2022. 
  3. ^ Duvar, Gazete (21 Nisan 2020). "Kürdistan Cumhuriyeti nasıl yıkıldı?". www.gazeteduvar.com.tr/forum/2020/04/21/kurdistan-cumhuriyeti-nasil-yikildi. 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2022. 
  4. ^ Hannum, Hurst (2011-10-12). Autonomy, Sovereignty, and Self-Determination: The Accommodation of Conflicting Rights. University of Pennsylvania Press. pp. 190–193. ISBN 9780812202182. 
  5. ^ Sorani, Basnews. "Kürt birliğinin öncüsü İdris Barzani'nin 30'uncu ölüm yıldönümü". www.basnews.com. 15 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Celal Talabani</span> 6. Irak cumhurbaşkanı

Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi. 2005-2014 yılları arası Irak cumhurbaşkanı olarak görev almıştır. Irak'ın ilk Arap olmayan cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan bayrağı</span> Kürtlerin ulusal paçavrası

Kürdistan bayrağı, Kürdistan'ı temsil eden bayrak. Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin resmi bayrağı olarak kanunlaşmıştır. Kürtler tarafından ulusal bayrak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Barzani</span> Kürt milliyetçi lider

Molla Mustafa Barzani, Kürt lider. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin kurucusudur. 1946 yılından 1979'daki ölümüne kadar Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır. Bağımsız Kürt devleti görüşleriyle Kürt milliyetçiliğine önemli katkılar sunmuştur. Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mahabad Cumhuriyeti</span> 1946da kurulmuş tanınmayan Kürt devleti

Mahabad Cumhuriyeti, Ocak 1946'da Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle aynı yıl içinde yıkılan, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış Kürt devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokratik Partisi</span> Siyasi parti

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Neçirvan Barzani</span> Iraklı Kürt siyasetçi

Neçirvan İdris Barzani, Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkanı. Daha önce Mart 2006-Ağustos 2009 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanlığını yapmış ve Mart 2012 yılında tekrar bu göreve gelerek 2019'da başkanlık görevine geçene kadar sürdürmüştür. Kürdistan Üniversitesi Erbil'in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Yurtseverler Birliği</span> Irakta bir siyasi parti

Kürdistan Yurtseverler Birliği kısaca KYB, 1975'te Irak'ta kurulan bir siyasi partidir. KYB'nin kurucuları arasında Celal Talabani vardı. Parti Kürdistan Demokrat Partisi'nden kopan ve daha sosyalist olanlar tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Muhammed</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin lideri

Kadı Muhammed, İran Kürdü lider, devlet adamı ve Mahabad Cumhuriyeti'nin kurucusudur. İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır.

Barzani (بارزانی), Ahmed Barzani, Molla Mustafa Barzani, Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin mensup olduğu Kuzey Irak'taki Kürt aile. Bu aile 19. yüzyılda Nakşibendi Şeyhlerinin halifeleri olarak Barzan köyüne yerleştikten kısa bir süre sonra aşiretleşti. Barzani Aşireti, Beroji, Mizorî, Şarvanî ve Dolemari olmak üzere dört aşiretten müteşekkil bir aşiret konfederasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kürt Yüksek Komitesi</span>

Kürt Yüksek Komitesi ya da Batı Kürdistan Üst Kurulu 25 Temmuz 2012 tarihinde Kamışlı'da Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) ve Batı Kürdistan Halk Meclisi (MGRK)'nın beşer üyesinin bir araya gelmesiyle oluşturuldu. PYD ve ENKS arasında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden işlevini kaybederek dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürdistanı Demokratik Partisi</span> İrandaki Kürt Siyasal Partisi

İran Kürdistanı Demokratik Partisi ya da kısaca DPK-I (Kürtçe: Partiya Demokratîk a Kurdistana Îranê, İngilizce: Democratic Party of Iranian Kurdistan, eski adı: Demokratische Partei Kurdistans-Iran, İran'da sosyal demokrat bir Kürt partisidir. Parti, 2015 yılından beri Sosyalist Enternasyonal'in tam üyesidir. Parti demokratik ve federal bir İran talep etmektedir. Parti üyelerinden bir kısmı 2006 yılında partiden ayrıldı ve partinin eski adı olan Kürdistan-İran Demokratik Partisi adı altında yeni bir parti kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nin İran'ı işgali</span>

Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'in İran'ı işgali, Pehlevi Hanedanı idaresindeki İran'ın enerji hatlarını ele geçirmek ve Pers Koridoru'nun güvenliğini sağlamak için 1941 yılında girişilen işgal hareketi.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Baba Şeyh</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin başbakanı

Hacı Baba Şeyh, Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mesrur Barzani</span> Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başbakanı.

Mesrur Barzani Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başbakanı. Kürdistan Demokrat Partisinin bir üyesidir. Mesut Barzani'nin oğlu ve Kürdistan Bölgesi'ndeki Kürdistan Bölgesi Güvenlik Konseyi eski başkanıdır. 10 Temmuz 2019'da, Kürdistan Parlamentosu'ndaki 97 milletvekilinden aldığı 88 oyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi 9. kabinesinin Başbakanı olarak yemin ederek görevine başlamıştır.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması, Irak Kürdistanı'nda meşru Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile PKK ve PKK'nın müttefik grupları arasında gerçekleşen bir dizi savaş ve çatışmadır. 1983 yılında başladı ve hala isyan şeklinde devam ediyor. PKK'nın ağırlıklı yöntemi Peşmergelere karşı gerilla savaşı uygulamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Bafel Talabani</span>

Bafel Celal Talabani, bilinen adıyla Bafel Talabani, Kürt siyasetçi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin başkanı. Eski Irak cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin büyük oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.