İçeriğe atla

İbrahim Seydo Aydoğan

İbrahim Seydo Aydoğan (d. 1976), Kürt yazar, eleştirmen, çevirmen ve araştırmacı.

1976 yılında Kızıltepe'de (Mardin) doğdu. 1997'de Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Lisansı alan Aydoğan, İstanbul Sultanahmet Anadolu Ticaret Meslek Lisesinde üç yıla yakın bir süre öğretmenlik mesleğinde bulundu. 2001 yılında istifa edip Fransa'ya yerleşen İbrahim Seydo Aydoğan, 1990'li yılların sonunda öğretmenliğin yanı sıra, aynı zamanda Kürt dergi ve gazetelere de yazılar ve şiirler yazarak ve Mezopotamya Kültür Merkezinde "şevbiherkên toreyî" (Edebiyat Akşamları) ismiyle Kürt Edebiyatı ile ilgili konferanslar da düzenleyerek ismini duyurmuştu.

Fransa'ya yerleştikten sonra, 2003 senesinde Paris Sorbonne Üniversitesinde Fransız Edebiyatı alanında master diploması alan İbrahim Seydo, akabinde Rouen Üniversitesinde de Dilbilimi alanında ve Kürt Dilindeki zaman, kompleks cümleler ve zaman uyumlarinin kürt romanlarındaki yansıması üzerine 2006 senesinde doktora tezini savundu. Aynı yıl Fransa Yüksek Ögrenim Kurulu (CNU) tarafından Dilbilimi alanında, ertesi yıl da Kürt Dili ve Edebiyati alanında Yardımcı Doçenlik unvanına layık görüldü. Aydogan, 2007 yılından beri Langzo (Langues'o) diye de bilinen INALCO Üniversitesi (Fransızca Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Enstitüsünün kısa hali) Kürdoloji bölümünde çalışmakta ve 2018'den 2021'e kadar aynı bölümün başkanligini yapmistir. Kürdoloji bölümünde, Kürtçe Grameri, Kürtçe edebi metin incelemeleri, Basın ve Edebiyat, Kürt Edebiyati ve Kürt Romanı derslerini vermektedir. 2012'den 2015 yılına kadar Fransa Yükseköğrenim Kurulu üyeligini de yapan Aydogan'ın Kürt dili ve edebiyatı alanında Fransızca, Türkçe, İngilizce ve Kürtçe sayısız makale ve incelemeleri yayınlanmıştır.

İbrahim Seydo Youtube üzerinden de seyredilebilen Dersa Kurdî adlı ilk görsel Kürtçe öğrenme metodunun da sahibidir. Aynı zamanda Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı isimli romanının Kürtçe çevirisine de katılmış olan Aydoğan, 2013 yılında Pamuk'un "Saf ve Düşünceli Romancı" isimli roman sanatı üzerine olan eserini; 2014 yılında da öğrencileri Musa Ekici, Sara Anter ve Rana Anter ile beraber, uygulamalı bir çeviri çalışması olarak, Milan Kundera'nn "L'ignorance" (Bilmemek) isimli romanını da Fransızcadan Kürtçeye çevirmiştir. 2010 ve 2011 yıllarında Hakkari Üniversitesince düzenlenen Kürdoloji Konferanslarına Bilim Kurulu Başkanlığı yapmış ve Konferans tebliglerinin yayınlandığı kitaplara da editörlük yapmıştır. 1992 yılında faili meçhul cinayetler dalgası sırasında bir cinayete kurban giden ağabeyi Seydo'nun ismini alan yazarın aynı isimle bir de oğlu vardır.

Kürtçe yayınlanmış eserleri

  • Reş û Spî (roman, Doz yayınları, İstanbul, 1999)
  • Leyla Fîgaro (roman, Mîr yayınları, İstanbul, 2003)
  • Hezkiriya Xwedê (öykü, Belkî yayınları, Diyarbakır, 2005)
  • Ziman û Wêjeya Kurdî, (sorumlu edîtör, Konferans tebligleri, Hakkari Üniversitesi, 2010)
  • Kurdolojî, (sorumlu editör, Konferans tebligleri, Hakkari Üniversitesi, 2011)
  • Guman-1: Zimanê Kurdî (Dilbilimi incelemeleri, Lîs Yayınları, Diyarbakır, 2013)
  • Guman-2: Wêjeya Kurdî û Romana Kurdî (Kürt Edebiyati ve Kürt Romani, Rûpel Yayınları, İstanbul, 2014)

İlgili Araştırma Makaleleri

Berna Moran Türk edebiyat kuramcısı, edebiyat eleştirmeni. Türkiye'de modern edebiyat eleştirisi alanının öncülerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Celadet Ali Bedirhan</span> Kürt dilbilimci

Celadet Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi dilbilimci, yazar, diplomat ve siyasetçi. Öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Kürt milliyetçi örgütü Hoybun'un ilk başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Çelik</span> Türk politikacı

Hüseyin Çelik, Kürt ve Arap kökenli Türk siyasetçi, akademisyen ve yazar. 58. Hükûmette Kültür Bakanı, 59. Hükûmette Millî Eğitim Bakanı, TBMM 22 ve 23. Dönem AK Parti Van, 24. Dönem Gaziantep milletvekillerindendir. 21. Dönem'de Doğru Yol Partisinden Van Milletvekili seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Uzun</span> Kürt yazar ve edebiyatçı (1953–2007)

Mehmed Uzun, Kürt yazar.

İsmail Ferit Edgü, Türk öykücü, şair, romancı, deneme yazarı, yayıncı, sanat koleksiyoneri.

<i>Kader Kuyusu</i>

Kader Kuyusu, Mehmed Uzun'un 1995 yılında Kürtçe olarak yayına hazırladığı Celadet Ali Bedirhan'ın hayatını konu alan roman. Romanda Uzun, Kürt aydınlarından Celadet Bedirhan'ın doğumundan ölümüne kadar geçen yaşamını anlatmaktadır. Bedirhan ailesinden ünlü Kürt aydını ve dilbilimcisi Celadet Bedirhan'ın hayatının dönem dönem anlatıldığı kitapta dönemler fotoğraf kareleri şeklinde belirtilmiştir. Toplam on beş fotoğraf yani dönemden oluşan romanda anlatım hem yazarın ağzından hem de roman kahramanının yani Celadet Bedirhan'ın ağzından gerçekleşiyor.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Kürt enstitüleri, Kürt dili üzerine bilimsel araştırmalar yapmak ve yayınlar hazırlamak üzere değişik ülkelerde kurulmuş olan araştırma kurumlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Kürt Enstitüsü</span>

İstanbul Kürt Enstitüsü, 18 Nisan 1992 tarihinde İstanbul'da kurulan, Kürt dilini, kültürünü ve edebiyatını merkeze alan araştırma kurumuydu.

Muhsin Kızılkaya, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Kürt muhabir, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Zana Farqînî</span> Kürt dilbilimci

Zana Farqînî (d.1967) Kürt yazar, çevirmen ve dilbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Erebê Şemo</span>

Erebê Şemo (Rusça: Arab Şamoyeviç Şamilov, Sovyet Kürdü yazar. İlk Kürtçe roman olan Şivanê Kurmanca’yı kaleme almıştır. Kürt romanının babası Şemo, latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabenin de mimarlarından biri olmuştur. Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi ve Kızıl Bayrak Nişanı gibi ödüllerin sahibidir. 1930'lu yılların başlarında oluşturulan Kürtçe alfabe Şemo-Marogulov alfabesinin hazırlıyıcılarındandır.

Mehmet Bayrak, Kürt yazar, Türkolog ve Kürdologdur. Özellikle Kürtler ile Alevi, Kızılbaş, Ahl-e Haqq, Yâresân ve Êzîdî inançlarıyla ilgili eserleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Kanate Kurdo</span> Kürt yazar

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

<span class="mw-page-title-main">Kadri Yıldırım</span>

Kadri Yıldırım Kürt akademisyen ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Şamil Esgerov</span>

Şamil Esgerov Sovyet Kürdü yazar, edebiyatçı ve tarihçi.

Hüseyin Sağnıç Kürt yazar.

Nûbihar hem yayınevi hem de dergidir. Nûbihar Yayınları ,1992 Martında kurulmuştur ve aynı zamanda Nûbihar Dergisi yayın hayatına başlamıştır. 2014 yılından itibaren de Nûbihar Akademî yayın hayatına başlamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.