İbnü'l-Bevvab

İbnü'l-Bevvāb, Ebu'l-Ḥasan ʿAlī b. Hilāl. Büveyhoğulları döneminde yaşamış ünlü hattat. İbnü's-Sitrī olarak da bilinir. Hicri 413/Miladi 1022 yılında Bağdat'ta vefat etmiştir (Bu tarih muhtemelen kaynaklarda tesadüf edilen diğer tarihten [423/1031] daha doğrudur.)

Devrinin hükûmet çevrelerinde bulunmuş, Bağdat'ta özellikle Vezir Faḫrü'l-Mülk Ebū Ġālib Muḥammed ibn Ḫalef'in yakınında çalışmıştır. Bir süreliğine Şīrāz'daki Büveyhî Behāʾü'd-Devle'si kütüphanesinin başına geçmiştir. Aynı zamanda tezhip ustası (Bu sanat dalında verdiği eserlerden yalnız bir tanesi günümüze ulaşmıştır) ve Kur'an'ı ezbere bilen inançlı bir Müslümandı. Kur'an'ı altmış dört kez kaleme aldığı söylenir. Bunun yanında Fıkıh alanında çalışmalar yapmış bir âlim ve hat sanatı üzerine bir makaleyle öğretici bir şiirin müellifidir. Erken dönem Arap müelliflerine göre şöhretinin asıl sebebi ise kendisinden bir yüzyıl önce yaşamış meşhur vezir İbn Mukle tarafından icat olunan hat çeşidini tekmil edip ancak halefi Yāḳūt el-Mustaʿṣımī maarifetiyle fevkine geçilecek kadar muvazeneli bir zarafet derecesine getirmiş olmasıdır. Kurallarını yazdığı "oranlı yazı", yahut ḫaṭṭu'l-mensūb meşhurdur. Yakın zamanda E. Robertson ve N. Abbott, hüsn-i hat makalelerinde belirtilen geometrik oranlardan yola çıkarak bu hattı tekrar yaşatmaya çalışmışlardır.

Bugün İbnü'l-Bevvāb'ın tezhip ve hat hünerini, 391/1000-1 tarihli ve İbnü'l-Bevvāb imzalı Chester Beatty Kütüphanesi (MS K. 16) Kur'an nüshasında görebiliyoruz. Bu eserde kullanılan nesih ve geometrik-nebati süslemeler, D. S. Rice'ın çalışma konusu olmuştur. Rice, bu eserin hattatın, hattata atfedilen beş diğer eserin de taklit olduğunu göstermiştir (Bunların arasında İstanbul'da muhafaza edilmiş, 11. asırdan kalma, sahte imzalar taşıyan Selāme ibn Cendel Dīvān'ı vardır).