İçeriğe atla

Özel Gölge Kabinesi

Özel Gölge Kabinesi
I. Türkiye Gölge Kabinesi
Genel Bakış
Kuruluş11 Kasım 2023
Ülke Türkiye
LiderÖzgür Özel
SorumlulukGölge Kabine

Özel Gölge Kabinesi, 11 Kasım 2023'te ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel yönetimindeki Parti Meclisi toplantısında oluşturulan gölge kabinedir. MYK üyelerinin yanı sıra hükûmetteki bakanlıkların faaliyetlerini izleyecek şekilde yapılandırılmıştır.[1] Türkiye siyasetinde ilk kez bir ana muhalefet partisi tarafından oluşturulan gölge kabine olmuştur.

Arka plan

Daha öncesinde, Türk siyasetinde ilk gölge kabine örneği 2019 yılında kurulan Gelecek Partisi'nde görüldü. Tüzüğünde Politika İzleme Kurulunu oluşturarak, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi kabinesi bakanlarını ve bakanlık uygulamalarını yakından izleyecek bir yapı kuruldu. Bu kurul, resmi olarak 'gölge kabine' olarak adlandırılmamış olsa da, partinin lideri Ahmet Davutoğlu tarafından bu şekilde tanıtılmış ve kurulun görevleri detaylı olarak tanımlanmıştır.[2] 2022 yılında Altılı Masa'nın CHP'nin ev sahipliğinde gerçekleşen toplantısında dokuz farklı politika başlığında bir temel politika grubunun oluşturulması kararlaştırıldı. Bu durum çeşitli haber sitelerinde "Gölge Kabine" kuruluyor şeklinde haberleştirildi.[3] Ancak, bir parti yetkilisi, "Gölge Kabine" benzetmesinin doğru olmadığını belirterek, bu sürecin tüm partilerin katılımıyla gerçekleştiğini vurguladı.[4] Türkiye'deki diğer muhalefet partileri benzer yapıları genellikle politika başkanlıkları olarak adlandırırken, 11 Kasım 2023 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) doğrudan bu yapıyı 'gölge kabine' olarak duyurmuştur.

Gölge Kabine

Cumhuriyet Halk Partisi MYK üyeleri tarafından oluşturulan kabinenin yarısı kadınlardan oluşmaktadır.

Portföy Gölge Bakan

Seçim bölgesi

Görev süresi
Makam(lar) Gölge makam
Ana Muhalefet Partisi Lideri
CHP genel başkanı		Özgür Özel

Manisa milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Kabine gölge bakanları
CHP genel sekreteri

Gölge Kabine Koordinatörü

Cumhurbaşkanı YardımcısıSelin Sayek Böke

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Adalet Bakanı Adalet BakanıGökçe Gökçen

İzmir (II) milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Aile ve Sosyal Hizmetler BakanıAylin Nazlıaka

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çalışma ve Sosyal Güvenlik BakanıGamze Taşçıer

Ankara (I) milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği BakanıGülşah Deniz

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Dışişleri Bakanı Dışişleri Bakanıİlhan Uzgel

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanıDeniz Yavuzyılmaz

Zonguldak milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Gençlik ve Spor Bakanı Gençlik ve Spor BakanıSevgi Kılıç

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Hazine ve Maliye Bakanı Hazine ve Maliye BakanıYalçın Karatepe

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge İçişleri Bakanı İçişleri BakanıMurat Bakan

İzmir milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Kültür ve Turizm Bakanı Kültür ve Turizm BakanıKoza Yardımcı

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Millî Eğitim Bakanı Millî Eğitim BakanıSuat Özçağdaş

İstanbul milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Millî Savunma Bakanı Millî Savunma BakanıYankı Bağcıoğlu

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Sağlık Bakanı Sağlık BakanıZeliha Aksaz Şahbaz

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sanayi ve Teknoloji BakanıPınar Uzun

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Tarım ve Orman Bakanı Tarım ve Orman BakanıErhan Adem

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Ticaret Bakanı Ticaret BakanıVolkan Demir

—

11 Kasım 2023 – görevde
Gölge Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Ulaştırma ve Altyapı BakanıUlaş Karasu

Sivas milletvekili

11 Kasım 2023 – görevde

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "CHP'den 'gölge kabine'li yeni MYK". Gazete Duvar. 11 Kasım 2023. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  2. ^ "Davutoğlu'nun kurduğu 'gölge kabine' nedir? Hangi ülkelerde var?". euronews. 25 Aralık 2019. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  3. ^ "Altılı masa 'gölge kabine' kuracak: Komisyonlardan bakanlar çıkacak - Diken". 2 Ekim 2022. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  4. ^ Timur, Cansu (3 Ekim 2022). "Altılı Masa'nın çalışma grubu nasıl çalışacak, kimlerden oluşuyor? - "Gölge kabine denmesi doğru olmaz"". Medyascope. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye siyasi tarihi</span> Türkiye Cumhuriyeti siyasetine genel bakış

Türkiye siyasi tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk ulus devletini ihdas etmesine giden yolda bir evre olan Türk Kurtuluş Savaşı ile başlar.

Gölge kabine veya gölge hükûmet, İngiliz Westminster yönetim sisteminde Ana Muhalefet partisinin Liderinin önderliğinde söz konusu partinin üst düzey sözcülerinden oluşan ve her biri iktidar partisinin yönetimdeki bakanlarının birine alternatif (gölge) oluşturan, kendileri iktidar olursa iktidar partisinin belli bir konuda yaptığı uygulamadan farklı olarak ne şekilde davranacaklarını belirten üyeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

<span class="mw-page-title-main">39. Türkiye Hükûmeti</span> IV. Demirel Hükûmeti (1975–1977)

39. Türkiye Hükûmeti, IV. Demirel Hükûmeti veya I. Milliyetçi Cephe Hükûmeti, Süleyman Demirel'in başkanlığında, 31 Mart 1975 tarihinde kuruldu. Adalet Partisi, Millî Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisinin koalisyonu ile kurulan hükûmet, 21 Haziran 1977 tarihine kadar görev yaptı. Dördüncü Demirel Hükûmeti olarak kuruldu.

Ana muhalefet partisi lideri, genellikle hükûmette olmayan en büyük siyasi parti lideri tarafından taşınan bir unvandır ve tipik olarak parlâmenter sistemi kullanan ülkelerde kullanılır. Ana muhalefet lideri genellikle mevcut başbakan, başbakan yardımcısı, başbakanlık veya başbakanlık görevinde bulunan bir alternatif olarak görülür; Westminster sisteminde, ana muhalefet lideri, gölge kabine veya muhalefet ön sırası olarak bilinen rakip bir alternatif hükûmetin başını çeker. Aynı terim, alt devlet, il veya diğer bölgesel ve yerel meclislerde hükûmette olmayan en büyük siyasi parti liderine de atıfta bulunmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Kuşoğlu</span> Türk politikacı

Bülent Kuşoğlu, Türk siyasetçi ve bürokrattır. 2011-2023 yılları arasında CHP'den Ankara Milletvekili olarak görev yapmıştır. Kemal Kılıçdaroğlu'na yakın bir siyasetçi olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">63. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiyenin ilk seçim hükûmeti (2015)

63. Türkiye Hükûmeti, II. Davutoğlu Hükûmeti veya Seçim Hükûmeti, bir önceki hükûmetin de başbakanı olan dönemin Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun, 1 Kasım 2015'te yapılan seçim öncesi süreçte ülkeyi yönetmek üzere kurduğu seçim hükûmetidir. Seçimden sonra yeni bir hükûmetin kurulmasına dek görev yapmıştır. Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihinde kurulan ilk seçim hükûmetidir.

Millet İttifakı, 5 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi (SAADET) ve Demokrat Parti (DP) arasında kurulan seçim ittifakı. Daha sonrasında Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi ittifaka katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2023 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 28. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

2023 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 28. döneminin 600 yeni üyesini belirlemiş olan seçimlerdir. 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir konuşmasında 1950 seçimlerine atıfta bulunarak seçimlerin 14 Mayıs 2023'te yapılabileceğinin işaretini vermiştir ve bu tarih, bazı muhalif partiler tarafından seçim tarihi olarak kabul edilmiştir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 10 Mart 2023'te imzalanan bir kararnameyle seçimlerin yenilenmesine karar verildi. Aynı gün Yüksek Seçim Kurulu genel seçimlerin ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun 14 Mayıs'ta ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunun da 28 Mayıs'ta yapılmasına karar verdi.

<span class="mw-page-title-main">Gelecek Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Gelecek Partisi, 12 Aralık 2019 tarihinde Ahmet Davutoğlu liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "Gelecek Partisi" şeklindedir. Simgesi çınar yaprağıdır. Genel başkanı Ahmet Davutoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Y-CHP</span> Kemal Kılıçdaroğlunun Cumhuriyet Halk Partisinde yarattığı değişim için kullanılan ifade

Yeni CHP, kısaltımı ile Y-CHP veya uzun adıyla Yeni Cumhuriyet Halk Partisi, Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cumhuriyet Halk Partisinde yarattığı paradigma değişimini ifade etmek için kullanılan bir kavramsallaştırmadır. Bu paradigma değişimi ile birlikte Deniz Baykal'ın temsil ettiği sağ grup süreç içerisinde tasfiye edilmiş ve Kılıçdaroğlu yönetimindeki CHP; toplumun daha önce ulaşamadığı kesimlerine açılabilme iddiasıyla, giderek ana karakterini oluşturan değerlerinden uzaklaşmış ve daha ılımlı bir laiklik anlayışını benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güçlendirilmiş parlamenter sistem</span> Türkiyede muhalefet partilerinin önerdiği parlamenter sistem

Güçlendirilmiş parlamenter sistem veya iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem, Türkiye'deki bazı siyasi partilerin geliştirdiği, parlamenter sistemi ve yönetimde etkin olmayan sembolik cumhurbaşkanı makamını temel alan bir yönetim sistemidir. Sembolik cumhurbaşkanlığı makamının yanında yetkili ve güçlü bir başbakan makamını esas alır.

<span class="mw-page-title-main">1. Adalet ve Kalkınma Partisi Olağanüstü Kongresi</span>

Adalet ve Kalkınma Partisi 2014 Olağanüstü Kongresi 27 Ağustos 2014 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin yeni genel başkanını seçmek amacıyla yapıldı. Parti tarihinde, parti lideri Recep Tayyip Erdoğan'ın 12. Cumhurbaşkanı seçilmesinin gerektirdiği ilk olağanüstü kongre oldu. Eski Dışişleri Bakanı ve Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu oybirliğiyle parti genel başkanlığına seçildi. Kongre, ertesi gün Cumhurbaşkanlığını devralan Recep Tayyip Erdoğan'ın son kez Başbakan olarak kamuoyuna çıkışı oldu. Kongre, Türk siyasetinde önemli bir değişiklik olduğu bir zamanda gerçekleşti ve muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi de 5-6 Eylül'de olağanüstü bir toplantı düzenledi.

<span class="mw-page-title-main">Altılı Masa</span> siyasi birlik

Altılı Masa CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Demokrasi ve Atılım Partisi ve Gelecek Partisi tarafından ilk toplantısı 12 Şubat 2022'de yapılarak kurulmuş siyasi bir oluşumdur. İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, Millet İttifakı'nın seçim sürecinde ittifak olduğunu, seçim sürecinin geride kalmasıyla bir iş birliği haline büründüğünü açıkladı.

Türkiye'de çok sayıda siyasi parti, 14 Mayıs 2023 tarihinde Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminden önce aday seçim süreçlerinden geçti. TBMM'de temsil edilen en az 20 milletvekili ile temsil edilen ya da bir önceki genel seçimlerde oyların %5'ten fazlasını alan partiler doğrudan aday çıkarabildiler. Her iki kriteri de karşılamayan adayların 22-27 Mart 2023 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından en az 100.000 imza almaları gerekmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Kılıçdaroğlu'nun seçimler tarihi</span> Vikimedya liste maddesi

Kemal Kılıçdaroğlu, siyasi kariyerine 3 Kasım 2002'de yapılan genel seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi'nden İstanbul 2. bölge milletvekili seçilerek başladı. Cumhuriyet Halk Partisi bu seçim bölgesinde oyların %22,24'ünü alarak ikinci olmuştu. Yalnızca 2 partinin meclise girebildiği genel seçimlerde Deniz Baykal yönetimindeki CHP, oy oranını %10,68 artırarak oyların %19,39'unu aldı ve ana muhalefet partisi konumuna yükseldi.

Bir sonraki Türkiye genel seçimleri, en geç 7 Mayıs 2028 veya daha erken bir tarihte düzenlenecektir. Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapılacaktır.

Gölge Kabine ya da Ana Muhalefet Partisi Gölge Kabinesi, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin çalışmalarını denetleyen Ana Muhalefet Partisi'nin üst düzey üyelerinden oluşan bir komitedir. Gölge kabine üyeleri genellikle Cumhurbaşkanlığı kabine üyesi ile karşılık gelen bir görev alır. Gölge Kabine üyeleri, Gölge Bakanlar olarak bilinir ve Ana Muhalefet Lideri tarafından atanır. Gölge Bakanın rolü, alternatif politikalar geliştirmek, hûkümet eylemleri ve politikaları konusunda hesap verilebilirlik sağlamak ve kendi özel politika alanlarındaki muhalefet temsilcisi olarak hareket etmektir.

<span class="mw-page-title-main">Adalet ve Kalkınma Partisi tarihi</span> Türkiyenin siyasi tarihine bakış

Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'de cumhuriyet döneminde ardı ardına en fazla seçim kazanan siyasi partidir. Fazilet Partisi'nin kapatılmasının ardından partide bulunan Yenilikçiler olarak bilinen grup tarafından 14 Ağustos 2001 tarihinde kurulmuş, 3 Kasım 2002 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde, 1987 yılında Anavatan Partisi'nin iktidar olmasından sonra tek başına iktidara gelen ilk siyasi parti olmuştur. Seçimlerin ardından Abdullah Gül liderliğinde 58. Hükûmet kurulmuş, kısa bir süre sonra Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi yasağının kaldırılması ve milletvekili seçilmesiyle beraber liderliğinde 59. Hükûmet kurulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.