İçeriğe atla

Özbekistan'ın petrol ve doğalgaz varlığı

Özbekistan önemli ölçüde doğal gaz ve petrol rezervlerine sahiptir. Özbekistan, Sovyetlerin dağılışı ardından hidrokarbon kaynakları üzerinde kamu denetimini sürdürdü ve 1992'de devlet şirketi Özbekneftgaz kuruldu ve bu doğal kaynaklar üzerinde önemli bir idare kurulmuş oldu. Rus (lukoil ve gazprom) ve çin petrol şirketleri de Özbekistan doğal kaynak piyasasında oldukça etkili oyunculardır.[1]

Jeoloji

Buhara ve Hive gaz alanları, Amu Derya havzasının kuzey köşesini oluşturmaktadır. Bu gaz alanlar Özbekistan'ın en büyük hidrokarbon yatağıdır. Buhara-Hive gaz alanları Senozoyik çökellerle örtülmüştür. Bölgenin Jura öncesi yapıları metamorfik, volkanoklastik, magmatik ve paleozoyik sedimanter üniteler barındırır. Bu üniteler uyumsuz şekilde aşağı Jura silisiklastik (silisli kırıntılı çökel kayalar) çökellerle üzerlenirler.[2]

Özbekistan'ın doğal gaz ve petroller yataklarının nicelikleri

Özbekistan, Oil and Gas Journal'a göre 2016 itibarıyla 594 milyon varil ham petrol rezervine sahiptir. 2015 yılında 78900 varillik günlük petrol üretimi rapor edilmiştir. Özbekistan hidrokarbon kaynaklarının yaklaşık yüzde 60'ı Buhara-Hive bölgesindedir ve üretimin yüzde 70'i de yine bu bölgeye aittir. Özbekistan'ın 3 petrol rafinerisi mevcuttur, bunlar; Altı-arık, Fergana ve Buhara'dır. Günlük 232.000 varil seviyesinde petrol damıtımı yapılmaktadır, kapasitenin altında bir üretim yapılmaktadır, zira ülke içi petrol üretimi yetersizliğinden kaynaklanır. Fergana ve Altı-Arık rafinerilerini bağlayan hat haricinde iç bir boru hattı yoktur. Uluslararası boru hattı alt yapısı olaraksa topraklarından geçen ve sadece Türkmenistan'ın kuzeydoğudaki Türkmenabad şehri ile Kazakistan'ın Çimkent rafinerisini birbirine bağlayan boru hattı sayılabilir. Petrol üretimindeki düşüşler Özbekistan yönetiminin iç odaklı petrol üretim politikasını ve bununla beraber fiyatların sübvanse edilmesini büyük oranda bırakmasına neden oldu ve yeni yasalar yabancı ortaklara enerji pazarını açmaya sıcak bakıyor. Özbekistan devlet şirketi Özbekneftgaz da uluslararası şirketlerle ortaklık kurma planları yapmaktadır. 2015 verilerine göre Özbekistan, Rusya ve Türkmenistan'ın ardından Avrasya'nın üçüncü büyük gaz yataklarına sahip ülkesidir. 2015 yılında 2 trilyon feet küp (tcf) doğal gaz üreten Özbekistan, yine aynı yıl yaklaşık olarak 1.8 tcf sarfiyatta bulunmuştur. 2016 Ocak ayı itibarıyla Özbekistan 65 tcf büyüklüğünde kanıtlanmış doğal gaz rezervine sahiptir. Özbekistan 2015 yılında 265 milyar feet küp doğal gaz ihracatından bulunmuştur ve bu miktarından neredeyse yarısı Rusya'ya, kalan yüzdesi de Kazakistan ve Çin'e sevk edilmiştir. Özbekistan, enerji politikaları üzerinden Çin ile önemli ilişkiler içindedir, zira son yıllarda Çin-Özbekistan arasında Orta Asya'daki 3. enerji hattını ihdas edecek bir enerji anlaşması imzalanmıştır. Doğal gaz'ın en önemli kullanım alanı doğal gaz yakan santraller aracılığıyla elektrik üretilmesidir.[1]

Yeni keşifler

Özbekistan'ın milli enerji şirketi olan Özbekneftgaz'ın yaptığı açıklamada, Karakalpakistan'ın Üstyurt bölgesindeki Kuzey Berdak gaz sahasında yer alan kuyuda sondaj çalışmalarının tamamlandığı ve kuyunun günlük 100 bin metreküp doğal gaz üretme kapasitesine sahip olduğunun belirlendiği kaydedildi. Yetkililer bu gaz kuyusunun ticari önemi olduğunu kaydederken; gaz yatağının niceliği hakkında bir bilgi verilmemiştir. Özbek hükûmeti, 2021'e kadar petrol ve doğal gaz sektöründe gerçekleştirilecek 78 proje için toplam 30,4 milyar dolarlık yatırım yapmayı hedefliyor.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b Editors of eia, Editors of eia. "Uzbekistan". www.eia.com. U.S. Energy Information Administration (EIA). 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  2. ^ Mordvintsev, Dimitriy. "Structure and evolution of the Bukhara-Khiva region during the Mesozoic: the northern margin of the Amu-Darya Basin (southern Uzbekistan)". www.lyellcollection.com. Lyell Collection. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  3. ^ TRT Haber editörleri, TRT Haber editörleri. "Özbekistan'da yeni doğal gaz yatağı keşfedildi". www.trthaber.com. TRT Haber. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Türkmenistan, Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve doğusunda Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. Ülkenin 7 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">Petrol</span> doğal olarak oluşan yanıcı sıvı

Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı</span> şirket

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Türkiye'de bir petrol şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

Önemli bir enerji kaynağı olan petrol, aynı zamanda kimya sanayisinin de ham maddesidir. Türkiye'deki petrol yatakları fazla zengin değildir. Mevcut petrol yatakları daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Adıyaman, Batman ve Diyarbakır'dadır. Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Mardin'de de petrol yatakları vardır. Üretilen petrol, Türkiye'nin ihtiyacının çok az bir kısmını (1/7) karşılamaktadır. Geri kalan kısmı dışarıdan karşılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rezervuar mühendisliği</span> Petrol mühendisliği kolu

Rezervuar mühendisliği veya rezervuar mühendisi, petrol ve doğalgaz rezervlerinin geliştirilmesi ve üretim esnasında ortaya çıkan drenaj problemlerinin çözülmesinin yanı sıra işlemlerde yüksek ekonomik canlanma elde edebilmek için bilimsel prensipleri hayata geçiren petrol mühendisliğinin bir kolu ve türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da enerji</span>

Kazakistan'da enerji Kazakistan'da enerjiyi ve elektrik üretimi, tüketimi ve ithalatını açıklar. Kazakistan enerji politikası enerji ile ilgili Kazakistan siyasetini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Enerji güvencesi</span> Enerji mevcudiyetine ilişkin ulusal güvenlik değerlendirmeleri

Enerji güvencesi ulusal güvenlik ile enerji tüketimi için doğal kaynakların bulunabilirliği arasındaki ilişkidir. (Nispeten) ucuz enerjiye erişim, modern ekonomilerin işleyişi için zorunlu hale gelmiştir. Bununla birlikte, enerji kaynaklarının ülkeler arasında eşit olmayan dağılımı, ciddi kırılganlıklara neden olmuştur. Uluslararası enerji ilişkileri, hem enerji güvenliği hem de enerji kırılganlığına yol açan dünyanın küreselleşmesine katkıda bulunmuştur.

Azerbaycan'da enerji, Azerbaycan'daki enerji ve elektrik üretim, tüketim ve ihracatı açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da enerji</span>

Rusya'da enerji, Rusya'daki enerji ve elektriğin üretim, tüketim ve ihracatını açıklar. Rusya'nın enerji politikası, Rusya siyasetindeki enerji politikasını daha ayrıntılı olarak açıklamaktadır.

Sırbistan'da enerji, Sırbistan'daki enerji ve elektrik üretimi, tüketimi ve ithalatını açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'da enerji</span>

Yunanistan'da enerji üretimi, devletin sahip olduğu Kamu Enerji Şirketi'ne aittir. 2009'da KES Yunanistan'daki tüm elektrik enerjisi talebinin %85,6'sını karşılarken, 2010'da bu rakam %77,3'e düşmüştür. KES'in güç üretiminin 2009'da %51,6'sı, 2010'da %48'i linyit kullanılarak üretilmiştir.

Türkmenistan petrol ve özellikle çok büyük doğal gaz rezervlerine sahip bir Orta Asya ülkesidir. Çok büyük kaynak varlığına sahip olsa da uluslararası enerji pazarında önemli bir oyuncu değildir, zira ülkenin alt yapı eksikliği ve kısıtlı ihracat gücü bu duruma neden olmaktadır.

Kazakistan-Çin petrol boru hattı, Çin'in Orta Asya'dan petrol ithalatına izin veren ilk doğrudan petrol boru hattıdır. Kazakistan'ın Hazar kıyısından Sincan, Çin'e kadar uzanmaktadır. Boru hattının sahibi Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) ve Kazak petrol şirketi KazMunayGas idir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da maden endüstrisi</span>

2005 yılı itibarıyla Azerbaycan; alüminyum, kurşun, demir ve çinko dâhil olmak üzere bir dizi metal ve endüstriyel mineral üretti.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da petrol endüstrisi</span>

Azerbaycan'daki petrol endüstrisi yaklaşık 873.260 varil (138.837 m3) günlük petrol ve 2013 itibarıyla yılda 29 milyar metreküp gaz üretmektedir. Azerbaycan, petrol endüstrisinin doğum yerlerinden biridir. Tarihi petrol servetiyle bağlantılıdır. Dünyadaki en önemli petrol ve gaz üreticisi olmaya adaydır.

<span class="mw-page-title-main">Yenilenemeyen enerji kaynağı</span>

Tüketim oranını koruyabilecek bir ölçekte üretilemeyen, yeniden oluşturulamayan veya yeniden kullanılamayan doğal kaynaklar yenilenemeyen kaynak olarak kabul edilir. Bu kaynaklar genellikle sabit miktardadır ve doğanın yeniden oluşturabileceğinden çok daha hızlı tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'de enerji</span>

İsrail'deki enerjinin çoğu fosil yakıtlardan geliyor. Ülkenin toplam birincil enerji talebi, toplam birincil enerji üretiminden önemli ölçüde daha yüksektir ve enerji ihtiyaçlarını karşılamak için büyük ölçüde ithalata dayanmaktadır. 2016 yılında toplam birincil enerji tüketimi 1.037 katrilyon İngiliz ısı birimi (304.000 TWh) veya 26.2 TEP.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.