Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.
Mete, Mao-tun (Çince: 冒頓單于 pinyin: Mòdú Chānyú;, MÖ 209 - MÖ 174 arasında hüküm sürmüş Asya Hun İmparatorluğu hükümdarı olan Türk-Hun hükümdardır. Oğuz Kağan Destanı'ndaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir. Babası Teoman'dır. Kendisi Baideng Muharebesi sırasında Han Hanedanlığı'nı yenmiş ve vergiye bağlamıştır. Yüeçi ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi'nden Mançurya'ya kadar uzatmıştır.
Sonraki Zhao, İkinci Chao, Hou Zhao İkinci Zhao ya da Sonraki Zhao, Çin tarihinde 'Beş Hu Onaltı Krallık döneminde Hiung-nuların bir kolu olan Jieler tarafından kurulmuş bir devlettir.
Kuzey Lyang, Çin tarihinde 'Beş Barbar Onaltı Krallık döneminde Hiung-nuların bir kolu olduğu tahmin edilen Lushui Hu (盧水胡)'nun Juqu Mengxun (沮渠蒙遜) tarafından kurulmuş bir devlet. Etnik Han Duan Ye, başlangıçta Juqu klanının desteğiyle Kuzey Liang hükümdarı olarak tahta çıkarılsa da, Duan daha sonra 401'de devrildi ve Juqu Mengxun hükümdar ilan edildi.
Tarih yazımında Hu Xia (胡夏), Kuzey Xia (北夏), Helian Xia (赫連夏) veya Büyük Xia (大夏) olarak bilinen Xia, Kuzey Çin'deki Beş Hu On Altı Krallık döneminde Tiefu hanedanına mensup Helian Bobo tarafından kurulan Hiung-nu kökenli bir hanedan devletiydi.
Beş Hu On Altı Krallık dönemi, Çin tarihinde 304'te Hun kökenli olan Liu Yuan 'ın Han Zhao’u kurmasıyla başlayarak Siyenpiler Toba kolundan gelen Kuzey Vey 'nin Kuzey Çin'i birleştirmesiyle biten bir dönem.
Yirmi Dört Tarih, MÖ 3000'den 17. yüzyılda Ming Hanedanı'na kadar uzanan bir dönemi kapsayan Çin resmi tarih kitaplarıdır. İlk olarak Han Hanedanı yetkilisi Sima Qian tarafından oluşturulmuş olup daha sonra Tang Hanedanı'ndan başlayarak her hanedan resmi kayıtları kullanarak selefinin tarihini yazmak için resmi bir büro kurmuştur. Tüm seri Qing Hanedanı döneminde sabitlenmiş ve düzenlenmiş olarak 3213 cilt ve yaklaşık 40 milyon kelime içerir ve Çin tarihinin ve kültürünün en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilir.
Hiung-nu boyları veya Asya Hun boyları, Çin kaynaklarında geçen Hiung-nu'ya bağlı Türk, Moğol veya Tunguz boylarıdır. Asya Hun devleti çeşitli halklardan oluşan bir konfederasyondur ve göçebe Asya Hun boyları Asya Hun devletini oluşturur.
Huai, Çin'de Jin Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 307'den MS 313 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Min, Çin'de Jin Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS 313'ten MS 318 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Liu Yuan, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 299'dan MS 325 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Liu He, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun ikinci imparatorudur. Saltanatı MS 310 yılında ölümüne kadar yalnızca yedi gün sürmüştür.
Liu Cong, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 310'dan MS 318 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Liu Can, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS 318 yılında ölümüne kadar yalnızca birkaç gün sürmüştür.
Liu Yao, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun beşinci imparatorudur. Saltanatı MS 318'den MS 329 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Liu Xi, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun altıncı ve son imparatorudur. Saltanatı MS 329 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Yufuluo, Güney Hiung-nu'nun tanınmayan şanyusuydu. Saltanatı MS 188'den MS 195 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Shi Le, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Sonraki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 330'dan MS 333 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Shi Zhi, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Sonraki Chao'nun yedinci ve son imparatorudur. Saltanatı MS 350'den MS 351 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Liu Qubei, 260'tan 272'ye ka Hiung-nu kökenli Xia hanedanının hükümdarıydı. "Sağ Erdemli Prens" unvanını taşıyordu. Liu Qubei'nin soyu hakkında bir belirsizlik bulunmaktadır; bazı kayıtlar onun Hiung-nu Şanyusu Yufuluo'nun ikinci oğlu olduğunu, bazıları ise Han Zhao hükümdarı Liu Yuan'ın amcası olduğunu söylemektedir.
Çin