İçeriğe atla

Émilie du Châtelet

Émilie du Châtelet
Maurice Quentin de La Tour tarafından yapılmış portresi
Doğum17 Aralık 1706(1706-12-17)
Paris, Fransa Krallığı
Ölüm10 Eylül 1749 (42 yaşında)
Lunéville, Fransa Krallığı
Ölüm sebebiAkciğer embolisi
Tanınma nedeniNewton'un Principiasının Fransızcaya çevrilmesi, Newton fiziğini Leibniz metafiziği ile birleştiren doğal felsefe ve Newton fiziğinin savunuculuğu
Evlilik
Marquis Florent-Claude du Chastellet-Lomont (e. 1725)
Partner(ler)Voltaire (1733–1749)
Jean François de Saint-Lambert
Çocuk(lar)
  • Françoise Gabriel Pauline
  • Louis Marie Florent
  • Victor-Esprit
  • Stanislas-Adélaïde du Châtelet
Kariyeri
Dalı
Akademik danışmanlarıAlexis Clairaut
Johann Samuel König
EtkilendikleriIsaac Newton, Gottfried Leibniz, Willem 's Gravesande
İmza

Émilie du Châtelet (tam adı: Gabrielle Émilie Le Tonnelier de Breteuil, marquise du Châtelet) (d. 17 Aralık 1706 - ö. 10 Ekim 1749), Fransız matematikçi, fizikçi ve yazardır.

Babası, XIV. Louis'nin baş danışmanı ve özel elçisi olan Émilie Châtelet, küçük yaştan itibaren, eskrim, binicilik, jimnastik gibi derslerin yanında sıkı bir eğitim almaya başladı. 12 yaşına geldiğinde, Latince, İtalyanca, Yunanca ve Almancayı akıcı bir dille konuşabiliyor ve çevirmenlik yapabiliyordu. Felsefe, matematik, edebiyat ve bilimsel konularda eğitim almasına karşın, danstan hoşlanıyor, arp çalıyor, opera şarkıları söylüyordu. 20 Haziran 1725'te yaşadığı ortamdaki aile baskısından ve sıkı disiplinli eğitim çalışmalarından kaçarak 19 yaşındayken evlendi.

Eşi aracılığıyla Fransız yazar ve filozof Voltaire ile tanışan Châtelet, ünlü yazarla birlikte kiliseyle devletin ayrılması ve devletin gücünün sınırlanması ihtiyacı gibi konularda çalışmalar yaptı. 20 yaşına geldiğinde eğitimini sürdürmek amacıyla, Fransız Bilimler Akademisi'ne başvurdu ancak cinsiyeti nedeniyle reddedildi. Bu akademi, ilerleyen yıllarda Châtelet'in Tabiat Üzerine Tezler adlı kitabını yayınlamayı üstlenmiştir.

Châtelet'in en önemli eserlerinden biri, Isaac Newton'ın Principia (Prensipler) kitabının Fransızcaya çevirisidir. Fransa'nın, Newton'ı tanımasında, Châtelet'nin bu çevirisi büyük önem taşır.

Newton’a göre; hareket eden cismin enerjisinin kütlesi ile doğrudan orantılı olmadığı düşüncesinin tersini savunan Emilie du Châtelet, kütle ve hızının karesi ile orantılı olduğunu kanıtladı.Einstein’in teorisini (e=mc²) destekleyen bu düşünce bilim dünyasında ilgi gördü. 42 yaşındayken emboli nedeniyle yaşamını yitiren Emilie du Châtelet, ölümünün ardından Voltaire'in sevgilisi olarak anıldı.

“ "Beni kendi meziyetlerimle ya da meziyetlerimin olmaması ile değerlendirin, fakat, beni şu büyük generalin, bu büyük bilginin, Fransa’da bir parlayan bir yıldız veya meşhur bir yazara eklenti olarak görmeyin. Ben kendi doğrumla tüm söyledikleri ve yaptıkları ile sadece kendisine sorumlu olan bütün bir kişiyim. Henüz karşılaşmamış olmama rağmen benden bilgisi daha fazla olan metafizikçi veya filozoflar olabilir. Ancak, onlar da beşeri zafiyetleri olan insanlardır. Dolayısıyla, tüm faziletlerimin toplamını aldığımda, itiraf etmeliyim ki, kimseden aşağı kalmamaktayım."„

Kaynakça

  • Britannica Ansiklopedisi

Dış bağlantılar

  • "Emilie du Châtelet" (İngilizce). Agnes Scott College web sitesinde biyografisi []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Isaac Newton</span> İngiliz matematikçi ve fizikçi (1642–1727)

Isaac Newton, İngiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, simyacı, teolog ve filozoftur. 1687 yılında yayımladığı Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri) kitabıyla klasik fizik mekaniğinin temelini oluşturmuş ve bu eser, dünya tarihinin en önemli bilimsel kitaplarından biri olmuştur. Bu eserle birlikte kendi adıyla anılan evrensel kütleçekim yasası ve üç hareket yasasını ortaya koymuş ve kendisinin yaratmış olduğu bu etki, bilim tarihindeki kilometre taşlarından biri olmuştur. Newton'ın evrensel kütleçekimi ve hareketin üç kanunu, sonraki üç yüzyıl boyunca bilim dünyasına egemen olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Johann Wolfgang von Goethe</span> 18. ve 19. yüzyılda yaşamış Alman yazar, siyasetçi, ressam ve doğabilimci

Johann Wolfgang von Goethe, Alman hezarfen; edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğabilimcidir. 1776 yılından itibaren, Weimar dukalığının bakanı olarak çeşitli idari ve siyasi görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marcel Proust</span> Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen (1871-1922)

Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust, Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen. En tanınmış eseri 1913-1927 yılları arasında yayımlanan yedi ciltlik Kayıp Zamanın İzinde'dir. Proust, çeşitli yazarlar ve eleştirmenlerce 20. yüzyılın en etkili yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Voltaire</span> Fransız yazar, tarihçi ve filozof

François Marie Arouet ya da Voltaire takma adıyla tanınan Fransız yazar ve filozof. Fransız Aydınlanması'nın en önemli filozoflarının başına gelir hatta Aydınlanma hareketinin babası sayılabilir. Zamanının toplumsal, dinî, politik ve kültürel konularını radikal bir biçimde eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Jacques Rousseau</span> Cenevreli filozof ve yazar

Jean-Jacques Rousseau, Cenevreli filozof, yazar ve besteciydi. Onun siyaset felsefesi, Avrupa'da Aydınlanma Çağı'nın ilerlemesinin yanı sıra Fransız Devrimi'nin yönlerini ve modern siyasi, ekonomik ve eğitim düşüncesinin gelişimini etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">Michel Houellebecq</span> Fransız yazar (d. 1958)

Michel Houellebecq, 26 Şubat 1958'de Réunion adasında doğmuş bir Fransız yazarıdır ve gerçek ismi Michel Thomas'dır. Les Particules élémentaires ve Platform romanları ile tartışmalı bir uluslararası şöhret kazanmıştır. En olumsuz eleştirilerin yanı sıra, onu yeni Fransız edebiyatının cevheri olarak gören değerlendirmeler de bulunmaktadır. Eserlerinin tarzının ve içeriğinin Kurt Vonnegut, Bret Easton Ellis ve J. G. Ballard'ı andıran yönleri bulunmaktadır. H.P. Lovecraft'tan çok etkilendiğini kendisi de dile getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dimitri Kantemiroğlu</span> Rumen hümanist, tarihçi ve besteci (1673-1723)

Dimitri Kantemiroğlu ya da Dimitri Kantemir, Osmanlı Devleti'ne bağlı Boğdan eyaletinin beyi, Rumen asıllı tarihçi ve yazar, İstanbul'da yaşadığı süre boyunca Klasik Türk müziğine büyük katkılarda bulunmuş müzik uzmanı.

Fransız edebiyatı, Fransızca kullanılarak ortaya çıkan edebiyat ürünlerini kapsar. Dünyanın en zengin ve en etkileyici edebiyatlarından biridir. Fransız yazarlar başta epik şiir, lirik şiir, drama ve kurgu olmak üzere edebi yazınların tümüne katkıda bulunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Maxime Chattam</span> Fransız yazar (d. 1976)

Maxime Chattam Fransız roman yazarı. Fransa'nın Herblay kentinde doğdu. Çocukluğunu Amerika Birleşik Devletleri'nde geçirdi, 1987 yılında geri geldiğinde ilk romanının fikirleri kafasında oluşmuştu. Gençlik döneminde bir aktör olmak istediği için komedi dersleri aldı. Polisiye ile ilgilendiği dönemde bir yıl kriminoloji dersleri gördü. İlk romanı Kötü Ruhu 2002 yılında yayımladı. 2003 yılında bir önceki romanın hikâyesi ve kişilerinden oluşan yeni kitabını yayınladı. Her iki kitabı da Türkiye'de yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Alexandre Dumas</span> Fransız yazar (1802 – 1870)

Alexandre Dumas, Fransız yazardır. Adaş oğluyla karıştırılmaması için Alexandre Dumas père adıyla da bilinir. Macera türündeki tarihi romanlarıyla ünlüdür. Eserlerinin 100 dile çevrilmesi sayesinde en çok okunan Fransız yazarlardan biri olmayı başardı. Monte Kristo Kontu, Üç Silahşorlar, Yirmi Yıl Sonra ve Demir Maskeli Adam gibi romanlarından bazıları dizi şeklinde yayınlanmıştı. Yirminci yüzyılın başlarından beri romanları yaklaşık 200 kadar filme uyarlandı. Dumas'ın öldüğü için bitiremediği son romanı Le Chevalier de Sainte-Hermine bir uzman tarafından tamamlandı ve 2005'te okuyuculara sunulduğunda en çok satanlara girdi. Roman Türkiye'de 2010'da Son Şövalye adıyla basıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hippolyte Taine</span> Hippolyte Adolphe Taine (21 Nisan 1828 - 5 Mart 1893) 19

Hippolyte Adolphe Taine, Fransız düşünür, eleştirmen ve tarihçi. Bilimsel yöntemi, beşeri bilimlerin incelenmesine uyarlamaya çalışmıştır. Edebiyat eleştirisine bilimsel bir yaklaşım kazandırmaya çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abraham de Moivre</span> Fransız matematikçi (1667 – 1754)

Abraham de Moivre, bir Fransız matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">François-René de Chateaubriand</span> Fransız yazar, politikacı ve diplomat (1768–1848)

François-René de Chateaubriand, Fransız yazar, politikacı ve diplomat. Fransız edebiyatı'nda Romantizm'in kurucusu kabul edilir.

<i>Komünizmin Kara Kitabı</i> Siyasî kitap

Komünizmin Kara Kitabı: Suçlar, Terör, Baskı, sosyalist devletlerce gerçekleştirilen soykırım, yargısız infaz, sürgün ve yapay kıtlık konularını irdeleyen, siyasi ve sivil baskılar hakkında yazılmış bir kitaptır. Kitap ilk olarak Le Livre noir du communisme : Crimes, terreur, répression adıyla 1997'de Fransa'da yayımlanmıştır. Türkçe çevirisi ise Komünizmin Kara Kitabı adıyla Doğan Kitap tarafından 2000 yılında piyasaya sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Enerji tarihi</span>

Grekçe ἐνέργεια (energeia)'dan türetilen enerji kelimesi, ilk olarak Aristoteles'in MÖ 4. yüzyıldaki çalışmalarında geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anna Barbara Reinhart</span> İsviçreli kadın matematikçi (1730-1796)

Anna Barbara Reinhart ya da Barbara Reinhart İsviçreli matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Newtonculuk</span>

Newtonculuk, doğa filozofu Isaac Newton'un inanç ve yönteminden ilhamla kurulmuş felsefi öğretidir. Newton'un katkı sağladığı alanlar fizik ve matematik olsa da, rasyonel ve anlaşılabilir yasalarla yönetilen evren kavrayışı, Aydınlanma Çağı'nda birçok düşünüre dayanak noktası olmuştur. Böylece Newtonculuk, modern bilimin temelindeki entelektüel ajanda olmuştur. Bunun yanında felsefe, siyasal düşünce ve teoloji alanlarında da çağın paradigmasını oluşturmuştur.

Hélène Metzger Fransız bilim filozofu ve bilim tarihçisiydi. Yazılarında esas olarak kimya tarihine odaklandı.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste de Boyer, Marquis d'Argens</span> Fransız filozof ve yazar (1704 – 1771)

Jean-Baptiste de Boyer, Marquis d'Argens,, Voltaire'in yakın arkadaşı olan ve hayatının çoğunu II. Friedrich'in sarayında sürgünde geçiren bir Fransız rasyonalist, epikürcü ve pelagyanist yazar ve Katolik Kilisesi eleştirmenidir. Siyaset felsefesi, edebiyat, tarih ile ilgilenmiştir. Ana düşünce alanları arasında hoşgörü, din özgürlüğü, konuşma özgürlüğü ve kilise ile devletin ayrılması konuları sayılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.