İçeriğe atla

Çola Avika Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı:Çola Avika Höyüğü
il:Batman
İlçe:Kozluk
Köy:Mirenkan
Türü:Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:Yüzey araştırması

Çola Avika Höyüğü, Batman il merkezinin kuzeydoğusunda, Kozluk İlçesi'nin batısında, Ramdenka Çayı kıyısında, bir Paleolitik ve Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ konaklama ve işlik yeri olan Nevala Denik'in karşı kıyısında yer alan bir höyüktür. Tepe, 100 metre çapında ve 1-2 metre yüksekliğindedir.[1]

Araştırmalar

Höyük, 1990 yılında Pennsylvania Üniversitesi ile ODTÜ TAÇDAM adına Batman Barajı Gölü altında kalacak arkeolojik değerleri saptama amacıyla yürütülen çalışmalarda Michael Rosenberg ve Hakan Togul ekibi tarafından saptanmıştır. Baraj gölünün, Batman Çayı'na katılan Ramdenka, Hiyan ve Sason derelerinin bir kısım yatağını da içine alacağı hesaplanmaktaydı. Araştırmalarda göl altında kalacak en az 27 yerleşim saptanmıştır.[1]

Tabakalanma

Yüzey araştırmalarında Halaf Dönemi ile ilişkilendirilen bulgular dışında bir bulgu sağlanmamıştır. Bu nedenle Erken Kalkolitik Çağ'ta tarihlenen tek tabakalı bir yerleşme olarak görülmektedir. Bölgedeki az sayıdaki Halaf yerleşimlerinden biridir.[1]

Buluntular

Ele geçen çanak çömlek buluntuları tipik Halaf Dönemi boyalı çanak çömleği ve pişirme kaplarıdır. Kaba kum katkılı mal ise yerel bir mal grubu olarak görülmektedir. Biçim olarak düz dipli kaseler ve krem renk astarlı kaseler vardır.[1] Bu bağlamda Halaf çanak çömlek buluntuları, karakteristik ve yerel olarak iki grup olarak görülmektedir. Yerleşmenin verdiği Halaf seramiği, Karavelyan Höyüğü ve Abdullahın Düzü buluntularıyla birebir benzerlik göstermektedir.[2]

Ele geçen Halaf çanak çömleği üzerinde ayrıntılı bir inceleme yapılmamış olduğundan kesin bir tarihleme yapılamamaktadır. Bununla birlikte Orta ya da Geç Halaf Dönemi olarak bir yaklaşım ileri sürülebileceği belirtilmektedir.[3]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c d "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012. 
  2. ^ Umut Parıltılı, Mezopotamya'da Halaf Seramikleri ve Önasya'da Yayılım Alanlarının İncelenmesi Çukurova Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Sh.: 237 - 244 6 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Umut Parıltılı, Sh.: 244

İlgili Araştırma Makaleleri

Türbe Höyük, Siirt il merkezinin 27 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Botan Çayı'nın Dicle'ye katıldığı bölgenin yaklaşık 6 km. kuzeyinde, Botan Vadisi'nde, dere kıyısındadır. Boyutları yaklaşık 100 x 40 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Halaf kültürü</span>

Halaf Kültürü, Kuzey Mezopotamya'nın Çanak Çömlekli Neolitik Çağ'ında, Tell Halaf'da kesintisiz olarak gelişen bir tarihöncesi kültürdür. Tell Halaf yerleşimi, MÖ 6.000 civarı ile MÖ 5.400 arasında Halaf Dönemi olarak adlandırılan bir dönem boyunca gelişmiştir. Halaf Kültürü'nü yine aynı bölgede Obeyd Kültürü izlemiştir. Halaf Kültürü adını, günümüzde Türkiye – Suriye sınırının hemen güneyinde yer alan ve Erken Kalkolitik Çağ'a tarihlenen Tell Halaf yerleşiminden almaktadır. Halaf Kültürü'nün Samarra ve Hassuna kültürlerinden kaynaklanmadığı ama onlardan etkilendiği görüşü hakimdir.

Mezraa - Teleilat Höyüğü, Şanlıurfa il merkezinin kuzeybatısında, Birecik ilçesinin 5 km güneyinde, Mezraa Köyü'nün hemen batısında ve kısmen altına yayılmış olan bir höyüktür. Yayıldığı alan 7 hektar olan höyük 450 x 160 metre boyutlarında olup 4 metre yüksekliktedir.

Tepecik / Makaraz Tepe Höyüğü, Elazığ İl merkezinin yaklaşık olarak 31 km. doğusunda, günümüzde Keban Baraj Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür. Höyüğün asıl ismi Makaraz Tepe'dir. Fakat arkeolojik yazında daha çok Tepecik olarak geçmektedir. Tepe, 200 metre çapında olup 16-17 metre yüksekliktedir.

Kurban Höyük, Atatürk Baraj Gölü suları altında kalmadan önce, Şanlıurfa İl merkezinin 60 km kuzey-kuzeybatısında, Bozova İlçesi'nin Cümcüme Köyü'nün 2 km batısında, Fırat Nehri kıyısında yer alan bir höyüktü. Höyük, nehrin güney kıyısındaki 1,5 km genişlikteki alçak bir teras üzerine kurulmuştu. İlk yerleşmenin üst teraslardan kesen vadilerden birinin alüvyal deltasında kurulmuştu. Oldukça alçak, semer biçimindeki iki tepeden oluşur. Güney taraftaki daha yüksek olup, 250 x 180 metre boyutlarında ve ovadan 10 metre yüksekliktedir. Kuzeydeki höyük ise 170 x 120 metre boyutlarında ve 4 metre yüksekliktedir. Toplam olarak 6 hektarlık bir alana yayılmış olan yerleşimin 3 hektarlık bölümü kazılmıştır.

İmikuşağı Höyüğü, Elazığ İli, Baskil İlçesi, İmikuşağı Köyü'nün kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Fırat'ın doğu kıyısındadır. Tohma Çayı'nın Fırat'a döküldüğü bölgenin karşısındadır. Nehir yatağından 38 metre yüksekteki höyük 200 x 150 metre boyutlarındadır. Ovadan yüksekliği ise 20 metredir.

Yenice Yanı Höyüğü, Diyarbakır İli'nin 50 km. doğusunda, Bismil İlçesi'nin 10 km. güneydoğusunda, Dicle'nin kollarından Seyhan Çayı vadisinde, çayın doğu kıyısında yer alan bir höyüktür. Yenice Köyü'nün Eski Mezarlık Mevkiindedir. Tepe, 150 x 80 metrelik boyutlarıyla küçük sayılabilecek bir höyüktür ve yaklaşık olarak 1,2 hektarlık bir alana yayılmaktadır.

Fıstıklı Höyük, Şanlıurfa İl merkezinin batı kuzeybatısında, Birecik İlçesi'nin yaklaşık 4 km güneyinde Mezra Köyü'nün 1,5 km kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Yerleşme Fırat'ın sol yakasında, Karkamış'a 25 km mesafededir ve Karkamış Barajı su toplama sahası içinde kalmıştır. Eski arkeolojik yayınlarda Zeytinlibahçe Höyüğü'ne 1 km mesafede olmasından hareketle Zeytinlibahçe Yanı I adıyla geçmektedir. Tepe yaklaşık 4 metre yüksekliktedir ve yarım hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Bugün için üzeri fıstık ağaçlarıyla kaplıdır.

Çayboyu Höyüğü, Keban Barajı yapılmadan önce Elazığ İli, Muratcık Köyü'nün 750 metre doğusunda yer alan bir höyüktü. Tepe, 100 x 80 metre boyutlarında olup 3 metre yüksekliktedir. Ancak erozyon, sulama kanalları ve tepenin doğusundan akan derenin yol açtığı tahribat nedeniyle gerçek büyüklüğü vermemektedir.

Fatmalı Kalecik Höyüğü, Keban Baraj Gölü altında kalmadan önce, Elazığ İl merkezinin yaklaşık 32 km. kuzeybatısında Fatmalı Köyü'nün 4 km. güney-güneydoğusunda bulunan bir höyüktür. Tepenin 60 metre çapında ve 2 metre yükseklikte olduğu belirtilmektedir.

Karavelyan Höyüğü, Diyarbakır'ın doğusunda, Bismil İlçesi'nin 13 km. doğusunda, Bismil'in Tepe Beldesi, Merdan Köyü'nün yaklaşık 2 km. batısında, Karavelyan Düzünün kuzeydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Arkeoloji yazınında Karavelyan Tarlası 2 olarak da geçmektedir. Höyüğün çok yakınında Çeltikdüzü olarak bilinen bataklık bir alan vardır. Birbirine yakın iki hafif yüksek iki düzlük, yöre halkı tarafından Karavelyan ve Hınçıka olarak adlandırılır. Bu iki düzlükten batıdaki Karavenyan, devlet haritalarında Karaveyan Düzü olarak geçer. Tepe, 75 metre çapında olup 1-2 metre yüksekliktedir. Dicle'nin güney, Savur Çayı'nın batı kıyısındadır. Çevre, birikinti sekileri, yaz kış akan akarsularla verimli topraklara sahip olduğu gibi hayvancılık için uygun otlak alanları vermektedir. Yerleşme yeri olarak seçilmesinde bu çevresel özelliklerin belirleyici olduğu düşünülmektedir. Çok küçük bir höyük olup bir Halaf yerleşmesidir. Hınçıka Höyük yüzey araştırmalarında ulaşılan buluntulardan, Höyük'ün Orta Asur ve Geç Asur Dönemleri'nde iskan edildiği anlaşılmaktadır. Karavelyan Höyük'te iskanın MÖ 5700 yıllarında başladığı ileri sürülmektedir. Yerleşimin Halaf Dönemi'nden sonra terk edildiği, Orta Asur Dönemi'nde ise Karavelyan'ın değil 100 metre doğudaki Hınçıka Höyük'e yerleşildiği belirtilmektedir.

Nervan Tepe Höyüğü ya da Nehirvan Höyüğü, Şırnak İl merkezinin güneyinde, Silopi İlçesi'nin 7 km. güneybatısında, Kavallı Köyü sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Takyan Tepe Höyüğü'nden 3 km. mesafedeki höyük Şurik Deresi'nin doğu kıyısındadır. Tepe, 400 x 210 metre boyutlarında olup 16 metre yüksekliktedir.

Musular, Aksaray İli, Aksaray İlçesi, Kızılkaya Köyü'nün yaklaşık 1 km. güneyinde, Musular Mekii'nde yer alan bir düz yerleşmedir. Hasan Dağı ve Melendiz Dağı'nın kuzeyine düşen volkanik bir arazide Ihlara Vadisi'nin verimli ovasında, Melendiz Çayı'nın batı kıyısındadır. Aşıklı Höyük'ün 300-400 metre batısında yer almaktadır.

Kelleha Tarlası II, Diyarbakır'ın ve Bismil'in doğusunda, Bismil İlçesi Üçkardeşler Köyü'nün hemen kuzeyinde, Bismil Çayı'nın batı kenarındaki bir yükselti üzerinde yer alan bir höyüktür. Tepe, 110 x 60 metre boyutlarında, ova yüzeyinden 1-2 metre yüksekliktedir. Günümüzde üzerinde tarım yapılmakta olup bu nedenle önemli ölçüde tahrip olduğu tahmin edilmektedir. Batman Çayı kıyılarındaki Pleistosen'in sonlarına doğru oluşan bu alçak terasların tarım için çok elverişli olduğu belirtilmektedir.

Araptepe Höyüğü, İzmir İl merkezinin kuzeyinde, Menemen İlçesi'nin yaklaşık olarak 13 km. kuzeybatısında, Eski Foça'ya giden yol üzerinde yer alan bir höyüktür. Helvacı Höyücek Höyüğü'nün 2 km. kadar batısında, Bekirler Düz Yerleşmesi'nin 500-600 metre kuzeyindedir. Helvacı Köyü'nün batısındadır. Helvacı Ovası'ndaki yerleşme, daha çok dağlara yakındır.

Abdullahın Düzü, Diyarbakır il merkezinin doğusunda Bismil - Batman arasında, Yukarısalat - Salat köyleri arasında yer alan bir höyüktür. Aşağı Salat Höyüğü'nün 1,5 km. güneydoğusundadır. Dicle Nehri'nin kuzey, Salat Çayı'nın doğu kıyısındadır. Tepe, 100 metre çapında, 1-2 metre yüksekliktedir. Tarım faaliyetleri dolayısıyla bir miktar tahribat olduğu izlenmektedir. Yüzey buluntularına göre 1-2 hektarlık alana yayılmış küçük bir yerleşmedir.

Kumartepe, Şanlıurfa il merkezinin 1,5 km kuzeybatısında, Bozova İlçesi'nin kuzeydoğusunda, İğdeli Köyü'nün kuzeyinde yer alan bir düz yerleşmedir. Günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalmıştır. Barajın yapımından önce Fırat'ın güney kıyısında, İncesu Vadisi ile Fırat Vadisi'nin birleştiği yerdeydi.

Karadut Mevkii, Adıyaman il merkezinin güneydoğusunda, Samsat İlçesi'nden 10 km. Gritille'den 2 km. mesafede, Fırat kıyısında yer alan bir düz yerleşmedir. İki hektarlık bir alanı kaplayan yerleşme günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalmıştır.

Orman Fidanlığı, Eskişehir il merkezinin 5–6 km. güneybatısında, Eskişehir Belediyesi'nin Orman Fidanlığı içinde yer alan bir düz yerleşmedir. Yerleşme Yukarı Porsuk Çayı Vadisi'ni kuzey tarafından çeviren ve Karabayırlar olarak bilinen tepelerin vadiye bakan yamacındadır. Yukarı Porsuk Vadisi'yle Eskişehir Ovası'nın birleştiği yerdedir.

Kanlıtaş Höyük, Eskişehir il merkezinin kuzeyinde, Aşağıkuzfındık Köyü'nün 1 km. doğusunda, "Kanlıtaş Mevkii" olarak bilinen yörede yer alan bir höyüktür. Yerleşme, vadinin ortasındaki kayalık bir yükseltinin kuzey yamacındadır. Tepe, 30 metre çapında olup 4 - 7 metre yüksekliktedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.