Çipça
Çipça ya da Çibca/Chibcha şu anlamlara gelebilir:
- Çipçalar = los chibchas, Orta Amerika'da yaşayan bir Kızılderili halkı.
- Çipça dilleri = lenguas chibchas, Orta Amerika'da Çipçaların konuştuğu diller.
Çipça ya da Çibca/Chibcha şu anlamlara gelebilir:
Almanca, Hint-Avrupa dil ailesine ait, ağırlıklı olarak Orta ve Batı Avrupa'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır.
Belize, Orta Amerika'nın kuzeydoğu kıyısında bir Karayip ülkesidir. Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guatemala, doğusunda ise Karayip Denizi yer almaktadır. Yüzölçümü 22.970 km² ve nüfusu 2020 verilerine göre 419.199'dur. Ülke toprakları doğu-batı ekseninde 110 km, kuzey-güney ekseninde ise 290 km uzunluğundadır. Orta Amerika'nın en düşük nüfusa ve nüfus yoğunluğuna sahip ülkesidir. Buna karşın yıllık %1,87'lik nüfus büyüme hızı Belize'yi Batı Yarımküre'nin en hızlı kalabalıklaşan ülkelerinden biri yapmaktadır.
İngilizce (
Latin Amerika, Latin dilleri konuşan Amerika ülkelerine ve çevresine işaret eder. Diğer bir deyişle bu bölgenin Anglo-Amerikan ve Cermen dilleri konuşan bölgeler ile zıtlık oluşturduğu da söylenir.
Kolombiya veya resmî adıyla Kolombiya Cumhuriyeti, Güney Amerika'da yer alan ve Kuzey Amerika'da adaları bulunan bir ülkedir. Kuzeybatıda Panama, kuzeyde Karayip Denizi, doğuda Venezuela ve Brezilya, güneyde Ekvador ve Peru ve batıda Büyük Okyanus ile çevrilidir. Yüz ölçümüne göre Güney Amerika'nın 4., dünyanın ise 26. en geniş ülkesidir. Ülke 32 departman ve aynı zamanda en büyük şehir olan Bogotá Başkent Bölgesi'ne ayrılmıştır.
Orta Amerika, Kuzey Amerika kıtasının güneyinde yer alan bir bölgedir. Kuzeyden Meksika, güneyden Kolombiya, doğudan Karayip Denizi ve batıdan Pasifik Okyanusu ile komşudur. Bölgede bulunan aktif fay kırıkları sebebiyle sıklıkla sismik aktivite ve volkanik patlamalar görülmektedir. Bu olaylar ölümlü ve yıkıcı bazı afetlerin oluşmasına sebep olmaktadır. Kristof Kolomb'un keşifleri öncesinde bölgede Amerika yerlileri yaşamaktayken daha sonrasında İspanya tarafından kolonileştirilmiş ve uzun süre İspanyol İmparatorluğu tarafından kontrol edilmiştir. Bu sebeple Belize hariç tüm devletlerin resmî dili İspanyolcadır. Belize'de de büyük ölçüde İspanyolca konuşulmaktadır.
Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.
Orta Doğu, Afrika-Avrasya'da genellikle Batı Asya'yı, tüm Mısır'ı ve Türkiye'yi kapsayan kıtalararası bir bölgedir. Terim, 20. yüzyılın başlarında başlayan Yakın Doğu teriminin yerini almak üzere daha geniş bir kullanıma girmiştir. Daha geniş "Büyük Orta Doğu" kavramı aynı zamanda Mağrip, Sudan, Cibuti, Somali, Komorlar, Afganistan, Pakistan ve bazen Transkafkasya ve Orta Asya'yı da bölgeye dahil etmektedir. "Orta Doğu" terimi, değişen tanımları konusunda bazı karışıklıklara yol açtı.
Uto-Aztek dilleri, Kuzey Amerika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesidir. Kimilerine göre Aztek-Tano dilleri üst grubuna dahildir.
Latin şu anlamlarda kullanılabilir:
Maya dilleri, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarından birini oluşturan Mayalar'ın vaktiyle kullanmış oldukları Klasik Mayaca dahil hepsi ana Proto-Mayacadan türemiş olan dillerdir. SIL International (Ethnologue) verilerine göre 68 dilden oluşur ve 6.038.172 kişi tarafından konuşulur.
Doğu Zaman Dilimi, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'nın doğu bölümü, Güney Amerika Kıtası ve Karayipler'i kapsayan zaman dilimidir. Kışın Eşgüdümlü Evrensel Zaman dilimi ile 5, yazın ise 4 saat fark vardır.
Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.
Pasifik Zaman Dilimi, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'nın ile batı Meksika'nın bir bölümünü kapsayan bir zaman dilimidir. GMT'den 8 saat geride olan zaman dilimi Yaz saati uygulaması'nın uygulandığı Pasifik Zaman Dilimi ve Alaska Zaman Dilimi'nden de 1 saat ileridedir.
Çipça dilleri, Kosta Rika, Panama ve Kolombiya'da Çipçalar tarafından konuşulan Kızılderili dil grubu
Venezuela Kızılderilileri, Venezuela'da yaşayan ve Circum-Caribbean ya da Guyanalar (doğu) veya Amazonya (güneybatı) kültür grubundan Kızılderili halkları. En az 26 grup vardır ve bunlardan en büyük nüfusa sahip olan grup 200.000 kişi ile Vayulardır. En yüksek Kızılderili nüfusu barındıran eyalet % 50 ile Amazonas'tır.
Makro-Çipça dilleri, Kosta Rika, Nikaragua, Panama ve Kolombiya'da konuşulan farazî Kızılderili dil grubu.
Merkezî Zaman Dilimi ya da Orta Amerika Zaman Dilimi ; Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Meksika ve Orta Amerika'nın bir bölümünü içine alan zaman dilimi. Eşgüdümlü Evrensel Zaman'ı (UTC) 6 saat geriden izlemektedir. Bu zaman dilimini kullanan ülkelerin büyük bölümünde Yaz saati uygulaması mevcuttur.
Ergatif dil veya özegeçişli dil, geçişsiz eylemlerin öznesinin, geçişli eylemlerdeki nesne gibi davrandığı dildir. Baskça, Maya dilleri, Hintçe, Güney Kafkas dilleri, Kuzeydoğu Kafkas dilleri, Kuzeybatı Kafkas dilleri, Kürt dilleri Tibetçe, Trans-Yeni Gine dilleri, Çipça dilleri, Çinuk dilleri, Eskimo - Aleut dilleri, Saliş dilleri, Çimmesyan dilleri, Assam dili, Çukçice ve çoğu Avustralya Aborjin dili günümüzde konuşulan; Urartuca, Sümerce ve Hurrice ise ölü ergatif dillere örnek olarak verilebilir. Öznenin hem geçişsiz hem de geçişli eylemlerde aynı durum örüntüsünü koruduğu diller ise yalın-belirtme dilleri olarak adlandırılır.
Çipçaca Kolombiya devletinde yaşamış Çipçalar tarafından konuşulmuş olan bir ölü dildir.