İçeriğe atla

Çingene tarihinin kronolojisi

Çingeneler, Batı'nın uzun süredir bir parçası olmuş ve Batı'ya yabancı olarak, bir tehdit olarak nitelendirilmiştir. Tarih içerisinde Doğu Avrupa'da köleleştirilmiş, Batı Avrupa'da eziyet görmüşlerdir. II. Dünya Savaşı'nda da Nazi Almanyası tarafından Porajmos denilen soykırımına maruz kalmışlardır. Günümüzde bile Çingeneler hakkında demokratik devletler tarafından ortaya tartışmalar atılmakta ve kısıtlayıcı önlemler kabul görmektedir.

Yakın zamana kadar Çingenelerin yazılı bir eseri olmadığı kökenleri hakkında efsanevi söylemler bulunmaktadır. Cevaplanmamış birçok soru olmasına karşı, Çingeneler hakkında bilinmeyen daha fazla bilgi bulunduğu düşünülmektedir. Çingenelerin tarihi hakkında kapsamlı bir çalışmanın yapılamamasının bir diğer sebebi ise zaman içerisinde Amerika, Avrupa, Orta Doğu gibi farklı kıtalara yayılmalarından kaynaklanmaktadır. Yerleştikleri bölgelerde Çingenelere karşı olan tutum, tarih boyunca yaşamlarını, tarzlarını farklılaştırmıştır. Örnek vermek gerekir ise Serflik için çalışmaları Doğu Avrupa'daki tarihlerinde önemli bir tema olsa da, farklı bölgelerde gördüğü soykırımlar ve farklı zulümlerde tarihlerinde baskındır.

Zamanla dikkate alınmayan unsurlar, Çingeneler hakkındaki gelenekleşmiş mit parçalarıdır. Örneğin; Çingeneler tarihte göçebe olarak kabul görmektedir. Ancak Balkanlar da ve Doğu Avrupa'da serfler için çalışmaları yerleşik hayatları olduğunu da göstermektedir.

Tarihi Kronolojileri

40-70: Ticaret ile uğraşan Hintler Mısır'ın Roma bölgesine yerleşti.

420-438: Hint müzisyenler Sasani İmparatoru V. Behram tarafından İran'a götürüldü.

740: Çingeneler Frigya'ya yerleşti.

800-803: Çingeneler Trakya'ya göç etti.

1050-1054: Çingeneler günümüzde Fatih semtine bağlı olan Sulukule'ye yerleşti.

1100: Bizans İmparatorluğu'nda Çingene kayıtlarına rastlanmaktadır.

1300-1400: Sırbistan'a göç ettiler. Aynı zamanda burada uzaydan gelenler olarak algılandılar ve Eflak içerisinde köleleştirildiler.

1407: Çingenelerin Almanya içerisinde varlıkları kayıt altına alındı, on yıl gibi bir sürede sürgün edildiler.

1418: Fransa'da yaşadıkları kaydedildi.

1422: Roma'da yaşadıkları kaydedildi.

1425: İspanya'da yaşadıkları kaydedildi.

1471: Çingeneler için İsviçre'nin Lucern şehrinde karşıt yasalar kabul edildi.

1482: Brandenburg, Almanya'da Çingenelere yönelik olumsuz yasalar kabul edildi.

1492: İspanya, Çingenelere karşı yasaları onayladı ve sapkınlıkla suçlayarak Engizisyon mahkemelerinde yargıladı.

1498: Kristof Kolomb'un üçüncü yolculuğuna 4 çingene eşlik etti ve Amerika kıtasında Çingene yerleşimi başladı.

1502: Fransa Kralı XII Louis, tarafından Fransa'dan sürgün edildiler.

1512: Çingeneler İsveç'te kayıt altına alındı.[1]

1526: VII. Henry, Çingeneleri İngiltere'den sınır dışı etti. İngiltere'ye girmeye çalışan Çingeneler için infaz yasasını onayladı.

1530: 1530 yılında Çingeneler yasası İngiltere'de kabul edildi.

1530: İslamiyet'i tercih eden Çingeneler, Osmanlı'nın Rumeli bölgesine yerleşmeye başladılar.

1536: Danimarka'da Çingenelere karşı yasalar çıkarıldı.

1538: Portekiz, Çingeneleri Brezilya'ya sürgün etti.

1540: Flandre Kontluğu'nda Çingenelere karşı yasalar çıkarıldı.

1541: İskoçya'da Çingenelere karşıt yasalar yürürlüğe girdi.

1549: Çingene karşıtı yasalar Bohemya'da da yürürlüğe girdi.

1557: Polonya ve Litvanya'da Çingene karşıtı yasalar çıkarıldı.

1560: İsveç'te Lutheran Kilisesi'nin Çingeneleri vaftiz etmesini, evlenmesini veya gömmesini yasakladı.[1]

1563: Trento Konsili Çingenelerin kiliseye girişini yasakladı.

1571: İsveç'te 1560 yasası düşürüldü. Artık Çingenelere kilise tarafından vaftiz edilebilir, evlendirilebilir ve gömülebilir kararı çıkarıldı.[1]

1578: İsveç Kralı, İsveç'in en önemli madeni olan Sala Gümüş Madeni'nde Çingeneleri zorla çalıştırmak ile tehdit etti.[1]

1589: Danimarka, sınırları içerisinde bulunan Çingenelere idam cezası verdi.

1595: Osmanlı İmparatorluğu'nda Çingene asıllı Ştefan Razvan, Boğdan valisi olarak atandı.

1619: İspanya Kralı III. Felipe, Çingenelere kültürlerinden vazgeçerek asimile olmalarını teklif etti. Uymayanları idam ile cezalandıracağını belirtti.

1637: İsveç sınırları içerisindeki erkek Çingeneler idam cezasına çarptırıldı. Kadın ve çocuklar İsveç topraklarından sürüldü.[1]

1740-1789: Maria Theresa hükmettiği Habsburg monarşisinde, bir dizi kanun ile Çingeneleri yerleşik hayata zorladı. At ve fayton sahiplenme haklarını iptal etti. Çingene çocukları çalışmadıklarında veya ticaret ile uğraşmadıklarında askere gitme zorunluluğu getirildi. Çingeneler arasında evliliği yasakladı. II. Joseph Çingenelerin geleneksel kıyafetlerini yasakladı. Giyenleri ise kırbaç cezasına çarptırdı.[2]

1748: İsveç, Çingenelerin ülke içerisinde yaşamalarına izin verdi.[1]

1936-1945: Naziler, Holokost olarak adlandırılan ve Porajmos olarak bilinen soykırımı gerçekleştirdi. 500 bin ila 1.5 milyon arasında çingene katledildi.

2006: Manchester Üniversitesi, Çingenece dilini araştırdı ve morfolojik çalışmaları tamamladı.[3]

2006: 9 Nisan 2006'da Macaristan'da siyasi hayatına başlayan Çingene Birliği Partisi kuruldu. [1][]

2010: 2010 yılında Fransa'nın Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Çingeneleri sınır dışı etmeye başladı.

2011: Belgrad'da Çingene kültürünü Dünya'ya tanıtmak için Çingene Sanat ve Kültür Akademisi kuruldu. Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından fonlandı.

2012: 2012 yılında Angela Merkel, soykırıma uğrayan çingeneler için oluşturulan anıtın açılışını gerçekleştirdi.

2016: Hindistan'ın Dışişlerden sorumlu bakanı Sushma Swaraj, Çingeneleri Hint soyundan gelenler olarak adlandırdı. Çingeneleri Hint kültürünü Dünya'ya yayanlar olarak tanımladı.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Hadenius, Stig, Nilsson, Torbjörn & Åselius, Gunnar, Sveriges historia: vad varje svensk bör veta, Bonnier Alba, Stockholm, 1996
  2. ^ "Maria Theresia and Joseph II: Policies of Assimilation in the Age of Enlightened Absolutism". Rombase. Karl-Franzens-Universitaet Graz. December 2001. 7 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Tanzimât, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Tanzimât Fermânı olarak bilinen Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminin adıdır. Sözcük anlamı "düzenlemeler, reformlar" demektir. Batı dillerinde genellikle Osmanlı Reformu deyimi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Devrimi</span> 1789dan 1799a kadar Fransada devrim

Fransız Devrimi veya Fransız İhtilâli (1789-1799), Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip yerine cumhuriyetin kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Milliyetçilik akımını ve Yakınçağ'ı başlatmasıyla Avrupa ve Dünya tarihinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çingeneler</span> Kuzey Hindistandan tüm dünyaya, özellikle Avrupaya yayılan göçebe bir topluluk

Çingeneler, aslen Kuzey Hindistan kökenli olup günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa'da yaşayan göçebe bir halk. Türkçede Roman sözcüğü de sıklıkla Çingene anlamında kullanılır. Hindistan'ın Pencap-Sind nehir havzası boyunca Pakistan ve Afganistan'ın da içinde bulunduğu bölgelerden M.S. 420 civarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">XVIII. Louis</span> Fransa kralı (17 Kasım 1755 - 16 Eylül 1824)

XVIII. Louis, 1795'ten sonra Fransa kralı unvanını taşıyan ve Napolyon'un yeniden imparatorluğunu ilan ettiği Yüz Gün (1815) dışında, 1814-1824 arasında tahtta kalan hükümdar.

Eşcinsel evlilik, hemcins evliliği veya evlilik eşitliği, aynı cinsiyetten bireylerin evlenmesi ve karşı cinsiyetten bireylerin evliliği ile eşit haklara ve statüye sahip olması durumu.

<span class="mw-page-title-main">Göçmenlik</span>

Göçmen (muhacir), bir ülkeden başka bir ülkeye yerleşmek amacıyla göç eden kişidir. Hukuki olarak göçmen veya göçmenler, en az iki ülkeyi ilgilendirmektedir. Biri bırakılan ülkedir, öteki yerleşilen ülkedir. Bırakılan ülke için göç bir dışa göç (emigration), yerleşilen ülke içinse bir iç göç (immigration) olayıdır. İçe göçene immigrant, dışa göçene emigrant denir.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Türkiye ilişkileri</span>

Fransa-Türkiye ilişkileri, Fransa Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti'nin süregelen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kadın hakları</span>

Kadın hakları, kadınların erkeklerle eşit şekilde sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi ve yasal hakların tamamına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kuzey Savaşı</span> Rus Çarlığı önderliğindeki koalisyonun İsveç İmparatorluğuna karşı giriştiği çatışma

Büyük Kuzey Savaşı (1700–1721) Rusya Çarlığı önderliğindeki koalisyonun İsveç İmparatorluğu'nun Kuzey, Orta ve Doğu Avrupa'daki üstünlüğüne başarıyla karşı koyduğu çatışmaydı. İsveç karşıtı ittifakın baştaki liderleri Rusya Çarı I. Petro, Danimarka-Norveç Kralı IV. Frederik ve Polonya Kralı Güçlü II. Augustus'tu. IV. Frederik ve II. Augustus, XII. Charles komutasındaki İsveç tarafından mağlup edildi ve sırasıyla 1700 ve 1706'da ittifaktan çekildi ancak 1709'da XII. Charles'ın Poltova Muharebesi'ndeki yenilgisinden sonra yeniden katıldı. Büyük Britanya Kralı I. George ve Hanover Elektörlüğü, 1714'te Hanover ve 1717'de Britanya için ve Prusya Kralı I. Frederick William 1715'te koalisyona katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg Yasaları</span>

Nürnberg Yasaları, 15 Eylül 1935'te Nürnberg'de yıllık Nazi Partisi toplantısında kararlaştırılan Nazi Almanyası'nda antisemitik yasalardı. Yasalar, Alman ve Yahudi insanlarını sınıflandırdı. Bu kanuna göre, ari ırktan olmayanlar alt sınıf insanlardır ve ari ırkına ait insanlar ile evlenmeleri yasaklanmıştır. Kanunlar 26 Kasım 1935'te Romanları ve Siyahileri da kapsayacak şekilde genişletildi.

Soykırımların İnkârının Cezalandırılmasına İlişkin Yasa, Fransız Parlamentosu tarafından kabul edilen ancak Fransa Anayasa Konseyi tarafından "anayasaya aykırılık" gerekçesiyle iptal edilip yürürlüğe girmeyen yasa. Kısaca "inkâr yasası" olarak da anılan yasa, "Ermeni Soykırımı"nın varlığının inkâr edilmesi, aşağılanması ve önemsizleştirilmesi gibi davranışlarda bulunanların 1 yıl hapis ve/veya 45 bin avro para cezası ile mahkûm edilmesini öngörmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Auguste Vaillant</span> Fransız siyasetçi (1861-1894)

Auguste Vaillant, , Fransız anarşist ve aktivist. Parlamento binasına yaptığı bombalı saldırıyla büyük sükse yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

Perinçek-İsviçre Davası, İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ile İsviçre Federal Hükûmeti adına İsviçre arasında Ermeni Soykırımı'nın inkârı üzerine 2007-2015 yılları arasında süren yargı süreci. 15 Ekim 2015 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi tarafından açıklanan kesin karar ile Doğu Perinçek'in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmedildi ve İsviçre Devleti mahkûm edildi.

Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu, Avrupa kıtasında bulunan Fransa'nın Avrupa dışında sahip olduğu bölgelerin tamamıdır. Bu bölgeler daha çok eski Fransa sömürge alanlarını kapsamakta olup, bu bölgelerde 2010 verilerine göre yaklaşık 2,65 milyon kişi yaşamaktadır.

<i>Korkoro</i>

Korkoro Tony Gatlif yönetmenliğinde çekilmiş 2009 yılı yapımı bir fransız dram filmidir. Başrollerini Marc Lavoine, Marie-Josée Croze ve James Thiérrée gibi isimlerin paylaştığı filmde Arnavut, Kosovalı, Gürcü, Sırp, Norveçli ve Fransız milliyetlerine mensup oyuncular dışında, yönetmen Gatlif'in Erdel'de tanıştığı 9 amatör çingene de rol almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Stolperstein</span>

Stolperstein 10x10 cm boyutlarında betondan yapılan üzerinde genelde II. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından öldürülen kurbanların isimlerinin yazıldığı pirinç kaplı plakalardır.

<span class="mw-page-title-main">Belçika'da Holokost</span>

Belçika'da Holokost, II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altındaki Belçika'da Yahudilerin ve Çingeneler'in sistematik olarak mülksüzleştirilmesi, sınır dışı edilmesi ve öldürülmesidir. 1940 yılında ülkedeki yaklaşık 75.000 Yahudi'den yaklaşık 24.000'i holokost sırasında öldürüldü.

Sürgün Fermanı (ing. Edict of Expulsion), İngiltere Kralı I. Edward tarafından 18 Temmuz 1290'da yayınlanan ve tüm Yahudileri İngiltere Krallığı'ndan sınır dışı eden bir kraliyet kararnamesidir. Edward, ülkedeki tüm ilçe amirlerine Yahudilerin hepsinin Azizler Günü'ne kadar sınır dışı edilmesini istedi. Sınır dışı etme fermanı, Orta Çağ'ın geri kalanında yürürlükte kaldı. Söz konusu ferman münferit bir olay değildi, İngiltere'de 200 yıldan fazla bir süredir artan antisemitizmin sadece doruk noktasıydı. Ferman, 350 yıldan fazla bir süre sonra, Protektora Dönemi'nin mimarlarından Oliver Cromwell'in Yahudilerin 1657'de İngiltere'ye yerleşmelerine izin vermesiyle yürürlükten kalktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.