İçeriğe atla

Çin piramitleri

İmparator Jing'in tümülüsü [1] (M.Ö. 156–141)

Çin piramitleri, Çin'de bulunan Han Çinlileri tarafından inşa edilmiş piramit şeklindeki yapılara verilen, erken Çin İmparatorluğu'nun yöneticilerini ve akrabalarını barındıran höyük, mozale ve tümülüs benzeri anıt mezarlardır. Bu anıt mezarların yaklaşık 38 tanesi Shaanxi bölgesinde bulunan Xi'an kentinin 25–35 km kuzeybatısında yer almaktadır. Bu piramitlerin en bilineni ilk Qin imparatoru olan Qin Shi Huang'ın mozalesidir. Bu mozole Toprak askerleri de içermektedir.[2]

Piramitlerin bulunduğu yerler

Xi'an, Çin piramidlerinin çoğunlukla bulunduğu alan.

Batıda bilinirlik

İlk Çin İmparatoru'nun Mozolesi'nin dünyadaki çeşitli diğer piramit şeklindeki yapılarla karşılaştırılması

Piramitlerin batı toplumunun ilgisine mazhar olması iki aşamada gerçekleşmiştir. İlk hikâyeler "Büyük Beyaz Piramit" hakkındadır. ABD Hava kuvvetleri pilotu James Gaussman'ın II. Dünya Savaşı sırasında Hindistan'dan Çin'e olan uçuşu sırasında beyaz bir piramit gördüğüne dair hikâyeler vardır, ancak bu hikâyeyi doğrulayacak kaynak yoktur.

Bugün artık Gaussman hikâyesinin aslında binbaşı Maurice Sheahan'a, Trans World Havayollarının uzak doğu yöneticisine, ait olduğu düşünülmektedir.[3] 28 Mart, 1947 tarihli The New York Times gazetesinde piramidi gördüğünü açıklamıştır. Sheahan'ın bahsettiği piramit daha sonra The New York Sunday News'ın 30 Mart, 1947 sayısında fotoğrafıyla göründü.

Bu fotoğrafın daha sonra James Gaussman tarafından çekildiği söylendi. Chris Maier'in çabaları sayesinde daha sonra bu fotoğraftaki piramidin aslında Han İmparatoru Wu'nun anıtmezarı olduğuna dair iddialar ortaya atıldı. Aksine iddialara karşın bu piramitlerin varlığı batılı bilim insanları tarafından 1947'den önce de biliniyordu.

New York Times'ın haberinden kısa bir süre sonra, Science News Letter (artık Science News) şu kısa yazıyı bastı:[4]

“ "...Bölgede bulunan piramitler çamur ve topraktan yapılmıştır ve Mısır piramitlerinden çok höyüklere benzerler ve bölge henüz çok keşfedilmemiştir. Bölgede bulunan Amerikalı Bilim insanları 300 metrelik yüksekliği ile ilgili söylentilerin, ki bu Mısır piramitlerinin iki katı bir yüksekliktir, abartı olabileceğini zira Çin höyüklerinin görece alçak inşa edildiğini söylemektedirler. Sözü edilen alan, Şian'ın 64 km güney batısı, önemli bir arkeolojik alandır." „

Victor Segalen Çin'i 1913'te ziyaret etmiş ve İlk imparatorun Mezarı (ve bölgedeki diğer höyükler) hakkında Mission Archeologique en Chine (1914): L'art funeraire a l'epoque des Han.da bahsetmiştir.[5]

Han Yang Ling Mozalesi gibi bölgedeki bazı piramitler günümüzde turizme açıktır ve içlerinde müzeler barındırmaktadırlar.

Çin'de höyük mezarın gelişimi

Çin'de uzun bir höyük geleneği vardır. Ve tarihi en azından Shang-Zhou dönemine kadar gider.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Tomb of Emperor Jing of Han". 12 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2019. 
  2. ^ Cotterell, Maurice (2004). The Terracotta Warriors: The Secret Codes of the Emperor's Army. Vermont: Bear & Company. s. 78. ISBN 1-59143-033-X. 
  3. ^ "U.S. Flier Reports Huge Chinese Pyramid In Isolated Mountains Southwest of Sian". The New York Times. United Press. 28 Mart 1947. 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2016. 
  4. ^ The Science News-Letter, Vol. 51, No. 15. (Apr. 12, 1947), pp. 232-233.
  5. ^ Review in the Harvard Journal of Asiatic Studies, Vol. 1, No. 3/4. (Nov., 1936), pp. 391-393.
  6. ^ http://www.gisdevelopment.net/aars/acrs/1992/ps1/ps006.asp 7 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. LIU Shuren YU Guopei, A Remote – Sensing study on the distribution pattern of ancient. Platform – like ruins and earth-mounded graves of TH WU colture in southern Jiangsu, China and its relation. ship with palaegeographical evolution Proceedings of the Asian Conference on Remote Sensing, 1992

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Seddi</span> Ayrı Çin krallıklarının inşa ettiği dünyanın en uzun savunma duvarı

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Keops Piramidi</span> İki harikalar listesinde de bulunan harika yapı

Keops Piramidi, Khufu Piramidi ya da Büyük Piramit; günümüzde Mısır’ın başkenti Kahire'nin bir parçası olan Gize'yi çevreleyen antik “Gize mezar kenti”nde bulunan üç anıtsal piramitten en eski ve en büyük olanıdır. MÖ 2551-2560 yılları civarında yapıldığı sanılan bu anıtsal kompleks, Dünyanın yedi harikasından biri olup, bu yedi harika içinde günümüze kadar ulaşan tek eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eski Krallık</span>

Eski Krallık MÖ 3. bin yıllık döneme verilen addır. Mısır ilk defa bu dönemde medeniyet gelişmişliği ve başarıları açısından devamlı zirvededir. Bu dönem "Krallık" dönemleri olarak adlandırılan üç dönemden ilkidir, bunlar Nil Vadisi'nde medeniyetin en yüksek olduğu dönemlerdir. Eski Krallık genellikle Mısır'ın Üçüncü Hanedan'dan Altıncı Hanedan'a kadar yönetildiği zaman aralığından bahseder. Ayrıca birçok mısırbilimci, Memphisli yedinci ve sekizinci hanedanları Memphis merkezi idari yapılanmasının devamı olması nedeniyle Eski Krallık içinde sayar. Eski Krallık dönemini, mısırbilimciler tarafından Birinci Ara Dönemi olarak adlandırılan ayrılık ve göreli kültürel düşüş dönemi takip eder.

<span class="mw-page-title-main">Teotihuacan</span>

Teotihuacan günümüzde Kolomb öncesi Kuzey Amerika'nın en ünlü kenti olarak kabul edilmektedir. Kimler tarafından kurulduğu ve niçin aniden terk edildiği hâlen açıklığa kavuşmamış bu kadim şehrin kuruluş tarihi hakkında da farklı görüşler ileri sürülmektedir. Kentten söz eden -hiyeroglifik olmayan- hiçbir metin ve belge bulunmamaktadır. 1987 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası ilan edilmiştir.

Çin felsefesinde Legalizm, bir politik sistemin temellerini içeren felsefedir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'yle Savaşan Beylikler Dönemi'nde yaygın olan dört felsefe okulundan biriydi. MÖ 770-MÖ 221 yıllarını içine alan bu dönem, Çin'de büyük kültürel mayalanmanın olduğu ve yeni düşünce tarzlarının ortaya çıktığı dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Zoser Piramidi</span> Antik Mısırda yapılan ilk ve en eski piramit

Zoser Piramidi, basamaklı piramit ya da Zoser'in basamak piramidi, günümüzden 4 bin 700 yıl önce MÖ 27. yüzyıl'da Mısır'ın üçüncü hanedanı döneminde Firavun Zoser adına yapılmıştır. Antik Mısır'da yapılan ilk ve en eski piramittir. Tasarımı, çağının dehaları arasında gösterilen vezir İmhotep'e ait olan altı basamaklı piramit, başkent Kahire'nin batısındaki Sakkara bölgesinde yer almaktadır. Zoser piramidi diğer piramitlerden farklı olarak merdivenli inşa edildi. Piramidin girişi en üst basamaktadır. Firavun Zoser'e ait olan piramidin duvarları kabartmalarla süslüdür. Diğer piramitlerde mezar içleri süslenmemiştir. Bu da diğer piramitleri basamaklı piramitten ayırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Piramitleri</span> Mısırda bulunan piramit şeklinde antik yapılar

Mısır Piramitleri, Mısır'da yer alan piramit şeklinde antik yapılardır. Kasım 2008 tarihi itibarı ile tespit edilen piramitlerin sayısı 118 ile 138 arasındadır. Piramitlerin büyük çoğunluğu Eski Krallık ile Orta Krallık dönemlerinde firavunlar ve eşleri için anıt mezarlar olarak inşa edilmiştir.

Mezar sanatı ölülerin kalıntılarının yerleştirildiği mezarlar veya bu yerlerde bulunan eserlerden oluşur. Mezar eşyaları, ölünün kalıntıları dışında mezarın içine yerleştirilen ve genellikle ölünün kişisel eşyalarından, cenaze töreni için özel olarak yapılmış nesnelerden ya da ölümden sonraki yaşamda ihtiyaç duyulacağına inanılan nesnelerin minyatür versiyonlarından oluşan eşyalardır. Yazılı kalıntısı bulunmayan kültürler hakkındaki bilgilerin çoğu bu kaynaklardan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çang'an</span>

Çang'an, Çin tarihinde ondan fazla hanedana başkentlik yapan tarihî bir kenttir. Kentin adı klasik Çincede "ebedi barış" anlamına gelmektedir. Bugün Çang'an'ın resmî adı Xi'an'dır. Kısa ömürlü Xin Hanedanı döneminde kentin adı "sabit barış" anlamına gelen olarak değiştirildiyse de, MS 23'te bu hanedanın yıkılmasıyla eski ad kullanılmaya devam etmiştir. Ming Hanedanı döneminde kentin adı yeniden değiştirilerek, "batıdaki barış" anlamına gelen Xi'an ismi kullanılmaya başlanmıştır. Bu adlandırma hâlâ kullanılmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin sanatı</span>

Çin sanatı, Çin'de yapılan ya da Çinli sanatçıların yaptığı görsel sanattır. Erken "taş devri sanatı" M.Ö. 10.000 yıllarına dayanır ve çoğunlukla basit çömlekçilik ve heykeller içerir. Bu erken dönemin ardından Çin sanatı, Çin tarihiyle olduğu gibi çoğunlukla yüzlerce sene süren çok sayıda hanedanlık dönemiyle karakterize edilir.

<span class="mw-page-title-main">Piramit metinleri</span>

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin imparatoru</span>

Çin İmparatoru, MÖ 221'de Qin Hanedanı'nın kurulmasından Qing Hanedanı'nın 1912'de yıkılmasına kadar Çin hükümdarlarının unvanıydı. İmparator, aynı zamanda "Cennetin Oğlu" olarak kabul edilmekteydi. Uygulamada, çoğunlukla olsa da Çin'de her imparator yüksek güç sahibi değildi.

<span class="mw-page-title-main">İlk Çin İmparatorunun Mozolesi</span>

İlk Çin İmparatoru'nun Mozolesi Çin'in Şensi eyaletindeki Xi'an'daki Lintong Bölgesinde bulunmaktadır. Mozolenin M.Ö. 246 - 208 yılları arasında inşa edildiği ve kesik bir piramit şeklinde 76 metre yüksekliğinde bir mezarın höyüğün altında yer aldığı belirtilmiştir. Mozolenin düzeni, iç ve dış şehirlere bölünmüş Çin başkenti Xianyang'dan modellenmiştir. İç şehrin çevresi 2.5 km, dış şehrin çevresi ise 6.3 km'dir. Mozole, kentin güneybatısındadır ve doğuya bakmaktadır. Lahdi ve mezar eserlerini barındıran ana mezar odası mozolenin yerleşkesinin çekirdeğinde yer almaktadır.

Merkezileşme, bir düzenin tüm faaliyetlerinde özellikle de; planlamada, karar almada, strateji ve politika çerçevesinin saptanmasında yetkilerin belirli bir yer ve bir grupta toplanmasıdır. Bu durum önemli kararları alan ve planlamaları yapan güçleri düzenin merkezine taşır.

Li Si, Çin hanedanının Çinli bir politikacısı, filozofu ve hattatıydı. MÖ 246'dan 208'e kadar iki hükümdar altında Şansölye olarak görev yaptı. Bunlar; Qin devletinin kralı ve daha sonra Qin hanedanının İlk İmparatoru olan Qin Shi Huang ve Qin Shi Huang'ın on sekizinci oğlu ve İkinci İmparator olan Qin Er Shi'dir. İdari yöntemlerle ilgili olarak, Li Si, Shen Buhai ve Han Fei'nin tekniğine tekrar tekrar atıfta bulunarak, " Shen Buhai'nin fikirlerine hayran olduğunu ve bunları kullandığını" belirtti ancak hukukla ilgili olarak Shang Yang'ı izledi.

<span class="mw-page-title-main">Qin'in birleşme savaşları</span>

Qin'in birleşme savaşları, 3. yüzyılın sonlarında Qin devleti tarafından diğer altı büyük Çin devleti olan Han, Zhao, Yan, Wei, Chu ve Qi'ye karşı başlatılan bir dizi askerî harekâttı.

<span class="mw-page-title-main">Önceki Qin</span>

Önceki Qin, MS 351-394 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Di halkı tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeyini kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nanyue Kralının Mozole Müzesi</span>

Nanyue Kralı Mozole Müzesi Guangzhou'da Nanyue Kralı Zhao Mo'nun 2.000 yıllık mezarı bulunmaktadır. Zhao Mo, MÖ 137'den MÖ 122'ye kadar hüküm sürdü ve mezarı, 1983'te Guangzhou şehir merkezinde keşfedilmiştir. 1988'de açılan müze, kralın mezarını ve içindeki eserleri sergilemektedir. 1996 yılında Büyük Ulusal Tarihi Sit alanı oldu ve Han Hanedanı dönemi Lingnan bölgesinindeki kültürlerin yayılmasını temsil eden nadir defin eserleriyle ünlüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.