İçeriğe atla

Çin koca yemişi

Çin koca yemişi
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Takım: Fagales
Familya: Myricaceae
Cins: Myrica
Tür: M. rubra
İkili adlandırma
Myrica rubra
Siebold & Zucc.
Sinonimler

Morella rubra Loureiro
Myrica rubra var. acuminata Nakai.

Çin koca yemişi (Myrica rubra), Myricaceae familyasından bir bitki ve onun yenebilir meyvesi. Çince yangmei olarak bilinir. Subtropik, ılıman iklimlerde özellikle adından anlaşılacağı gibi Çin'in çeşitli eyaletlerinde özellikle Yangtze nehrinin güneyinde yetişen bir ağaçtır.[1] Bununla birlikte Japonya, Tayland,Kore, Filipinler'de de kültür türleri yetiştirilmektedir. Çin kadar Japon sanatında da bu ağacın izlerine rastlanmaktadır.

Türkiye'de de Orta Karadeniz, Tosya ve civarına bu ağaçtan yetiştirilmeye başlamıştır. Meyveleri Akdeniz ve ılıman iklimlerde yetişen koca yemişe benzese de, ondan daha boylu ve ayrı bir cins ağaçtır. Yine de budanmakla çalı formu da alabilmektedir.

Genelde Yumberry olarak da bilinen kırmızıdan, nadir de olsa koyu mor, sarıya doğru türlerine göre değişiklik gösteren meyveleri için yetiştirilir.

Tanımı

Meyve

10-20 metre arası boylanabilen her daim yeşil bir ağaçtır. Gövdenin kabuğu düz gri renktir, düzgün yuvarlak ve hemisferik tacı bulunur. Aynen incir gibi kendi kendini tozlayabilme olanağı olmayıp, dişi ve erkek ağaçları bulunmaktadır. Tozlaşma rüzgar yoluyla olmaktadır. Her ne kadar asitli nemli toprak sevse de (Ph 4,5-5) en kötü hatta alkali topraklarda bile (Ph 6-6,5) yetişebilmektedir. Zira iğde gibi nitrojeni köklerine depo edebilme yeteneği vardır.[2] Bu iş için Frankia adlı bir bakteriyi de iğde gibi kullanır.[3][4] Ancak meyvelerinin sağlıklı oluşabilmesi için ortalama yıllık 1000–1700 mm arası yağış ve nem ister. Hele ilk bahar aylarında (mart, nisan) ise ayda 160 mm’den az yağış olmamalıdır yoksa meyvelerde kalite ve verim düşer. bitki -10 derece soğuğa, +35 derece sıcağa dayanabilmektedir.Aşırı sıcak bir hava bitkinin zarar görmesi ve ölümüne sebep olabilmektedir.

Meyvesi yuvarlak 1,5-2,5 cm çapında budaklı yüzeylidir ancak 4 cm çapına ulaşan kültür türleri de vardır.Meyveleri genelde kırmızıdır ancak mor ve sarı renkli türleri de bulunmaktadır. Bununla birlikte meyvenin tam ortasında meyvenin yarısını kaplayan bir çekirdek bulunur.

Kullanımı

Meyvesi Çin ve çevresinde binlerce yıldır oldukça fazla sevilir ve çok para getirdiği için ticari değeri yüksektir. Meyvesi önemli olmayan Myrica Rubra cinsleri parkların bahçelerin süslenmesinde kullanılır. Avrupa’da “Yumberry” adı ile Çin çileğinin meyve suyu satılmaktadır. Çin çileği meyvelerinde doğal olarak çok şeker ve çeşitli doğal meyve asitleri bulunduğu için güzel lezzettedir. Vitaminlerce ve minerallerce zengindir. En çok C vitamini içerir. Meyveleri çiğ olarak yenebildiği gibi meyve suyu, reçel, şekerlemeler ve alkollü içki yapımında da kullanılır. Yüksek tansiyona, kalbe, mide rahatsızlıklarına, kolesterole iyi olduğu,görmeyi keskinleştirdiği, kanseri önlediği,[5][6] katarakt oluşmasını önlediği iddia edilmektedir. Ayrıca Çinde baijou adlı özel bir alkollü Çin likörünün yapımında da kullanılmaktadır.[7] Ayrıca kurutulmuş meyve olarak meyveleri satılıp değerlendirilmektedir.

Dipnotlar

  1. ^ "Myrica rubra". Flora of China. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Vandenbosch KA, Torrey JG (Kasım 1984). "Consequences of sporangial development for nodule function in root nodules of Comptonia peregrina and Myrica gale". Plant Physiology. 76 (3). ss. 556-560. doi:10.1104/pp.76.3.556. PMC 1064330 $2. PMID 16663881. 
  3. ^ Huguet V, Batzli JM, Zimpfer JF, Normand P, Dawson JO, Fernandez MP (Mayıs 2001). "Diversity and specificity of Frankia strains in nodules of sympatric Myrica gale, Alnus incana, and Shepherdia canadensis determined by rrs gene polymorphism". Applied and Environmental Microbiology. 67 (5). ss. 2116-2122. doi:10.1128/AEM.67.5.2116-2122.2001. PMC 92844 $2. PMID 11319089. 
  4. ^ Huguet V, Mergeay M, Cervantes E, Fernandez MP (Ekim 2004). "Diversity of Frankia strains associated to Myrica gale in Western Europe: impact of host plant (Myrica vs. Alnus) and of edaphic factors". Environmental Microbiology. 6 (10). ss. 1032-1041. doi:10.1111/j.1462-2920.2004.00625.x. PMID 15344928. 
  5. ^ Fang Z, Zhang M, Tao G, Sun Y, Sun J (Ekim 2006). "Chemical composition of clarified bayberry (Myrica rubra Sieb. et Zucc.) juice sediment". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 54 (20). ss. 7710-7716. doi:10.1021/jf0618980. PMID 17002443. 
  6. ^ Bao J, Cai Y, Sun M, Wang G, Corke H (Mart 2005). "Anthocyanins, flavonols, and free radical scavenging activity of Chinese bayberry (Myrica rubra) extracts and their color properties and stability". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 53 (6). ss. 2327-2332. doi:10.1021/jf048312z. PMID 15769176. 
  7. ^ Bayberries in a bowl of liquid 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Şablon:Verify credibility

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakteri</span> mikroorganizma üst âlemi

Bakteri (İngilizce telaffuz: [bækˈtɪəriə] ( dinle); tekil isim: bacterium), tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu, kimi virgül şeklinde olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5×1030) bakteri bulunmaktadır, bunlar dünyadaki biyokütlenin çoğunu oluşturur. Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve gıda döngülerindeki çoğu önemli adım, atmosferden azot fiksasyonu gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri şubelerinin sadece yaklaşık yarısı laboratuvarda kültürlenebilen türlere sahiptir. Bakterilerin araştırıldığı bilim bakteriyolojidir, bu, mikrobiyolojinin bir dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Migren</span> Tekrarlayan orta-şiddetli baş ağrılarına neden olan bozukluk

Migren, nörolojik, sindirim sistemi ve otonom sinir sistemindeki değişikler ile beraber meydana gelen, aralıklı bir baş ağrısı bozukluğudur. Çoğunlukla otonom sinir sisteminde görülen orta şiddette ve şiddetli baş ağrısı ile karakterize kronik bir rahatsızlıktır. Kelimenin kendisi Yunanca ἡμικρανία (hemikrania), "başın bir tarafındaki ağrı" (ἡμι-, "yarım" ve κρανίον, "kafatası" ifadesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fruktoz</span> altı karbonlu bir monosakkaritt

Fruktoz, birçok besin maddesinde bulunan altı karbonlu bir monosakkarittir. Beyaz katı bir görünüme sahip olan fruktoz, suda çok kolay çözünür. Bal, ağaç meyveleri, kavun ve karpuzun da dahil olduğu familyadaki meyveler, dutsu meyveler (berry) ve bazı kök sebzeleri, kayda değer miktarlarda fruktoz içeren sükroz içerir. Sükroz, glukoz ve fruktozun bir araya gelmesiyle meydana gelen bir disakkarittir. Dünya çapında her yıl doğal olarak 240.000 ton fruktozun ototrof canlılar aracılığıyla üretildiği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hünnap</span> Bitki türü

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Hurma</span> Phoenix bitki türlerinin meyvesi

Hurma, Phoenix isimli bitki türlerinin meyvelerine verilen isimdir. Hurmalar farklı cins ağaçların benzer meyve türlerinden oluşmaktadır. En yaygın olarak bilinen meyve türü Medine Hurması'dır. Türkiye'de doğal olarak yetişmekte olan Datça Hurması ticari amaçla kullanılmamaktadır. Türkiye'nin güney ve güneybatı taraflarında rahatlıkla yetiştirilmektedir fakat meyvesi ticari amaçla kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Liçi</span>

Liçi, başlıca olarak Çin'in güneyinde yetişen bir meyve. Geçmişte kral meyvesi olarak anılmış olan bu meyve Çin'de vergi olarak da halktan toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şeftali</span> meyve ağacı türü

Şeftali, ilk evcilleştirildiği ve ekildiği Kunlun Dağları'nın kuzey yamaçları ve Tarim Havzası arasındaki Kuzeybatı Çin bölgesine has, yerli yaprak döken bir ağaçtır.

<span class="mw-page-title-main">Otizmin kalıtsallığı</span>

Otizmin kalıtsallığı, Otizm spektrum bozukluklarının nedenleri arasında en önemli yeri genetik faktörler tutmaktadır. İkizler üzerinde yapılan ilk çalışmalar otizmin kalıtsallığının %90'dan fazla olduğunu, bir başka deyişle genetik faktörlerin otizm vakalarının %90'ından fazlasını açıkladığını göstermiştir. Bu tahminin daha kesinleştirilmesi için ikizler üzerine yeni data ve yapısal genetik modeller gerekmektedir. Tek yumurta ikizlerinden yalnızca biri otistik olduğunda diğerinde genellikle öğrenme ve sosyal bozukluklar görülmektedir. Erişkin kardeşler için ise daha geniş olan otizm fenotipinin bir ya da birkaç özelliğine sahip olma riski %30'dur.

Hipokampus, beynin medial temporal lobunda yer alan, hafıza ve yön bulmada önemli rolü olan bölge. Bir gri cevher tabakası olup, lateral ventrikülün alt boynuz tabanı boyunca uzanır. Filogenetik olarak en eski beyin kısımlarındandır.

Hormona duyarlı lipaz, insanlarda LIPE geni tarafından kodlanan bir enzimdir. LIPE, çeşitli esterleri hidroliz edebilen bir hücreiçi enzimdir. Enzimin kısa ve uzun olmak üzere iki tipi vardır. Uzun biçimi steroid üreten dokularda bulunur, steroid hormon üretimi için kolesteril esterleri kolesterole dönüştürür. Kısa biçimi, en çok adipositler olmak üzere, çeşitli dokularda bulunur; adipositlerde depolanmış olan trigliseritler bu enzim aracılığıyla yağ asitleri ve gliserole dönüştürülür.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit C</span> Karaciğeri etkileyen enfeksiyon

Hepatit C özellikle karaciğeri etkileyen bir enfeksiyondur. Hastalığa, hepatit C virüsü (HCV) sebep olur. Hepatit C, genellikle herhangi bir belirtiye sahip değildir ancak kronik enfeksiyon, karaciğerde yara oluşumu ve uzun yıllar sonra siroza sebep olabilir. Aynı zamanda, bazı durumlarda, sirozlu hastalarda, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri ya da ölümcül kanamaya sebebiyet verebilecek, yemek borusu ve midedeki damarlarda aşırı şişmeye yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı papav</span>

Bayağı papav, en yaygın ve bilinen papav türüdür. ABD'nin doğusundan, Kanada'nın Ontario eyaleti,Newyork,Doğudan batıya Nebraska, Florida,Teksas'ın kuzeyinde yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Açık kümeler dizini</span> Vikimedya liste maddesi

Bu dizin, Güneş Sistemi'nden uzaklığına göre sıralanmış olan açık yıldız kümelerinin bir listesidir. Açık küme, aynı dev moleküler bulut içinde oluşan ve yerçekimsel olarak birbirlerine bağlı olan birkaç bin yıldızın oluşturduğu bir gruptur. Samanyolu gökadasında 1,000'den fazla açık küme bilinmektedir ancak gerçekte bu rakam on katına kadar çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kavak mantarı</span>

Kavak mantarı, Pleurotus ostreatus, yaygın bir yenilebilen mantar türüdür. İlk kez Almanya'da I. Dünya Savaşı sırasında geçim sağlamak amacıyla ekimi yapılmıştır ve şu anda dünya çapında ticari bir besin olarak üretilmektedir. Ancak, ilk belgelenmiş ekim çalışmaları Kaufert tarafından yapılmıştırPleurotus corticatus adıyla ilgili bazı kuşkular bulunmaktadır, ancak Kavak mantarı ekimi yaptığı konusunda bir şüphe yoktur. Benzer olarak ekilen "Başkavak mantarı"'na benzemektedir. Kavak mantarları ayrıca sanayide ve diğer alanlarda mantarındırma amacıyla kullanılır. Kavak mantarı bir ilaç mantar olarak düşünülebilir, çünkü içerisinde statin türü bileşenler içermektedir bunlardan biri olan lovastatin kolestrolü düşürür.

Faktör VIII (FVIII), anti-hemofilik Faktör (AHF) olarak da bilinen önemli bir kan pıhtılaşma faktörüdür. İnsanlarda, Faktör VIII F8 geni ile birlikte kodlanır. Faktör VIII geni X kromozomu üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz sapot</span>

Beyaz sapot, Rutaceae familyasından tropikal bir ağaç türü. Turunçgillerle de uzaktan akrabadır. Doğu Meksika, Orta Amerika, Kosta Rika'nın güneyi anavatanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mango</span>

Mango, kapalı tohumlulardan Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye denir. Bu meyve, anavatanı olan Hindistan'dan dünyaya yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nöroloji ve cinsel yönelim</span>

Cinsel yönelim, bir bireyin, cinsellikle ilgili davranışlarını, düşüncelerini ve/veya duygularını kapsayan kişisel veya toplumsal kimliğini ifade eder. İnsanların cinsel yöneliminin gelişiminin nasıl olduğu ve mekanizmaları belirsizliğini sürdürmektedir. Bu konuda ortaya atılan birçok teori kurgusal ve tartışmalıdır. Ama nöroloji bilimindeki gelişmeler sonucu cinsel yönelimle bağlantılı karakteristikler açıklanabilmektedir. Araştırmalar insanların cinsel yönelimiyle ilgili yapısal sinirler bağlantılar, fonksiyonel ve/veya bilişsel ilişkiler keşfetmiş ve gelişimsel teoriler ortaya atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Subklinik enfeksiyon</span>

Belirti göstermeden veya belirgin işaretleri gözlemlenemeden seyreden enfeksiyonlara subklinik enfeksiyon denir. Subklinik enfeksiyon gösteren bir kişi mikrobun asemptomatik taşıyıcısıdır, parazitler ya da virüsler genellikle hastalıklara neden olurlar, bazı etkenler kendi konakçıları vasıtasıyla sessizce yayılım gösterirler, bu gibi enfeksiyonlar insanlarda ya da hayvanlarda meydana gelebilirler. Bir asemptomatik enfeksiyona yakalanmış kişi kendini hafif soğuk algınlığına yakalanmış gibi hissedebilir. bu tarz enfeksiyon etkenleri mikrobiyolojik kültüre alınarak veya DNA testi teknikleri ile tespit edilebilirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.