İçeriğe atla

Çiftlikli Çete Kübra Efe

Çiftlikli Çete Kübra Efe (1903, Çiftlikköy, Aydın - 31 Mart 1979, Çiftlikköy, Aydın), Millî Mücadele yıllarında Aydın yöresinin kurtuluşu için mücadele etmiş kuvâ-yı millîyeci.

Aydın Savaşlarının tamamında yer almış; yüzbaşı ve çavuş rütbesindeki pek çok işgalci askerin ele geçirilmesindeki katkılarından ötürü, efeler arasında Rütbeli avcısı olarak tanınmıştır.

Yaşamı

Aydın'ın Çiftlik Köyü'nde, Şehirlioğlu Mehmet Efendi ile Fadime Hanım'ın evladı olarak doğdu.[1] Çocukluğunda ilk önce babasından, sonra köyün imamı Mustafa Efendi’den din eğitimi alarak yetişti.

27 Mayıs 1919'da Aydın'ın Yunanlılarca işgali üzerine, zulm gören yöredeki Türk halkı Menderes nehrinin öte kıyısına göçmeye başladı. Çiftlikli Kübra'nın ailesi de göç edenler arasındaydı. Topraklarını işgal eden Yunanlılar'a karşı savunmaya geçen efeler, ilk önemli başarıyı Yörük Ali Efe'nin 16 Haziran 1919'da gerçekleştirdiği Malgaç baskınıyla kazandı. Benzer bir mücadeleyi, Ödemiş tarafında Gökçen Efe sürdürüyordu.

Çiftlikli Kübra, efelerin yürüttüğü mücadeleye katılan ilk kadın kuvâ-yı millîyecilerden oldu. Mücadeleye katıldığında 16 yaşındaydı ve nişanlıydı.[2] Kendinden önce mücadeleye katılan Çete Ayşe'den etkilendi. Onu rüyasında gördü ve onun gibi kuvayi milliyeci olmak istedi. Önce babasının silahıyla atış talimleri yaparak keskin nişancı oldu, sonra ailesinin rızası olmaksızın Çete Ayşe ile görüşmeye gitti ve Çete Ayşe onu Yörük Ali Efe ile tanıştırdı. Yörük Ali Efe tarafından Köpekçi Nuri Efe'nin bölüğüne verildi. Emrine on kızan verildi ve lakabı Çiftlikli Çete Kübra Efe oldu. Aydın Savaşlarının tamamında yer aldı. Yüzbaşı ve çavuş rütbesindeki onlarca işgalci askerin ele geçirilmesindeki katkılarından ötürü, efeler arasında Rütbeli avcısı olarak nam saldı.

Köşk Cephesinde siper kazmak için ve Üçyol savaşlarında cepheye götürülecek topların geçeceği yolları açmak için gereken gönüllü insanları ve malzemeyi kendi köyünden sağladı. Üçyol savaşlarında Yörük Ali Efe onu Hamamköy’de kızanlarıyla beraber görevlendirdi. Cepheye silah, mermi, su ve gıda sevkiyatında üstün performans gösterdi. Üçyol Savaşları'nda hastalanan Çete Ayşe iyileşene kadar ona Hamamköy'de baktı. Tüm bu hizmetlerinin ardından, kendisine süresiz izin verilerek köyüne, ailesinin yanına gönderildi.

9 Eylül 1922'de İzmir'in işgalden kurtuluşundan sonra köyüne dönen Çiftlikli Çete Kübra Efe, Moralı köyünden Mustafa Sağlık’la evlendi. Çocukları ve torunları oldu. İncir yetiştirdi. Yoksul bir hayat sürdü.

Savaşta gösterdiği yararlılıktan ötürü kendisine maaş bağlanmak istenmiş olsa da o, “vatanı kurtarmanın karşılığı olmaz” diyerek bunu reddetti. 31 Mart 1979'da öldü. Mezarı Çiftlik Köyü'ndedir.

Kaynakça

  1. ^ "Şükrü Öksüz: ÇİFTLİKLİ ÇETE KÜBRA EFE". Mavi Didim Gazetesi. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  2. ^ "Adem Birinci: Kübra Efe". www.yenimesaj.com.tr. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efe</span> Kurtuluş Savaşında yarı askeri örgüt lideri

Efe, tarihte Batı Anadolu'da özellikle Aydın, Denizli, Muğla ve Isparta illeri ve Ödemiş ilçesinde yaşamış, silahlı ve mevcut düzene değişik nedenlerle başkaldırmış olan kişilerin (Zeybekler) liderlerine verilen isimdir. Bir Efe, Zeybek gruplarının başıdır. Zeybekler arasında kahramanlık yapmış cesur ve mert kişiler arasından efe seçilir. Zeybekler, efenin emriyle kızanları yetiştirirler. Zeybeklerden eğitim gören, silahlı onur adamlardan oluşan genç kişilere, kızan denir. Belirli bir zaman kızan olarak zeybeklerden eğitim gördükten sonra zeybek sınıfına alınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yörük Ali Efe</span> Kuvâ-yi Milliye önderi

Yörük Ali Efe veya Ali Efe Yörük, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 16 Haziran 1919'da Malgaç Baskını ile düşmana ilk darbeyi vurmak suretiyle Aydın yöresinde düşman kuvvetlerinin ilerlemesini durdurmuş olan efe.

<span class="mw-page-title-main">Refet Bele</span> Türk asker ve siyasetçi

İbrahim Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi. Kurtuluş Savaşı'na katılan ilk beş generalden birisidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ali Rıza Paşa (sadrazam)</span> 217. Osmanlı sadrazamı

Ali Rıza Paşa ya da Düztaban Ali Rıza Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Harbiye Nazırı ve Bahriye Nazırı, Ayan Meclisi üyesi ve 2 Ekim 1919 - 3 Mart 1920 tarihlerinde VI. Mehmed saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş bir devlet adamı, Osmanlı müşiri.

<span class="mw-page-title-main">Demirci Mehmet Efe</span> Kuvâ-yi Milliye önderi

Demirci Mehmet Efe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye önderi.

Ahmet Anzavur Ayaklanması, Türk Kurtuluş Savaşı'na karşı Anadolu'da düzenlenen ayaklanmalardan biridir. İstanbul Hükümeti'nce desteklenmiş olan Anzavur Ayaklanmasıʼnın adı, ayaklanmaya önderlik eden Anzavur Ahmetʼten gelir. Ahmet Anzavur'un önderliğinde çeşitli aralıklarla gelişen ayaklanmalar, esasen Anadolu'daki direnişi kırmaya yönelen iç isyanlar arasında en önemlisi sayılabilir. Çünkü Batı Cephesi'nin oluşturulması ve Yunanistan işgalinin durdurulmasının gecikmesine sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuvâ-yi Milliye</span> Mütareke döneminde direnişçi paramiliter gruplar

Kuvâ-yi Milliye, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini takiben Mütareke döneminde ortaya çıkan milis gruplarıdır. Kuvâ-yi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı savunma kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Danişmentli İsmail Efe</span>

Danişmentli İsmail Efe, Kuvâ-yi Milliye milisi.

Şükrü Oğuz Alpkaya, Kurtuluş Savaşı'nda Yörük Ali Efe'nin Yaveri olarak görev yapan, Yörük Ali Efe ile birlikte Aydın cephesinde düşman kuvvetleriyle yapılan savaşlara katılan Türk subayı.

<span class="mw-page-title-main">Çete Ayşe</span> Türk ulusal kahraman

Çete Ayşe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Aydın'ın Yunan işgalinden kurtulmasında rol almış kuvâ-yı millîyeci.

<span class="mw-page-title-main">Rahime Hatun</span> Türk Kurtuluş Savaşı halk kahramanı

Rahime Hatun, Türk Kurtuluş Savaşı halk kahramanlarındandır.

Gamalı Fatma, bir Kurtuluş Savaşı halk kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">İbo Osman (Bekir Ağa)</span>

İbo Osman , Çukurova yöresinde gösterdiği başarılı silahlı mücadele ile bilinen Kuvayı milliyeci.

Ali Osman Efe, Bergama yöresinin Afro-kökenli Kuvayı Milliye kahramanı.

Kemal Balıkesir , Kuvayi milliyeci Türk askeri.

Kahramanmaraş'ın milli mücadele kahramanı.

Baltaköylü Arşın Teyze, Aydın yöresinin milli mücadele kahramanıdır.

Sancaktarın Ali Efe. Milli mücadele döneminde mücadeleye katılıp kahramanlıklar göstermiş olan efe.

<span class="mw-page-title-main">Servetiye Cephesi</span>

SERVETİYE CEPHESİ. 1.Dünya savaşı'nın sona ermesi ve Monrdos Mütarekesi'nin imzalanması ile Anadolu İtilaf devletleri tarafından paylaşıldı, Buna göre İngiliz güçleri 20 kasım 1918 tarihinde izmit'i işgal etti. Hine İzmit'e bağlı olan Bahçecik en yoğun ermeni nüfusunun yaşadığı yerdi, İngiliz kuvvetlerinden İzmit'i devralmaya başlayan Yunan güçleri bölgeye 11.Tümeni yolladılar bu tümen İzmiti işgal edecek ve güneyde kalan Batı cephesi'ne İstanbul'dan yardım gitmesini engelleyeceklerdi.

<span class="mw-page-title-main">Balkıcalı Hacı Hüseyinoğlu İbrahim Efe</span>

Ödemiş'te eşkıyalık yapan bir zeybekdir. Aslen Tavas ilçesinin Balkıca köyünden gelir ve Koçaroğlu Hasan Hüseyin çetesine mensuptur. 1917 yılında bölgede eşkıya takibatı sürerken, Jandarma Alay Komutanı Avni Bey eşkıyalığın bastırılmasında önemli aşamalar kaydetmiştir. Koçaroğlu Hasan Hüseyin çetesinden Hacı Hüseyinoğlu İbrahim ile Hüseyinoğlu Mustafa ve Nazilli'de meşhur olan Koca Ömeroğlu Ali, silahları ve cephaneleri ile birlikte 20 Mayıs 1917'de teslim olmuştur. Bu gelişme, Jandarma Alay Komutanı Avni Bey tarafından bir telgrafla bildirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.