İçeriğe atla

Çek Ulusal Dirilişi

Çek Ulusal Dirilişi, 18. ve 19. yüzyıllarda Çek topraklarında gerçekleşen kültürel bir hareketti. Bu hareketin amacı Çek dilini, kültürünü ve ulusal kimliğini canlandırmaktı. Canlanma hareketinin en önemli isimleri Josef Dobrovský ve Josef Jungmann'dı.

Öncesinde

Ulusal Müze, Prag, Canlanmanın önemli bir kurumu.

1620'de Beyaz Dağ Savaşı'ndan sonra Çek toprakları Habsburg İmparatorları tarafından yönetilen Almanlaşma politikasını deneyimledi. Baskı, din ile de bağlantılıydı - Bohemya sakinlerinin% 95'ine kadar Habsburglar iktidara geldiğinde Protestanlık'ı benimsemekteydi. Habsburglar din özgürlüğü vadetmiş olsalar da, Çek aristokratlarının çoğunun ülkeden kaçmasına neden olan yaygın Reform ve Yeniden Katolikleşme çabalarına başladılar. Bu şiddetli yeniden Katolikleşmenin günümüzün yaygın Çek ateizminin arkasındaki nedenlerden biri olduğu ileri sürülmektedir. Sonraki iki yüzyıl boyunca Çek dili, devlet yönetimi, edebiyat, okullar, Charles Üniversitesi ve üst sınıflar arasında aşağı yukarı kaldırılmıştır. Çekçede yazılan çok sayıda kitap itiraf nedenleriyle yakıldı - örneğin, tek başına Cizvit Antonín Koniáš 30.000 Çek dili kitap yakmakla suçlanıyor.[1] Yavaş yavaş Çek dili genellikle okuma yazma bilmeyen köylüler arasında bir iletişim aracına indirgenmiştir. Bu nedenle Çek ulusal dirilişi, kırsal kesimdeki sıradan Çekler arasında ilham aramıştır.

Dönüm Noktaları

18. yüzyılın ortalarında bir dizi savaştan sonra, Avusturyalı İmparatoriçe Maria Theresa, Habsburg monarşisini modernleştirmek için reformlar yapmaya başladı. O dönemde Avrupa'da Aydınlanma bir yaşam tutumu ve yaşamın tüm alanlarının felsefi yönü olarak nüfuz etti. 1773'te Papa Cizvit Tarikatını kaldırdı, ancak bu Çek topraklarında yüksek ve orta öğretim düzeyinde geçici bir düşüşe yol açtı. Emrin kaldırılmasından sonra, Bohemya'daki gramer okullarının sayısı 42'den 13'e ve Moravya'da 15'ten 7'ye düştü. Çek topraklarında, 1784'ten beri mevcut Latincenin yerini alan Almancanın eğitim dili haline gelen tek üniversite, Prag kaldı.[2][3] Josef Dobrovský Çek dilbilgisi kitabını 1809'da yayınladı. 1817'de Václav Hanka, onlarca yıl sonra Hanka ve Linda'nın sahtekarlığı olarak kanıtlanmış olan Dvůr Králové ve Zelená Hora'nın Orta Çağ El Yazmalarını keşfettiğini iddia etti. Josef Jungmann, 1834-1839'da beş ciltli Çekçe-Almanca sözlüğünü yayınladı. Çek dili üzerinde büyük bir biçimlendirici etkiye sahip olan önemli bir dil bilim eseriydi. Jungmann Kralice İncil dönemi (1579-1613, İncil'in Çekçeye çevrildiği dönemi ifade eder) ve çağdaşları tarafından kullanılan dilin söz dağarcığını kullandı. Çekçede bulunmayan kelimeleri diğer Slav dillerinden ödünç aldı veya neolojizm yarattı.[4] Ayrıca Çek bilimsel terminolojisinin geliştirilmesine de ilham verdi ve böylece orijinal Çek araştırmasının gelişmesini mümkün kıldı.

Bu çalışma 1831 yılında František Palacký tarafından Ulusal Müze'nin bir kolu olarak kurulan Matice česká[5] tarafından yayınlanmıştır. Matice, Çek dilinde çalışmaların yayınlanabileceği birkaç yoldan biri olduğu için önemli bir kurum haline geldi. 1832'de Bohemya Müzesi dergisinin yayınlanmasını devraldı. Bu dergi, Çek aydınlarının Almanca yayınlanan Kraliyet Bohemyan Bilimler Akademisi tarafından yayınlanan derginin aksine, fikirlerini kendi dillerinde yayınlamaları için bir forum sağladığı için önemliydi. Dilin yeniden doğuşu ile Çek kültürü gelişti. Çek tarihini ve kültürünü kutlamak için Çek kurumları kuruldu. Ulusal Tiyatro 1883'te ve Ulusal Müze 1818'de açıldı.

Canlanma Edebiyatı

Canlanmanın başlangıcında, yazılı eserler daha çok dil ve kültürün geliştirilmesine odaklandı. Sanatsal eserler, canlanmanın sonraki aşamasına doğru daha yaygın hale geldi ve bu dönemde Çek Edebiyatını tanımlayan bazı eserler ortaya çıktı. Muhtemelen yüzyılın başında Almanca konuşan nüfus tarafından kentsel toplumun egemenliğinin bir sonucu olarak, dönemin Çek yazarları ilham için kırsal bölgelere odaklandılar. Grimm Kardeşlerin Alman folklorunu kaydetme tarzına benzer şekilde Karel Jaromír Erben, çeşitli folktalleri bir araya getiren Prostonárodní české písně a říkadla (Çek Halk Şarkıları ve Tekerlemeler) yazıldı.[6] Kırsal bölge, Çek folklorunun ve geleneklerinin şehirlerin dış etkilerinden uzak kaldığı gerçek Bohemya olarak görülüyordu. Bu, Büyükannesi kırsal bir Doğu Bohem köyünde hayatı araştıran Božena Němcová'nın çalışmasında görülebilir.[7]

Sonuçları

Sonuç olarak, Çek dili Çek ülkelerinde resmi dil olarak restore edilmiştir ve şimdi Çeklerin büyük çoğunluğu tarafından kullanılmaktadır ve Çek Cumhuriyeti'nde resmi dil olarak hizmet vermektedir. Ancak, Dirilişçilerin gramerleri ve sözlükleri için bir model olarak kullandıkları Kralice İncil'in modası geçmiş diline saygı göstermeleri nedeniyle, günlük, konuşma dili ve öğrenilen edebiyat dili arasında bir boşluk ortaya çıktı.[8]

  • Prag'daki Josef Jungmann Anıtı
    Prag'daki Josef Jungmann Anıtı
  • František Ladislav lakelakovský (1799-1852)
    František Ladislav lakelakovský (1799-1852)
  • František Palacký (1798–1876)
    František Palacký (1798–1876)
  • Prag'da Haziran Devrimi (1848)
    Prag'da Haziran Devrimi (1848)

Kaynakça

  1. ^ "Koniáš chtěl pálením „bludných" knih zachránit „štěstí duší 10 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."". ceskatelevize.cz (Çekçe). 27 Kasım 2010. Erişim tarihi: 1 Mart 2017.
  2. ^ ČAPKA, František. Dějiny zemí Koruny české v datech. 2., opr. a dopl. vyd. Praha: Libri, 1998. 820 s. ISBN 80-85983-67-2 s.385
  3. ^ HAVRÁNEK, Jan et al. Stručné dějiny University Karlovy. Vyd. 1. Praha: Universita Karlova ve Státním pedagogickém nakladatelství, 1964. 345 s. cnb000480639. S. 157.
  4. ^ Naughton, James. "CZECH LITERATURE, 1774 TO 1918". Oxford University. Archived from the original[] on 12 June 2012. Retrieved 15 October 2019.
  5. ^ "Matice české". Orijinalden arşivlendi 1 Haziran 2012. Erişim tarihi: 25 Ekim 2012.
  6. ^ "Karel Jaromír Erben". University of Glasgow. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2012.
  7. ^ Francisca de Haan, Krassimira Daskalova, Anna Loutfi (2006). A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms: Central, Eastern and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries. Budapest: Central European University Press. s. 366–369. ISBN 978-963-7326-39-4
  8. ^ Teich, Mikuláš (1998). Bohemia in History. Cambridge University Press. s. 189

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çekya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Çekya, resmî adıyla Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Antonín Dvořák</span> Çek besteci

Antonín Dvořák, Çek, Geç Romantik Dönem, klasik batı müziği bestecisi ve keman ve org virtüözüdür.

<span class="mw-page-title-main">Jaroslav Hašek</span>

Jaroslav Hašek, Çek mizah ve taşlama yazarı. I. Dünya Savaşı'nda bir askerin başından geçen olaylar dizisinden meydana gelen, altmış dile çevrilmiş, dünyaca ünlü romanı Aslan Asker Şvayk ile tanınır. 1500'e yakın kısa öykü de yazmış olan Hašek, gazeteci ve Bohemyalı kimliğiyle olduğu kadar şakacı kişiliğiyle de tanınırdı. Kısa yaşamı aynı yıllarda yaşamış olan bir başka Prag'lı yazar Franz Kafka (1883–1924) ile ilginç benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Tomáš Garrigue Masaryk</span> Çekoslovakyanın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Tomáš Garrigue Masaryk, Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (1918-1935).

<span class="mw-page-title-main">Jan Hus</span>

Jan Hus ya da Johannes Huss Hristiyan teolog.

<i>Aslan Asker Şvayk</i> Çek yazarı Jaroslav Hašekin romanı

Aslan Asker Şvayk, Jaroslav Hašek'in taşlama türündeki mizah romanıdır. Kitabın illüstrasyonlarını Josef Lada, Hašek'in ölümünün ardından tamamlamıştır. Çekçe olan kitabın orijinal adı Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války 'dır.

Senfonik şiir, müzikte bir konu, olay ya da şiirsel içerikli metinden kaynaklanan ve bu temel üzerine yazılmış orkestral bir formudur. Ludwig van Beethoven'ın Egmont, Cariolan ve 3. Leonore uvertürleri ile bunların daha çok ya da az dramatik ardılları senfonik şiirin ilk örnekleri sayılabilir. Felix Mendelssohn Bartholdy ve Hector Berlioz'un konser uvertürleri de Franz Liszt'in senfonik şiirlerine önayak olmuştur. Bunlardan biri Hugo’nun “Ce qu'on entend sur la montagne” satırları üzerine yaratılmıştır ve Liszt’in 12 senfonik şiirinin ilkidir. (1848-58).

<span class="mw-page-title-main">Hussit savaşları</span>

Hussit savaşları ya da Bohemya savaşları, Bohemya'da 1419'dan yaklaşık 1434'e süren ve önce Jan Hus'un taraftarlarına karşı, sonra Jan Hus taraftarları arasında gerçekleşen askeri çatışmalardır. Hussit savaşları elde taşınabilen ateşli silahların ilk olarak yoğun şekilde kullanılmış olması sebebiyle de önem taşır. Hussit savaşçıları genel olarak piyadeydi ve ağır silahlarla donanmış şövalyelerden oluşan büyük orduların Hussitler karşısında aldıkları çok sayıda yenilgi piyade devrimini etkiledi. Savaş sonuçsuz kalan bir savaş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kde domov můj?</span>

Kde domov můj?, Çekya'nın ulusal marşıdır. František Škroup tarafından yazılan marş, Josef Kajetán Tyl tarafından bestelendi. 1992 yılında Çek Cumhuriyeti'nin ulusal marşı olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Yekta Uzunoğlu</span> kürt yazar

Yekta Uzunoğlu, yazar, doktor, çevirmen ve girişimci.

<span class="mw-page-title-main">Jan Tříska</span>

Jan Triska ya da Jan Tříska, ünlü Çek aktör. Kaptan Henry Wirz rolünü canlandırdığı Amerikan yapımı televizyon filmi Andersonville ile dikkat çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çek edebiyatı</span> Çeklere ait olan kitaplar, kronikler ve şiirler dahil yazılı eserlerin bütünü

Çek edebiyatı çoğunlukla Çek dilinde yazılmış olan edebiyattır. Modern zamana yakın dönemlerde Çekçe kullanılsa da tarihte Latince ve Almanca gibi diller de kullanılmıştır. Çek dilinde yazılmış en eski edebî eserler 14. yüzyıla dayanır. Modern edebiyat ise üç döneme ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Franz Josef Gerstner</span>

Franz Josef Gerstner Alman-Bohemyalı bir fizikçi, astronom ve mühendistir.

<span class="mw-page-title-main">Arnošt Lustig</span> Yahudi asıllı Çek yazar (1926-2011)

Arnošt Lustig, eserleri genellikle Holokost'u içeren romanlar, kısa öyküler, oyunlar ve senaryolar yazan ünlü bir Çek Yahudi yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Františka Plamínková</span>

Františka Faustina Plamínková Çekoslovak kadın hakları aktivistiydi.

1848 Prag Slav Kongresi ; 2 - 12 Haziran 1848 tarihleri arasında meydana gelmiş, neredeyse Avrupa'daki her Slav topluluklarından katılımcının olduğu ilk kongredir.

František Palacký, Çek Ulusal Dirilişi'nin en etkili kişisi olan ve "Ulusun Babası" olarak adlandırılan bir Çek tarihçi ve politikacıydı.

Milena Hübschmannová (1933-2005), Prag Charles Üniversitesi'nde Roman çalışmaları alanında eğitim veren bir Çek profesördü. Roman toplumu ve kültürü ile Roman dili konusunda önde gelen uzmanlardan biriydi. Charles Üniversitesi'nde Romanlar üzerine akademik çalışma programını kurdu ve Romanların daha büyük kültürler altında asimile olmasına aktif olarak karşı çıktı. Bir Çingenece-Çekçe ve Çekçe-Çingenece sözlük hazırladı ve Romanlara ait birçok öykü derleyerek bunları gelecek kuşaklar için tercüme etti. Kurduğu program, dünya çapında Roman Çalışmaları alanında lisans öğrencilerine lisans programı sunan ilk programdı.

<span class="mw-page-title-main">Bohumil Kafka</span>

Bouhumil Kafka Çek heykeltıraş ve pedagogtur.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn Sarayı (Kampa Adası, Prag)</span> Pragda saray

Lihtenştayn Sarayı, Çekya'nın başkenti Prag'ın merkezinden geçen Vltava nehri üzerindeki Kampa Adası'nda bulunan ve Prag'da eskiden Lihtenştayn Prens Ailesi'ne ait olan iki saraydan biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.