Çağlayan Deresi - Turkipedia

Çağlayan Deresi
Derenin ağzı

Genel bilgiler
Kaynak	Doğu Karadeniz Dağları
Kaynak rakımı	2600 m
Ağız	0 m
Uzunluk	34.7 km^[1]
Debi	9.17 m³^[2]

Çağlayan Deresi, Abunoğa Irmağı veya Fındıklı Deresi (Lazca: Abu Deresi), Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2600 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 34.7 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %75'tir. Nehir, Karadeniz alasının en önemli yumurtlama alanlarından biri olarak kabul edilir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.^[3] Doğu Karadeniz bölgesindeki ilk kültür balıkçılığı girişimi, Çağlayan Alabalık Çiftliği adıyla 1974 yılında Çağlayan Deresi'nde gerçekleşti.^[4]

Nehrin havza alanı 174.03 km²'dir. Havzanın %37.74'ü ise güneşli bakı, %62.26’sı gölgeli bakılardadır. Havzanın %46.42'sını kumlu tüf-andezit-bazalt üçlüsü, 36.96'sını ise granit-mikrogranit ve granadiorit kayaç gurupları oluşmaktadır. Havza arazisinin %41.54'ü orman, %29.72'si orman toprağı, %15.39'u mera, %0.27'si su ve %13.09'u ziraat arazisidir.^[5]

Fauna

Nehirde yaşayan balık türleri sırayla Karadeniz alası, Salmo coruhensis, Salmo rizeensis, Alburnoides fasciatus, Barbus escherichii, Squalius sp., Mugil cephalus, Liza aurata ve Ponticola rizensis'tir.^[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "T.C. KALKINMA BAKANLIĞI DOĞU KARADENİZ PROJESİ BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI (PDF)" (PDF). 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2018.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
^ https://www.researchgate.net/publication/338297612_Findikli_Caglayan_Havzasinda_Bazi_Havza_Karakteristiklerinin_Cografi_Bilgi_Sistemleri_Ile_Tespit_Edilmesi/link/5e0cb96fa6fdcc28374ea790/download ^[]
^ Esra Bayçelebi, Cüneyt Kaya, Davut Turan (2017). "Rize İli'nin Güncel Balık Faunası". dergipark.org.tr. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fındıklı</span> Rizenin ilçesi

Fındıklı, Rize iline bağlı ilçe ve aynı adı taşıyan ilçe merkezi. Yüzölçümü 409 km²; ilçe nüfusu 16.100 merkez nüfusu 16.241(2024); köy sayısı 17'dir.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Deresi</span> Türkiyede nehir

Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

Melyat Deresi veya Venek Deresi, Rize ilinin Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 20.3 kilometredir. Rize il merkezine 28 km mesafededir. Pazar doğu, Çayeli ise batı tarafında kalır. Derenin batı tarafında çoğunlukla Türkler ve az da olsa Hemşinliler yaşar. Lazların yaşadığı bölge, bu nehrin doğusunda kalır. Kaynağı Hemşin ilçesindeki Ceğalver Dağı olan nehrin; Zafer, Yavuzlar, Erenler, Çınartepe, Kaçkar, Kestanelik, Tektaş, Güneyköy, Şendere, Kuzayca, Örnek, Merdivenli, Leventköy ve Balıkçı köylerine sınırı vardır.

Arılı Deresi veya Yeşil Dere, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2300 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 31.5 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %73'tür. Dere yatağının çevresinde bulunan vadi, vatandaşların tepkileri nedeniyle Karadeniz Bölgesinde santrallerin yapılamadığı tek vadidir. Nehirde balık avcılığı tamamen yasaklanmıştır.

Hemşin Deresi veya Pazar Deresi, Rize ilinin Pazar ve Hemşin ilçelerinin kırsal bölgelerindeki tepelerinden geçen ve Karadeniz'e akan bir akarsudur. Derenin kaynağı Gito Yaylasıdır. Derenin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2000 metre olup uzunluğu da yaklaşık 38.5 kilometredir. Derenin yatak eğimi %52'dir. Hemşin ilçe merkezi ve Kocaköprü mahallesinden geçen dere, Pazar ilçesinde Karadeniz'e bağlanır. Derede sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

Sabuncular Deresi, Senoz Deresi, Çayeli Deresi veya Büyükdere Deresi, Rize ilinin Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Kuzeye doğru akan nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 46 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %65'tir ve kaynağı Tekfur Tepesidir. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e akmaktadır. Denizden 30 kilometre uzaklıkta Ligovi Deresi ve İncesu Deresi'ne ayrılır. Batıdaki kolu Ligovi Deresi, doğudaki kolu ise İncesu Deresidir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

İyidere Deresi veya İkizdere Çayı, Rize ilinin İyidere, Kalkandere ve İkizdere ilçeleri ile Trabzon ilinin Of ve Hayrat ilçelerinin arasından geçen ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Rize ilindeki en uzun akarsudur. Ortalama debisi 28,35 m³/s'dir. Kaynağı İkizdere ilçesinin dağlık bölgeleri olan nehir, baskın olarak kuzey-kuzeybatı yönünde akmaktadır. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 78,4 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %38'dir. İspir'den Karadeniz'e giden D 925 kara yolu nehrin yanından geçer. Nehrin havza alanı 1047,4 kilometrekaredir. Kalkandere'nin merkezinden geçmekte olan "Karadere" adlı bir uzantısı vardır. Cimil ve Anzer derelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

Çatak Yaylası veya Çağlayan Yaylası, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan bir yayladır. Rakımı 1506 metredir. Fındıklı'ya 36 kilometre uzaklıktadır. Yaylanın içinden Çağlayan Deresi geçmektedir. Yaylanın alanı 12 kilometrekaredir.

Çamlık Yaylası, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan bir yayladır. Rakımı 2100 metredir. Fındıklı'ya 46 kilometre uzaklıktadır. Yaylanın içinden Çağlayan Deresi geçmektedir. Yaylaya ulaşım Artvin'in Arhavi ilçesinden sağlanmaktadır. Marsis Dağı'nın eteklerinde kurulmuştur. Yaylanın alanı 15 kilometrekaredir.

Taşlıdere, Askoroz Deresi veya Engindere, Rize ilinin merkez ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Rize il merkezinin 5 kilometre doğusunda kalmaktadır.

Salmo coruhensis veya bilinen adıyla Çoruh alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki ve muhtemelen Gürcistan'daki akarsularda yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Çoruh Nehri'nden almıştır.

Salmo rizeensis veya bilinen adıyla Rize alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki akarsuların yukarı kısımlarında yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Rize şehrinden almıştır.

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

Hopa Deresi, Hopa Çayı veya Hopa Nehri, Artvin ilinin Hopa ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Hopa ilçesi bu nehrin çevresinde kurulmuştur. Balıklı Dağı'ndan doğan Galişka Deresi ve Sultanselim Dağı'ndan doğan Zalona (Koyuncular) Deresi'nin birleşmesi ile oluşmuştur. 11 km uzunluğundaki nehir, ilçe merkezinin batısında denizle karışır. Nehrin çevresi, Pleistosen dönemde oluşmuş birikinti ovaları bakımından zengindir.

Yanbolu Deresi veya Yanbolu Çayı, Gümüşhane'deki Kalkanlı Dağlarında doğan, Trabzon'un Arsin ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehir, Arsin ve Araklı ilçelerinin doğal sınırını oluşturur. Nehrin uzunluğu 46 kilometredir. Nisan, mayıs ve haziran ayları nehrin en fazla su taşıdığı zamandır. Nehirde bulunan 5 hidroelektrik santral toplamda 37 MW'lik enerji üretmektedir. Tandırlı Köprüsü nehrin üzerinde konumlanmıştır. Derenin yıllık ortalama debisi 189 hm³'tür.

Baltacı Deresi, Baltacı Çayı veya Yeniköy Deresi, Trabzon'un Hayrat ilçesinde doğan, Trabzon'un Of ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 3 hidroelektrik santral toplamda 44 MW'lik enerji üretmektedir. Nehir, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ve Rusların kaşılaştığı yerlerden biriydi. 7 Mart ve 28 Mart 1916 tarihleri arasında, nehrin batısına çekilmiş Osmanlı birlikleri, Rus birliklerine karşı savaşmış, ancak 28 Mart 1916 tarihinde Rus İmparatorluğu Of'u ele geçirmiştir. Nehrin adı, buraya yerleştirilen Baltacı bölüklerinden gelmektedir. Nehrin havza alanı 200 km²'dir. Derenin yıllık ortalama debisi 352 hm³'tür.

Çoruh Havzası, kuzeydoğu Türkiye ve Gürcistan topraklarında bulunan Çoruh Nehri'nin havzası. Büyüklüğü 19.654 km², yıllık ortalama yağışı 540 mm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Turnasuyu Deresi</span>

Turnasuyu Deresi, Ordu topraklarında bulunan, Giresun Dağları'ndan doğan, adını verdiği Turnasuyu yerleşiminden Karadeniz'e dökülen akarsu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.