İçeriğe atla

Çaycı İzzet Paşa

Çaycı İzzet Paşa (d. 1819, Edirne ö. 12 Nisan 1909, İstanbul) Türk siyasetçi ve araştırmacıdır.[1][2]

Kişisel hayatı

Küttaptan Ahmet Hamdi Efendi'nin oğludur. Dedesi Halkacıoğlu Halil Ağa'dır. Edirne'nin tanınmış Halkacı ailesine mensuptur. Ailenin Edirne yakınlarında bir çiftliği vardı. Çiftliğin kapısında büyük bir halka olduğu rivayet edilir. Bu yüzden çiftliğe Halkacı Çiftliği denirmiş. Ailenin adı da buradan gelir.

Çaycı İzzet Paşa'nın Çerkez kökenli eşi Fatma Nimet Hanım'dan 4 oğlu, 1 kızı olmuştur. Şapsığ boyundan, saraylı bir Çerkes olan bir başka eşinden de bir oğlu olmuştur. Soyadı yasası çıktığı sırada dul olan kızı ve kızının soyu Halkacı soyadını almışlardır. Dr. Hüseyin Kutsi adlı oğlu Esencan, Mehmet Natık adlı torunu Kural soyadını almıştır.

Oğullarından Fahrettin Mekki Bey, Mekke kadılığı yapmıştır. Onun oğlu Mehmet Hanif Halkacı Kurtuluş Savaşı'nda İstanbul'dan Anadolu'ya silah gönderilmesinde gösterdiği yararlıktan ötürü İstiklâl Madalyası'yla ödüllendirilmiştir. Kızının soyundan Prof. Pelin Halkacı Akın ünlü bir kemancıdır.[3][4] Oğullarından birinin torunu olan Prof. Dr. Süreyya Ülker emekli bir patoloji profesörüdür. Ağabeysi Şerif Ağa'nın torunu Ziya Santur Türkiye'nin ilk santur ve ney metodunun yazarı olan ünlü bir santurcudur.[4][5][6][7] Çaycı İzzet Paşa 12 Nisan 1909'da İstanbul'da ölmüştür. Cenazesi 31 Mart Vak'asına (13 Nisan 1909) rastladığından, Beyazıt Camii'ne getirilememiştir. Edirnekapı'daki Mihrimah Sultan Camii'nde kılınan namaz sonrası Edirnekapı Şehitliği'nde toprağa verilmiştir.

Çalışmaları

Çaycı İzzet Paşa sadaret mektubî kalemine girdi. Hicaz vali vekili, Suriye merkez mutasarrıfı, Ağustos 1886 - Eylül 1887 arası Basra valisi,[8] Mart 1892 - Ocak 1893 arası Adana valisi olmuştur.[2][8] Çaya düşkünlüğü, çayla ilgili bir risalesinden dolayı adı "Çaycı"ya çıkmıştır. Resmî kayıtlarda adı Hacı İzzet Efendi olarak geçmektedir. Arapça, Farsça, Fransızca bilirdi.[9][10] Bilgili bir kimse olduğundan dolayı resmî sanı Efendi olmakla birlikte Paşa sanıyla anılmıştır. 1879'da çay üzerine "Çay Risalesi" ya da "İzzet Efendi Risalesi" olarak bilinen bir risale yazmıştır.[1] Burada adı Mehmet İzzet Seyit bin Ahmet Efendi olarak geçmektedir.[11] Çaycı İzzet Paşa'nın risalesi Türkiye'de çay konusunda yapılan ilk özgün çalışmadır. 1731'de Damatzade Ebül Hayr Ahmet Efendi'nin yayımladığı çay risalesi Yusufî'nin Farsça yapıtının çevirisiydi.[12] 1893'te Ali Nazıma'nın "Çay",[11] 1912'de Mehmet Arif'in "Çay Hakkında Malumat" adlı[13] kitapları bu alanda daha sonra yapılan çalışmalardır. Çaycı İzzet Paşa'nın risalesi Maarif Nezareti'nin onayıyla Beyazıt'taki Müzellefzade Rıza Efendi Basımevi'nde basılmış olup, 81 sayfadır.[9][10][13]

Kaynakça

  1. ^ a b Bardakçı M. Çayı İzzet Efendi ile Zihni Bey'den öğrendik. Hürriyet 3 Aralık 2001
  2. ^ a b Meydan Larousse büyük lugat ve ansiklopedi. Cilt 10. Sabah. İstanbul, 1992 - 2000.
  3. ^ Ülker S. Kemandan viyolaya gıygı. Türk Dili Dergisi Mayıs - Haziran 2009; 22 (132): 19 - 22; http://turkcesivarken.com/kemandan-viyolaya-giygi/ 14 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7 Ağustos 2010.
  4. ^ a b Ülker S. Küğ mü mırın mı? Türk Dili Dergisi Mayıs - Haziran 2010; 23 (138): 35 - 38; Temmuz - Ağustos 2010; 24 (139): 30 - 32; Eylül - Ekim 2010; 24 (140): 30; http://www.musikidergisi.net/?p=1820 26 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2011.
  5. ^ Sarı A. Türkiye'de ilk santur metodu, ney metodu ve Ziya Santur. Dokuz Eylül Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Bilimleri ABD yüksek lisans tezi. İzmir, 1989.
  6. ^ Sarı A. Kayıp ilk ney ve santur metodumuzun bulunuşu hakkında. Tercüman 10 Mart 1990; http://www.muzikoloji.org/yazi/yazi_goster_uye.asp?yazi_id=224 2 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ Ülker S. Psalterion'dan santura yatuğan. Türk Dili Dergisi Mart - Nisan 2009; 22 (131): 24 - 26.
  8. ^ a b Kuneralp S. Son dönem osmanlı erkân ve ricali. İsis. 2. bası. İstanbul, 2003.
  9. ^ a b Birinci A. Çaycı İzzet Efendi. Koz MS, İşli EN. Serhattaki payitaht Edirne. YKY. İstanbul, 1998.
  10. ^ a b Göğüş Z. Çay ve aday. Sabah 21 Ocak 1999.
  11. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2012. 
  12. ^ Acıduman A. Damad-Zade Abu Al-Hayr Ahmed Efendi and a study on booklet of ... http://www.turkiyeklinikleri.com/abstract_tr.php?id=52696[] 
  13. ^ a b http://books.google.com.tr/books/about/cay_hakkinda_malumat.html?id[]..

İlgili Araştırma Makaleleri

Sührablı Kavanoz Nişancı Ahmed Paşa III. Ahmed saltanatında, 22 Ağustos 1703 - 17 Kasım 1703 tarihleri arasında iki ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Turnacızade Silahdar Ali Paşa II. Mahmud saltanatında 30 Mart 1823 - 13 Aralık 1823 tarihleri arasında dokuz ay dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Mehmet Sait Galip Paşa, Osmanlı diplomatı, yerel idarecisi ve II. Mahmud saltanatında 13 Aralık 1823 - 14 Eylül 1824 tarihleri arasında dokuz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Topal İzzet Mehmed Paşa</span> 177. Osmanlı sadrazamı

Darendeli Topal İzzet Mehmet Paşa, II. Mahmud saltanatında 24 Ekim 1828 - 28 Ocak 1829 ve Abdülmecid saltanatında 14 Aralık 1841 - 30 Ağustos 1842 tarihleri arasında toplam bir yıl iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Hilmi Paşa</span> 208. Osmanlı sadrazamı

Hüseyin Hilmi Paşa, II. Abdülhamid saltanatında, 31 Mart Ayaklanması döneminde 14 Şubat 1909 - 13 Nisan 1909 tarihleri arasında ve V. Mehmed saltanatında 5 Mayıs 1909 - 28 Aralık 1909 tarihleri arasında iki kez toplam on ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Yıldız Mahkemesi, 27 Haziran- 29 Haziran 1881 tarihleri arasında Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapılan, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların yargılandığı özel amaçlı bir mahkemeydi.

Mehmed Feyzullah Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı.

Tanburi İsak Efendi, Klasik Türk müziği'nin ünlü tanburisi ve bestecisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rıza Paşa</span>

Mehmed Rıza Paşa Osmanlı askeri. II. Abdülhamid döneminde 17 yıl Serasker olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kazasker Mustafa İzzet Efendi</span> Osmanlı hattatı (1801-1876)

Adaşı ve ustası olan bir diğer ünlü hattat Yeserizade Kazasker Mustafa İzzet Efendi ile karıştırılmamalıdır.

Zeynep Hanım Konağı, İstanbul’un Eminönü ilçesinde 1865 yılında yapılmış, 1942 yılında çıkan yangında yok olmuş üç katlı tarihi yapıdır. Konağın yerinde bugün İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakülteleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Paşa (1826 doğumlu devlet görevlisi)</span> Maliye ve Maarif Nazırlığı ve Trabzon Valiliği yapmıştır. Darüşşafaka’nın kurucusudur (1826-1882)

Yusuf Ziya Paşa, Osmanlı devlet adamı. Maliye ve Maarif Nazırlığı ve Trabzon Valiliği yapmıştır. Darüşşafaka’nın kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Kutnak</span> Osmanlı eski jandarma askeri

Ziya Kutnak (1870-1940), Hicaz valisi Çürüksulu Osman Nuri Paşa’nın oğludur. 1870 senesinde İstanbul’da doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti</span>

Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti,, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.

İzzet Mehmed Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 4 Ağustos 1774 - 6 Temmuz 1775 ve 20 Şubat 1781 - 25 Ağustos 1782 tarihleri arasında toplam iki yıl beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Santurî Ethem Bey Santur müziğinin son dönem Osmanlı döneminin en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Türk bestekâr.

Keçecizade İzzet Molla, 18. ve 19. yüzyılın dîvan şairlerinden olup divan şiirinin XIX. yüzyıldaki son temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Bey</span> Bestekar

İsmail Hakkı Bey, (Muallim), Türk bestecisi ve müzik eğitimcisi.

<span class="mw-page-title-main">Müftü Osman Hilmi Efendi</span>

Edirne Müftüsü Osman Hilmi Efendi, Türk din adamı.

Menteşzade Abdürrahim Efendi Osmanlı Devleti'nin Şeyhülislamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.