Çarh-nâme - Turkipedia

Çarh-nâme
Çarh-nâme'nin çağdaş Türkçe baskılarından birinin kapağı
Yazar	Ahmed Fakih
Dil	Osmanlı Türkçesi
Tür	Kaside
Yayım	1956

Çarhnâme-i Ahmed Fakıh der Bîvefâî-i Rûzigâr (Kısa adı: Çarhnâme), 13. yüzyılın ilk yarısında Ahmed Fakih'in kaside biçiminde yazmış olduğu 83 beyitlik tasavvuf manzumesidir.

Günümüze kadar gelmiş en eski Anadolu Türkçesi örneği olması bakımından büyük önem taşır. Tek nüshası Bayezid Devlet Kütüphanesinde,^[1] Eğridirli Hacı Kemal'in derlediği Camiü'n nezair adlı nazire mecmuasındadır. Ahmed Fakih'in bilinen tek eseridir.^[2] Halk için yazılmış basit bir şiir olup nazım tekniği ve sanat değeri bakımından önde gelen bir manzume değildir.^[3]

Eseri Fuat Köprülü 1926 yılında bulmuş ve tanıtmıştır. Köprülü'ye göre tamamı 100 beyitten oluşur; on yedi yaprak eksiktir. Konusu bakımından Moğol istilası zamanına yakışmaktadır. Eser dünyanın faniliğinden, dünya zevklerine kapılmamak gerektiğinden, ahiret için hazırlanmak gerektiğinden bahseder. Aruzun mefa'ilün/mefa'ilün/fe'ulün kalıbıyla yazılmıştır.

1956 yılında Mecdut Mansuroğlu tarafından Osmanlı Türkçesinden Latin harfli çevirisi yapılmış ve il özelliklerinin açıklamalarının eklenmesinin yanı sıra bir lugatçe ve gramer dizini de metnin tıpkıbasımıyla birlikte yayımlanmıştır.^[3] Eser üzerinde Fahir İz ve Günay Kut da çalışma yapmışlar; bu çalışmaları Divan Nazım ve Nesri (1985) adlı eserde yayımlamışlardır.^[3]

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016.
^ Mansuroğlu, Mecdut. "Çarhname". İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1956. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
^ ^a ^b ^c Sertkaya, Osman. "Ahmed Fakih" (PDF). Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 2, yıl 1989. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

Ahmedî divan şairi ve hekim.

<span class="mw-page-title-main">Gazel</span> divan edebiyatının aşktan bahseden temel şiir biçimi

Gazel, Türkçe Divan edebiyatının en yaygın nazım şeklidir. Gazel sözcüğü sözlük tarifi ile "kadınlarla sevgi üzerine konuşmak, söyleşmek" anlamına gelir.

Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arif Nihat Asya</span> Türk şair

Mehmet Arif Nihat Asya, Türk şair, öğretmen ve siyasetçidir.

Tasavvuf, kelime anlamıyla "sufi olmak, sufiye yolunu izlemek" demektir. Tasavvuf ehline mutasavvıf ya da sufi denir. Tasavvuf edebiyatı ise tasavvufla uğraşan kişilerin ortaya koyduğu ürünleri kapsayan edebiyat türüdür. Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" türü 12. yüzyılda Ahmed Yesevi ile başladı. Konusu Allah'a ulaşmanın yolları, ahlak ve nefsin terbiyesidir. Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en ünlü şairi Yunus Emre’dir.

Ziya Paşa doğum adıyla Abdülhamid Ziyâeddin, Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şairdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır. Şinasi ve Namık Kemal ile birlikte “Batılılaşma” kavramını ilk defa ortaya atan Osmanlı aydınları arasında yer alır.

Risâletü'n-Nushiyye, Yunus Emre'nin dinî nasihatler içeren mesnevi türünde Türkçe eseri.

Şeyyad Hamza, 13. yüzyılda Akşehir ve Sivrihisar'da yaşamış sufi şairlerden biridir. Şeyyad Hamza, önceleri bir şeyyad iken Ahi zümrelerine intisabı sebebiyle tarikat çevrelerine de girmiş, bu arada halk için şiirler söylemiştir.

Hoca Ahmed Fakih ya da Sultan Hoca Fakih adları ile bilinen Ahmed Fakih, 13. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olan tasavvuf şairidir.

Dursun Fakih, Osmanlı Beyliği'nin kurucusu Osman Bey'in devrinde yaşamış bir fakihtir.

Âşıkpaşazâde Tarihi ya da Tevârîh-i Âl-i Osman, 1400 ila 1484 yılları arasında yaşamış bir Vefai dervişi olan Âşıkpaşazâde’nin yazdığı Osmanlı tarihi kitabıdır.

Hoca Dehhani, Horasanlı şair ve bilim insanı. Divan Edebiyatı'nın ilk şairidir. 13. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında yaşamıştır.

Hoca Sinan Paşa, 15. yüzyıl Osmanlı kelam alimi, matematikçi ve devlet adamı.

Meral Mansuroğlu, Türk sanat müziği sanatçısı. 1956 yılında İstanbul'da dünyaya gelen sanatçının baba tarafı Azeri, anne tarafı Çerkes'dir. Türk Sanat Müziği aşığı olan babasının teşviki ile küçük yaşlarda Türk sanat müziği eserlerini öğrenmeye ve icra etmeye başladı. 15 yaşında Üsküdar Musiki Cemiyeti'ne girdi. Burada 8 yıl eğitim aldı.

Hoca Ahmed Fakih Camii, Konya'nın Meram ilçesinde 13. yüzyıl Selçuklu dönemi cami ve külliyesi.

Serbest nazım ve toplumcu şiir, 1920 – 1960 yılları arasında etkili olan şiir hareketi. Başlıca temsilcileri: Nâzım Hikmet, Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin, Ceyhun Atuf Kansu, Ahmed Arif, Ercüment Behzat Lav, Arif Damar, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Enver Gökçe, Şükran Kurdakul ve Mehmet Başaran'dır.

Mustafa Nuri Paşa Osmanlı devlet adamı ve tarihçi.

Mecdut Mansuroğlu, (1910-1960) Türk dili biliminsanı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.