Çapçak, Musikar-ı hatayi de denilen eski çalgılardan birinin ismidir. Birden fazla neyin birbirlerine ve hepsinin de bir boruya bağlanması sureti ile meydana getirilen bu çalgı, boruya üflemek suretiyle çalınırdı. Çalınırken hangi delik (veya delikler) açılırsa, karşı gelen ney(veya neyler)den ses meydana gelir.
Bağlama ya da saz, Türk halk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli tezeneli bir çalgı türüdür. Tezene denilen kiraz ağacı kabuğundan yapılmış bir mızrapla tellere vurularak çalınır. Tekne bir kütükten oyulmuştur ve armut biçimindedir.
Tulum, Anadolu'nun kuzeydoğusunda Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum ve Gümüşhane'de kullanılan nefesli bir halk çalgısı. Balkan yarımadası ve İskoçya'da kullanılan gaydadan en önemli farklı pes sesleri kontrol edebilen boruya sahip olmamasıdır.
Ney, üflemeli çalgıdır. Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati't-Türk adlı Türk kültür ve dilini anlatan eserinde, sagu denilen, "erler" için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan törenlerde kullanıldığını aktarmıştır.
Davul, bilinen en eski vurmalı çalgılardan biridir.
Cura, Yörük halk çalgılarından biridir. Akdeniz ozanları tarafından çoklukla kullanılan bu çalgının uzunluğu 55–60 cm kadardır ve bağlama ailesinin en küçük çalgısıdır. Cura genellikle altı, beş, dört ya da üç tellidir. İki telli curalar da vardır. Bu curaların alt teli "la", üst teli "re" sesine ayarlanmıştır. Curaların tekne derinlikleri ile göğüs genişlikleri 15 cm dolayındadır. Sap uzunlukları ise 40 cm kadardır. Sapın ucundaki burgu denen anahtarlarla çalgı akort edilir. Dört telli curalarda üstteki tel ahenk telidir. Öbür teller bu ahenk telinin sesine ayarlanır. Sapları kısa olduğu için curalarda az sayıda perde bulunur.
Gırtlak, boynun ön soluk borusunun üst kısmında yer alan bir solunum ve ses organıdır. Boynun ön tarafında; yetişkinlerde 3. ve 6., bebeklerde ise 2. ve 4. boyun omurları hizasında bulunur. Basit bir kutu görünüşünde olan gırtlak; kıkırdak, zar ve bağlardan yapılmış önemli vazifeleri bulunan bir organdır. Solunum yolunun üst kısmını teşkil eder ve aynı zamanda ses organıdır. Bu sebeple gırtlağın yapısı solunum borusunun diğer kısımlarından daha farklı ve karışıktır.
Borazan veya boru, pirinç ya da bakır bir borudan yapılma üflemeli bir çalgıdır. Biçimine göre borazanla değişik notalar ve tonlar elde edilebilir.
Bağlama ailesi, Türk halk müziğinin mızraplı çalgılarından oluşur. Bağlama, cura, divan sazı, bozuk, çöğür, iki telli, tanbura ve meydan sazı, bağlama ailesinin başlıca çalgılarıdır.
Kontrbas, keman ailesinden, yaylılar grubunun en kalın sesli çalgısıdır. 4 telli ve 5 telli olmak üzere iki türü bulunur. 5 telli olan kontrbasa senfonik orkestra eserlerinin icrasında sık olarak ihtiyaç duyulmaktadır. Kontrbasın, özel bir tür çelikten yapılmış dört teli vardır. Bunun yanında yalnız bağırsak ya da bağırsak üzerine çelik sargı veya başka yapay malzemeler kullanılarak hazırlanmış teller de bulunabilmektedir. Yay kullanılarak ya da parmaklar yardımıyla çalınır. Diğer yaylı çalgılardan farklı olarak iki çeşit yay modeli bulunmaktadır. Bunlar Alman ve Fransız olarak adlandırılmaktadır. Alman modelde yay yan taraftan kavranarak tutulurken, Fransız modelde yay yukarıdan tutulur. Ayrıca senfonik orkestraların, caz, pop ve rock müzik topluluklarının ana çalgılarından biridir. Kontrbas, özellikle caz müziğin vazgeçilmez çalgısı olmuştur. Kontrbas Violone adı verilen bir Rönesans çalgısından türemiştir. 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar bir değişim süreci geçirmiştir. 18. yüzyılın ikinci yarısında bugünkü biçimini almıştır. Çok büyütülmüş bir keman görünümündedir. Boyu 1,80 metre, eni 60 cm olan kontrbas bu boyutları nedeniyle ayakta ya da yüksek bir tabureye oturularak çalınır. Bu enstruman için eser yazmış olan bestecilerin başında; K.D.von Dittesdorf, G.B.Vanhal, J.M.Sperger, V.Pichl, A.F.Hoffmeister, G.Bottesini, D.Dragonetti, A.Misek, S.Koussevitzky gelmektedir.
Tahta nefesli çalgılar 4 ana gruba ayrılır ve kendi içlerinde de gruplandırılırlar :
Korno, salyangoz kabuğu gibi kıvrımlı, bakır borudan yapılan, üflemeli bir çalgıdır. İtalyancada "boynuz" anlamına gelen "corno" sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Antik Mısır'da, Antik Roma'da ve Mezopotamya'da boynuzdan yapılan ilk örnekleri, işaret vermek ve avcılara yol göstermek için kullanılırdı. Günümüzde bazı ülkelerde çobanlar ve sürek avlarında avcılar hala bu amaçla boynuz kullanırlar.
Gayda, kamıştan yapılmış çift düdük ve tulumdan oluşan, tiz sesli, nefesli bir çalgı. Trakya, Bulgar, Makedon ve İskoçların millî çalgısıdır.
Trompet, bir ağızlık ve kendi üstüne kıvrılmış silindir bir borudan oluşan nefesli çalgıdır. (~Fr trompette / İt trompetta [küç.] bir nefesli çalgı, askerî borazan < İt tromba boru +ette) Aerophone sınıfına ait bir bakır üflemelidir.
Borulu org, körükle verilen basınçlı havanın tahta veya metal borulardan geçerken içerideki hava sütunlarının titreşmesi sayesinde ses üreten bir müzik enstrümanıdır. Klavyeli ve pedallı bir enstrümandır. Değişik ses tonları ve notalar piyanoda olduğu gibi tuşlarla denetlenir. En çok bilinen türü kilise orgudur.
Melodika, üflemeli ve tuşlu bir müzik enstrümanıdır. Bu enstrüman ağızla üflenir ve tuşlara basılarak ses çıkarılır. Flüte benzer ama tek bir tuşa basınca o nota çıkar. Başlangış notası fa ve bitiş notası do dur. Parmaklar numaralandırılır; başparmak 1. işaret parmağı 2. orta parmak 3. yüzük parmağı 4. serçe parmağı da 5. olarak adlandırılır.
Kudüm ya da nakkare, yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan vurmalı bir çalgı.
Alboka,, ortak bir boynuz çana açılan iki çanı olan tek kamışlı bir Bask çalgısıdır. İspanya'da albogue olarak adlandırılan boynuz boruları grubuna aittir. İki kamış, boynuzdan yapılmış bir rüzgar kapsülü tarafından alınır ve birlikte üflenir. Sol kamışın beş, sağ kamışın üç parmak deliği vardır. Bitişik deliklerin her biri bir parmakla kapatılmıştır. Eşit olmayan delik sayısı iki parçalı efektler (beşlikler) yaratır. Alboka dairesel nefesle çalınır ve fazla şişirilmez.
Pungi, Hindistan, Pakistan ve Nepal'de geleneksel gayda benzeri bir üflemeli çalgı. Hindistanda bir geçim kaynağı olan Yılan oynatıcılığında önemli bir yeri vardır. Pungi kurutulmuş ve içi özenle oyulmuş su kabağından yapılır. Jivala olarak adlandırılan iki adet bambu bitkisinden delikleri ölçülü bir şekilde açılmış borular balmumu ile kabağın alt kısmına monte edilir ve sürekli nefes ile çalınır. 80 cm uzunluğundadır. Pungi aslen Hint bir halk müziği enstrümanı olarak geliştirilmiştir. Hindistan'da dini ritüeller ve müzik için önemlidir.
Girift, Türk musikisinde tahta perdeliler sınıfından eski bir nefesli çalgı. Kamıştan yapılır ve başparelidir. Görünüş olarak neye benzemekle beraber çoğunlukla daha küçük ve ses alanı daha dardır. Neyde üstte altı delik olmasına rağmen giriftin en baştaki biraz kenara açılan yedi deliği bulunmaktadır ve neyden oldukça farklı boğuk tatlı bir sesi vardır. Girift isminin çalınmasındaki güçlükler nedeniyle verildiği söylenmektedir. Çoğunlukla neyzenler tarafından ikinci çalgı olarak kullanılmıştır ama çalınmasının zor ve ses alanının dar olması nedeniyle icracı sayısı her zaman sınırlı kalmıştır. Son üstadı Giriftzen Asım Bey'den sonra neredeyse tamamen terk edilmiş ve unutulmuştur. Neyzen Süleyman Erguner son yıllarda yaptığı çalışmalarla girifti tanıtmış ve bir albüm yayınlamıştır.
Türkmen halkının müziği konargöçer yaşayan Orta Asya Türk toplulukları Kırgızlar ve Kazakların halk müzikleri ile yakından ilişkilidir. Türkmen müziğinde önemli geleneksel müzisyenler arasında gezgin şarkıcılar ile şifacı ve sihirbaz gibi davranan baksı adı verilen şamanlar ve dutar (lavta) gibi enstrümanlarla şarkı söyleyen şamanlar yer alır. Bakşı, eskiden Türkmen toplumunun tuydukçular ile birlikte en önemli müzisyenleriydi.