Çapakçur Muharebesi
| Çapakçur Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Karakoyunlular |  Timurlular | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Kara Mehmed | Miranşah[1][2][3][4] | ||||||
| Güçler | |||||||
| |||||||
Çapakçur Muharebesi, Karakoyunlu Devleti ile Timurlular arasında gerçekleşmiş bir muharebedir.
Muharebe öncesi siyasi durum
1386-1388li yıllarda Timur İran ve Azerbaycana yürüyüşler düzenler. 1386'da Semerkanta doğru yola çıkan Timur ilk önce Luristan hakimi Melik İzzeddin üzerine saldırı düzenler. Melik İzzədini ve ailesini Türkistana sürgün ettikten sonra ikinci hedefini gerçekleştirmek için Azerbaycana doğru yola çıkar. Sefer arifesinde Celairi Sultanı Ahmed'in Tebrize geleceğini haber alır. Lakin Celayirli Ahmed, Timur'un da bu bölgeye seferi haber ile Bağdat'a doğru yönelir. Timur, Nahçıvana ve Karsa doğru ilerleyip buraları ele geçirir. Daha sonra Gürcistan ve Doğu Anadoluya yönelen Timur burada Avnik, Muş, Van, Ahlat kalelerini ele geçirir. Timur'un bu ilerlemeye devam ederken Altın Orda Devleti hanı Toktamış Han Tebriz üzerine hücum eder. Toktamış'ın Tebrizi yağmalaması haberini işiten Timur da Tebrize yönelir. 1387 yılından önce Timur Karabağ'da olurken Toktamış'da Derbent kaçarak Samur çayı yakınlarına gelir.[5] Taraflar arasında baş gösteren savaşta Toktamış geri çekilmek mecburiyetinde kalır. Daha sonrasında Karakoyunlular için Timur tehlikesi meydana gelir. Timur Karakoyunlu sultanı Kara Mehmed'in kafilelerini, ticaret kervanlarına baskınlar düzenlemekle suçlar. Ama tabi bu bir bahaneydi. Timur'un saldırısının asıl sebebi, Doğu Anadolu'da bağımsız bir devletin kurulmasını engellemek ve Karakoyunlu Türkmenlerini ona bağımlı kılmaktı.[6]
Çapakçur Muharebesi
Taraflar, Bingöl'de Çapakçur Suyu denilen bölgede karşı karşıya geliyor. Burada Timur karargâhı kurduktan sonra ordudan 3 tümen ayırarak Miranşah komutasında Kara Mehmed'e gönderdi.[7][8][9][10] Bu tümenlerden birinin başında oğlu Miran Şah bulunuyordu.[11] Müdafaaya çekilen Kara Mehmedin üzerine yürüyen Miranşah birçok ganimet elde eder. Fakat Kara Mehmed tez bir zamanda geri çekilerek Çapakçur çevresindeki geçit ve boğazları tutmuştur ve Miranşah'ın ordusunu darmadağın etmiştir.[12] Bu zaferden sonra Kara Mehmed, Memlüklerin Malatya mebusu Mintaş'a sığındı. Metsoplu Toma, Miranşah'ın bu yenilgisini şu şekilde yazmıştır.[13]:
| “ | Teymurləng yazda böyük bir ordu ilə Qara Məhəmmədin üzərinə yürüş etdi. O isə bu xəbəri eşidən kimi qaçır. Teymurləng onu izləyərək üstələyir və bir neçə gün sonra Çapaqcur vilayətində ona yetişir. Vəziyyət belə olduqda Qara Məhəmməd öz əsgərlərini Teymurun üzərinə göndərərək onu məğlub edir və onun ordusunun komandanı Lokmakanı da öldürür. Əsgərlərinin isə böyük bir qismini tələf edir. | ” |
Kaynakça
- ^ Makaleler - Volume 3 - Page 174
- ^ İslâm ansiklopedisi: İslâm âlemi coğrafya, etnoğrafya ve ... - Page 295
- ^ TİMUR - Page 41
- ^ Ölümünün 600. yılında Emir Timur ve mirası uluslararası ... - Page 202
- ^ Aka, İsmayıl (2000). Timur ve devleti. Ankara: Türk Tarih Kurumu yayınları.
- ^ Turan, Eray (2016). TİMUR’UN YÜKSELİŞİ VE YILDIRIM İLE MÜCADELESİ. Çorum.
- ^ Ölümünün 600. yılında Emir Timur ve mirası uluslararası ... - Page 202.
- ^ TİMUR - Page 41.
- ^ İslâm ansiklopedisi: İslâm âlemi coğrafya, etnoğrafya ve ... - Page 295.
- ^ Makaleler - Volume 3 - Page 174.
- ^ Azərbaycan Tarixi III cild. Bakı: Elm nəşriyyatı. 2005.
- ^ "Doğu Anadolu'da Kara Koyunlu- Timurlu Mücadelesi ve Eleşkirt Meydan Muharebesi". 2017. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ Əliyarlı, Süleyman (1996). Azərbaycan tarixi (Uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı.
