İçeriğe atla

Çançuri

Çançuri (Gürcüce: ჭანჭური; Lat. Prunus domestica L.), Gürcistan'da ve tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde yaygın bir meyve ağacı ve bu ağacın meyvesidir. Bir tür erik sayılan Çançuri, Tao-Klarceti bölgesinde Çançur, Cancur gibi biçimler almıştır.[1][2] Çançuri kelimesi, bir Kolhi dili olan Megrelce "çançi" (ჭანჭი) kelimesinden gelir ve dizili anlamı taşır.[3] Nitekim bu meyve dala dizilmiş gibi bir görünüme sahiptir.

Çançuri orta boyda bir ağaçtır. Sıkı dalları vardır ve gövdesi piramidi andıran bir görünüme sahiptir. Beş-altı yaşlarında meyve vermeye başlar. Meyveleri, uzunca ve kızılımsı veya sarımsı renktedir. Sıkı bir dokusu olan meyvesi ince bir kabuğa sahiptir. Sarımsı çançuri sulu bir meyve olup kendine özgü bir aroması vardır. Çançuri meyvesi yaş veya kurutulmuş halde tüketilir. Yaş meyveden reçel, pekmez ve marmelat da yapılır.[4][5] Ayrıca Artvin'in merkez ilçesine bağlı Beşağıl köyünde eskiden Çançuri'den alkollü içki yapılıyordu.[6]

Tao-Klarceti bölgesinde bu meyvenin iyi yetiştiği yerlerden biri olan Çıldır ilçesinde "Çıldır Cancur Festivali" adıyla bir festival düzenlenmektedir.[7]

Kaynakça

  1. ^ ""Cancur Eriğinin (Prunus domestica L.) Antioksidan Özelliğinin İncelenmesi"". 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  2. ^ M. Adil Özder - Ali Özer, Her Yönüyle Erkinis, 2011, s. 63.
  3. ^ ""ჭანჭი" - Megrelce Sözlük". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  4. ^ Ş. Ahvlediani, "ჭანჭური", Gürcü Sovyet Ansiklopedisi (ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია), Tiflis, 1987, s. 383.
  5. ^ ""Cancur Pelverdesi"". 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  6. ^ ""Artvin Beşağıl Köyü"". 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  7. ^ ""Çıldır Cancur Festivali"". 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Artvin</span> Türkiyenin bir ilçesi ve Artvin ilinin merkezi

Artvin ; Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin, doğu ucunda yer alan ve Artvin ilinin idari merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Erik</span> meyve

Erik, gülgiller (Rosaceae) familyasından Prunus cinsinden meyvesi yenen bazı ağaç türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Çıldır</span> Ardahanın ilçesi

Çıldır Ardahan ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Beşağıl, Artvin</span>

Beşağıl, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Aydınköy, Ardanuç</span>

Aydınköy, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bağlıca, Ardanuç</span> Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köy

Bağlıca, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bereket, Ardanuç</span>

Bereket, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ferhatlı, Ardanuç</span>

Ferhatlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kutlu, Ardanuç</span>

Kutlu, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çamlıca, Şavşat</span>

Çamlıca, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çayağzı, Şavşat</span>

Çayağzı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kirazlı, Şavşat</span>

Kirazlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yoncalı, Şavşat</span> Artvin, Türkiyede bir köy

Yoncalı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Yoncalı, Ekim 2020 yılında farkına varılan ve "panta" olarak adlandırılan asırlık Kafkas yaban armuduyla da tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kayabeyi, Çıldır</span>

Kayabeyi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kiraz eriği</span>

Kiraz eriği, gülgiller (Rosaceae) familyasından Doğu Avrupa, Güneybatı ve Orta Asya'ya özgü bir ağaç türü.

Klarceti, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihi Mesheti’nin bir parçası sayılan bölge. Meydancık ve Ardanuç dereleri havzasını da içine alacak biçimde, Çoruh nehrinin Yalnızçam Dağlarından Karadeniz’e kadar uzanan aşağı havzasını kapsar. Klarceti’nin en eski merkezi Tuharisi kalesidir. Klarceti bölgesi, Kartli kralına bağlı bey (ერისთავი) tarafından yönetiliyordu ve bu beyin ikametgâhı 5. yüzyılın ikinci yarısından itibaren büyük olasılıkla Ardanuç kalesi idi. Kral Vahtang Gorgasal burada geniş ölçekli kültürel ve mimari çalışmalara başladı. Kilise ve manastırlar inşa etti. Merkezi Ahiza’da bulunan yeni piskoposluk merkezi kurdu. Bu dönemde Klarceti, İran saldırılarına karşı mücadelenin köprübaşı mevziisi haline geldi. 8. yüzyılda Bagratlılar hanedanı buraya yerleşti. 9. yüzyılın başında Büyük I. Aşot, Arap saldırıları ve salgın hastalıklarla gerilemiş olan bu bölgeyi canlandırdı ve buraya yeni nüfus yerleştirdi. Bu sırada burada, Grigol Handzteli’nin öncülüğünde yaygın biçimde manastırların inşasına başlandı. 11-13. yüzyıllarda Klarceti’de kültür ve eğitim alanında önemli çalışmalar gerçekleştirildi. Bölge kilise ve manastırlarıyla ünlü hale geldi. Buraya Klarceti’nin “On İki Issız Yeri” adı veriliyordu. 16. yüzyılda Klarceti, Güneybatı Gürcistan’ın başka yerleriyle birlikte Osmanlıların eline geçti. 1918-1921 arasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içindeydi. 1921 yılından itibaren ise yeniden Türkiye sınırlarına katıldı.

Gorvala, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Bu coğrafyanın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde "Gorvala" veya "Gorvela" olarak bilinir.

Heçeçuri, bir armut cinsinin Gürcüce ve Megrelce adıdır. Gürcistan'ın her tarafında yetişmektedir. Türkiye'nin kuzeydoğu kesiminde de yetişen Heçeçuri, Türkçe “Hececur” veya “Haçaçur” biçiminde adlandırılır. Latince adı Pyrus communis L. olarak bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.